Hoe leiden onze dagelijkse gewoontes tot politiek geweld?

Wat drijft iemand om politiek gemotiveerd geweld te gebruiken? Het verontrustende antwoord ligt in onze dagelijkse gewoontes. Gedragshistoricus Christiane-Marie Abu Sarah deelt verrassende inzichten in de schijnbaar alledaagse keuzes die polarisatie voeden en tot extreme handelingen kunnen leiden, soms met dodelijke afloop. Ze legt uit hoe we deze gedragingen kunnen identificeren en omzeilen, zodat we opnieuw raakvlakken vinden met andersgezinden.

Vandaag zal ik beginnen
met een historisch mysterie.

In 1957 waren er twee jonge vrouwen,

allebei in de 20,
ze woonden in dezelfde stad

en waren lid van dezelfde
politieke groepering.

Dat jaar besloten beiden
om gewelddadige aanslagen te plegen.

Een van hen nam een geweer en benaderde
een soldaat bij een controlepost.

Het andere meisje ging met een bom
naar een druk café.

Maar hier gaat het me om:

een van die meisjes
ging door met de aanslag,

maar het andere meisje bedacht zich.

Wat maakte het verschil?

Ik ben een gedragshistoricus
en bestudeer agressie,

morele cognitie en besluitvorming
in sociale bewegingen.

Dat is een hele mond vol.

Kort gezegd:

Ik bestudeer het moment waarop iemand
besluit de trekker over te halen,

de dagelijkse beslissingen
die tot dat moment hebben geleid

en de verhalen die ze zichzelf vertellen
om hun gedrag te rechtvaardigen.

Nu is dit onderwerp
niet puur wetenschappelijk voor mij.

Het is persoonlijker.

Ik ben opgegroeid
in Kootenai County, Idaho.

En dit is erg belangrijk:

dat is niet het deel van Idaho
met aardappelen.

Wij hebben geen aardappelen.

En als je me vraagt naar aardappelen,

zal ik je weten te vinden.

(Gelach)

Dit deel van Idaho staat bekend
om zijn bergmeren,

paardrijden, skiën.

Helaas is het sinds de jaren 1980

ook bekend als het wereldwijde
hoofdkantoor van Aryan Nations.

Elk jaar kwamen leden
van de lokale neonazi's buiten

voor een optocht door onze stad,

en elk jaar kwamen inwoners van onze stad
op straat om hiertegen te protesteren.

In 2001 studeerde ik af
van de middelbare school

en ging ik naar de universiteit
in New York City.

Ik kwam aan in augustus 2001.

Zoals velen van jullie
waarschijnlijk weten,

gingen drie weken later
de Twin Towers ten onder.

Ik was in shock.

Ik was razend.

Ik wou iets doen,

maar het enige wat ik
op dat moment kon bedenken

was om Arabisch te studeren.

Ik geef toe: ik was het meisje in de klas
dat wou weten waarom 'ze' 'ons' haten.

Ik begon Arabisch te studeren
om heel verkeerde redenen.

Maar toen gebeurde iets onverwachts.

Ik kreeg een beurs
om in Israël te gaan studeren.

Dus het meisje uit Idaho
ging naar het Midden-Oosten.

En tijdens mijn verblijf daar
ontmoette ik Palestijnse moslims,

Palestijnse christenen,

Israëlische kolonisten,
Israëlische vredesactivisten.

En wat ik leerde,
is dat elke daad een ecologie heeft,

een bepaalde context.

Sinds die tijd ben ik
de hele wereld rondgetrokken;

ik heb gewelddadige
bewegingen bestudeerd;

ik heb samengewerkt met ngo's
en ex-strijders in Irak,

Syrië,

Vietnam,

de Balkan,

Cuba.

Ik behaalde een PhD in geschiedenis,

en vandaag bezoek ik
verschillende archieven

en doorzoek documenten,

op zoek naar bekentenissen
bij de politie, rechtszaken,

dagboeken en manifesten

van mensen die betrokken zijn
bij gewelddadige aanslagen.

Je verzamelt dus al die documenten --

wat vertellen ze je?

Dat onze hersenen blijkbaar
van causale mysteries houden.

Dus telkens als we
een aanslag zien op het nieuws,

hebben we de neiging
om één vraag te stellen:

waarom?

Waarom is dit gebeurd?

Wel, ik heb duizenden manifesten gelezen

en wat je ontdekt
is dat ze vooral imiteren.

Ze imiteren de politieke beweging
waar ze inspiratie uit putten.

Dus eigenlijk vertellen ze ons
niet veel over besluitvorming

in dat specifieke geval.

Dus we moeten onszelf aanleren
om een totaal andere vraag te stellen.

In plaats van 'Waarom?'
moeten we ons afvragen 'Hoe?'.

Hoe hebben individuen
deze aanvallen kunnen uitvoeren,

en hoe droeg de ecologie rond hun
besluitvorming bij aan gewelddadig gedrag?

Ik heb een paar dingen geleerd
door dit soort vragen te stellen.

Het belangrijkste is dat politiek geweld
niet iets cultureel endemisch is.

We creëren het.

En of we het nu beseffen of niet,

onze dagelijkse gewoontes dragen bij

aan de creatie van geweld
in onze omgeving.

Hier zijn een paar gewoontes
die bijdragen aan geweld.

Een van de eerste dingen
die aanvallers deden

wanneer ze zich voorbereidden
op een gewelddadige aanslag,

was dat ze zichzelf opsloten
in een informatiebubbel.

Iedereen heeft al gehoord
van fake nieuws, niet?

Wel, dit schokte me:

elke groep die ik bestudeerde
had een soort van 'fake nieuws'-slogan.

De Franse communisten
noemden het de 'verrotte pers'.

De Franse ultranationalisten noemden het
de 'uitverkoop van de pers'

en de 'verraderlijke pers'.

De Egyptische Islamisten hadden het
over het 'verdorven nieuws'.

En de Egyptische communisten
noemden het ...

'fake nieuws'.

Waarom besteden groepen zoveel tijd
aan het creëren van informatiebubbels?

Het antwoord is eigenlijk heel eenvoudig.

We nemen beslissingen op basis van
de informatie die we vertrouwen, niet?

Dus als we slechte informatie vertrouwen,

zullen we slechte beslissingen nemen.

Een andere interessante
gewoonte van individuen

toen ze een gewelddadige aanval planden,

was dat ze hun slachtoffer
niet als individu zagen

maar als lid van een vijandig team.

En nu wordt het echt raar.

Er zit boeiende hersenwetenschap achter
waarom dat soort denken doeltreffend is.

Stel dat ik jullie allemaal
in twee teams verdeel:

een blauw team

en een rood team.

En dan vraag ik jullie om met elkaar
te concurreren in een wedstrijd.

Het grappige is dat je
binnen enkele milliseconden

effectief plezier zal ervaren -

plezier! -

als er iets ergs gebeurt
met de leden van het andere team.

Het grappige is dat als ik
een van jullie blauwe teamleden vraag

om zich bij het rode team te voegen,

dat je hersenen dan herkalibreren,

en binnen milliseconden

zal je nu plezier beginnen te ervaren

als er slechte dingen gebeuren
met leden van je oude team.

Dit geeft echt goed weer
waarom wij/zij-denken zo gevaarlijk is

in onze politieke omgeving.

Nog een gewoonte van aanvallers
om zich voor te bereiden op een aanval,

was dat ze focusten op verschillen.

Met andere woorden, ze keken
naar hun slachtoffers en dachten:

ik heb niets gemeen met die persoon;
ze zijn totaal anders dan ik.

Nogmaals, dit kan klinken
als een heel simpel concept,

maar er is fascinerende wetenschap
die verklaart waarom dit werkt.

Stel dat ik jullie video's laat zien
van handen in een verschillende huidskleur

en er wordt een scherpe naald geprikt
in die andersgekleurde handen,

OK?

Als je blank bent,

is de kans groot dat je de meeste
sympathieke activering zal ervaren,

of de meeste pijn,

als je een speld
in de blanke hand ziet gaan.

Als je Latijns-Amerikaans,
Arabisch of zwart bent,

zal je waarschijnlijk de meeste
sympathieke activering ervaren

als je een naald in de hand ziet prikken
die het meest op de jouwe lijkt.

Het goede nieuws is:
dit ligt niet biologisch vast.

Het is aangeleerd gedrag.

Dus hoe meer tijd we doorbrengen
met andere etnische gemeenschappen,

hoe meer we hen zien als gelijkend op ons,
als een deel van ons team,

hoe meer we hun pijn voelen.

De laatste gewoonte
waarover ik het zal hebben

is dat individuen die zich
op zo'n aanval voorbereiden

zich richtten op bepaalde
emotionele signalen.

Maandenlang zaten ze zichzelf op te naaien
door zich te richten op woedesignalen.

Ik zeg dit omdat dit
momenteel echt populair is.

Als je blogs of het nieuws leest,

heeft men het over twee concepten
uit de laboratoriumwetenschap:

het kapen van de amygdala
en emotionele kaping.

Het kapen van de amygdala

is wanneer ik je een signaal toon,
bijvoorbeeld een geweer,

en je hersenen reageren automatisch
bedreigd op dat signaal.

Emotionele kaping is gelijkaardig.

Ik laat je bijvoorbeeld
een woedesignaal zien

en je hersenen zullen reageren
met een automatische reactie van woede

op dat signaal.

Ik denk dat dit bij vrouwen
vaker voorkomt dan bij mannen.

(Gelach)

Dat soort verhalen over het kapen
van hersenen trekken onze aandacht.

Alleen al het woord 'kapen'
trekt onze aandacht.

Maar meestal is dit niet hoe signalen
in het echte leven werken.

Wie de geschiedenis bestudeert,
ziet dat we gebombardeerd worden

met honderdduizenden signalen, elke dag.

Dus leren we filteren.

We negeren sommige signalen,

en letten op andere signalen.

Voor politiek geweld
is dit echt belangrijk,

want dat betekent dat aanvallers
niet alleen een woedesignaal zien

en plots doorslaan.

In plaats daarvan zijn politici
en sociale activisten

weken, maanden, jaren bezig

de omgeving te overspoelen
met woedesignalen

en aanvallers besteedden aandacht
aan die signalen,

ze vertrouwden die signalen,
focusten erop

en leerden ze zelfs uit het hoofd.

Ik wil hiermee laten zien hoe belangrijk
het is de geschiedenis te bestuderen.

Het is één iets om te zien hoe signalen
in een laboratorium werken.

En die labo-experimenten
zijn enorm belangrijk.

Ze geven ons veel nieuwe informatie
over hoe onze lichamen werken.

Maar het is ook belangrijk om te zien

hoe die signalen
in het echte leven werken.

Dus wat vertelt dit ons
over politiek geweld?

Politiek geweld is niet
cultureel endemisch.

Het is geen automatische, vooraf bepaalde
reactie op stimuli uit de omgeving.

Wij produceren het.

Onze dagelijkse gewoontes produceren het.

Laat ons terugkeren
naar die twee vrouwen van daarnet.

De eerste vrouw had aandacht besteed
aan de haatcampagnes,

dus nam ze een geweer en benaderde
een soldaat bij een controlepost.

Maar op dat moment
gebeurde iets heel interessants.

Ze bekeek die soldaat,

en dacht bij zichzelf:

hij is even oud als ik;

hij lijkt op mij.

En ze legde het geweer neer en liep weg.

Enkel door dat kleine beetje gelijkenis.

Bij het tweede meisje
was de uitkomst totaal anders.

Ze luisterde ook naar de haatcampagnes,

maar omringde zichzelf met mensen
die voorstander waren van geweld,

gelijkgestemden
die haar geweld aanmoedigden.

Ze sloot zichzelf op
in een informatiebubbel.

Ze focuste maandenlang
op bepaalde emotionele signalen.

Ze leerde zichzelf af om culturele
remmingen te voelen tegen geweld.

Ze oefende haar plan,
leerde zichzelf nieuwe gewoontes aan,

en toen de tijd rijp was,
nam ze haar bom mee naar het café,

en voerde de aanslag uit.

Dit was geen impuls.

Het was aangeleerd gedrag.

Polarisatie in onze samenleving
gebeurt niet impulsief,

het is aangeleerd gedrag.

Elke dag leren we onszelf dingen aan:

het nieuws waarop we klikken,

de emoties waarop we ons richten,

de gedachten die we hebben
over het rode of het blauwe team.

Dit alles draagt bij aan het leerproces,
of we het nu beseffen of niet.

Het goede nieuws is:

de individuen die ik bestudeer
hebben hun beslissingen al genomen,

maar wij kunnen onze koers
nog altijd veranderen.

We zullen misschien nooit
dezelfde beslissingen nemen als zij,

maar we kunnen wel stoppen
met bijdragen aan gewelddadige ecologieën.

We kunnen uit de nieuwsbubbel stappen
waar we momenteel in zitten,

we kunnen meer aandacht leren hebben

voor de emotionele signalen
waarop we ons richten,

het provocerende clickbait
waarop we klikken.

Maar het belangrijkste is

dat we kunnen stoppen met elkaar
enkel te zien als leden van het rode team

of het blauwe team.

Want of we nu christen zijn,
moslim, jood, atheïst,

democraat of republikein,

we zijn allemaal mensen.

We zijn mensen.

En vaak hebben we
heel gelijkaardige gewoontes.

Er zijn verschillen.

Die verschillen zijn mooi
en zijn ook heel belangrijk.

Maar onze toekomst hangt af van de vraag

of we raakvlakken kunnen vinden
met de andere kant.

En daarom is het zo belangrijk

dat we onze hersenen herscholen

en stoppen met bij te dragen
aan gewelddadige ecologieën.

Bedankt.

(Applaus)