Czego najbardziej tajemniczy księżyc Saturna mógłby nas nauczyć o pochodzeniu życia
-
0:03 - 0:04Wyobraź sobie świat
-
0:04 - 0:06z różnorodnie ukształtowanym terenem.
-
0:06 - 0:07Ma gęstą atmosferę,
-
0:08 - 0:10powierzchnię omiatają wiatry
-
0:10 - 0:11i pada deszcz.
-
0:11 - 0:13Ma góry i równiny,
-
0:13 - 0:15rzeki, jeziora i morza,
-
0:15 - 0:16wydmy,
-
0:16 - 0:18i trochę kraterów uderzeniowych.
-
0:18 - 0:20Brzmi jak Ziemia, prawda?
-
0:20 - 0:22To Tytan.
-
0:22 - 0:23W sierpniu 1981roku
-
0:23 - 0:28Voyager 2 uchwycił ten obraz
największego księżyca Saturna. -
0:28 - 0:31Misje Voyagera zawędrowały
dalej niż kiedykolwiek wcześniej, -
0:31 - 0:33robiąc z Układu Słonecznego
i tego, co poza nim, -
0:33 - 0:35część naszej geografii.
-
0:35 - 0:38Ale ten obraz, ten zamglony księżyc,
-
0:38 - 0:41wyraźnie przypominał,
że zostało jeszcze wiele tajemnic. -
0:42 - 0:46Podczas przelotu sondy Voyager obok Tytana
napłynął do nas ogrom informacji, -
0:46 - 0:51jednak nadal nie mieliśmy pojęcia,
co leży pod kocem atmosfery. -
0:51 - 0:53Czy jest tam lodowa powierzchnia
-
0:53 - 0:54z terenem przypominającym
-
0:54 - 0:57inne księżyce Saturna i Jowisza?
-
0:58 - 1:02A może po prostu jeden
ogromny ocean ciekłego metanu? -
1:03 - 1:06Spowita mgłą powierzchnia Tytana
-
1:06 - 1:08była ogromną, niezbadaną tajemnicą,
-
1:08 - 1:11którą miała rozwiązać para
CASSINI (orbiter) - Huygens (lądownik) -
1:11 - 1:14wystrzelona w 1997 roku.
-
1:14 - 1:17Po dotarciu na miejsce w 2004 roku
-
1:17 - 1:20wczesne obrazy powierzchni Tytana
przesłane przez sondę Cassini -
1:20 - 1:22spotęgowały jedynie jego urok.
-
1:23 - 1:27Wiele miesięcy zajęło nam zrozumienie,
co widać na powierzchni. -
1:27 - 1:30Na przykład ciemne paski,
-
1:30 - 1:33które początkowo
były tak nierozpoznawalne, -
1:33 - 1:35że nazywaliśmy je zadrapaniami kota,
-
1:36 - 1:38to w rzeczywistości wydmy
z organicznego piasku. -
1:39 - 1:42Przez 13 lat badania przez sondę Cassini
-
1:42 - 1:45Saturna, jego pierścieni i księżyców,
-
1:45 - 1:46udało nam się przejść
-
1:46 - 1:49od prawie totalnej niewiedzy
na temat powierzchni Tytana -
1:49 - 1:51do zrozumienia jego geologii,
-
1:52 - 1:55roli atmosfery
w kształtowaniu powierzchni, -
1:55 - 1:58a nawet wskazówek,
co leży głęboko pod powierzchnią. -
1:58 - 2:02Rzeczywiście Tytan jest jednym
z kilku światów oceanicznych, -
2:02 - 2:05księżyców w zimnym,
zewnętrznym Układzie Słonecznym -
2:05 - 2:08poza orbitą Marsa i pasem asteroid,
-
2:08 - 2:12z ogromnymi oceanami
ciekłej wody pod powierzchnią. -
2:12 - 2:16Wewnętrzny ocean Tytana może zawierać
ponad 10 razy więcej wody w stanie ciekłym -
2:16 - 2:21niż wszystkie rzeki, jeziora, morza
i oceany Ziemi razem wzięte. -
2:21 - 2:24Na powierzchni Tytana
są też egzotyczne jeziora i morza -
2:24 - 2:27ciekłego metanu i etanu.
-
2:27 - 2:29Światy oceaniczne
-
2:29 - 2:32to jedne z najbardziej fascynujących
miejsc w Układzie Słonecznym, -
2:32 - 2:35które dopiero zaczęliśmy badać.
-
2:37 - 2:38To jest Dragonfly (Ważka).
-
2:39 - 2:42W Laboratorium Fizyki Stosowanej
uniwersytetu Johnsa Hopkinsa -
2:42 - 2:45budujemy dla NASA misję
"New Frontiers Program" (Nowe Granice). -
2:46 - 2:50Start planowany jest na 2026 rok,
a dotarcie do Tytana w roku 2034. -
2:50 - 2:53Dragonfly to lądownik wiropłatowy,
-
2:53 - 2:56podobny wielkością do łazików marsjańskich
lub małego samochodu. -
2:57 - 3:01Dzięki gęstej atmosferze Tytana
w połączeniu z niską grawitacją -
3:01 - 3:03jest to miejsce idealne do latania,
-
3:03 - 3:06do czego właśnie
przeznaczony jest Dragonfly. -
3:06 - 3:08Technicznie oktokopter,
-
3:08 - 3:13Dragonfly to mobilne laboratorium,
które może latać z miejsca na miejsce -
3:13 - 3:15ze wszystkimi instrumentami naukowymi.
-
3:16 - 3:20Dragonfly zbada Tytana
w naprawdę wyjątkowy sposób, -
3:20 - 3:22studiując elementy pogody i geologii,
-
3:22 - 3:24a nawet pobierając próbki powierzchni,
-
3:24 - 3:27żeby zbadać ich skład.
-
3:27 - 3:31Przez jakieś trzy lata
Dragonfly będzie badać Tytana, -
3:31 - 3:33mierząc szczegółowo jego chemię,
-
3:33 - 3:36obserwując atmosferę
i jej interakcję z powierzchnią, -
3:36 - 3:38a nawet nasłuchując trzęsień ziemi,
-
3:38 - 3:41a raczej trzęsień skorupy Tytana.
-
3:43 - 3:44Zespół Dragonfly,
-
3:44 - 3:47setki ludzi w Ameryce Północnej
i na całym świecie, -
3:48 - 3:50ciężko pracuje nad projektem tej misji,
-
3:50 - 3:54udoskonalając wiropłat,
jego autonomiczny system nawigacji -
3:54 - 3:55i oprzyrządowanie.
-
3:55 - 3:57Wszystko to będzie musiało współpracować
-
3:57 - 4:01przy pomiarach naukowych
na powierzchni Tytana. -
4:01 - 4:04Dragonfly to kolejny krok w eksploracji
-
4:04 - 4:06tego fascynującego,
naturalnego laboratorium. -
4:06 - 4:10Lecący obok Tytana Voyager
wskazał nam możliwości eksploracji. -
4:10 - 4:12Okrążając Saturna przez ponad dekadę
-
4:12 - 4:15i schodząc do atmosfery Tytana,
-
4:15 - 4:18Cassini - Huygens
odchyliły zasłonę nieco bardziej. -
4:19 - 4:23Dragonfly będzie żył w środowisku Tytana,
-
4:23 - 4:26którego najaktualniejszym obrazem
jak dotąd jest to zdjęcie -
4:26 - 4:30wykonane przez sondę Huygens
w styczniu 2005 roku. -
4:31 - 4:36Pod wieloma względami Tytan jest
najbliższym odpowiednikiem wczesnej Ziemi, -
4:36 - 4:39zanim powstało na niej życie.
-
4:39 - 4:40Z pomiarów Cassini-Huygens wiemy,
-
4:40 - 4:42że składniki życia,
-
4:42 - 4:44przynajmniej takiego, jakie znamy,
-
4:44 - 4:46istnieją na Tytanie.
-
4:46 - 4:51Dragonfly w pełni zanurzy się
w tym obcym środowisku, -
4:51 - 4:53szukając związków podobnych do tych,
-
4:53 - 4:57które mogły wspierać
rozwój życia na Ziemi, -
4:57 - 5:00i ucząc nas o zamieszkiwalności
innych światów. -
5:02 - 5:04Zamieszkiwalność to fascynująca koncepcja.
-
5:05 - 5:09Czego potrzeba, żeby uzdatnić
środowisko do życia, -
5:09 - 5:11czy to życia znanego nam z Ziemi,
-
5:11 - 5:16czy nietypowego życia, które powstało
w całkiem innych warunkach? -
5:17 - 5:19Możliwość życia gdzie indziej
-
5:19 - 5:24od zawsze inspiruje
ludzką wyobraźnię i odkrycia. -
5:24 - 5:25Na wielką skalę
-
5:25 - 5:28właśnie dlatego światy oceaniczne
w zewnętrznym układzie słonecznym -
5:28 - 5:30stały się tak ważnym celem badań.
-
5:30 - 5:34Pytanie "a co, jeśli?" napędza odkrycia.
-
5:35 - 5:39Nie wiemy, jak chemia
zmieniła się w biologię na Ziemi, -
5:40 - 5:44ale podobne procesy chemiczne
mogły mieć miejsce na Tytanie, -
5:44 - 5:47gdzie cząsteczki organiczne miały okazję
-
5:47 - 5:50zmieszać się z wodą na powierzchni.
-
5:50 - 5:53Czy w tych warunkach
postępuje synteza organiczna? -
5:53 - 5:55Jeśli tak, to jak bardzo?
-
5:55 - 5:57Nie wiemy...
-
5:57 - 5:58...jeszcze.
-
5:58 - 6:01To, czego nauczymy się od Dragonfly,
-
6:01 - 6:03dogłębnie ludzkiego przedsięwzięcia,
-
6:03 - 6:05jest kuszące.
-
6:05 - 6:09To poszukiwanie cegiełek,
fundamentów, chemicznych etapów, -
6:09 - 6:13takich jak te, które ostatecznie
doprowadziły do powstania życia na Ziemi. -
6:13 - 6:17Nie wiemy na pewno,
co znajdziemy na Tytanie, -
6:17 - 6:19ale właśnie dlatego tam lecimy.
-
6:20 - 6:22W 1994 roku Carl Sagan napisał:
-
6:22 - 6:27"Na Tytanie cząsteczki,
które spadały jak manna z nieba -
6:27 - 6:29przez ostatnie cztery miliardy lat,
-
6:29 - 6:30mogą nadal tam być,
-
6:30 - 6:33w dużej mierze niezmienione,
głęboko zamarznięte, -
6:33 - 6:35czekając na chemików z Ziemi".
-
6:36 - 6:38Ci chemicy to my.
-
6:38 - 6:41Dragonfly to poszukiwanie
lepszego zrozumienia -
6:41 - 6:45nie tylko Tytana i tajemnic
Układu Słonecznego, -
6:45 - 6:47ale także naszych własnych początków.
-
6:47 - 6:48Dziękuję.
- Title:
- Czego najbardziej tajemniczy księżyc Saturna mógłby nas nauczyć o pochodzeniu życia
- Speaker:
- Elizabeth "Zibi" Turtle
- Description:
-
Dragonfly NASA - automatyczny wiropłatowiec-lądownik, zaprojektowany do przeskakiwania po powierzchni ciała pozaziemskiego ma w 2026 roku wyruszyć w głąb Układu Słonecznego, aby zbadać Tytana, największy księżyc Saturna.
Planetolog Elizabeth „Zibi” Turtle, opowiada, jak badanie tego tajemniczego księżyca, który przypomina wczesną Ziemię, może zwiększyć nasze zrozumienie możliwości zamieszkania innych planet i pochodzenia samego życia. - Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 07:06
Rysia Wand approved Polish subtitles for What Saturn's most mysterious moon could teach us about the origins of life | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for What Saturn's most mysterious moon could teach us about the origins of life | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for What Saturn's most mysterious moon could teach us about the origins of life | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for What Saturn's most mysterious moon could teach us about the origins of life | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for What Saturn's most mysterious moon could teach us about the origins of life | ||
Magdalena Cyran edited Polish subtitles for What Saturn's most mysterious moon could teach us about the origins of life | ||
Magdalena Cyran edited Polish subtitles for What Saturn's most mysterious moon could teach us about the origins of life | ||
Magdalena Cyran edited Polish subtitles for What Saturn's most mysterious moon could teach us about the origins of life |