Sẽ ra sao nếu bạn có thể giúp quyết định cách chính quyền chi công quỹ?

Sẽ ra sao nếu bạn có thể giúp quyết định cách chính quyền chi công quỹ trong cộng đồng của mình? Đó là ý tưởng đằng sau ngân sách xã hội hóa, một cách đưa cư dân địa phương và chính quyền lại gần nhau để phát triển những giải pháp bền vững với những vấn đề thực sự gần với nhà mình. Trong lời hiệu triệu hành động này, lãnh đạo cộng đồng Shari Davis chia sẻ về cách ngân sách xã hội hóa làm vững chắc nền dân chủ, biến đổi các khu dân cư và thành phố, và cho mỗi người một chỗ trên bàn tròn. "Chúng ta phải mở thật rộng cửa các trụ sở hành chính và trường học để mọi người dễ dàng đi vào", cô nói.

Tên tôi là Shari Davis

và thành thật mà nói,

tôi đang hồi phục
từ việc là một công chức.

Và tôi nói như một lời kêu gọi
đến những người đang làm cho nhà nước

và cải cách hệ thống.

Nó rất khó.

Nó có thể bị cô lập.

Và công việc đó dường như bất khả thi.

Nhưng chính quyền là những người
phải có mặt.

Họ thật sự phải có mặt

và cam kết với lời hứa
về phục vụ cộng đồng:

phục vụ nhân dân,

chế độ dân chủ

và khắc phục những vấn đề
mà cộng đồng đang phải đối mặt.

Mười bảy năm trước,

tôi đi qua tòa thị chính lần đầu
với tư cách là một công chức ở đó.

Và khi đi, tôi nhận ra một điều:

tôi là một con kì lân.

Không có nhiều người như tôi
làm việc trong tòa nhà đó.

Nhưng rồi, cũng có những người
nói đến hàng trăm năm

của sự bất công có hệ thống,

nhưng rồi đã để vài người lại phía sau
và nhiều người bị phớt lờ.

Khi có những lời hứa
thì luôn có những vấn đề lớn.

Bạn thấy đấy, chế độ dân chủ,
khi nó được khởi nguồn,

đã có một lỗi chết người.

Nó chỉ trải thảm
cho những người giàu da trắng.

Và giờ, nếu bạn là một người đàn ông
thông minh da trắng giàu có,

bạn sẽ hiểu vì sao tôi nói
đó là một vấn đề.

Nhiều tài năng đã bị cho ra rìa.

Suy nghĩ về đạo đức của ta
đã trở nên nhợt nhạt.

Những cơ quan quyền hành cao nhất của ta
đã bị lây nhiễm căn bệnh tham nhũng.

Ta đang trên bờ vực
của một kiểu tận thế vô cảm,

và nó không ổn chút nào.

Chúng ta phải mở cửa

của tòa thị chính và trường học
rộng mở để mọi người bước vào.

Ta phải xóa bỏ
các quy trình chỉ đạo lạc hậu

đã đẩy ta vào mớ rắc rối này,

và bắt đầu lại,

với những gương mặt mới
quanh bàn làm việc,

những tiếng nói mới trong cộng đồng,

và ta phải đón nhận những góc nhìn mới
trên con đường của chúng ta.

Không phải vì nó là việc đúng phải làm,

dù nó đúng,

mà vì đó là cách duy nhất
để hướng tới thành công cùng nhau.

Và đây là tin tốt nhất.

Tôi biết sao để thực hiện điều đó.

Câu trả lời, một câu trả lời,

là ngân sách xã hội hóa.

Đúng rồi.

Ngân sách xã hội hóa,
viết tắt là NSXHH (PB).

PB là quy trình
đưa cộng đồng và chính quyền gần nhau hơn

để đưa ra quan điểm,
đề xuất vững chắc

và biểu quyết những dự án
giải quyết vấn đề thực trong cộng đồng.

Giờ, tôi biết là mọi người
không đứng lên tung hô

khi tôi nói về ngân sách công cộng.

Nhưng ngân sách xã hội hóa

thực sự là một suy nghĩ cấp tiến,
có tính cộng đồng.

Ai cũng có vai trò trong PB,
và nó thành công,

vì nó cho phép người dân
đề ra giải pháp cho những vấn đề thực

và cung cấp nền tảng
cho lời hứa của chính quyền.

Và thành thật,

đó là lần đầu tiên tôi thấy
chế độ dân chủ thật sự hoạt động.

Tôi nhớ nó rõ như mới chỉ hôm qua.

Đó là vào năm 2014 ở Boston, Massachusetts
và thị trưởng Menino giao tôi

khởi động dự án PB hướng đến giới trẻ
đầu tiên trên cả nước

với một triệu đô là từ
nguồn quỹ của thành phố.

Giờ, chúng tôi không bắt đầu với
một quỹ riêng và các giới hạn

hay bảng tính và công thức.

Chúng tôi bắt đầu với người dân.

Chúng tôi muốn chắc chắn rằng
mọi người đều được lắng nghe.

Chúng tôi đưa thanh niên

từ những khu dân cư
bị cách biệt vì lịch sử và truyền thống,

thành viên trong cộng đồng queer

và những người trẻ là tù mãn hạn,

và cùng nhau, với pizza và
nước uống không đường,

chúng tôi bàn cách
biến Boston thành một nơi tốt hơn.

Và chúng tôi thiết kế một chương trình
có tên là "Thanh niên dẫn đầu Thay đổi".

Chúng tôi nghĩ đến một Boston
mà người trẻ có thể tiếp cận thông tin

mà họ cần để phát triển.

Nơi mà họ có thể
cảm thấy an toàn trong cộng đồng,

và nơi họ có thể biến không gian cộng đồng
thành nơi sống thực sự

cho tất cả mọi người.

Và đó chính là điều họ đã làm.

Trong năm đầu tiên,

thế hệ thanh niên đã phân bổ
90 000 đô để tăng tiếp cận công nghệ

cho học sinh cấp ba trường công ở Boston,

bằng việc đưa laptop
đến các trường công cấp ba ở Boston,

để học sinh có thể phát triển
trong và ngoài môi trường học đường.

Họ phân bổ 60 000 đô
để tạo những bức bích họa

mà theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng
đã làm bừng sáng không gian công cộng.

Nhưng nó giải quyết
một vấn đề quan trọng hơn.

Thanh niên bị kết tội
và đẩy vào vòng pháp luật

vì vẽ tranh lên tường.

Nên điều này cho họ một nơi an toàn
để trổ tài nghệ thuật.

Họ phân bổ 400 000 đô
để làm mới các công viên,

để mọi tầng lớp người dân
đều có thể tiếp cận.

Giờ phải thừa nhận là,

mọi chuyện không suôn sẻ như dự tính.

Trước khi chúng tôi san mặt bằng
của công viên,

chúng tôi nhận ra nó đang nằm trên
một khu vực khảo cổ

và phải tạm thi công.

Tôi tưởng mình đã phá hỏng PB.

Nhưng vì thành phố rất cam kết
với dự án này,

chuyện đó đã không xảy ra.

Họ mời cộng đồng đến khai quật,

gìn giữ khu vực đó,

tìm được các hiện vật,

mở rộng lịch sử Boston

và rồi tiếp tục cải tạo.

Nếu đó không phản ánh
một suy nghĩ cấp tiến của chính quyền,

tôi không biết điều gì sẽ phản ánh nó.

Điều tưởng chừng đơn giản

lại có sức biến đổi rất lớn
với người dân và cộng đồng liên quan.

Tôi đang thấy các thành viên trong
cộng đồng định hình tiếp cận giao thông,

cải thiện trường học

và thậm chí biến đổi cả
các trụ sở công quyền,

để tạo không gian bên trong cho họ.

Trước khi chúng tôi có PB,

tôi sẽ thấy những người như tôi

và đến từ nơi tôi đến,

đi đến các trụ sở công quyền
để giới thiệu ý tưởng mới này

hay nhóm làm việc mới,

và rồi tôi sẽ thấy
họ đi ngay ra ngoài.

Đôi lúc tôi không thấy họ nữa.

Đó là vì chuyên môn của họ
không được trân trọng.

Họ không thật sự
được tham gia trực tiếp vào quy trình.

Nhưng PB thì khác,

Khi chúng tôi khởi động PB,

tôi được gặp với
những lãnh đạo trẻ tài năng khắp thành phố

Một người cụ thể, là ngôi sao nhạc rock,
Malachi Hernandez,

15 tuổi,

đi đến một buổi họp cộng đồng,
e thẹn, hiếu kì, một chút kín tiếng.

Lưu lại

và trở thành một trong những thanh niên
hi vọng được dẫn dắt dự án.

Giờ, tua thêm vài năm.

Malachi là thành viên đầu tiên
trong gia đình theo học đại học.

Vài tuần trước,

em là người đầu tiên trong gia đinh
tốt nghiệp đại học.

Malachi đã xuất hiện

ở Nhà Trắng thời Obama vài lần

như một phần thuộc
dự án My Brother's Keeper.

Tổng thống Obama còn trích Malachi
trong các cuộc phỏng vấn.

Thật đấy, các bạn có thể tìm được.

Malachi được tham gia,
tích cực tham gia,

và đang ở ngoài kia thay đổi cách
chúng ta nghĩ về lãnh đạo cộng đồng

và tiềm năng.

Hay bạn tôi Maria Hadden,

người đã theo giai đoạn đầu của PB
ở Chicago.

Rồi đã trở thành thành viên sáng lập
quản trị dự án PB,

cuối cùng là một nhân viên,

và rồi làm mất chức
một quan chức tại vị 28 năm,

để trở thành ủy viên hội đồng thành phố
đầu tiên là người queer da màu

trong lịch sử Chicago.

Đó là sự tham gia tích cực.

Đó là thực sự chú trọng tới công việc.

Đó là thành tố của lãnh đạo cộng đồng.

Đó là sự cải tổ hệ thống.

Và nó không chỉ dừng lại ở Mĩ.

Sau khi bắt đầu 30 năm trước ở Brazil,

PB đã lan đến hơn 7000 thành phố
khắp thế giới.

Ở Pa-ri, Pháp,

thị trưởng đã dành 5% ngân quỹ của bà,

là hơn 100 triệu euro,

cho người dân quyết định
và định hình thành phố.

Khắp toàn cầu, PB đã chứng tỏ là
cải thiện hệ thống y tế công,

giảm tham nhũng

và tăng niềm tin vào chính quyền.

Giờ chúng ta đã biết những thách thức
ta phải đối mặt trong xã hội hiện nay.

Làm sao ta giúp mọi người
cảm thấy có động lực,

để đi bầu cử

khi họ không tin chính quyền
vận hành bởi và cho người dân.

Tôi cho là chúng tôi chưa thực sự
trải nghiệm

nền dân chủ
có sự đóng góp cộng đồng thực sự

ở những nơi trong nước Mĩ.

Nhưng nền dân chủ là một thực thể sống.

Và nó vẫn là quyền chính đáng của chúng ta

Đã đến lúc đổi mới niềm tin
và nó không dễ gì.

Chúng ta phải kiến tạo
những cách mới cho tư duy,

giao tiếp, làm việc, ước mơ và hoạch định
ở nơi này.

Nước Mĩ sẽ như nào nếu
mọi người đều có chỗ trên bàn tròn?

Nếu ta dành thời gian suy nghĩ lại
về những điều gì là khả thi,

và rồi tự hỏi: "Làm sao để đạt được nó?"

Tác giả yêu thích của tôi,
Octavia Butler nói điều này hay nhất.

Trong cuốn "Parable of the Sower",
căn bản là Kinh Thánh với tôi, bà nói:

"Với tất cả thứ bạn chạm
Bạn Thay đổi.

Thứ bạn Thay đổi
Thay đổi bạn.

Sự thật vĩnh hằng
Là Sự Thay đổi.

Thánh thần là Đổi thay.''

Đã đến lúc để 50 bang thay đổi.

Thứ đã đưa chúng ta đến bây giờ
chắc chắn không đời nào đưa ta đi tiếp.

Chúng ta phải đạp đổ bức tường quyền lực

và gieo những khu vườn
dân chủ thực sự ở đó.

Đó là cách ta thay đổi hệ thống.

Bằng cách mở rộng cửa đón nhận

để mọi người tự bước vào.

Vậy điều gì đang kìm chân bạn

để đưa ngân sách xã hội hóa
đến cộng đồng của mình?