(h) TROM - 1.1 Science
-
0:35 - 0:36Дали ме слушаш?
-
0:37 - 0:38Да,
-
0:38 - 0:39Мислам дека можеш да ме слушнеш сега,
-
0:39 - 0:41но не ме гледаш.
-
0:41 - 0:43Тоа е бидејќи имаш уши.
-
0:43 - 0:46Ако ги затвориш очите и ако посегнеш кон екранот,
-
0:47 - 0:48ќе знаеш дека е таму.
-
0:48 - 0:50Го чуствуваш преку твојата кожа.
-
0:51 - 0:53Ако не ти е дозволено да го допреш,
-
0:53 - 0:55можеш да го помирисаш
-
0:55 - 0:57и после миризбата на жешка пластика
-
0:57 - 1:00ќе видиш дека твојот монитор мора да е таму.
-
1:00 - 1:03За среќа, имаш нос.
-
1:03 - 1:06Но, што ако го вкусиш?
-
1:06 - 1:08Епа, тоа би било многу тешко,
-
1:08 - 1:10но најпосле ќе ја осетиш пластиката,
-
1:10 - 1:12бидејќи имаш јазик.
-
1:13 - 1:15Го разбираш светот околу тебе,
-
1:15 - 1:17Мислам, се што е околу тебе,
-
1:18 - 1:19низ овие пет сетила.
-
1:19 - 1:21Ако имаш уши,
-
1:21 - 1:22можеш да слушаш.
-
1:22 - 1:23Ако имаш очи,
-
1:23 - 1:24можеш да гледаш.
-
1:25 - 1:26Низ твојата кожа,
-
1:26 - 1:27можеш да чуствуваш.
-
1:27 - 1:28Твојот јазик ќе ти помогне за вкусот,
-
1:29 - 1:32и ако имаш нос, можеш да помирисаш.
-
1:33 - 1:37Очи, уши, нос, јазик и кожа се "алатките"
-
1:38 - 1:39со коишто си роден.
-
1:39 - 1:42Алатки кои ти помагаат да го разбереш светот околу тебе.
-
1:43 - 1:45Но, како го знаеш сево ова?
-
1:46 - 1:48Само затоа што забележа?
-
1:48 - 1:51И како ги делиме на пет сетила?
-
2:13 - 2:19НАУКА
-
2:26 - 2:28Одговорот е наука.
-
2:28 - 2:31Бидејќи светот е толку комплициран,
-
2:31 - 2:34ние употребуваме наука за да откриеме и дефинираме.
-
2:34 - 2:35Но, што е наука?
-
2:36 - 2:38"Истражување и проучување на природата
-
2:38 - 2:41со набљудување и објаснување."
-
2:41 - 2:42или "сума од сите познавања
-
2:42 - 2:44содржани преку истражување."
-
2:44 - 2:48Во основа сума од тестови, бројки и букви,
-
2:48 - 2:51коишто сите заедно можат да се дефинираат.
-
2:51 - 2:52Но како?
-
2:52 - 2:55Многу луѓе пропознаваат знаци како вредности,
-
2:55 - 2:58а најпознатите групи се буквите и бројките.
-
2:58 - 3:01Тие се пронајдоци кои ни помагаат
-
3:01 - 3:03да ја разбереме нашата околина.
-
3:04 - 3:05За подобро да разбереме како овие знаци
-
3:05 - 3:07дојдоја до постоење
-
3:07 - 3:10да погледнеме кратка историја за математиката:
-
3:14 - 3:16Човечките суштества, од нашето најрано постоење,
-
3:16 - 3:19барале решенија за основни проблеми
-
3:20 - 3:21Граделе куќи, мереле простор,
-
3:21 - 3:24го следеле менувањето на сезоните и броеле објекти.
-
3:25 - 3:26Пред околу 30 илјади години,
-
3:26 - 3:28раниот палеолитски човек
-
3:28 - 3:29го следел менувањето на сезоните
-
3:29 - 3:31и промената на времето за посадување.
-
3:32 - 3:34За да го бележи одминувањето на времето,
-
3:34 - 3:36режел црти на пештерските ѕидови
-
3:36 - 3:39или резбал црти на коски, дрво или камен.
-
3:39 - 3:42Секоја црта означувала еден.
-
3:42 - 3:43Но овој систем бил чуден
-
3:43 - 3:45кога дошле на ред големите суми,
-
3:45 - 3:46така што симболите биле измислени
-
3:47 - 3:48и означувале група на објекти.
-
3:48 - 3:51Сумерски глинен камен е најден
-
3:51 - 3:53што датира од четвртиот милениум п.н.е.
-
3:53 - 3:56Малечок глинен столб е употребен за 1,
-
3:56 - 3:58топка од глина е употребена за 10
-
3:58 - 4:00и голем конус за 60.
-
4:01 - 4:04Напишани записи пред околу 3300 год пред н.е. покажаа
-
4:04 - 4:06дека Вавилонците запишувале суми
-
4:06 - 4:07на глинени плочи со трска.
-
4:08 - 4:10Употребиле форма на клинец како единица/и
-
4:10 - 4:13а формата V странично, како десетка/и
-
4:13 - 4:15комбинирајќи ги овие симболи за да напишат други броеви.
-
4:15 - 4:16На пример,
-
4:16 - 4:18Вавилонците го пишувале бројот 19 како...
-
4:20 - 4:22Античките Египќани употребувале објекти
-
4:22 - 4:24од нивното секојдневие како симболи.
-
4:24 - 4:27Прачка означувала 1, добитокот бил 10,
-
4:27 - 4:28навиткано јаже како 100,
-
4:28 - 4:31лотосов цвет бил илјада и.т.н.
-
4:31 - 4:35Бројот 19 бил добиток и 9 прачки.
-
4:36 - 4:38Раните Римјани креирале систем од броеви
-
4:38 - 4:40кој што го гледаме и ден денес.
-
4:40 - 4:41Заедно со други симболи
-
4:41 - 4:44тие употребувале X како 10, и I како 1
-
4:44 - 4:45До средните векови,
-
4:45 - 4:47Римјаните ставале I десно од X
-
4:47 - 4:50за 11, а лево за 9.
-
4:50 - 4:52Така да 19 го пишувале како XIX.
-
4:53 - 4:54Сите овие креативни системи на броеви
-
4:55 - 4:58покажуваат група на објекти, како и индивидуални објекти.
-
4:59 - 5:00Некои од најстарите човечки системи за броење
-
5:00 - 5:03се заосновуваат на прстите на рацете и нозете.
-
5:03 - 5:06Така да тие се базирани на единици, петтки, десеттки и дваесеттки
-
5:06 - 5:08Зулу зборот за 6 значи,
-
5:08 - 5:11да го земеш палецот од десната рака,
-
5:11 - 5:12што значи сите прсти од левата рака
-
5:13 - 5:16да се додадат, а и другиот палец бил потребен.
-
5:16 - 5:18Други системи настанале од трговија.
-
5:18 - 5:20Јоруба во Нигерија,
-
5:20 - 5:22употребувале школки како валута
-
5:22 - 5:25и развиле неверојатно комплексен систем од бројки.
-
5:25 - 5:26Бил базиран на дваесеттки
-
5:26 - 5:28и на операцијата на множење,
-
5:28 - 5:30одземање и додавање.
-
5:30 - 5:31На пример:
-
5:31 - 5:36тие мислеле за 45 како (3x20)-10-5.
-
5:37 - 5:39Јазли заврзани во јаже и низи биле употребувани
-
5:39 - 5:41за бележење суми од страна на многу култури,
-
5:41 - 5:43како Персиците.
-
5:43 - 5:44Инките употребувале подобра верзија
-
5:44 - 5:45наречена "куипу":
-
5:45 - 5:48Дебело јаже се држело хоризонтално
-
5:48 - 5:49од кое виселе врвци полни со јазли.
-
5:50 - 5:52Видот на јазолот кој што Инките го употребувале
-
5:52 - 5:53заедно со должината и бојата на врвцата
-
5:53 - 5:56означувало единици, десеттки и стоттки.
-
5:56 - 5:58Во денешен свет скоро секоја индустриска култура
-
5:58 - 6:00ги употребува броевите од 0 до 9.
-
6:01 - 6:02Но овие симболи не биле пронајдени
-
6:02 - 6:04се до третиот век пред н.е. во Индија
-
6:05 - 6:06и требало уште други 800 години
-
6:06 - 6:10за идејата да 0 биде поставена како вредност.
-
6:10 - 6:11Оваа голема идеја
-
6:11 - 6:13драматично ја променило математиката.
-
6:15 - 6:17Ние луѓето отсекогаш сме делеле еден со друг.
-
6:17 - 6:19Кога раните култури ја делеле својата храна и вода
-
6:19 - 6:21или сакале да го поделат своето земјиште
-
6:21 - 6:22на начин кој што бил фер и еднаков,
-
6:23 - 6:24постепено настанале дропките
-
6:24 - 6:27како симболи за овие ситуации.
-
6:28 - 6:30Античките Египќани употребувале единични дропки.
-
6:30 - 6:32Дропки каде броителот е 1,
-
6:32 - 6:35како 1/2, 1/3 и 1/5,
-
6:35 - 6:37и би додале и поделиле овие дропки.
-
6:37 - 6:40Ако сакале да поделат три парчина леб еднакво
-
6:40 - 6:42за пет семејни членови,
-
6:42 - 6:44тие прво ќе ги поделеле првото и второто парче
-
6:44 - 6:45на третини.
-
6:46 - 6:48Потоа, третото парче леб ќе го поделеле на петтини.
-
6:50 - 6:51И на крај ќе ја земеле останатата една третина
-
6:52 - 6:55од второто парче и ќе го поделеле на пет делови.
-
6:56 - 7:00Тие го запишувале ова како 1/3, 1/5, 1/15.
-
7:01 - 7:02Денес ова делење ќе го претставиме
-
7:02 - 7:04со дропката 3/5.
-
7:04 - 7:063/5 парчина леб за секој член,
-
7:07 - 7:09или 3 парчина леб поделени на 5 луѓе.
-
7:10 - 7:12Сумерите и раните Вавилонци
-
7:12 - 7:13измислиле броен систем од делови
-
7:13 - 7:17базиран на 60, кој што и ние после 4000 години го користиме.
-
7:17 - 7:19Нашите денови имаат 60 минутни часови
-
7:19 - 7:20и 60 секунди во минута,
-
7:21 - 7:23и нашиот круг има 360 степени.
-
7:25 - 7:27Кинеските општества користеле абакус
-
7:27 - 7:30со систем базиран на десеттки, иако немало 0.
-
7:31 - 7:32Рана форма на децимални делови
-
7:32 - 7:33дојдени се од абакусот.
-
7:34 - 7:34На пример:
-
7:34 - 7:383/5 би било 6 од 10 на абакус.
-
7:38 - 7:41Кинезите го нарекле броителот "синот"
-
7:41 - 7:43а именителот "мајката".
-
7:44 - 7:45Не било така се до 12 век
-
7:45 - 7:46тие општи поделби,
-
7:46 - 7:48со преграда (дробна црта) кои што ги користиме ден денес,
-
7:48 - 7:49биле измислени.
-
7:50 - 7:52Дури тогаш, овие поделби не биле широко користени
-
7:52 - 7:54се до ренесансниот период до пред 500 год.
-
7:56 - 7:58Низ историјата секој култура околу светот
-
7:58 - 8:00имала креирано инвентивни начини за сметање.
-
8:01 - 8:03Да се реши проблемот, на пример 12x15,
-
8:04 - 8:05старите Руски селани
-
8:05 - 8:07користеле систем на дуплирање и преполовување.
-
8:10 - 8:12Кога непарен број поделен резултира со дропка,
-
8:13 - 8:14тие го заобиколувале,
-
8:16 - 8:17потоа ги додавале факторите
-
8:17 - 8:19поврзани со непарните множители.
-
8:24 - 8:27Старите Египќани се потпирале на двојна процедура
-
8:27 - 8:28се додека не произведат доволно групи.
-
8:32 - 8:35Потоа ги додаваат овие групи за да го најдат одговорот.
-
8:41 - 8:43Низ Европа и Азија, за време на средните векови,
-
8:43 - 8:46абакусот бил секојдневен калкулатор.
-
8:46 - 8:48Но само неколку луѓе знаеле да го користат,
-
8:48 - 8:50обично богатите трговци и големите лидери
-
8:51 - 8:53Со едноставно поместување на зрнцата, така што секое зрнце имало своја вредност
-
8:54 - 8:56абакусот бил високо ефикасен начин за сметање.
-
8:57 - 8:59Тогаш, големиот арапски математичар al-KhwÄrizmÄŤ
-
8:59 - 9:02ги вовел Хинду Арапските бројки од 0 до 9,
-
9:02 - 9:04во Северна Америка и Европа
-
9:04 - 9:06и креирал нови процедури на сметање.
-
9:07 - 9:09Овие алгоритми можат да се напишат на хартија
-
9:10 - 9:12Низ вековите учењето на алгоритмите
-
9:12 - 9:14станало посебна гранка на едукација,
-
9:14 - 9:15како што студентите учеле да сметаат
-
9:15 - 9:17долги колони броеви и симболи,
-
9:17 - 9:18позајмувале и спроведувале,
-
9:18 - 9:21а големите делења ги правеле ефикасно и сигурно.
-
9:22 - 9:23Сега тие можеле да чуваат податоци за овие процедури
-
9:23 - 9:25и да ги проверуваат резултатите.
-
9:26 - 9:28Денес, комплексните калкулации
-
9:28 - 9:30се прават со помош на дигитрон.
-
9:30 - 9:31Ова значи дека на студентите им е потребна способноста
-
9:31 - 9:33за да ги проверат разумните одговори
-
9:33 - 9:35и да имаат богат репертоар
-
9:35 - 9:37на ментални математички стратегии за да го направат тоа.
-
9:38 - 9:40Наједноставните пресметувања како 12x15
-
9:41 - 9:43можат да се решат ментално со употреба на различни стратегии.
-
9:54 - 9:55Како што патуваме кон богатата
-
9:55 - 9:57и жива историја на математиката
-
9:57 - 9:59можеме да видиме како идеите и креациите
-
9:59 - 10:01растат надвор од нашите човечки потреби
-
10:01 - 10:04за да ги решиме секојдневните проблеми.
-
10:04 - 10:06Низ времето, математичките испитувања
-
10:06 - 10:08на мажот и жената од целиот свет,
-
10:08 - 10:10ни дале фасцинантни леќи
-
10:10 - 10:12кои ни помогаат да математички го погледнеме
-
10:12 - 10:14и да побараме смисла во нашиот свет.
-
10:15 - 10:17Науката е збирка од факти
-
10:17 - 10:20постигнати со дефинирање на она што го гледаме
-
10:21 - 10:23и правење тестови за да се открие.
-
10:24 - 10:28Математиката, хемијата и физиката репрезентираат фиксирани
-
10:29 - 10:32јазици коишто не се подложни на толкување.
-
10:32 - 10:35Јазиците служат да опишат што набљудуваме и
-
10:36 - 10:39да ги тестираме тие набљудувања со цел да ги подобриме.
-
10:39 - 10:41Размислете за ДНК,
-
10:41 - 10:44ќелии, галаксии,
-
10:44 - 10:46овошје,
-
10:46 - 10:48лаптопи,
-
10:49 - 10:51климатизатори.
-
10:51 - 10:54Размислете за автомобили,
-
10:54 - 10:57храна,
-
10:57 - 10:59куќи,
-
11:00 - 11:03фауна,
-
11:03 - 11:06флора,
-
11:06 - 11:09Размислете за атоми,
-
11:09 - 11:11делови од телото,
-
11:12 - 11:14климата,
-
11:15 - 11:18или за облеката која ја носиш.
-
11:20 - 11:23И сфати дека се е дефинирано,
-
11:23 - 11:25или креирано
-
11:25 - 11:27од науката.
-
11:34 - 11:36За да го разбериш целиот концепт на науката,
-
11:36 - 11:40треба да знаеш што е научна теорија:
-
11:41 - 11:42"Научната теорија
-
11:42 - 11:45опфатува збирка од концепти,
-
11:45 - 11:48вклучувајќи абстракции од видлив феномен,
-
11:48 - 11:51изразени како мерливи својства,
-
11:51 - 11:54заедно со правила (наречени научни закони)
-
11:54 - 11:56кои изразуваат врска
-
11:56 - 11:59помеѓу набљудувањата на таквите концепти."
-
11:59 - 12:02Научната теорија е конструирана да се прилагоди на
-
12:02 - 12:05достапни емпириски податоци како набљудувањата,
-
12:05 - 12:09и е поставена како принцип или тело од принципи
-
12:09 - 12:11за појаснување на класа феномен.
-
12:12 - 12:14Научната теорија е тотално различна
-
12:14 - 12:15од другите теории,
-
12:16 - 12:18и е најможната варијанта
-
12:18 - 12:21резултирајќи од неодамнешните откритија.
-
12:33 - 12:36Науката е најдобрата алатка измислена
-
12:37 - 12:39за разбирање како светот работи.
-
12:39 - 12:42Науката е многу хумана форма на знаење.
-
12:42 - 12:45Ние сме секогаш на работ на познатото.
-
12:45 - 12:47Науката е колаборативно претпријатие
-
12:48 - 12:50кое опфаќа нови генерации.
-
12:51 - 12:53Ние се сеќаваме на оние кои го подготвија патот,
-
12:54 - 12:57исто така гледајќи низ нив
-
12:57 - 12:58ако си научно образуван
-
12:59 - 13:00светот изгледа многу поразличен за тебе,
-
13:00 - 13:03и тоа разбирање те прави помоќен.
-
13:09 - 13:12Постои реална поезија во реалниот свет.
-
13:12 - 13:15Науката е поезија на реалноста.
-
13:16 - 13:18Можеме да правиме наука, и со неа,
-
13:19 - 13:21можеме да ги подобриме нашите животи.
-
13:21 - 13:24Постои реална поезија во реалниот свет.
-
13:24 - 13:27Науката е поезија на реалноста.
-
13:27 - 13:30Приказната на луѓето е приказна за идеите
-
13:30 - 13:34која свети силно во мрачните ќошеви.
-
13:40 - 13:44Научниците сакаат мистерии, тие сакаат да незнаат.
-
13:46 - 13:48Тие не се плашат да незнаат.
-
13:49 - 13:51Мислам дека е многу поинтересно.
-
13:52 - 13:55Има поголема универзална реалност
-
13:55 - 13:58од која сите сме дел.
-
13:58 - 14:00Колку подалеку одиме во универзумот,
-
14:00 - 14:04толку повеќе извонредни се откритијата.
-
14:04 - 14:06Потрагата за вистината, во себе и за себе,
-
14:06 - 14:09е приказна која е исполнета со интуиција.
-
14:16 - 14:18Има реална поезија во реалниот свет.
-
14:19 - 14:22Науката е поезија на реалноста.
-
14:23 - 14:25Ние можеме да правиме наука, и со неа,
-
14:26 - 14:28можеме да ги подобриме нашите животи.
-
14:28 - 14:31Има реална поезија во реалниот свет.
-
14:31 - 14:34Науката е поезија на реалноста.
-
14:34 - 14:37Приказната за луѓето е приказна од идеи
-
14:38 - 14:40која што свети во мрачните ќошеви.
-
14:40 - 14:43Од нашата осамена точка во космосот,
-
14:43 - 14:46преку моќта на мислата
-
14:46 - 14:49сме способни да загледаме назад за момент
-
14:50 - 14:52после почетокот на универзумот.
-
14:52 - 14:53Мислам дека науката
-
14:53 - 14:55го менува начинот на кој што твојот мозок работи.
-
14:55 - 14:58Да размислува малку подлабоко за нештата.
-
14:58 - 15:02Науката ја заменува приватната предрасуда
-
15:02 - 15:04со општ потврдлив доказ.
-
15:04 - 15:07Постои реална поезија во реалниот свет.
-
15:08 - 15:11Науката е поезија на реалноста.
-
15:11 - 15:14Ние можеме да правиме наука, и со неа,
-
15:15 - 15:16ние можеме да ги подобриме нашите животи.
-
15:16 - 15:19Науката е прекрасна алатка за разбирање на средината на светот
-
15:24 - 15:29мисли на тоа како стакло за ЗГОЛЕМУВАЊЕ со кое можеш да ја видиш реалноста околу тебе
- Title:
- (h) TROM - 1.1 Science
- Description:
-
http://tromsite.com - Full documentary, very well organized (download, youtube stream, subtitles, credits, share, get involved, and many more)
Documentary´s description :
-------------------------------------------------------------------------
TROM (The Reality of Me) represents the biggest documentary ever created, it is also the only one that tries to analyse everything : from science to the monetary system as well as real solutions to improve everyone's life.A new and ´real´ way to see the world.
"Before the Big-Bang, till present, and beyond."
------------------------------------------------------------------------- - Video Language:
- English
- Duration:
- 15:34
Viktor Vasilevski edited Macedonian subtitles for (h) TROM - 1.1 Science | ||
Viktor Vasilevski edited Macedonian subtitles for (h) TROM - 1.1 Science |