0:00:06.988,0:00:09.446
لەم سەردەمە، زیاتر لە نیوەی خەڵک لە جیهان

0:00:09.446,0:00:11.366
لە ناوچەی شارنشین دەژین.

0:00:11.366,0:00:14.694
تا نیوەی سەدە، ئەم ڕێژەیە بۆ ٪٧٠ بەرزدەبێتەوە.

0:00:14.694,0:00:16.782
بەڵام ١٠٠ لەمەوبەر،

0:00:16.782,0:00:19.491
تەنها دوو لەسەر دەی خەڵک لە شار دەژیا،

0:00:19.491,0:00:21.615
و پێش ئەو ١٠٠ساڵەش، تەنانەت کەمتریش بووە،

0:00:21.615,0:00:22.700
ئێمە چۆن بەوە

0:00:22.700,0:00:24.785
چۆن بەو ڕێژە بەرزەی شارستانیبوون گەیشتین،

0:00:24.785,0:00:27.180
و ئەو واتای چییە بۆ داهاتوومان؟

0:00:27.180,0:00:29.250
لە سەرەتایترین ڕۆژگارەکانی مێژووی مرۆڤ،

0:00:29.250,0:00:31.000
مرۆڤ ڕاوکەر و کۆکەرەوە بووە،

0:00:31.000,0:00:32.709
زۆربەی جار لە شوێنێکە بۆ شوێنێکی[br]دیکە دەیگواستەوە

0:00:32.709,0:00:34.645
لە گەڕان بەدوای خۆراکدا.

0:00:35.153,0:00:36.744
بەڵام نزیکە ١٠،٠٠٠ ساڵ لەمەوبەر،

0:00:36.744,0:00:38.831
باوانمان وردە وردە فێری نهێنیەکانی

0:00:38.831,0:00:40.204
دەستاکاریکردنی بۆماوەی ڕووەک و ئاژەڵبوون

0:00:40.204,0:00:42.612
و تەکنیکەکانی کشتوکاڵکردنی سەردەمی کۆن.

0:00:42.612,0:00:43.881
بۆ یەکەم جار

0:00:43.881,0:00:45.113
خەڵک توانی خۆراک بەرهەم بهێنێت

0:00:45.113,0:00:46.555
لەجیاتی ئەوە بەدوای بگەڕێت،

0:00:46.555,0:00:47.938
و ئەمش بووەهۆی گەشەسەندنی

0:00:47.938,0:00:49.521
گوندە نیمچە هەمیشەیەکان.

0:00:49.521,0:00:51.775
بۆ یەکەم جار لە مێژوو.

0:00:51.775,0:00:54.271
لەوانەیە پرسیاربکەیت. بۆچی تەنها نیمچە هەمیشەیی؟

0:00:54.271,0:00:57.036
باشە، لەسەرەتادا هێشتا گوندەکان پێویستبوو

0:00:57.036,0:00:58.460
دوای چەند ساڵێک شوێنەکانیان بگۆڕن

0:00:58.460,0:01:00.441
چونکە خاکەکە بێ سووددەبوو.

0:01:00.441,0:01:02.329
ئەم تەنها بە لەدایکبوونی تەکنیکەکانی

0:01:02.329,0:01:04.502
وەکو ئاودێری و کێڵانی خاک

0:01:04.502,0:01:06.044
نزیکەی ٥٠٠٠ساڵ لەمەوبەر

0:01:06.044,0:01:07.664
کەوا خەڵک دەیتوانی پشت بە جێگیری

0:01:07.664,0:01:09.501
و کەلوپەلی درێژخایەنی خۆراک ببەستێت

0:01:09.501,0:01:11.913
شوێنی هەمیشەی نیشتەجێبوون بنیاتبنێن.

0:01:11.913,0:01:13.434
و لەگەڵ زیادبوونی خۆراک

0:01:13.434,0:01:15.056
کەوا ئەم تەنکنیکانە بەرهەمیانهێنابوونم

0:01:15.056,0:01:17.595
چیتر پێویستی نەدەکر هەمووان[br]خەریکی کاری کێڵگە بن.

0:01:17.595,0:01:18.992
ئەمەش ڕێگاخۆشکەربوو بۆ پەرەسەندنی

0:01:18.992,0:01:20.680
بازرگانیە تایبەتەکانی دیکە،

0:01:20.680,0:01:22.906
و فراوانکردنی ڕووبەری شارەکان.

0:01:23.567,0:01:25.986
ئێستا شارەکان زیاد لە پیویست خۆراک بەرهەم دەهێنن،

0:01:25.986,0:01:26.974
هەروەها ئامێریش،

0:01:26.974,0:01:27.438
پیشەش

0:01:27.438,0:01:28.572
و کەلوپەلەکانی دیکەش،

0:01:28.572,0:01:30.509
ئێستا ئەگەری بازرگانی هەییە

0:01:30.509,0:01:33.405
چالاکردنی لەسەرو شوێنە دوورەکانەوە.

0:01:33.405,0:01:34.742
و هەرکە بازرگانی برەویسەند،

0:01:34.742,0:01:37.549
تەکنەلۆجیاش ئاسانکاری بۆ کرد،

0:01:37.549,0:01:39.467
وەکو گالیسکەکان،

0:01:39.467,0:01:40.901
کەشتیەکان،

0:01:40.901,0:01:41.962
ڕێگاکان،

0:01:41.962,0:01:43.154
و بەندەرەکان.

0:01:43.154,0:01:45.320
بێگومان، ئەم شتانە داوای کارێکاری زیاتر دەکەن

0:01:45.320,0:01:46.789
بۆ دروستکردن و پاراستن،

0:01:46.789,0:01:47.987
ئەمانەش بوونەهۆی ئەوەی خەڵکی

0:01:47.987,0:01:49.794
دەووروبەر شارەکان بۆ ناو شارەکان ڕابکێشن

0:01:49.794,0:01:51.247
چونکە کار و هەلی زیاتر

0:01:51.247,0:01:52.960
ڕەخساندرابوون.

0:01:52.960,0:01:55.141
ئەگەر پێتوابێت شارە نوێیەکان قەرەباڵخن،

0:01:55.141,0:01:56.461
لەوانەیە شۆکبیت بەبیستنی ئەمە

0:01:56.461,0:01:59.906
کەوا هەندێک شار لە ٢٠٠٠ پێش زاین ژمارەی [br]دانیشتوانیان

0:01:59.906,0:02:03.909
نزیکەی دووجار لە ڕێژەی دانیشتوانی شەنگەهای و کالکتا زیاتربووە.

0:02:03.909,0:02:04.902
یەک هۆکار بۆ ئەمشە

0:02:04.902,0:02:07.524
ئامرازەکانی گواستنەوە بەشێوەیەکی فراوان [br]بەردەست نەبووە،

0:02:07.524,0:02:10.150
هەربۆیە هەمووشتێک پێویست بوو ڕۆشتن[br]بە پێ ماوە کورت بکرایە،

0:02:10.150,0:02:12.156
لەنێوانیان چەند سەرچاوەیەکی ئاوی پاک

0:02:12.156,0:02:13.774
کەوا لەو سەرەدەم هەبووە.

0:02:13.774,0:02:15.407
و ناوچەی زەوی شارێک

0:02:15.407,0:02:17.648
لەلایەن پێداویستی دیوارەکانەوە سنوردارکرابوو

0:02:17.648,0:02:20.116
تا بەرگیری لە هەر هێرشێک بکات.

0:02:20.116,0:02:22.990
ئیمپڕاتۆریەتی ڕۆم توانی گەشە بە ژێرخانی[br]ئابوری بدات

0:02:22.990,0:02:25.043
تا بەسەر ئەم سنوردارکراونە سەربکەوێت،

0:02:25.043,0:02:26.327
بەڵام زیاتر لەم،

0:02:26.327,0:02:27.628
شارە نوێیەکان وەکو دەیاناسین،

0:02:27.628,0:02:28.943
لەڕاست گەشەسەند تێیاندا[br]دەستی پێنەکرد

0:02:28.943,0:02:30.940
تاوەکو شۆڕشی پیشەسازی،

0:02:30.940,0:02:33.697
کاتێک تەکنەلۆجیا بە قەبارەیەکی فراون بڵاوبەوە

0:02:33.697,0:02:36.386
ڕێگاخۆشکەربوو تا شارەکان زیاتر فراوان و[br]تێکەڵبن،

0:02:36.386,0:02:37.672
دانانی پۆلیس،

0:02:37.672,0:02:38.271
ئاگر کوژێنەوە،

0:02:38.271,0:02:39.782
و بەشەکانی تەندروستی،

0:02:39.782,0:02:41.342
هەروەها تۆڕەکانی ڕیگا وبان،

0:02:41.342,0:02:43.815
و دواتریش دابەشکردنی کارەبا.

0:02:43.815,0:02:46.572
کەواتە، داهاتوو شارەکان چییە؟

0:02:46.572,0:02:49.475
ژمارەی دانیشتوانی جیهان ئێستا[br]زیاترە لە ٧ بلیۆن

0:02:49.475,0:02:52.227
و پێشبینیکراوە بۆ نزیکەی ١٠ بەرز بێتەوە.

0:02:52.227,0:02:53.730
زۆربەی ئەم گەشەسەندنانە

0:02:53.730,0:02:57.023
لە ناوچەی شارنشینی هەژارترین وڵاتەکانی جیهان ڕوودەدات.

0:02:57.023,0:02:58.943
کەواتە، پێویستە شارەکان چۆن بگۆڕێن

0:02:58.943,0:03:01.134
تا خۆیان لەگەڵ ئەم گەشەسەندنە بگونجێنێن؟

0:03:01.134,0:03:03.309
یەکەم ، پێویستە جیهان[br]بە دوای ڕێگاگەلێک بگەڕێت

0:03:03.309,0:03:04.754
تا خۆراکی پێوست دابینبکات،

0:03:04.754,0:03:05.714
تەندروستی،

0:03:05.714,0:03:07.954
پەروەردە بۆ هەموو کەسێک.

0:03:07.954,0:03:09.831
دووەم، پێویستە گەشەسەندن ڕووبدات

0:03:09.831,0:03:11.713
بەشێوەیەک زیان بە زەوی نەگەیەنێت

0:03:11.713,0:03:13.796
کەوا کەلوپەل وخەزمەتگوزاری بۆ دابینبکات

0:03:13.796,0:03:16.513
هەروەها پالپشتی ڕێژەی دانیشتوانیش بکات.

0:03:17.159,0:03:18.590
بەرهەم هێنانی خۆراک لەوانەیە

0:03:18.590,0:03:20.713
بۆ کێڵگە ستوونی و بینا هەوربڕەکان،

0:03:20.713,0:03:21.795
باخچەکانی سەبان بگوازرێتەوە،

0:03:21.795,0:03:24.272
یاخود ناوچە چۆڵەکانی ناوندی شارەکان،

0:03:24.272,0:03:25.802
لەکاتێکدا بەزۆری وزە

0:03:25.802,0:03:28.689
لە چەند سەرچاوەیەکی وزەی نوێ بەرهەم دێیت.

0:03:28.689,0:03:30.728
لەجیاتی خانووی یەک خێزان،

0:03:30.728,0:03:33.338
خانووی زیاتر بەشێوەی ستوانی دروست دەکرێت[br](بینا).

0:03:33.338,0:03:35.299
لەوانەیە بینا ببینین هەمووشتێکی تیابێت

0:03:35.299,0:03:37.616
کەوا مرۆڤ لە ژیانی ڕۆژانەیا پێویستی پێیەتی،

0:03:37.616,0:03:39.579
هەروەها شار سەربەخۆ بچووکترەکانیش

0:03:39.579,0:03:42.701
جەختیان کردۆتە سەر بەرهەمهێنانی بەردەوام و ناوخۆی.

0:03:42.701,0:03:44.794
داهاتووی شارەکان هەمەجۆرن

0:03:44.794,0:03:45.466
توانای گۆڕانیان هەییە،

0:03:45.466,0:03:46.328
و دروستکەریشن،

0:03:46.328,0:03:48.593
چیتر لە دەووری پیشەسازیەک دروستناکرێن.

0:03:48.593,0:03:50.968
بەلام بەزۆری ڕەنگدانەوەی پەیوەندی

0:03:50.968,0:03:53.087
و جیهانیشن.