1
00:00:04,820 --> 00:00:10,405
ცეცხლი არის ინფორმაციის გადაცემის ერთ-ერთი
უძველესი მეთოდი

2
00:00:10,405 --> 00:00:14,767
შესაძლოა, ხალხმა მისი გამოყენება პირდაპირ
ცეცხლის გამოყენების სწავლის შემდეგ დაიწყო

3
00:00:14,767 --> 00:00:16,687
მისი მეშვეობით ერთ ადამიანს შეუძლია


4
00:00:16,687 --> 00:00:20,635
მანძილზე მეორე ადამიანის "რწმენის 
მდგომარეობაზე" მოახდინოს გავლენა

5
00:00:20,635 --> 00:00:25,413
ცეცხლის ალის არსებობის ან არარსებობის
გაცნობიერების უნარი

6
00:00:25,413 --> 00:00:29,465
საშუალებას გვაძლევს გადავერთოთ
ორიდან ერთ-ერთი "რწმენის მდგომარეობაზე"

7
00:00:29,465 --> 00:00:32,657
ერთი განსხვავება, ორი მდგომარეობა

8
00:00:35,450 --> 00:00:40,821
თუ გადავხედავთ ისტორიას, ვნახავთ, რომ
ეს მნიშვნელოვანი იყო სამხედრო ძალებისთვის

9
00:00:40,821 --> 00:00:43,831
რომლებიც ეფექტურ კომუნიკაციაზე იყვნენ
დამყარებულნი

10
00:00:43,831 --> 00:00:47,728
დავიწყოთ ძველბერძნული მითით
კადმოსის შესახებ

11
00:00:47,728 --> 00:00:50,052
ის იყო ფინიკიელი პრინცი, რომელმაც
საბერძნეთს

12
00:00:50,052 --> 00:00:52,425
პირველმა გააცნო "ფონეტიკური" წერილები

13
00:00:52,425 --> 00:00:55,874
ბერძნულმა ანბანმა, რომელიც ფინიკიურ
ასოებს ეფუძნება

14
00:00:55,874 --> 00:00:58,623
მსუბუქ, იაფ პაპირუსთან ერთად

15
00:00:58,623 --> 00:01:00,438
ხელი შეუწყო ძალაუფლების გადაცემას


16
00:01:00,438 --> 00:01:03,679
სამღვდელოებიდან სამხედრო კლასამდე

17
00:01:03,679 --> 00:01:09,238
ბერძნული სამხედრო ისტორია კი გვაწვდის
მასალებს კომუნიკაციის განვითარების შესახებ

18
00:01:09,238 --> 00:01:12,354
რომელიც გამაფრთხილებელი ჩირაღდნების
გამოყენებიდან მომდინარეობს

19
00:01:12,354 --> 00:01:16,125
პოლიბიუსი იყო ბერძენი ისტორიკოსი, რომელიც
ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 200 წელს დაიბადა

20
00:01:16,125 --> 00:01:20,125
მან დაწერა "ისტორიები", სადაც მოიპოვება
ბევრი სამხილი

21
00:01:20,125 --> 00:01:22,707
იმდოინდელი კომუნიკაციის ტექნოლოგიების
შესახებ

22
00:01:22,707 --> 00:01:23,998
ის წერს:

23
00:01:23,998 --> 00:01:30,293
"სწორ დროს მოქმედება ბევრი წამოწყების
ბედ-იღბალს წყვეტს

24
00:01:30,293 --> 00:01:35,829
ამაში კი ყველაზე მეტად ცეცხლის ჩირაღდნები
გვეხმარება"

25
00:01:35,829 --> 00:01:39,873
თუმცა მას მშვენივრად ესმოდა ჩირაღდნების
შეზღუდვები

26
00:01:39,873 --> 00:01:40,883
ის წერს:

27
00:01:40,883 --> 00:01:46,577
"შესაძლებელია ისეთი გზავნილის გადმოცემა
რომელიც გვეტყვის, რომ 'ფლოტი მოვიდა'

28
00:01:46,577 --> 00:01:50,187
თუმცა უფრო რთული სახის ინფორმაცია, 
მაგალითად მოქალაქეების ღალატი ან

29
00:01:50,187 --> 00:01:53,492
ქალაქში მომხდარი ხოცვა-ჟლეტა--

30
00:01:53,492 --> 00:01:57,012
მოვლენები, რომლებიც ხდება ხოლმე, თუმცა
მათი განჭვრეტა რთულია

31
00:01:57,012 --> 00:02:01,299
ცეცხლის სიგნალით მსგავს ინფორმაციას
ვერ გადასცემდი"

32
00:02:01,299 --> 00:02:06,312
ცეცხლის სიგნალი სასარგებლოა, როდესაც
"გზავნილების სივრცე" მცირეა

33
00:02:06,312 --> 00:02:09,558
მაგალითად, "მტერი მოგვიახლოვდა" ან
"არ მოგვიახლოვდა"

34
00:02:09,558 --> 00:02:12,836
თუმცა როდესაც გზავნილების სივრცე


35
00:02:12,836 --> 00:02:15,836
--ეს აღნიშნავს ყველა შესაძლო გზავნილის
რაოდენობას--

36
00:02:15,836 --> 00:02:20,502
იზრდება, საჭირო ხდება უფრო მეტი
განსხვავებულობის გადაცემა

37
00:02:20,502 --> 00:02:23,979
"ისტორიებში'' პოლიბიუსი მოგვითხრობს 
ტექნოლოგიაზე, რომელიც შექმნა

38
00:02:23,979 --> 00:02:28,443
ენეას ტაქტიკუსმა, ერთ-ერთმა ადრინდელმა
მწერალმა ომის თემატიკაზე

39
00:02:28,443 --> 00:02:30,975
ჩვენს წელთაღრიცხვამდე მეოთხე საუკუნეში

40
00:02:30,975 --> 00:02:34,173
მისი ტექნოლოგიის აღწერა ასე
გამოიყურება:

41
00:02:34,173 --> 00:02:38,208
"ვისაც სურს სწრაფად გადასცეს ერთმანეთს
გადაუდებელი ამბები ცეცხლის გამოყენებით

42
00:02:38,208 --> 00:02:43,042
უნდა ჰქონდეთ ორი ერთნაირი ჯამი
ზუსტად ერთნაირად განიერი და ერთნაირად ღრმა

43
00:02:43,042 --> 00:02:46,960
შუაში უნდა გადიოდეს თოკი, რომელიც
დაყოფილია ტოლ ნაწილებად

44
00:02:46,960 --> 00:02:52,204
ყოველი ნაწილი უნდა იყოს კარგად გამოხატული
და ბერძნული ასოთი აღნიშნული

45
00:02:52,204 --> 00:02:55,332
თითოეული ასო უნდა შეესაბამებოდეს
ერთ-ერთ გზავნილს

46
00:02:55,332 --> 00:03:00,026
წინასწარ ცნობილი გზავნილებიდან, რომლებიც
აღწერენ ომის დროს ხშირად მომხდარ მოვლენებს

47
00:03:00,026 --> 00:03:03,723
კავშირის დასამყარებლად ისინი ასე უნდა
მოქცეულიყვნენ:

48
00:03:03,723 --> 00:03:07,782
თავიდან გამგზავნს უნდა აენთო ჩირაღდანი
იმის სანიშნებლად, რომ გზავნილი ჰქონდა

49
00:03:07,782 --> 00:03:12,248
მიმღებს კი თავისი ჩირაღდანი უნდა აენთო
იმის სათქმელად, რომ მისაღებად მზად იყო

50
00:03:12,248 --> 00:03:16,413
შემდეგ გამგზავნი ძირს დადებდა ჩირაღდანს
და ორივე

51
00:03:16,413 --> 00:03:21,563
დაიწყებდა თავიანთი ჯამების დაცლას
ტოლი დიამეტრის მქონე ხვრელით

52
00:03:21,563 --> 00:03:27,787
როდესაც სასურველ მოვლენა დადგებოდა
გამგზავნი მაღლა აწევდა ჩირაღდანს

53
00:03:27,787 --> 00:03:30,459
ეს ნიშნავდა, რომ ორივეს უნდა შეეჩერებინა
წყლის დინება

54
00:03:30,459 --> 00:03:34,078
ამით წყლის დონე ორივე ჯამში ზუსტად
ერთნაირი იქნებოდა

55
00:03:34,078 --> 00:03:37,021
და ეს დონე ერთიდაიგივე ასოზე იქნებოდა
გაჩერებული

56
00:03:37,021 --> 00:03:44,457
ეს მეთოდი იყენებდა განსხვავებას დროში
რომ გადაეცა შეტყობინებები

57
00:03:44,457 --> 00:03:48,166
თუმცა მისი გამომხატველობითი შესაძლებლობა
შეზღუდული იყო

58
00:03:48,166 --> 00:03:50,010
მისი სიჩქარის გამო

59
00:03:50,010 --> 00:03:55,353
პოლიბიუსი შემდეგ წერს უფრო ახალ მეთოდზე,
რომელიც შექმნა დემოკრატუსმა

60
00:03:55,353 --> 00:03:58,593
შემდეგ ეს მეთოდი პოლიბიუსმა დახვეწა და

61
00:03:58,593 --> 00:04:04,577
მისი თქმით "ნებისმიერი სახის სასწრაფო
შეტყობინების გადაცემა შეეძლო"

62
00:04:04,577 --> 00:04:08,727
ეს მეთოდი, რომელსაც "პოლიბიუსის კვადრატი"
ეწოდება, ასე მუშაობს:

63
00:04:08,727 --> 00:04:12,762
ორი ადამიანიდან თითოეულს აქვს 10 ცალი
ჩირაღდანი

64
00:04:12,762 --> 00:04:16,331
თითოეულთან ისინი დაყოფილია ორ ჯგუფად
თითო ჯგუფში ხუთი ჩირაღდანი შედის

65
00:04:16,331 --> 00:04:20,015
დასაწყისისთვის, გამგზავნი მაღლა წევს 
ჩირაღდანს და მიმღების პასუხს ელის

66
00:04:20,015 --> 00:04:24,652
შემდეგ გამგზავნი ანთებს თითოეული ჯგუფიდან
განსაზღვრული რაოდენობის ჩირაღდანს

67
00:04:24,652 --> 00:04:30,277
და მათ მაღლა წევს

68
00:04:30,277 --> 00:04:36,190
შემდეგ მიმღები ითვლის პირველ ჯგუფში
ანთებული ჩირაღდნების რაოდენობას

69
00:04:36,190 --> 00:04:41,287
ეს რიცხვი განსაზღვრავს რიგის ნომერს 
ანბანის ცხრილში, რომელიც ორივეს გააჩნია

70
00:04:41,287 --> 00:04:46,895
მეორე ჯგუფის ჩირაღდნების რაოდენობა კი
ამ ცხრილში სვეტის ნომერს განსაზღვრავს

71
00:04:46,895 --> 00:04:52,103
რიგის და სვეტის ნომრების გადაკვეთით
მივიღებთ რომელიმე ასოს

72
00:04:52,103 --> 00:04:56,758
ამ მეთოდით ხდება ორი სიმბოლოს
მიმოცვლა

73
00:04:56,758 --> 00:05:00,407
თითოეული ჩირაღდნების ჯგუფი არის სიმბოლო

74
00:05:00,407 --> 00:05:03,164
რომლებსაც შეუძლიათ ხუთი სხვადასხვა
მნიშვნელობის მიღება

75
00:05:03,164 --> 00:05:05,176
ერთიდან ხუთ ჩირაღდნამდე

76
00:05:05,176 --> 00:05:12,339
ერთად, ეს სიმბოლოები ქმნიან ხუთჯერ ხუთ--
25 სხვადასხვა მნიშვნელობას

77
00:05:12,339 --> 00:05:20,440
ეს გამრავლება ძალიან
მნიშვნელოვანია ჩვენს ამბავში

78
00:05:20,440 --> 00:05:26,563
ის ახსნილია ქრისტეშობამდე მეექვსე საუკუნის
ინდურ ტექსტში

79
00:05:26,563 --> 00:05:31,145
რომლის ავტორადაც მიჩნეულია სუშრუტა

80
00:05:31,145 --> 00:05:32,134
იქ წერია:

81
00:05:32,134 --> 00:05:34,436
"თუ გვაქვს ექვსი სხვადასხვა სანელებელი

82
00:05:34,436 --> 00:05:37,799
რამდენი სხვადასხვა გემოს მიღებაა
შესაძლებელი?"

83
00:05:37,799 --> 00:05:44,106
ნარევის მიღების პროცესი შეგვიძლია
ექვს შეკითხვად დავყოთ

84
00:05:44,106 --> 00:05:46,749
დაუმატებ თუ არა A-ს?
კი ან არა

85
00:05:46,749 --> 00:05:49,563
დაუმატებ თუ არა B-ს?
C-ს?

86
00:05:49,563 --> 00:05:53,108
D-ს? E-ს? ან F-ს?

87
00:05:53,108 --> 00:05:58,787
ეს ყველაფერი მრავლდება და ვიღებთ
შესაძლო პასუხების თანმიმდევრობების ხეს

88
00:05:58,787 --> 00:06:04,440
ოჯერ ორჯერ ორჯერ ორჯერ ორჯერ ორი
უდრის 64-ს

89
00:06:04,440 --> 00:06:09,500
ამიტომ შესძლებელია 64 სხვადასხვა
პასუხთა თანმიმდევრობა

90
00:06:09,500 --> 00:06:14,515
თუ მოცემულია n რაოდენობის კი-ან-არა
შეკითხვა

91
00:06:14,515 --> 00:06:19,197
მაშინ შესაძლო პასუხთა თანმიმდევრობების
რაოდენობა იქნება ორი n ხარიხში-ს ტოლი

92
00:06:19,197 --> 00:06:25,514
1605 წელს ფრენსის ბეკონმა ახსნა, თუ როგორ
შეიძლებოდა ამ აზრის გამოყენება

93
00:06:25,514 --> 00:06:28,752
ანბანის ყველა ასოს გასაგზავნად

94
00:06:28,752 --> 00:06:30,916
მხოლოდ ერთადერთი განსხვავებულობის
მეშვეობით

95
00:06:30,916 --> 00:06:34,083
ბეკონი წერდა:

96
00:06:34,083 --> 00:06:40,062
"ორი ასოს ჩასმით ხუთ სხვადასხვა ადგილას
მივიღებთ 32 შესაძლო მნიშვნელობას

97
00:06:40,062 --> 00:06:47,112
ამის მეშვეობით ადამიანს შეუძლია მისი
განზრახვების

98
00:06:47,112 --> 00:06:51,388
გადაცემა ნებისმიერ მანძილზე მხოლოდ იმ
ნივთების გამოყენებით,

99
00:06:51,388 --> 00:06:53,995
რომლებსაც მხოლოდ ორი მნიშვნელობის
გადაცემა შეუძლიათ"

100
00:06:53,995 --> 00:06:58,341
ეს მარტივი იდეა,ერთადერთი განსხვავებულობის
გამოყენებით მთლიანი ანბანის გადაცემა

101
00:06:58,341 --> 00:07:01,469
გავრცელდა მე-17 საუკუნეში

102
00:07:01,469 --> 00:07:03,606
ტელესკოპის გამოგონების წყალობით

103
00:07:03,606 --> 00:07:07,857
ეს ხელსაწყო გამოიგონეს ლიპერშეიმ 1608 წელს
და გალილეომ 1609 წელს

104
00:07:07,857 --> 00:07:15,557
რადგან ადამიანის თვალის გამადიდებელი ძალა
უცბად 32-მაგი გახდა

105
00:07:15,557 --> 00:07:20,685
ერთადერთი განსხვავებულობის დაფიქსირება
შესაძლებელი გახდა დიდი მანძილებიდან

106
00:07:20,685 --> 00:07:29,685
რობერტ ჰუკმა,რომელიც ლინზებით ადამიანის
მხედველობის შესაძლებლობებს სწავლობდა

107
00:07:29,685 --> 00:07:34,834
დიდი ბიძგი მისცა პროგრესს, როდესაც 
1684 წელს თქვა:

108
00:07:34,834 --> 00:07:40,698
მცირე ვარჯიშის შემდეგ უკვე შესაძლებელია
პარიზიდან ისეთი საგნის დანახვა

109
00:07:40,698 --> 00:07:45,168
რომელიც ლონდონში ერთი წუთის წინ
გამოჩნდა

110
00:07:45,168 --> 00:07:47,789
ამას მოყვა გამოგონებათა მთელი ტალღა

111
00:07:47,789 --> 00:07:53,304
რომლებიც ცდილობდნენ განსხვავებულობების
გადაცემას უფრო და უფრო დიდ მანძილებზე

112
00:07:53,304 --> 00:07:57,464
1795 წლის ერთ-ერთი ტექნოლოგია

113
00:07:57,464 --> 00:08:00,248
იდეალურად გვიჩვენებს ერთადერთი 
განსხვავებულობის მეშვეობით

114
00:08:00,248 --> 00:08:01,824
ყველაფრის გადაცემის შესაძლებლობას

115
00:08:01,824 --> 00:08:05,533
ლორდ ჯორჯ მიურეის"რყევის ტელეგრაფი"

116
00:08:05,533 --> 00:08:09,294
იყო ბრიტანეთის პასუხი ნაპოლეონის
მუქარებისადმი

117
00:08:09,294 --> 00:08:12,715
ის შედგებოდა ექვსი მბრუნავი ჩამკეტისგან

118
00:08:12,715 --> 00:08:16,006
და შეიძლებოდა ამ ჩამკეტების ან გახსნა, ან
დაკეტვა

119
00:08:16,006 --> 00:08:19,375
თითოეულ ჩამკეტს შეგვიძლია შევხედოთ,
როგორც ერთ განსხვავებულობას

120
00:08:19,375 --> 00:08:24,141
ექვსი ჩამკეტით გვაქვს ექვსი შეკითხვა - 
ღია ან დახურული

121
00:08:24,141 --> 00:08:29,359
ეს გვაძლევს ორი მეექვსე ხარიხსში--
ანუ 64 განსხვავებულობებს

122
00:08:29,359 --> 00:08:32,510
ეს საკმარისია ყველა ასოსთვის და 
ციფრისთვის

123
00:08:32,510 --> 00:08:36,895
რყევის ტელეგრაფზე თითოეული დაკვირვება

124
00:08:36,895 --> 00:08:51,713
შეიძლება ჩავთვალოთ, როგორც ერთ-ერთი გზა
გადაწყევტილების ხეზე

125
00:08:51,713 --> 00:08:58,110
ტელესკოპის მეშვეობით კი შესაძლებელი იყო
შეტყობინებების დიდ მანძილზე გადაცემა

126
00:08:58,110 --> 00:09:03,660
თუმცა, ერთ-ერთმა დაკვირვებამ 1820 წელს
მოგვცა რევოლუციური ტექნოლოგია

127
00:09:03,660 --> 00:09:10,060
რამაც სამუდამოდ შეცვალა შეტყობინებების
გადაცემის მანძილი

128
00:09:10,060 --> 00:09:16,574
ამან დაბადა იდეები, რომლებმაც
"ინფორმაციის ეპოქაში" გადაგვიყვანეს