Return to Video

Bir neslin doktorlarını kandıran yanılgının üstesinden gelebilir misiniz? - Elizabeth Cox

  • 0:14 - 0:16
    Ah... insanlık...
  • 0:16 - 0:19
    Bu bir karmaşa ama
    bakışlarımı çeviremiyorum.
  • 0:20 - 0:24
    Yıl 1843 ve doktorlar arasında
    kadınların en bilinen katillerinden
  • 0:24 - 0:28
    biri olan lohusa humması hakkında
    bir tartışma sürüyor.
  • 0:28 - 0:33
    Lohusalık humması doğumdan sonraki
    günlerde ortaya çıkar ve enfekte olanların
  • 0:33 - 0:38
    %70'inden fazlası ölür ve kimse neyin
    neden olduğunu bilmiyor.
  • 0:38 - 0:42
    Kadın doğum uzmanı Charles Meigs'in
    bir teorisi var.
  • 0:42 - 0:45
    Hummayı geliştirmeye devam eden hastalarda
  • 0:45 - 0:46
    karın iltihabı gözlemledikten sonra,
  • 0:46 - 0:51
    bunun lohusalık hummasının nedeni
    olduğunu iddia ediyor.
  • 0:51 - 0:55
    Tıp kurumlarının çoğu teorisini
    destekliyor.
  • 0:55 - 0:57
    Ah, hadi ama!
  • 0:57 - 1:02
    Bana, onlara şüphecilik öğretmekten
    başka seçenek bırakmıyorlar.
  • 1:13 - 1:14
    Bu daha iyi.
  • 1:15 - 1:22
    Meigs, iddian bir yanlışlığa dayanıyor -
    yanlış yanlışlığa neden oluyor.
  • 1:22 - 1:26
    Bağlılık nedenselliği ifade etmez:
  • 1:26 - 1:29
    İki fenomen düzenli olarak
    birlikte meydana geldiğinde,
  • 1:29 - 1:34
    birinin diğerine neden olması gerekmez.
  • 1:34 - 1:39
    İltihabı olan kadınların da
    lohusa hummasından
  • 1:39 - 1:44
    yatağa düştüğünü söylüyorsunuz,
    yani iltihap ateşe neden oldu.
  • 1:44 - 1:47
    Ancak bu mantıken doğru değildir.
  • 1:47 - 1:51
    Evet, evet, ilk önce iltihap olur
    sonra ateş gerçekleşir,
  • 1:51 - 1:56
    bunun sonucunda iltihap
    ateşe sebep oluyor gibi görünür.
  • 1:56 - 2:00
    Bu mantıkla, bebeklerin
    dişlerinden önce saçları çıktığı için,
  • 2:00 - 2:04
    saç çıkması dişlerin çıkmasına sebep olur.
  • 2:04 - 2:07
    Hepimiz bunun doğru olmadığını
    biliyoruz, değil mi?
  • 2:07 - 2:08
    Aslında, buna cevap vermeyin.
  • 2:09 - 2:12
    Birçok farklı şey gerçekleşiyor olabilir.
  • 2:12 - 2:17
    Öncelikle, ateş ve iltihabın
    tamamen tesadüfen
  • 2:17 - 2:20
    ilişkili olması mümkündür.
  • 2:20 - 2:26
    Ya da, düşündüğünüzün tam tersi
    bir nedensel ilişki olabilir -
  • 2:26 - 2:29
    ateş, ateşe neden olan iltihaptan ziyade
  • 2:29 - 2:32
    iltihaplanmaya neden olur.
  • 2:32 - 2:39
    Ya da her ikisi de düşünmediğiniz
    ortak bir nedeni paylaşabilir.
  • 2:39 - 2:45
    İzniniz olursa, iltihaplanmaya neden
    olanın ne olduğunu düşünüyorsunuz?
  • 2:45 - 2:50
    Hiçbir şey? Sadece öyle mi? Gerçekten mi?
  • 2:50 - 2:54
    Meslektaşınızın fikirlerinden birini
    tartışırken bir an için beni eğlendirin:
  • 2:54 - 2:57
    Dr. Oliver Wendell Holmes.
  • 2:57 - 3:00
    Biliyorum, onun teorisini
    beğenmiyorsunuz -
  • 3:00 - 3:03
    onun hakkında çoktan sert
    bir mektup yazmıştınız.
  • 3:03 - 3:06
    Ama öğrencilerinizi de bilgilendirelim,
    olur mu?
  • 3:06 - 3:12
    Holmes bir düzen fark etti: Bir hasta
    lohusalık hummasından öldüğünde,
  • 3:12 - 3:15
    bir doktor otopsi yapıyor.
  • 3:15 - 3:19
    Doktor daha sonra yeni bir hastayı
    tedavi ederse,
  • 3:19 - 3:23
    o hastada genellikle ateş çıkar.
  • 3:23 - 3:26
    Ateş kurbanlarının otopsileri ile
  • 3:26 - 3:29
    yeni hastalar arasındaki
    bu ilişkiye dayanarak
  • 3:29 - 3:32
    olası bir neden önermektedir.
  • 3:32 - 3:39
    Otopsinin bu korelasyonun ötesinde ateşe
    neden olduğuna dair hiçbir kanıt yoktur,
  • 3:39 - 3:44
    bu yüzden otopsinin ateşe neden olduğu
    sonucuna hemen atlamaz.
  • 3:44 - 3:49
    Bunun yerine, doktorların hastalarını
    ellerinde ve cerrahi aletlerindeki
  • 3:49 - 3:55
    görünmez bir kirletici madde yoluyla
    enfekte ettiğini öne sürüyor.
  • 3:55 - 4:01
    Bu fikir, kendilerini yanılmaz olarak
    gören çoğu doktoru öfkelendiriyor.
  • 4:01 - 4:05
    Hastalarının kötü durumlarında
    rol oynama olasılığını
  • 4:05 - 4:09
    düşünmeyi reddeden Meigs gibi.
  • 4:09 - 4:14
    Kusurlu argümanı daha fazla soruşturma
    için ileriye doğru bir yol bırakmaz,
  • 4:14 - 4:16
    ancak Holmes yapar.
  • 4:24 - 4:27
    Yıl 1847 ve doktor Ignaz Semmelweis,
  • 4:27 - 4:30
    tüm tıbbi personelin otopsilerden sonra
  • 4:30 - 4:35
    ve hasta muayeneleri arasında ellerini
    dezenfekte etmesini zorunlu kılarak,
  • 4:35 - 4:40
    bir klinikte lohusa humması ölümlerinin
    oranını %12'den %1'e düşürdü.
  • 4:40 - 4:46
    Bu girişimle lohusa hummasının
    bulaşıcı doğasını kanıtladı.
  • 4:46 - 4:47
    Hah!
  • 4:50 - 4:54
    Yıl 1879 ve Louis Pasteur
    lohusa hummasının
  • 4:54 - 4:58
    birçok vakasından sorumlu olan
    kirletici maddeyi tespit etti:
  • 4:58 - 5:01
    Hemolitik streptokokus bakterileri.
  • 5:04 - 5:07
    Hmm, kızartmalarım soğumuş.
  • 5:07 - 5:11
    Dondurmam eridiği için olmalı.
Title:
Bir neslin doktorlarını kandıran yanılgının üstesinden gelebilir misiniz? - Elizabeth Cox
Speaker:
Elizabeth Cox
Description:

Tam dersi görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/can-you-outsmart-the-fallacy-that-fooled-a-generation-of-doctors-elizabeth-cox

Yıl 1843 ve en yaygın kadın katillerinden biri hakkında bir tartışma sürüyor: Lohusa humması ve buna neyin sebep olduğunu kimse bilmiyor. Bir doktor iltihaplı hastaların lohusa humması geliştirmeye devam ettiğini gözlemledi ve bu nedenle iltihabın ateşe neden olduğuna inanıyor. Bu argümandaki sorun nedir? Elizabeth Cox, yanlış neden yanılgısını ve iddiaların şüpheyle nasıl inceleneceğini araştırıyor.

Ders Elizabeth Cox, animasyon TOGETHER tarafından yapıldı.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:14

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.