Sự dí dỏm của Jane Austen - Iseult Gillespie

Xem bài học đầy đủ tại: https://ed.ted.com/lessons/the-wicked-wit-of-jane-austen-iseult-gillespie

Dù miêu tả những gia đình cãi vã, tuyên ngôn tình yêu thầm lặng, hay tin đồn giật gân, các tác phẩm của Jane Austen thường tạo cảm giác như thể nó được viết ra chỉ dành cho bạn. Dùng bút pháp trào lộng và lém lỉnh đặc tả các nhân vật nữ chính, giọng văn thân mật chào đón độc giả bằng một cái nháy mắt đầy ẩn ý. Iseult Gillespie khám phá sự châm biếm xã hội tinh ranh và khiếu hài hước độc đáo của Jane Austen.

Dù miêu tả
những gia đình cãi vã,

tuyên ngôn tình yêu thầm lặng,

hay tin đồn giật gân,

các tác phẩm của Jane Austen
thường tạo cảm giác như thể

nó được viết ra chỉ dành cho bạn.

Dùng bút pháp trào lộng và lém lỉnh
đặc tả các nhân vật nữ chính,

giọng văn thân mật chào đón độc giả
bằng một cái nháy mắt đầy ẩn ý.

Thậm chí, người ta nói rằng một số độc giả
cảm thấy họ như bạn tâm giao của nhà văn,

đang trao đổi thư từ
với cô bạn Jane tinh quái.

Khiếu hài hước độc đáo
đã trở thành thương hiệu này

chỉ là một trong nhiều điểm đặc biệt
trong tài châm biếm tinh ranh của cô

về xã hội, kiểu cách,
và thói lụy tình.

Được viết vào đầu thế kỉ XIX,

tiểu thuyết của Austen
mô tả cuộc sống êm đềm

của tầng lớp trung lưu
ở vùng quê nước Anh.

Từ sự phẫn nộ ẩn sau vẻ hài lòng

đến sự tranh chấp
dưới lớp vỏ mị hoặc,

tác phẩm của cô khai thác sự lúng túng
khi cảm xúc và lễ giáo va chạm.

Dù lãng mạn là chủ đề chính
trong tác phẩm của cô,

Austen không đi theo
văn phong ủy mị thịnh hành lúc bấy giờ.

Thay vì chuyện tình yêu cao thượng,

nhân vật của cô hành động thao bản năng,
và thường bị lúng túng.

Họ trao nhau lời khuyên thực tế,
câu đùa thân thiện,

và cạnh khóe
những kẻ cao ngạo đồng trang lứa.

Khi vật lộn
với vô vàn quy tắc xã hội,

nhân vật của Austen
thường tìm thấy tiếng cười

trong mọi thứ từ thói đạo đức giả,
khuôn phép đến chuyện phiếm.

Như câu đùa của ông Bennet
với cô con gái rượu,

"Chúng ta sống để làm gì,

chẳng phải để trở thành
trò cười cho hàng xóm

và rồi cười nhạo họ
khi đến lượt mình sao?"

Dù có thể các nhân vật nữ chính
chế giễu những tập tục vô lý của xã hội,

Austen hiểu rõ tầm quan trọng
việc trau chuốt ngoại hình.

Vào thời bấy giờ,

để ổn định về tài chính,

hầu hết các cô gái trẻ
sẽ kết hôn với người giàu có,

cô thường khai thác áp lực
của việc tìm đối tượng hôn phối

giữa việc tìm kiếm tình yêu trong mộng
hay lợi ích về mặt tài chính.

Trong "Trang viên Mansfield"
Mary Crawford từng trải đã tóm lại,

rằng "Em sẵn lòng lấy bất cứ ai
nếu họ kết hôn một cách đúng đắn:

em không thích
những người vội vã trao thân."

Không có gì lạ khi điều này
hiện diện cả trong cuộc sống của Austen.

Sinh năm 1775,

hoàn cảnh sống của cô
cũng như trong tiểu thuyết.

Bố mẹ Jane
ủng hộ việc học tập của cô,

tạo điều kiện cho cô
ẩn danh viết và xuất bản tác phẩm.

Nhưng viết lách gần như
không phải công việc để kiếm tiền.

Dù từng yêu,

nhưng cô chẳng bao giờ kết hôn.

Có thể tìm thấy điều này
trong các nhân vật của cô;

thường là những phụ nữ thông minh
với tính cách dí dỏm, thực tế,

và đời sống nội tâm phong phú.

Những nữ nhân vật có cá tính mình này

chính là tâm điểm
của những câu chuyện tình đầy sóng gió.

Như cô nàng kiêu kỳ Elizabeth Bennet
trong "Kiêu hãnh và định kiến",

mãi lo cho chuyện tình cảm của chị,

không nhận ra tên ngốc
đang theo đuổi mình.

Hay Anne Elliot với kiên định
trong tác phẩm "Thuyết phục",

chọn không kết hôn
sau khi mối tình đầu biến mất.

Và Elinor Dashwood,

hi sinh những khát vọng của bản thân,
kiên quyết bảo vệ gia đình

trong tác phẩm "Lý trí và Tình cảm".

Họ đều phải đối mặt
với những lựa chọn khó khăn

giữa tình cảm và lòng hiếu thảo,
tài chính ổn định,

tìm cách giải quyết
mà không từ bỏ những giá trị bản thân -

hay khiếu hài hước vốn có.

Tất nhiên, những nhân vật này
không hề hoàn hảo.

Nhưng họ thường nghĩ rằng
mình biết mọi thứ.

Kể chuyện từ góc nhìn của họ,

Austen khiến độc giả tin rằng
nhân vật nữ này rất thông minh -

sau đó lật nhào những thiên kiến này.

Trong "Emma", Emma cảm thấy
hàng xóm xung quanh thật tẻ nhạt,

và bạn bè thì kém cỏi.

Khi các vị khách của cô
nói những chuyện tầm phào,

người đọc bắt đầu đồng tình -

Emma là nhân vật duy nhất thú vị
trong khu phố buồn tẻ này.

Dù tự mãn,

Emma không kiểm soát được
cuộc sống và tình yêu như cô nghĩ.

Và góc nhìn gần gũi của Austen

nên khi nó được tiết lộ
gây bất ngờ gấp đôi

cho cả Emma và độc giả.

Nhưng thay vì hạ thấp
nhân vật chính,

những khiếm khuyết này chỉ xác nhận
"sự thiếu nhất quán trong con người."

Sự phức tạp của họ khiến
Austen khác biệt trên sân khấu và màn ảnh,

và khiến tác phẩm của cô
dễ được khán giả thời nay đón nhận.

Hi vọng rằng,

các độc giả mới sẽ có thể tìm được
một người bạn ở quý cô Austen

trong nhiều năm tới.