Return to Video

Okyanusun alacakaranlık bölgesinde bizi bekleyen keşifler

  • 0:01 - 0:04
    Bu okyanus manzarasına
    aşina olduğunuzdan eminim,
  • 0:05 - 0:07
    fakat bilmelisiniz ki
  • 0:07 - 0:09
    okyanusun büyük bölümü
    buna hiç benzemiyor.
  • 0:09 - 0:12
    Güneşin aydınlattığı yüzeyin altında,
  • 0:12 - 0:14
    alacakaranlık bölge dediğimiz
  • 0:14 - 0:16
    bambaşka bir dünya var.
  • 0:17 - 0:20
    Yüzeyin 200 ile 1.000 metre altında
  • 0:20 - 0:22
    güneş ışığı zar zor parıldıyor.
  • 0:22 - 0:25
    Çok küçük partiküller
    karanlığın arasında dönerken
  • 0:25 - 0:28
    biyoluminesans ışıkları
  • 0:28 - 0:32
    suyun bu kısmında hayata dair
    neler olduğu hakkında bize ipucu veriyor:
  • 0:32 - 0:35
    Mikroplar, planktonlar ve balıklar.
  • 0:35 - 0:38
    Bu kısımda yaşayan her şey
    böylesi uç noktada bir ortamdaki
  • 0:38 - 0:41
    zorluklara ilişkin
    inanılmaz adaptasyon geçirmişler.
  • 0:42 - 0:46
    Bu hayvanlar balina, ton balığı,
    kılıç balığı ve yılan balığı gibi
  • 0:46 - 0:48
    başlıca avcıları da destekliyorlar.
  • 0:49 - 0:51
    Burada daha önce düşünülenden
    tam on kat daha fazla
  • 0:52 - 0:53
    biyolojik kütle var.
  • 0:53 - 0:57
    Hatta belki de okyanusun kalan kısmındaki
    tüm canlıların toplamından daha fazla.
  • 0:58 - 1:03
    Okyanusun derinliklerinde
    keşfedilmemiş sayısız tür var
  • 1:03 - 1:08
    ve alacakaranlık bölgesindeki hayat
    Dünya iklimiyle iç içe geçmiş durumda.
  • 1:09 - 1:12
    Ancak alacakaranlık bölgesi
    neredeyse araştırılmıyor.
  • 1:12 - 1:15
    Hâlâ hakkında bilmediğimiz
    pek çok şey var.
  • 1:16 - 1:18
    Bence bunu değiştirebiliriz.
  • 1:18 - 1:22
    Yalnızca bu tür bir iddiayla
    kendimi okyanus biliminin içinde buldum.
  • 1:22 - 1:24
    Bence bilim, teknoloji ve bilinmeyeni
  • 1:25 - 1:28
    gezegenimizdeki hayata dair
  • 1:28 - 1:33
    çığır açacak keşiflerin ilk adımını
    ortak noktada buluşturuyor.
  • 1:34 - 1:36
    Üniversite öğrencisiyken
  • 1:36 - 1:39
    bilim insanlarından oluşan bir ekiple
  • 1:39 - 1:42
    çok güçlü lazerler yardımıyla
    mikroskopik algleri ölçmek için
  • 1:42 - 1:44
    Atlantik Okyanusu'nu keşfe çıktım.
  • 1:45 - 1:47
    Bu yolculukta yaşadığım inanılmaz şey,
  • 1:47 - 1:52
    inceleme yapan herkesin gözünden kaçan
    bir şeyi keşfetmiş olmamız:
  • 1:53 - 1:57
    Herkesin sandığından
    daha küçük fotosentetik hücreler.
  • 1:58 - 2:01
    Bu küçük hücrelerin artık
    Dünya'da en çok bulunan
  • 2:01 - 2:03
    fotosentetik organizmalar
    olduğunu biliyoruz.
  • 2:04 - 2:08
    Bu harika keşfin gerçekleşme sebebi
    okyanustaki yaşamı farklı bir açıdan
  • 2:08 - 2:11
    inceleyebilmek için
    teknolojiyi kullanmamız.
  • 2:12 - 2:17
    Alacakaranlık bölgesinde
    bizi bekleyen bu keşiflerin de
  • 2:17 - 2:19
    nefes kesici olacağından şüphem yok.
  • 2:20 - 2:24
    Alacakaranlık bölgesi hakkında çok az şey
    biliyoruz, çünkü çalışılması zor bir alan.
  • 2:24 - 2:26
    İnanılmaz derecede büyük,
  • 2:26 - 2:28
    Arktik'lerden Güney Okyanusu‘na
  • 2:28 - 2:30
    tüm Dünya boyunca uzanıyor.
  • 2:30 - 2:32
    Bölgeden bölgeye farklılık gösteriyor.
  • 2:32 - 2:35
    Su ve hayvanlar hareket ettikçe
    değişiklik oluyor.
  • 2:35 - 2:40
    Derin, karanlık ve soğuk,
    ayrıca basınç aşırı yüksek.
  • 2:41 - 2:43
    Ancak bildiklerimiz heyecan verici.
  • 2:44 - 2:48
    Okyanus derinliklerinde dev yaratıklar
    olduğunu hayal ediyor olabilirsiniz
  • 2:49 - 2:52
    ama oradaki hayvanların çoğu çok küçük,
  • 2:54 - 2:57
    tıpkı bu fener balığı gibi.
  • 3:00 - 3:03
    Bu azılı görünümlü balığa
    diken balığı diyoruz.
  • 3:03 - 3:07
    İnanması güç de olsa bunlar
    dünyada sayısı en fazla omurgalılar
  • 3:07 - 3:11
    ve pek çoğu o kadar küçük ki
    bir düzinesi bu tüpün içine sığabilir.
  • 3:13 - 3:15
    Daha da ilginci,
  • 3:15 - 3:20
    küçük olmaları, sayıları fazla olduğunda
    onları güçlü olmaktan alıkoymuyor.
  • 3:21 - 3:25
    Derinlerdeki su altı radarı hayvanların
    yoğun bir tabaka oluşturduğunu gösteriyor.
  • 3:25 - 3:28
    Bu verilerde 400 metre derinlikteki
    kırmızı ve sarı renklerden
  • 3:28 - 3:31
    ne demek istediğimi görebilirsiniz.
  • 3:31 - 3:33
    Bu tabakaya o kadar çok ses çarpıyor ki
  • 3:33 - 3:35
    okyanusun tabanı olarak düşünülmüştü.
  • 3:36 - 3:41
    Ancak öyle olamayacağını görüyoruz,
    çünkü bu tabaka gündüz derinken
  • 3:41 - 3:43
    geceleri derinleşiyor
  • 3:43 - 3:45
    ve aynı düzen her gün devam ediyor.
  • 3:46 - 3:51
    Bu aslında Dünya'daki
    en büyük hayvan göçü.
  • 3:51 - 3:53
    Dünyanın her bir yanında
    her gün yaşanıyor,
  • 3:53 - 3:57
    devasa bir dalga hâlinde
    okyanuslar boyunca gerçekleşiyor,
  • 3:57 - 4:00
    alacakaranlık bölgesi canlıları
    geceleri beslenmek için
  • 4:00 - 4:02
    yüzlerce metre yüzeye çıkıyor
  • 4:02 - 4:06
    ve gündüz kısmen daha güvenli olan
    derin, karanlık sulara geri dönüyorlar.
  • 4:07 - 4:13
    Bu hayvanlar ve hareketleri
    yüzeyi ve okyanus derinliklerini
  • 4:13 - 4:14
    çok önemli şekilde bağdaştırıyor.
  • 4:15 - 4:18
    Hayvanlar yüzeye yakın besleniyor,
  • 4:18 - 4:21
    besinlerindeki karbonu
    suyun derinliklerine taşıyorlar,
  • 4:22 - 4:24
    bu karbonun bir kısmı bu derinliklerde
  • 4:24 - 4:30
    atmosferden izole bir hâlde
    yüzlerce ve hatta binlerce yıl kalabilir.
  • 4:32 - 4:37
    Bu şekilde bu göç karbondioksitin
    atmosferin dışında kalmasına
  • 4:37 - 4:38
    yardımcı olmakla birlikte
  • 4:38 - 4:42
    iklim üzerindeki küresel ısınmanın
    etkilerini de kısıtlamış oluyor.
  • 4:43 - 4:45
    Yine de çok sorumuz var.
  • 4:45 - 4:47
    Hangi türlerin göç ettiğini,
  • 4:47 - 4:49
    ne ile beslendiklerini,
  • 4:49 - 4:51
    hangi tür tarafından avlandıklarını
  • 4:51 - 4:54
    veya taşıyabildikleri karbon
    miktarını bilmiyoruz.
  • 4:56 - 4:59
    Okyanustaki hayatı inceleyen
    bir bilim insanıyım.
  • 5:00 - 5:03
    Bana göre bu şeylere duyulan merak
    güçlü bir motivasyon kaynağı
  • 5:05 - 5:07
    ama konu motivasyondan çok daha öte.
  • 5:08 - 5:12
    Bu soruları bir an önce
    yanıt bulmamız gerekiyor,
  • 5:12 - 5:14
    çünkü alacakaranlık bölgesi
    tehdit altında.
  • 5:15 - 5:17
    Okyanus açığında fabrika gemileri
  • 5:17 - 5:19
    kril diye adlandırılan
  • 5:19 - 5:23
    yüz binlerce ton küçük,
    karides benzeri hayvanı kendine çekiyor.
  • 5:23 - 5:25
    Bu hayvanlar, balık yemine
    dönüştürülerek
  • 5:25 - 5:28
    giderek artan kültür
    balıkçılığını desteklemede
  • 5:28 - 5:31
    veya kril yağı gibi
    nörosetikler için kullanılıyor.
  • 5:31 - 5:35
    Endüstri bu tür balıkçılık yöntemlerini
  • 5:35 - 5:36
    okyanus ortasına getirmenin eşiğinde,
  • 5:36 - 5:40
    bu da balıkçıların alacakaranlık
    bölgesine akın etmesine
  • 5:40 - 5:44
    ulusal balıkçılık düzenlemelerinin
    dışına çıkmalarına neden olabilir.
  • 5:45 - 5:49
    Bunun sonucunda okyanus hayatı
    ve beslenme ağı üzerinde
  • 5:49 - 5:51
    geri dönülemez küresel etkiler olabilir.
  • 5:52 - 5:55
    Balıkçılığın etkilerinin önüne geçip
  • 5:55 - 5:58
    okyanusun bu çok önemli kısmını
    anlamamız gerekiyor.
  • 5:59 - 6:01
    Woods Hole Okyanus Enstitüsü'nde,
  • 6:01 - 6:05
    benimle aynı tutkuyu paylaşan
    meslektaşlarım olduğu için çok şanslıyım.
  • 6:06 - 6:08
    Birlikte alacakaranlık bölgesine
  • 6:08 - 6:11
    büyük ölçekli bir keşif
    düzenlemek için hazırız.
  • 6:11 - 6:13
    Kuzey Atlantik keşifleriyle
  • 6:13 - 6:15
    bir an önce başlamayı planlıyoruz,
  • 6:15 - 6:17
    burada alacakaranlık bölgesinin
  • 6:17 - 6:21
    muhteşem çeşitliliğine ilişkin zorlukları
    gözlemleyip inceleyeceğiz.
  • 6:22 - 6:27
    Bu tür çok ölçekli, çok boyutlu bir keşif
  • 6:27 - 6:29
    yeni teknolojilerle entegre
    olabileceğimiz anlamına geliyor.
  • 6:30 - 6:34
    Düşünme şeklimizi değiştiren
    yeni bir örneği sizinle paylaşayım.
  • 6:35 - 6:39
    Köpekbalığı gibi hayvanlar için
    uydu izleme cihazları
  • 6:39 - 6:41
    pek çok öncü avcının
  • 6:42 - 6:44
    beslenmek için düzeli olarak
    derinliklere daldığını gösteriyor.
  • 6:45 - 6:50
    Yüzme düzenlerinin haritasını
    uydu verileriyle karşılaştırdığımızda
  • 6:50 - 6:52
    başlıca beslenme yerlerinin
  • 6:52 - 6:56
    okyanus akıntıları ve diğer özelliklerle
    bağlantılı olduğunu görüyoruz.
  • 6:56 - 7:01
    Bu hayvanların tüm besinlerini
    yüzeyde bulduklarını sanıyorduk.
  • 7:01 - 7:05
    Şimdi ise alacakaranlık bölgesine
    bağlı olduklarını düşünüyoruz.
  • 7:06 - 7:09
    Yine de beslenmek için
    en iyi alanları nasıl bulduklarını,
  • 7:09 - 7:11
    orada neler yediklerini
  • 7:11 - 7:15
    ve beslenmelerinin ne ölçüde alacakaranlık
    türlerine bağlı olduğunu anlamamız lazım.
  • 7:16 - 7:20
    İklimle ilgili bağlantıyı keşfetmek için
    yeni teknolojilere de ihtiyacımız olacak.
  • 7:21 - 7:23
    Bu partikülleri hatırladınız mı?
  • 7:24 - 7:28
    Bir kısmı salp denilen jelatin gibi
    bir hayvan türü tarafından üretiliyor.
  • 7:28 - 7:31
    Salplar tıpkı çok güçlü
    elektrik süpürgeleri gibi,
  • 7:31 - 7:36
    planktonu hızlı bir şekilde yiyip
    hızlıca dibe çöken dışkı üretiyorlar -
  • 7:36 - 7:38
    bunu 10 kez hızlıca söylemeyi deneyin -
  • 7:38 - 7:42
    bu dışkı okyanusun
    derinliklerine karbon taşıyor.
  • 7:43 - 7:46
    Bazen devasa kümeler hâlinde
    salplar buluyoruz.
  • 7:46 - 7:50
    Bu büyük karbon taşınmasının
    iklim üzerindeki büyük etkisinin
  • 7:50 - 7:54
    nerede, ne zaman ve niçin
    gerçekleştiğini bilmemiz gerekiyor.
  • 7:55 - 7:59
    Bu zorlukları aşmak için
    teknolojinin sınırlarını zorlamamız lazım.
  • 8:00 - 8:03
    Akıllı robotlara yerleştirilmiş
    kamera ve alıcılarla
  • 8:03 - 8:08
    onları derinliklere göndererek salp gibi
    hayvanların gizli hayatını izleyeceğiz.
  • 8:09 - 8:11
    İleri düzey su altı radarı kullanarak
  • 8:11 - 8:15
    oradaki balık ve diğer hayvanların
    sayısını anlayacağız.
  • 8:15 - 8:20
    Bir tür forensik analizle çevreden
    DNA dizilimi yaparak
  • 8:20 - 8:22
    hangi tür hayvanlar olduklarını
  • 8:22 - 8:24
    ve ne yediklerini anlayacağız.
  • 8:25 - 8:28
    Alacakaranlık bölgeyle ilgili
    hâlâ bu kadar bilinmezin olması
  • 8:28 - 8:31
    yeni keşifler için neredeyse
    sınırsız fırsat sunuyor.
  • 8:32 - 8:36
    Bu harika, göz kamaştıran
    canlılara bir bakın.
  • 8:36 - 8:38
    Ne olduklarını bile tam bilmiyoruz.
  • 8:38 - 8:41
    Yeni teknolojilerimiz sayesinde
    daha ne kadar fazlasının
  • 8:41 - 8:43
    keşfedilmeyi beklediğini bir düşünün.
  • 8:44 - 8:48
    Okyanus bilimci, mühendis
    ve iletişimcilerden oluşan ekibimiz için
  • 8:48 - 8:51
    bundan daha büyük bir heyecan olamaz.
  • 8:53 - 8:56
    Ayrıca büyük bir aciliyet var.
  • 8:56 - 9:01
    Daha önce tükenmez olarak görülen
    okyanusun sayısız bölgesinde
  • 9:01 - 9:03
    on yıllarca sürmüş balıkçılığı
  • 9:03 - 9:05
    geriye dönderemeyiz.
  • 9:06 - 9:10
    Bu sefer farklı bir yol izlemek
    harika olmaz mıydı?
  • 9:12 - 9:15
    Alacakaranlık bölge
    tamamen küresel ortak alan.
  • 9:15 - 9:18
    Sorumlu koruyucular olarak
  • 9:18 - 9:21
    balıkçılığa elverişli
    olmasını ummadan önce
  • 9:21 - 9:24
    onu tanımalı ve anlamalıyız.
  • 9:24 - 9:27
    Bu sadece bilim insanlarına
    özgü bir yolculuk değil,
  • 9:27 - 9:29
    hepimize özgü,
  • 9:29 - 9:32
    çünkü önümüzdeki on yıl içinde
  • 9:32 - 9:34
    birlikte vereceğimiz kararlar
  • 9:34 - 9:37
    yüzyıllar boyunca okyanusların nasıl
    görüneceğini etkileyecek.
  • 9:39 - 9:40
    Teşekkürler.
  • 9:40 - 9:45
    (Alkışlar)
Title:
Okyanusun alacakaranlık bölgesinde bizi bekleyen keşifler
Speaker:
Heidi M. Sosik
Description:

Okyanusun yüzeyi altındaki o devasa, gizemli, neredeyse hiç araştırılmamış dünyada, alacakaranlık bölgesinde ne bulacağız? Woods Hole Okyanus Enstitüsü'nden Heidi M. Sosik buna yanıt arıyor. Merak cezbeden bu konuşmada, deniz altı teknolojisi kullanarak bir milyon yeni tür ve tüm dünyadaki balık biyolojik kütlesinin %90'ını barındıran bu incelenmemiş suları araştırma planını paylaşıyor. Sosik'e göre, keşfettiklerimiz bizi şaşırtmakla kalmayacak, dünya okyanuslarını daha iyi korumamızı sağlayacak. (Bu tutkulu plan, TED'in küresel değişimi teşvik eden yeni hareketi olan ''The Audacious Project''in ilk fikirlerinden biri.)
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:01

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.