Người tị nạn cần được trao quyền, không phải đồ từ thiện

Hình ảnh thường thấy hiện nay là người tị nạn sống trong các trại tạm bợ ở những vùng hẻo lánh -- nhưng trên thực tế, gần 60% người tị nạn khắp thế giới sống ở thành thị. TED Fellow Robert Hakiza đưa ta vào đời sống thành thị của người tị nạn -- và cho thấy cách những tổ chức như của anh có thể cho họ những kĩ năng cần để tự kiếm sống.

Hiện tại, phần lớn người tị nạn
sống ở các thành phố

thay vì ở các trại tị nạn.

Chúng ta đại diện cho 60 phần trăm

số người tị nạn khắp thế giới.

Với đa số người tị nạn
sống ở khu vực thành thị,

việc thay đổi nhận thức và áp dụng
lối suy nghĩ mới là cần thiết.

Thay vì phí tiền vào việc
xây những bức tường,

sẽ tốt hơn nếu đầu tư
cho những dự án

giúp người tị nạn
tự cứu mình.

(Vỗ tay)

Tài sản của chúng ta
sẽ phải bị bỏ lại.

Nhưng những kĩ năng và kiến thức
thì không.

Nếu được phép
lao động để kiếm sống,

những người tị nạn có thể
tự nuôi sống bản thân

và cống hiến cho sự phát triển
của đất nước sở tại.

Tôi được sinh ra ở thành phố Bukavu,

South Kivu,

nước Cộng hòa dân chủ Congo.

Tôi là người con thứ năm
trong gia đình 12 anh chị em.

Cha tôi, một thợ máy,

đã làm việc rất vất vả
để tôi được đến trường.

Giống như những người trẻ khác,

tôi có nhiều kế hoạch và ước mơ.

Tôi từng muốn
được hoàn tất việc học,

có một công việc tốt,

lập gia đình và có những đứa con

và hỗ trợ gia đình mình.

Nhưng điều đó đã không xảy ra.

Chiến tranh ở quê hương đã buộc tôi
phải chạy tới Uganda vào năm 2008,

chín năm trước.

Gia đình tôi gia nhập
một nhóm tị nạn

định cư tại thủ đô của Uganda, Kampala.

Tại đất nước mình,

tôi sống ở thành phố,

và chúng tôi cảm thấy Kampala
tốt hơn nhiều so với trại tị nạn.

Người tị nạn trong các thành phố

đã luôn bị các tổ chức quốc tế
từ chối cứu trợ,

kể cả sau khi được UNHCR công nhận
vào năm 1997.

Bên cạnh nghèo đói,
chúng tôi phải đối mặt với

tình trạng nghèo nàn
của khu nhà nghèo địa phương,

chúng tôi phải đối mặt với
những khó khăn thường gặp của người tị nạn

như rào cản trong ngôn ngữ.

Tại Công-gô ngôn ngữ chính thức
là tiếng Pháp.

Nhưng tại Uganda lại là tiếng Anh.

Chúng tôi không được tiếp cận
với giáo dục và chăm sóc sức khỏe.

Chúng tôi phải đối mặt
với nạn quấy nhiễu,

bóc lột, hăm dọa,
và cả phân biệt đối xử.

Các tổ chức nhân đạo
chủ yếu tập trung

vào việc xây dựng chỗ ở
tại khu vực nông thôn,

và chúng tôi thì chẳng nhận được
sự giúp đỡ nào.

Nhưng chúng tôi không muốn
đồ bố thí.

Chúng tôi muốn tự làm việc
và nuôi sống bản thân.

Tôi và hai người cùng cảnh ngộ

đã thành lập một tổ chức nhằm
hỗ trợ những người tị nạn khác.

YARID - chương trình Phát triển cơ bản
cho người tị nạn Châu Phi trẻ --

bắt đầu bằng các cuộc đối thoại
trong cộng đồng người Công-gô.

Chúng tôi đặt câu hỏi
cho cộng đồng

rằng họ sẽ làm cách nào
để vượt qua những thử thách đó.

Chương trình hỗ trợ YARID
phát triển theo thời gian,

từ tổ chức cộng đồng bóng đá
đến giảng dạy tiếng Anh,

đến hỗ trợ công việc kiếm sống.

Bóng đá làm thay đổi tâm trạng

của những người trẻ thất nghiệp

và kết nối mọi người
từ những cộng đồng khác nhau.

Những lớp tiếng Anh miễn phí

cho mọi người cơ hội
tương tác với cộng đồng người Uganda,

giúp họ làm quen với hàng xóm
và bán hàng hóa.

Chương trình dạy nghề
cung cấp những kĩ năng kiếm sống

và nhờ đó, mang đến
những cơ hội để tự chủ kinh tế.

Chúng tôi đã chứng kiến
nhiều hộ gia đình

có thể tự kiếm sống.

Chúng tôi đã chứng kiến những người
không còn cần sự giúp đỡ từ chúng tôi.

Khi được mở rộng,
chương trình YARID

đã thu hút sự tham gia
từ những người có quốc tịch khác nhau --

Công-gô, Rwanda, Burundia,

Somali, Ethiopia, Nam Sudan.

Tới nay, YARID đã hỗ trợ
hơn 3.000 người tị nạn khắp Kampala

và sẽ còn nhiều hơn nữa.

(Vỗ tay)

Người tị nạn cần sức mạnh,
không phải đồ từ thiện.

Chúng tôi hiểu cộng đồng mình
hơn bất kì ai.

Chúng tôi hiểu những thách thức
va cơ hội mà mình đối mặt

để có thể tự kiếm sống.

Tôi hiểu rõ hơn bất kì ai

rằng sáng kiến từ người tị nạn
mang lại hiệu quả.

Và chúng cần được thế giới
công nhận và hỗ trợ.

Hãy cho chúng tôi sự hỗ trợ
mà chúng tôi xứng đáng,

và chúng tôi sẽ trả lại các bạn
cả vốn lẫn lời.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)