1
00:00:00,833 --> 00:00:03,351
Vào tháng 7 năm 1969,

2
00:00:03,375 --> 00:00:06,309
ba người Mỹ được đưa vào không gian.

3
00:00:06,333 --> 00:00:08,726
Khi đặt chân đến bề mặt của mặt trăng,

4
00:00:08,750 --> 00:00:12,226
họ đã tạo nên bước nhảy vọt
cho loài người.

5
00:00:12,250 --> 00:00:15,351
Buzz Aldrin, Neil Armstrong,
họ đã bước đi trên mặt trăng,

6
00:00:15,375 --> 00:00:16,643
cắm một lá cờ trên đó.

7
00:00:16,667 --> 00:00:22,101
Ở Mỹ, chúng ta hân hoan ăn mừng 
thành công vĩ đại này.

8
00:00:22,125 --> 00:00:25,101
Chúng ta nghĩ
đó là một thành tựu tuyệt vời.

9
00:00:25,125 --> 00:00:27,393
Họ không chỉ để lại lá cờ đó.

10
00:00:27,417 --> 00:00:28,894
Họ cũng để lại một tấm biển.

11
00:00:28,918 --> 00:00:30,559
Một tấm biển tuyệt vời,

12
00:00:30,583 --> 00:00:32,877
là thứ mà tôi muốn nói với bạn.

13
00:00:32,877 --> 00:00:35,406
Đầu tiên, bạn có thể thấy
2 hình chiếu của quả địa cầu

14
00:00:35,430 --> 00:00:36,684
đại diện cho cả trái đất.

15
00:00:36,708 --> 00:00:38,726

Và sau đó là tuyên bố tuyệt đẹp này:

16
00:00:38,750 --> 00:00:40,434
"Hòa bình cho toàn nhân loại"

17
00:00:40,458 --> 00:00:43,559
Lúc đầu, đây chỉ là một cách nói hoa mỹ,

18
00:00:43,583 --> 00:00:47,434
nhưng nó cũng dùng một kiểu phông chữ
hoàn hảo cho thời khắc này.

19
00:00:47,458 --> 00:00:50,643
Nó có vẻ công nghiệp, như được lập trình.

20
00:00:50,667 --> 00:00:52,239
Nó cũng là cái tên hay nhất

21
00:00:52,263 --> 00:00:56,059
mà bạn có thể nghĩ đến
cho mặt trăng: Futura.

22
00:00:56,083 --> 00:00:57,941
Và bây giờ tôi muốn nói đến phông chữ,

23
00:00:57,965 --> 00:01:00,309
và vì sao phông chữ này hoàn hảo
cho thời điểm đó.

24
00:01:00,333 --> 00:01:02,417
Nó mang ý nghĩa nhiều hơn
cả tính nghi lễ.

25
00:01:03,250 --> 00:01:06,018
Khi các bạn đến đây ngày hôm nay,

26
00:01:06,042 --> 00:01:08,643
bạn thực sự phải nghĩ về phông chữ này.

27
00:01:08,667 --> 00:01:09,934
Bạn có thể không nhận ra,

28
00:01:09,958 --> 00:01:12,934
nhưng các bạn đều vô thức 
là những chuyên gia phông chữ.

29
00:01:12,958 --> 00:01:17,309
Nghệ thuật chữ (typography) là nghiên cứu
về các phông chữ tồn tại trên thế giới,

30
00:01:17,333 --> 00:01:21,250
chúng thể hiện ngôn ngữ bằng hình ảnh.

31
00:01:22,000 --> 00:01:24,309
Có một điều hay ho về nó như sau.

32
00:01:24,333 --> 00:01:27,101
Tôi biết có thể bạn không đam mê
phông chữ như tôi.

33
00:01:27,125 --> 00:01:29,851
Có thể một số bạn có đam mê này.
Nếu không cũng không sao.

34
00:01:29,875 --> 00:01:31,851
bởi vì tôi có thể dành nhiều giờ mỗi ngày

35
00:01:31,875 --> 00:01:34,685
chọn ra phông chữ phù hợp nhất
cho một dự án hoàn hảo nhất,

36
00:01:34,709 --> 00:01:37,018
hoặc tôi có thể tiêu
hàng ngàn đô-la mỗi năm,

37
00:01:37,042 --> 00:01:39,101
để mua được một kiểu chữ
có đặc tính phù hợp

38
00:01:39,125 --> 00:01:42,268
Nhưng các bạn đều dành nhiều giờ
trong ngày, để đánh giá phông chữ.

39
00:01:42,292 --> 00:01:44,851
Nếu các bạn không tin,
hãy nghĩ xem làm sao bạn ở đây.

40
00:01:44,875 --> 00:01:46,643
Mỗi người phải đánh giá các tín hiệu

41
00:01:46,667 --> 00:01:48,101
và ngay cả trên điện thoại,

42
00:01:48,125 --> 00:01:51,601
tín hiệu nào đáng tin
và tín hiệu nào không.

43
00:01:51,625 --> 00:01:52,893
Bạn đánh giá phông chữ.

44
00:01:52,917 --> 00:01:55,143
Hoặc khi bạn mua một mặt hàng mới,

45
00:01:55,167 --> 00:01:57,691
bạn phải nghĩ xem nó đắt hay rẻ,

46
00:01:57,715 --> 00:02:01,434
khó kiếm hay dễ tìm.

47
00:02:01,458 --> 00:02:03,059
Và điều thú vị là,

48
00:02:03,083 --> 00:02:04,941
điều này có vẻ chả có gì bất thường,

49
00:02:04,965 --> 00:02:07,268
nhưng ngay khi bạn thấy gì đó khác lạ,

50
00:02:07,292 --> 00:02:08,643
bạn nhận ra nó ngay lập tức.

51
00:02:08,667 --> 00:02:11,059
(Cười)

52
00:02:11,083 --> 00:02:12,768
Điều tôi thích về nghệ thuật chữ,

53
00:02:12,792 --> 00:02:15,059
và lí do tôi yêu các phông chữ và Futura,

54
00:02:15,083 --> 00:02:18,934
đó là, đối với tôi,
những thứ tôi học ở khắp mọi nơi.

55
00:02:18,958 --> 00:02:21,643
Mọi con đường tôi đi qua,
những cuốn sách mà tôi cầm lên,

56
00:02:21,667 --> 00:02:26,809
mọi thứ mà tôi đọc
đều được phủ kín điều mà tôi yêu.

57
00:02:26,833 --> 00:02:31,143
Khi bạn hiểu về lịch sử
và những gì đã xảy ra với các kiểu chữ,

58
00:02:31,167 --> 00:02:34,559
bạn thực sự đang có 
toàn bộ lịch sử ngay trước mắt.

59
00:02:34,583 --> 00:02:36,809
Đây là kiểu chữ Futura.

60
00:02:36,833 --> 00:02:40,226
Như chúng ta đã thảo luận,
đây là chủ nghĩa hiện đại ở tầng vi mô.

61
00:02:40,250 --> 00:02:43,018
Đây là một cách mà chủ nghĩa hiện đại
xâm nhập đất nước này

62
00:02:43,042 --> 00:02:46,268
và trở thành kiểu chữ hỗn tạp
có lẽ là nổi tiếng nhất

63
00:02:46,292 --> 00:02:48,268
của thế kỷ hai mươi.

64
00:02:48,292 --> 00:02:51,601
"Ít là nhiều", đúng, đây là
câu cách ngôn của chủ nghĩa hiện đại.

65
00:02:51,625 --> 00:02:53,893
Trong nghệ thuật thị giác,
điều tương tự xảy ra.

66
00:02:53,917 --> 00:02:56,601
Hãy tập trung vào yếu tố cần thiết,
các hình dạng cơ bản,

67
00:02:56,625 --> 00:02:57,893
vào hình dáng hình học.

68
00:02:57,917 --> 00:03:00,643
Đây thực ra chính là cốt lõi của Futura.

69
00:03:00,667 --> 00:03:03,101
Bạn sẽ nhận thấy các hình dạng gốc
có ở Futura

70
00:03:03,125 --> 00:03:04,851
có hình tròn, hình vuông, tam giác.

71
00:03:04,875 --> 00:03:06,976
Có những chữ chỉ dựa trên hình tròn,

72
00:03:07,000 --> 00:03:08,268
như chữ O, D và C,

73
00:03:08,292 --> 00:03:11,768
hoặc những chữ khác có đỉnh nhọn
của hình tam giác.

74
00:03:11,792 --> 00:03:14,018
Các hình khác lại giống như 
chúng được tạo nên

75
00:03:14,042 --> 00:03:15,351
với thước kẻ và compa.

76
00:03:15,375 --> 00:03:18,059
Chúng cho cảm giác hình học,
toán học, sự chính xác.

77
00:03:18,083 --> 00:03:20,684
Trên thực tế, toàn bộ hệ thống này
đã thành công

78
00:03:20,708 --> 00:03:22,226
với thiết kể kiểu chữ như này.

79
00:03:22,250 --> 00:03:25,601
Để không nhìn giống những kiểu chữ khác,
để tạo ra một thứ gì đó mới.

80
00:03:25,625 --> 00:03:29,851
Đây là kiểu chữ viết mảnh,
viết đậm vừa, viết đậm.

81
00:03:29,875 --> 00:03:32,851
Toàn bộ hệ thống kiểu chữ
có những đặc tính khác nhau.

82
00:03:32,875 --> 00:03:34,851
Đây là thay đổi có chủ ý
so với quá khứ.

83
00:03:34,875 --> 00:03:38,143
một thứ nhìn như được viết bằng máy,
không phải bằng tay.

84
00:03:38,167 --> 00:03:40,476
Khi tôi nói không bằng tay,
đây là ý của tôi.

85
00:03:40,500 --> 00:03:42,143
Đây có lẽ là thứ ta nghĩ đến

86
00:03:42,167 --> 00:03:45,768
khi bạn viết với cọ thư pháp hay bút mực.

87
00:03:45,792 --> 00:03:47,226
Có nét thanh, nét đậm.

88
00:03:47,250 --> 00:03:50,643
Kể cả những kiểu chữ truyền thống hơn,
như Garamond chẳng hạn,

89
00:03:50,667 --> 00:03:52,434
vẫn còn các đặc tính của hệ thống cũ.

90
00:03:52,458 --> 00:03:54,092
Chữ A thanh mảnh hơn ở đầu

91
00:03:54,092 --> 00:03:55,726
và đậm hơn ở bên dưới.

92
00:03:55,750 --> 00:03:57,018
Nó cố nhìn như người viết.

93
00:03:57,042 --> 00:03:59,934
Ngược lại, Futura được thiết kế

94
00:04:01,292 --> 00:04:03,851
để trông như chưa có ai đụng vào nó.

95
00:04:03,875 --> 00:04:05,434
Nó nhìn như được tạo bởi máy móc

96
00:04:05,458 --> 00:04:07,434
cho thời đại máy móc công nghiệp.

97
00:04:07,458 --> 00:04:09,518
Có một sự khéo léo ở đây

98
00:04:09,542 --> 00:04:13,268
đã được vận dụng bởi Paul Renner,
người thiết kế ra nó năm 1927.

99
00:04:13,292 --> 00:04:14,809
Nếu bạn nhìn vào

100
00:04:14,833 --> 00:04:17,767
cách hình tròn nối với đường thẳng đứng

101
00:04:17,791 --> 00:04:21,017
bạn sẽ thấy nó được vuốt thon đi một chút.

102
00:04:21,041 --> 00:04:22,768
Đây là một trong hàng trăm cách

103
00:04:22,792 --> 00:04:25,934
phông chữ được thiết kế
để nhìn cân đối hoàn hảo

104
00:04:25,958 --> 00:04:27,726
dù không cân xứng về mặt toán học.

105
00:04:27,750 --> 00:04:30,143
Những người thiết kế phông chữ
làm như vậy mỗi ngày

106
00:04:30,167 --> 00:04:32,809
để tạo ra các phông chữ.

107
00:04:32,833 --> 00:04:36,726
Có những người thiết kế làm điều tương tự
ở Châu Âu và Mỹ.

108
00:04:36,750 --> 00:04:39,268
Đây là một số ví dụ tiêu biểu ở Châu Âu

109
00:04:39,292 --> 00:04:42,559
nhằm tạo ra những thứ mới
cho thời đại mới trong lịch sử.

110
00:04:42,583 --> 00:04:44,351
Đây là một vài kiểu khác ở Đức

111
00:04:44,375 --> 00:04:46,559
nhìn khá giống Futura
ở một số góc độ

112
00:04:46,583 --> 00:04:49,643
có thể phần eo cao hoặc thấp hơn.
hay tỉ lệ có khác biệt.

113
00:04:49,667 --> 00:04:51,601
Vậy, vì sao Futura chiếm lĩnh thế giới?

114
00:04:51,625 --> 00:04:54,143
Ở đây, nếu bạn có thể đọc
những danh xưng này,

115
00:04:54,167 --> 00:04:56,934
một vài cái tên khá khó đọc.

116
00:04:56,958 --> 00:05:02,309
Erbar, Kabel Light,
Berthold-Grotesk, Elegant-Grotesk.

117
00:05:02,333 --> 00:05:04,559
Chúng không phải những tên quen thuộc.

118
00:05:04,583 --> 00:05:07,268
Khi bạn so sánh nó với Futura,

119
00:05:07,292 --> 00:05:10,559
bạn nhận ra đó là lựa chọn đúng đắn
của đội marketing.

120
00:05:10,583 --> 00:05:12,309
Điều kì diệu về cái tên này là

121
00:05:12,333 --> 00:05:14,976
khi bạn nghĩ về nó,

122
00:05:15,000 --> 00:05:18,684
nó thực chất khơi dậy hi vọng
và ý tưởng về tương lại.

123
00:05:18,708 --> 00:05:21,232
Trong tiếng Đức,
từ này không mang nghĩa tương lai 


124
00:05:21,256 --> 00:05:22,518
cũng không phải tên riêng.

125
00:05:22,542 --> 00:05:24,018
Họ đã chọn một thứ

126
00:05:24,042 --> 00:05:27,226
có thể liên kết toàn bộ khán giả
trên phạm vi rộng.

127
00:05:27,250 --> 00:05:30,101
Và khi bạn so sánh nó với những cái ở Mỹ

128
00:05:30,125 --> 00:05:32,226
đây là các phông chữ cùng thời kì đó

129
00:05:32,250 --> 00:05:33,893
ở Mỹ những năm 1920,

130
00:05:33,917 --> 00:05:35,226
táo bạo, khoe khoang.

131
00:05:35,250 --> 00:05:38,768
Bạn sẽ nghĩ nó nhìn y hệt
thị trường chứng khoán

132
00:05:38,792 --> 00:05:40,851
như phát điên vào những năm 1920.

133
00:05:40,875 --> 00:05:43,768
Và bạn nhận ra Futura
đang làm một việc có tính cách mạng.

134
00:05:43,792 --> 00:05:47,976
Tôi muốn chuyển sang nói về
ví dụ một phông chữ đang được dùng.

135
00:05:48,000 --> 00:05:51,268
Đây là một tạp chí chắc hẳn
chúng ta đều biết, "Vanity Fair."

136
00:05:51,292 --> 00:05:54,643
Nó nhìn như thế này vào mùa hè năm 1929.

137
00:05:54,667 --> 00:05:58,059
Nhìn chung, thiết kế này không có gì sai.

138
00:05:58,083 --> 00:06:00,684
Nó là điển hình của những năm 1920.

139
00:06:00,708 --> 00:06:02,809
Có một bức ảnh của một người quan trọng,

140
00:06:02,833 --> 00:06:05,643
đây là Franklin Roosevelt,
nguyên thống đốc New York

141
00:06:05,667 --> 00:06:08,309
Mọi thứ được đặt ở trung tâm
và trông cân đối.

142
00:06:08,333 --> 00:06:10,434
Vẫn có một vài thứ để trang trí.

143
00:06:10,458 --> 00:06:13,434
Có lẽ vẫn còn đó 
những đặc trưng cũ của tranh trang trí,

144
00:06:13,458 --> 00:06:14,726
và chưa thực sự hiện đại.

145
00:06:14,750 --> 00:06:16,393
Nhưng mọi thứ trong có vẻ ổn.

146
00:06:16,417 --> 00:06:18,934
Còn cả chữ cái lớn đầu dòng
để báo hiệu đầu văn bản.

147
00:06:18,958 --> 00:06:21,684
Nhưng mọi thứ thay đổi nhanh chóng
vào tháng 10, năm 1929,

148
00:06:21,708 --> 00:06:24,684
khi một nhà thiết kế ở Berlin đến,
thiết kế lại "Vanity Fair."

149
00:06:24,708 --> 00:06:27,893
Nó nhìn như thế này với phông Futura.

150
00:06:27,917 --> 00:06:29,768
Thay vì ảnh của thống đốc

151
00:06:29,792 --> 00:06:32,684
giờ ta có bức ảnh 
của một khung hình trừu tượng tuyệt đẹp.

152
00:06:32,708 --> 00:06:34,226
Trong đây là ảnh của đại dương.

153
00:06:34,250 --> 00:06:36,476
Giờ không còn chữ cái lớn đầu dòng nữa.

154
00:06:36,500 --> 00:06:40,559
Bố cục trung tâm bị thay thế bởi
sự mất cân xứng.

155
00:06:40,583 --> 00:06:43,643
Càng đọc, bạn sẽ càng thấy rõ rệt
sự thay đổi.

156
00:06:43,667 --> 00:06:45,684
Ở đây có sự mất cân xứng rõ rệt hơn.

157
00:06:45,708 --> 00:06:48,976
Còn đây là những tranh của Pablo Picasso
di chuyển trên trang giấy

158
00:06:49,000 --> 00:06:52,893
và phá vỡ ranh giới giữa hai trang.

159
00:06:52,917 --> 00:06:54,851
Còn có một thay đổi rõ rệt hơn.

160
00:06:54,875 --> 00:06:57,809
Nếu bạn nhìn vào Futura,
bạn có thể nhận thấy điều gì đó.

161
00:06:57,833 --> 00:06:59,476
Có lẽ bạn không nhận ra nó ngay,

162
00:06:59,500 --> 00:07:03,059
nhưng không có chữ in hoa ở đầu đề
hay các tiêu đề trên trang này.

163
00:07:03,083 --> 00:07:05,018
Có lẽ bạn không nghĩ nó cực đoan đến vậy

164
00:07:05,042 --> 00:07:07,684
nhưng hãy xem bất kì tạp chí, sách,
hay trang web nào,

165
00:07:07,708 --> 00:07:10,476
và tôi đảm bảo
bạn sẽ không dễ dàng tìm được nó.

166
00:07:10,500 --> 00:07:12,893
Đây là một ý tưởng cực đoan.

167
00:07:12,917 --> 00:07:14,184
Vì sao nó lại cực đoan?

168
00:07:14,208 --> 00:07:17,184
Khi ta nghĩ đến chữ in hoa,

169
00:07:17,208 --> 00:07:19,018
chúng hàm ý cái gì đó quan trọng,

170
00:07:19,042 --> 00:07:21,184
có thể là tên hay chức tước của chúng ta.

171
00:07:21,208 --> 00:07:24,143
có thể là tên của các tổ chức,

172
00:07:24,167 --> 00:07:25,893
hoặc thương hiệu của chúng ta.

173
00:07:25,917 --> 00:07:29,351
Thành thực mà nói, Mỹ là cái nôi 
của việc dùng chữ in hoa.

174
00:07:29,375 --> 00:07:31,268
Chúng ta dùng chữ in hoa
cho mọi thứ.

175
00:07:31,292 --> 00:07:32,934
(Cười)

176
00:07:32,958 --> 00:07:34,934
Nhưng hãy nghĩ xem
sẽ cực đoan mức nào

177
00:07:34,958 --> 00:07:39,268
nếu ta có một tạp chí
không có chữ in hoa.

178
00:07:39,292 --> 00:07:41,351
Nó có lẽ cũng có 
tầm ảnh hưởng chính trị

179
00:07:41,375 --> 00:07:45,101
như việc ta tranh luận 
về đại từ nhân xưng trong xã hội ngày nay.

180
00:07:45,125 --> 00:07:46,684
Vào những năm 1920,

181
00:07:46,708 --> 00:07:51,333
Liên bang Xô Viết vừa mới trải qua
cuộc cách mạng cộng sản.

182
00:07:52,250 --> 00:07:56,893
Với họ, điều này thể hiện
sự xâm nhập của chủ nghĩa xã hội vào Mỹ.

183
00:07:56,917 --> 00:08:00,768
Tất cả chữ viết thường 
mang hàm ý của chủ nghĩa bình quân,

184
00:08:00,792 --> 00:08:04,809
hạ thấp tất cả xuống cùng một mức độ
bình đẳng như nhau.

185
00:08:04,833 --> 00:08:06,809
Đây vẫn là một ý tưởng khá cực đoan.

186
00:08:06,833 --> 00:08:09,119
Nghĩ xem bạn thường xuyên viết hoa như nào

187
00:08:09,143 --> 00:08:10,934
để nó thêm phần quyền lực và uy thế.

188
00:08:10,958 --> 00:08:15,143
Đây là cách Futura đang dùng ý tưởng đó.

189
00:08:15,167 --> 00:08:18,351
Những nhà thiết kế khác 
đang làm những thứ khác với Futura.

190
00:08:18,375 --> 00:08:20,643
Họ đem theo những ý tưởng khác
về sự hiện đại,

191
00:08:20,667 --> 00:08:23,059
dù đó là phong cách minh họa mới thú vị,

192
00:08:23,083 --> 00:08:25,934
hay những loại hình minh họa mới
dùng tranh cắt dán đặc sắc.

193
00:08:25,958 --> 00:08:28,018
Hay những bìa sách mới,

194
00:08:28,042 --> 00:08:30,143
đến từ Châu Âu.

195
00:08:30,167 --> 00:08:32,018
Nhưng có một điều thú vị.

196
00:08:32,042 --> 00:08:34,393
Những năm 1920, nếu bạn muốn dùng
kiểu chữ mới,

197
00:08:34,417 --> 00:08:36,851
bạn không thể tải nó xuống máy tính.

198
00:08:36,875 --> 00:08:39,058
Bạn phải có các mảnh chữ bằng chì.

199
00:08:39,082 --> 00:08:41,143
Với những người Mỹ muốn dùng nó

200
00:08:41,167 --> 00:08:43,183
và biến nó thành một phần trong hệ thống,

201
00:08:43,207 --> 00:08:46,059
thành thứ phông chữ
họ có thể dùng mỗi ngày

202
00:08:46,083 --> 00:08:47,726
trong quảng cáo hay cái gì khác,

203
00:08:47,750 --> 00:08:49,934
họ phải có kiểu chữ bằng kim loại.

204
00:08:49,958 --> 00:08:52,393
Vậy những nhà tư sản Mỹ giỏi giang 
đã làm gì?

205
00:08:52,417 --> 00:08:53,809
Ta tạo ra vô số bản sao chép

206
00:08:53,833 --> 00:08:56,143
không liên quan gì đến cái tên Futura

207
00:08:56,167 --> 00:08:58,018
nhưng lại nhìn giống y hệt nó

208
00:08:58,042 --> 00:08:59,601
như là Spartan hay Tempo.

209
00:08:59,625 --> 00:09:02,351
Thật ra, khi Thế Chiến II bắt đầu,

210
00:09:02,375 --> 00:09:05,809
các công ty Mỹ cố gắng
tẩy chay hàng hóa của Phát Xít.

211
00:09:05,833 --> 00:09:08,309
Nhưng họ nói, 
"Cứ dùng bản sao chép của chúng tôi."

212
00:09:08,333 --> 00:09:11,018
Hãy dùng 20th Century, Spartan,
Vogue, Tempo.

213
00:09:11,042 --> 00:09:13,351
Chúng y hệt Futura.

214
00:09:13,375 --> 00:09:16,559
Thật ra hầu hết mọi người
không biết đế những cái tên mới,

215
00:09:16,583 --> 00:09:18,351
họ gọi chung là Futura.

216
00:09:18,375 --> 00:09:20,934
Vậy là Mỹ tiếp nhận kiểu chữ này,

217
00:09:20,958 --> 00:09:22,934
chiếm đoạt nó và biến nó thành của mình.

218
00:09:22,958 --> 00:09:25,851
Đến khi Thế Chiến II kết thúc,

219
00:09:25,875 --> 00:09:27,733
người Mỹ đang dùng nó trên mọi thứ,

220
00:09:27,757 --> 00:09:29,976
ấn phẩm quảng cáo, bản đồ,

221
00:09:30,000 --> 00:09:33,309
sách bách khoa, biểu đồ, đồ thị,

222
00:09:33,333 --> 00:09:36,976
lịch, tài liệu chính trị,

223
00:09:37,000 --> 00:09:40,083
thậm chí cho logo một đội bóng
mới mở rộng quy mô.

224
00:09:41,042 --> 00:09:44,434
Sự thật nó được dùng
cho những quảng cáo quan trọng nhất

225
00:09:44,458 --> 00:09:45,768
thế kỉ XX.

226
00:09:45,792 --> 00:09:47,101
Chính trong bối cảnh này

227
00:09:47,125 --> 00:09:49,476
khi chính phủ My đang lựa chọn kiểu chữ

228
00:09:49,500 --> 00:09:52,120
để dùng cho các bản đồ và dự án mới
hậu Thế Chiến II,

229
00:09:52,144 --> 00:09:53,393
họ đã chọn Futura.

230
00:09:53,417 --> 00:09:56,226
Đó không phải một lựa chọn đáng ngạc nhiên
hay cực đoan,

231
00:09:56,250 --> 00:09:58,393
nó không liên quan gì 
đến chủ nghĩa cộng sản.

232
00:09:58,417 --> 00:10:01,518
Nhưng ở đây, nó được dùng
cho những bản đồ quan trọng nhất,

233
00:10:01,542 --> 00:10:03,393
Đây là bản đồ của Không quân năm 1962,

234
00:10:03,417 --> 00:10:05,833
Bản đồ Việt Nam năm 1966.

235
00:10:06,833 --> 00:10:08,143
Nên không hề bất ngờ

236
00:10:08,167 --> 00:10:11,226
khi các phi hành gia bắt đầu
chương trình Mercury,

237
00:10:11,250 --> 00:10:13,060
như khi John Glenn bay quanh Trái Đất,

238
00:10:13,084 --> 00:10:15,684
các biểu đồ, bản đồ ông sử dụng
có phông chữ Futura.

239
00:10:15,708 --> 00:10:19,726
Đến khi Mercury sát nhập vào Apollo,

240
00:10:19,750 --> 00:10:22,351
nó được dùng ngày càng nhiều,
cho nhiều thứ khác nhau.

241
00:10:22,375 --> 00:10:25,018
Ở đây là một kế hoạch an toàn,

242
00:10:25,042 --> 00:10:27,643
Nó còn được dùng cho bảng tín hiệu,

243
00:10:27,667 --> 00:10:29,351
hay phương tiện dẫn đường.

244
00:10:29,375 --> 00:10:32,518
và cả sơ đồ về cách hoạt động
của toàn hệ thống.

245
00:10:32,542 --> 00:10:33,934
Nhưng điều kì diệu là,

246
00:10:33,958 --> 00:10:37,059
nó không chỉ được dùng trên giấy
phát ra cho mọi người,

247
00:10:37,083 --> 00:10:39,018
nó bắt đầu được dùng cho giao diện,

248
00:10:39,042 --> 00:10:41,268
cho toàn bộ hệ thống để giúp phi hành gia

249
00:10:41,292 --> 00:10:42,809
biết cách sử dụng máy móc.

250
00:10:42,833 --> 00:10:46,684
NASA không chỉ là một tập đoàn lớn
tạo ra mọi thứ.

251
00:10:46,708 --> 00:10:48,559
Có hàng trăm nhà thầu --

252
00:10:48,583 --> 00:10:50,976
Boeing, IBM, McDonnell Douglas --

253
00:10:51,000 --> 00:10:52,434
tạo ra các máy móc khác nhau.

254
00:10:52,458 --> 00:10:56,143
Hãy tưởng tượng phi hành gia phải dùng
kiểu chữ khác nhau cho các hệ thống

255
00:10:56,167 --> 00:10:59,559
với từng bộ phận trong tàu con thoi.

256
00:10:59,583 --> 00:11:01,601
Họ không thể nào điều hướng được

257
00:11:01,625 --> 00:11:03,768
và nhận thức sẽ bị quá tải

258
00:11:03,792 --> 00:11:05,893
mỗi khi họ mở một hệ thống mới.

259
00:11:05,917 --> 00:11:08,559
Vì vậy, việc Futura được dùng
trên giao diện

260
00:11:08,583 --> 00:11:12,059
khiến mọi thứ rõ ràng và bớt phức tạp.

261
00:11:12,083 --> 00:11:15,226
Nó không chỉ được dùng cho các nút,
mà còn cho cả nhãn hiệu,

262
00:11:15,250 --> 00:11:17,060
trên khẩu phần ăn,

263
00:11:17,084 --> 00:11:19,268
và trên hộp đồ nghề của họ.

264
00:11:19,292 --> 00:11:23,351
Nó được dùng trên tay cầm, đòn bẩy,
để cho họ biết việc cần làm.

265
00:11:23,375 --> 00:11:25,226
Có lẽ cả ở những nơi

266
00:11:25,250 --> 00:11:28,727
họ cần những thứ phức tạp
trở nên đơn giản hơn,

267
00:11:28,751 --> 00:11:31,309
toàn bộ chỉ dẫn dùng kiểu chữ Futura,

268
00:11:31,333 --> 00:11:33,976
để họ biết phải làm gì vào thời điểm đó.

269
00:11:34,000 --> 00:11:36,559
Họ không phải nhớ gì trong đầu,

270
00:11:36,583 --> 00:11:39,518
họ có thể nhìn thấy nó ngoài đời
và dùng nó để tham khảo.

271
00:11:39,542 --> 00:11:41,684
Ở đây, Futura đã giúp tạo nên hệ thống đó,

272
00:11:41,708 --> 00:11:45,018
một thệ thống vốn rất khó khăn và phức tạp

273
00:11:45,042 --> 00:11:46,417
trở nên bớt phức tạp hơn.

274
00:11:47,083 --> 00:11:50,226
Sự thật là, thứ đầu tiên và cuối cùng
phi hành gia có lẽ thấy

275
00:11:50,250 --> 00:11:52,559
khi họ tiến vào hay ra khỏi tàu vũ trụ

276
00:11:52,583 --> 00:11:53,851
sẽ là Futura.

277
00:11:53,875 --> 00:11:57,018
Một trong những ví dụ tôi thích nhất
về cách hoạt động của Futura

278
00:11:57,042 --> 00:11:58,351
chính là cái máy ảnh này.

279
00:11:58,375 --> 00:12:02,601
Đây là máy Hasselblad
được làm bởi một công ty Thụy Điển.

280
00:12:02,625 --> 00:12:05,559
Một máy ảnh hoàn hảo,
một số bạn có lẽ đã dùng nó,

281
00:12:05,583 --> 00:12:09,434
nó được các nhiếp ảnh gia tôn vinh
là một máy ảnh tuyệt vời.

282
00:12:09,458 --> 00:12:12,143
Và bạn có thể nhận ra,
nếu bạn biết chút gì về máy ảnh,

283
00:12:12,167 --> 00:12:14,226
nó đã có một chút sửa đổi.

284
00:12:14,250 --> 00:12:17,476
Ở đây có rất nhiều miếng dán
trên hộp đựng phim

285
00:12:17,500 --> 00:12:20,226
hoặc trên các bộ phận khác của máy ảnh.

286
00:12:20,250 --> 00:12:22,309
Điều này cho phép NASA

287
00:12:22,333 --> 00:12:25,809
tạo ra một thứ tuyệt vời
từ các phi hành gia.

288
00:12:25,833 --> 00:12:28,518
Họ không phải nhiếp ảnh gia
hay chuyên gia nghệ thuật.

289
00:12:28,542 --> 00:12:31,684
Nhưng họ chắc chắn
biết cách dùng máy ảnh này

290
00:12:31,708 --> 00:12:33,893
nhờ những nhãn dán dùng phông Futura.

291
00:12:33,917 --> 00:12:35,184
Ở trường hợp này,

292
00:12:35,208 --> 00:12:39,018
Futura đảm bảo họ hiểu rõ

293
00:12:39,042 --> 00:12:40,643
thứ họ đang sử dụng.

294
00:12:40,667 --> 00:12:43,809
Như là không được lấy film ra trước
nếu không nó sẽ nổ.

295
00:12:43,833 --> 00:12:45,934
Chúng ta sẽ không thể nào có được

296
00:12:45,958 --> 00:12:48,476
những bức ảnh đẹp tuyệt diệu
nếu thiếu nhãn dán này.

297
00:12:48,500 --> 00:12:54,101
Khi ta thấy thứ gì đó để trang trí
như mác dán dùng cho buổi lễ,

298
00:12:54,125 --> 00:12:56,309
hay tấm biến trên mặt trăng,

299
00:12:56,333 --> 00:12:59,434
ta nhận ra Futura còn hơn cả
một thứ gì đó dùng cho các lễ nghi,

300
00:12:59,458 --> 00:13:04,101
hơn cả những nhứ được chọn
vì thiết kế của nó.

301
00:13:04,125 --> 00:13:06,809
Futura có uy quyền,

302
00:13:06,833 --> 00:13:09,309
tính chuẩn xác và sức mạnh
nhờ vào sự lựa chọn này.

303
00:13:09,333 --> 00:13:12,518
Có một điều nữa tôi muốn nói ở đoạn kết,

304
00:13:12,542 --> 00:13:16,018
đó là Futura kể một câu chuyện.

305
00:13:16,042 --> 00:13:20,226
Đó là điều tôi thích về kiểu chữ.
Tất cả chúng đều kể những câu chuyện.

306
00:13:20,250 --> 00:13:23,059
Ở đây, kiểu chữ này
kể một câu chuyện có sức mạnh to lớn

307
00:13:23,083 --> 00:13:26,476
về sự du nhập vào nước Mỹ

308
00:13:26,500 --> 00:13:28,934
và trở thành một phần nền văn hóa nơi đây.

309
00:13:28,958 --> 00:13:31,684
Nó nằm trong số những thứ tốt nhất
và tệ nhất nước Mỹ làm.

310
00:13:31,708 --> 00:13:34,809
Chúng ta du nhập những thứ
vào nền văn hóa của mình, vứt bỏ nó

311
00:13:34,833 --> 00:13:36,101
rồi nhận nó là của mình.

312
00:13:36,125 --> 00:13:39,726
Futura phản ánh chính xác những gì
xảy ra với công nghệ

313
00:13:39,750 --> 00:13:41,393
đặt nền móng cho toàn hệ thống.

314
00:13:41,417 --> 00:13:45,851
Futura là kiểu chữ của Đức,
du nhập và trở thành hàng hóa Mỹ.

315
00:13:45,875 --> 00:13:47,309
Các công nghệ cũng vậy:

316
00:13:47,333 --> 00:13:50,101
tên lửa, các nhà khoa học
đều đến từ Đức.

317
00:13:50,125 --> 00:13:53,351
Có thể nói kiểu chữ Đức
trên tấm biển Mỹ này

318
00:13:53,375 --> 00:13:55,809
là phản chiếu hoàn hảo
điều xảy ra với công nghệ.

319
00:13:55,833 --> 00:13:57,101
Ở đây,

320
00:13:57,125 --> 00:14:02,601
khi bạn nghĩ về câu chuyện này,
bạn nhận ra kiểu chữ trên mặt trăng

321
00:14:02,625 --> 00:14:05,476
đại diện cho tính hợp pháp và uy quyền,

322
00:14:05,500 --> 00:14:09,184
và nó đã cho các phi hành gia uy lực
để lên mặt trăng.

323
00:14:09,208 --> 00:14:10,476
Xin cảm ơn.

324
00:14:10,500 --> 00:14:13,083
(Vỗ tay)