0:00:06.855,0:00:12.955 Kenya'nın savanalarında iki[br]dişi kuzey beyaz gergedanı, Nájin ve Fatu 0:00:12.955,0:00:15.565 çimenlerin üzerinde [br]mutlu bir şekilde otlanıyor. 0:00:15.565,0:00:18.040 Bu videonun yayınlandığı tarihte 0:00:18.040,0:00:23.390 bunlar Dünya'da kaldığı bilinen[br]son iki kuzey beyaz gergedanı. 0:00:23.390,0:00:26.030 Nájin ve Fatu bir erkek olmadan [br]üreyemeyecekleri için 0:00:26.030,0:00:29.990 türlerinin işlevsel olarak nesli tükenmiş. 0:00:29.990,0:00:34.410 Yine de, kuzey beyaz gergedanı [br]yeniden canlandırma umudu var. 0:00:34.410,0:00:36.269 Nasıl olabilir? 0:00:36.269,0:00:38.700 Hikaye, yaklaşık 50 yıl önce, 0:00:38.700,0:00:42.330 kaçak avcıların Afrika'daki [br]binlerce gergedanı yasadışı olarak 0:00:42.330,0:00:45.340 boynuzları için avlamaya [br]başladıkları zaman başlıyor. 0:00:45.340,0:00:48.440 Bu, bölgelerindeki [br]iç savaşlar da hesaba katıldığında 0:00:48.440,0:00:51.640 kuzey beyaz gergedan nüfusunu [br]yok eden şey oldu. 0:00:51.640,0:00:57.427 Endişeli çevreciler, 1970'lerde [br]esaret altındaki erkeklerden 0:00:57.427,0:01:00.707 sperm toplayıp depolayarak [br]onları döllendirmeye başladılar. 0:01:00.707,0:01:05.474 İddialı üreme programıyla sonuçta [br]yalnızca dört gergedan doğdu. 0:01:05.474,0:01:09.824 Nájin ve kızı Fatu son ikisiydi. 0:01:09.824,0:01:15.440 2014 yılında çevreciler, ikisinin de[br]yavrusu olamayacağını keşfettiler. 0:01:15.440,0:01:19.530 Nájin, Fatu'yu doğurmuş olsa da, [br]şimdi arka bacakları zayıf 0:01:19.530,0:01:23.437 ve bu da tekrar hamile kalırsa [br]sağlığına zarar verebilir. 0:01:23.437,0:01:27.128 Fatu'da da dejenere olmuş [br]bir rahim duvarı var. 0:01:27.128,0:01:34.112 Türün son kuzeyli erkek [br]beyaz gergedanı da Sudan'da 2018'de öldü. 0:01:34.112,0:01:38.062 Yine de bir umut ışığı vardı: Yapay üreme. 0:01:38.062,0:01:42.539 Yaşayan erkek ve hamilelik [br]taşıyabilecek kadın olmadığından 0:01:42.539,0:01:46.531 bu en hafif tabirle [br]karmaşık ve riskli bir süreç. 0:01:46.531,0:01:51.265 Bilim insanları sperm depolasalar da [br]yumurtaları toplamak zorunda kalacaklardı 0:01:51.265,0:01:56.759 ve dişinin iki saate kadar uyutulmasını [br]gerektiren karmaşık bir prosedür vardı. 0:01:56.759,0:02:00.419 Sonra da laboratuvarda yaşayabilir [br]bir embriyo yaratacaklardı - 0:02:00.419,0:02:05.150 daha önce hiç yapılmamış bir şeydi [br]ve kimse nasıl yapılacağını bilmiyordu. 0:02:05.150,0:02:06.980 Hatta bu sadece başlangıçtı - 0:02:06.980,0:02:10.341 başka bir gergedan türünün [br]taşıyıcı annesinin, 0:02:10.341,0:02:13.272 embriyoyu doğuma kadar [br]taşıması gerekecekti. 0:02:13.272,0:02:17.422 Yakın akraba bir türün dişileri olan [br]güney beyaz gergedanı, 0:02:17.422,0:02:21.092 hem laboratuvarda gergedan embriyosu [br]geliştirmenin anahtarı 0:02:21.092,0:02:25.062 hem de taşıyıcı anneler için [br]önde gelen adaylar hâline geldi. 0:02:25.062,0:02:29.552 Kuzey ve güney beyaz gergedanlar [br]hâlâ yakın akraba olsa da 0:02:29.552,0:02:33.542 yaklaşık bir milyon yıl önce [br]ayrı türlere ayrıldılar. 0:02:33.542,0:02:38.038 Farklı bölgelerde yaşarlar [br]ve farklı fiziksel özelliklere sahipler. 0:02:38.038,0:02:42.108 Şans eseri birkaç [br]güneyli beyaz gergedanın 0:02:42.108,0:02:45.392 kendi üreme sorunları için [br]tedaviye ihtiyacı vardı ve araştırmacılar 0:02:45.392,0:02:49.412 bu tedavinin bir parçası olarak [br]yumurta toplayabilirlerdi. 0:02:49.412,0:02:53.427 Ekim 2015'te Dvůr Králové [br]Hayvanat Bahçesi'nde, 0:02:53.427,0:02:59.111 IZW Berlin uzmanları güneydeki [br]beyaz gergedanlardan yumurta toplamaya 0:02:59.111,0:03:04.895 ve İtalya'da hayvan üreme laboratuvarı[br]Avantea'ya göndermeye başladı. 0:03:04.895,0:03:11.921 Bilim insanları yaşayabilen embriyo için[br]bir teknik geliştirip mükemmelleştirdiler. 0:03:11.921,0:03:13.651 Tekniğe hakim olduktan sonra 0:03:13.651,0:03:19.709 araştırmacılar 22 Ağustos 2019'da [br]Nájin ve Fatu'nun yumurtalarını çıkardı 0:03:19.709,0:03:21.769 ve onları İtalya'ya uçurdular. 0:03:21.769,0:03:24.187 Üç gün sonra yumurtaları 0:03:24.187,0:03:27.737 kuzeyli beyaz gergedan [br]bir erkeğin spermiyle döllediler. 0:03:27.737,0:03:32.029 Bir hafta sonra yumurtalardan ikisi, 0:03:32.029,0:03:36.111 embriyonun dondurulup gelecek için [br]muhafaza edilebildiği aşamaya geldi. 0:03:36.111,0:03:41.049 Aralık 2019'daki başka bir koleksiyon [br]bir tane daha embriyo üretti. 0:03:41.049,0:03:47.153 2020'nin başlarından itibaren plan; [br]eğer yeterince sağlıklılarsa 0:03:47.153,0:03:49.809 Nájin ve Fatu'nun yumurtalarını [br]yılda üç kez toplamak. 0:03:49.809,0:03:51.999 Araştırmacılar gelecek vaat eden 0:03:51.999,0:03:55.179 - ideal olarak daha önce [br]doğum yapmış olan- 0:03:55.179,0:03:58.979 güneyli beyaz gergedan [br]taşıyıcı anneler arıyorlar. 0:03:58.979,0:04:02.289 Taşıyıcı annelik planı bir şekilde [br]bir inanç sıçraması. 0:04:02.289,0:04:05.209 Güney ve kuzey beyaz gergedanlar [br]hem son buzul döneminde 0:04:05.209,0:04:10.149 hem de daha yakın zamanda [br]1977'de melezleşmiş 0:04:10.149,0:04:13.859 bu nedenle araştırmacılar [br]güneyli bir beyaz gergedanın 0:04:13.859,0:04:17.109 kuzeyli beyaz gergedanı [br]taşıyabileceği konusunda iyimserler. 0:04:17.109,0:04:20.909 İki türün hamilelikleri de aynı uzunlukta. 0:04:20.909,0:04:24.879 Yine de bir embriyoyu [br]bir gergedana transfer etmek, 0:04:24.879,0:04:27.179 rahim boyunun şekli nedeniyle zor. 0:04:27.179,0:04:29.809 Onlarca yıl sürecek nihai hedef, 0:04:29.809,0:04:34.249 orijinal çeşitlilikte [br]kuzey beyaz gergedanlarından oluşan 0:04:34.249,0:04:36.577 bir üreme popülasyonu oluşturmak. 0:04:36.577,0:04:40.849 Araştırmalar, türün bir asır önceki[br]genetik çeşitliliğe sahip bir popülasyonu 0:04:40.849,0:04:45.420 yeniden oluşturmak için yeterli sayıda [br]bireyden örnekler aldığımızı gösteriyor. 0:04:45.420,0:04:47.890 Bu çabanın özellikleri benzersiz olsa da 0:04:47.890,0:04:52.146 daha fazla türün kritik tehlike [br]veya işlevsel neslin tükenmesiyle 0:04:52.146,0:04:55.529 karşı karşıya kalması aynı zamanda [br]büyük sorular için bir alan: 0:04:55.529,0:04:59.846 Özellikle insan eylemleri [br]onları oraya getirdiğinde 0:04:59.846,0:05:03.928 türleri geri getirme [br]sorumluluğumuz var mı? 0:05:03.928,0:05:06.724 Nesli tükenme tehdidi altındaki [br]hayvanları kurtarmak için 0:05:06.724,0:05:10.196 harcamamız gereken çabanın [br]bir sınırı var mı?