WEBVTT

00:00:06.670 --> 00:00:11.223
Sekiz yıldır zorbalığı araştıran
bir araştırmacıyım.

00:00:11.223 --> 00:00:13.884
İnsanlara ne iş yaptığımı söylediğimde

00:00:13.884 --> 00:00:19.444
neredeyse her zaman neden özellikle 
bu konuyu çalışmayı seçtiğimi soruyorlar.

00:00:19.444 --> 00:00:22.129
Ben hiç zorbalığa uğramış mıydım?

00:00:22.129 --> 00:00:25.582
Ya da belki başkalarına
zorbalık yapmıştım.

00:00:25.582 --> 00:00:29.081
İlginçtir ki bu sorulara
cevap vermek pek kolay değil.

00:00:29.081 --> 00:00:33.757
Lisede popüler biri olmaktan çok uzaktım.

00:00:33.757 --> 00:00:35.878
Pek arkadaşım yoktu

00:00:35.878 --> 00:00:41.256
ve zaman zaman kısa saçlarımla
ilgili yorumlar yapan bir çocuk vardı.

00:00:41.256 --> 00:00:46.441
Bu tabii ki hiç hoş değildi
fakat gerçekten zorbalık mıydı?

00:00:46.441 --> 00:00:48.024
Bundan emin değilim.

00:00:48.024 --> 00:00:52.667
Birkaç yıl sonra, üniversitede
işler tam tersine dönmüştü.

00:00:52.667 --> 00:00:57.162
Pek hoşlanmadığım bir kız vardı,

00:00:57.162 --> 00:01:01.155
ben ve arkadaşlarım o kızı dışladık.

00:01:01.155 --> 00:01:05.039
Besbelli ki bu hoş bir davranış değildi

00:01:05.039 --> 00:01:08.678
ve bunu sizinle paylaşırken
biraz utanıyorum.

00:01:08.678 --> 00:01:11.704
Fakat bu o zamanlar
gerçekten zorbalık mıydı?

00:01:11.704 --> 00:01:15.106
Benim gibi işi zorbalığı
araştırmak olan birisi için bile,

00:01:15.106 --> 00:01:18.330
bu sorulara kesin bir cevap vermek zor.

00:01:18.448 --> 00:01:20.309
Peki ya siz?

00:01:20.309 --> 00:01:23.149
Siz hiç zorbalığa uğradınız mı?

00:01:23.149 --> 00:01:27.210
Belki de siz başkalarına
zorbalık yaptınız.

00:01:27.210 --> 00:01:29.889
Yaşananların gerçekten zorbalık mı,

00:01:29.889 --> 00:01:35.115
yoksa sataşma gibi daha başka
bir şey mi olduğunu nereden biliyoruz?

00:01:35.115 --> 00:01:38.230
Buna nasıl karar veriyoruz?

00:01:38.977 --> 00:01:40.999
Teoride bu kolay.

00:01:41.309 --> 00:01:49.157
Zorbalığı, sataşma gibi diğer zararlı
ilişkilerden ayırmanın üç unsuru var.

00:01:49.157 --> 00:01:51.392
Birincisi, tekrar etmek.

00:01:51.392 --> 00:01:56.749
Zorbalık bir kez yaşanmaz,
tekrar tekrar yaşanır.

00:01:57.149 --> 00:01:59.805
İkinci olarak, güç farkını sayabiliriz.

00:01:59.805 --> 00:02:02.296
Zorba, kurbanından daha güçlü,

00:02:02.296 --> 00:02:05.373
bu güç farkı fiziksel olabilirken,

00:02:05.373 --> 00:02:08.505
zorba sosyal açıdan da 
daha güçlü olabilir,

00:02:08.505 --> 00:02:11.143
örneğin daha fazla
arkadaşa sahip olabilir.

00:02:11.477 --> 00:02:14.600
Üçüncüsü, zorba zarar vermeyi amaçlar.

00:02:14.600 --> 00:02:17.868
Zorbalar kasıtlı olarak
kurbanlarını yaralarlar.

00:02:17.868 --> 00:02:20.620
Bunu kazara yapmazlar.

00:02:21.300 --> 00:02:22.384
Bu üç unsuru;

00:02:22.384 --> 00:02:30.024
yani, tekrar, güç farkı ve zarar verme
amacını öğrendiğinize göre

00:02:30.024 --> 00:02:35.082
bu unsurları, henüz üzerine düşündüğünüz
zorbalığa uygulayabilir misiniz?

00:02:36.312 --> 00:02:38.497
Bunun gerçekten zorbalık olup olmaması

00:02:38.497 --> 00:02:41.997
kararınızı değiştiriyor mu?

00:02:43.847 --> 00:02:48.251
Gördüğünüz gibi teoride oldukça kolayken,

00:02:48.251 --> 00:02:54.740
bu üç unsuru gerçek hayata
uyarlamak zor olabilir.

00:02:55.245 --> 00:02:58.678
Verdiğim iki örnek üzerinde deneyelim.

00:02:58.678 --> 00:03:02.207
Lisedeki çocuk olayında, tekrar vardı

00:03:02.497 --> 00:03:07.096
çünkü kısa saçımla ilgili
birden fazla kez yorum yapmıştı.

00:03:08.066 --> 00:03:10.580
Muhtemelen güç farkı da vardı

00:03:10.580 --> 00:03:14.157
çünkü bu çocuk benden
çok daha uzun boylu ve güçlüydü.

00:03:14.157 --> 00:03:17.298
Üçüncü unsur ise zarar verme niyeti
ve bu biraz meşakkatli.

00:03:17.298 --> 00:03:20.831
Çünkü niyetinin ne olduğunu bilmiyorum.

00:03:20.831 --> 00:03:24.267
Fakat zorbalığın
üç unsurundan en az ikisinin

00:03:24.267 --> 00:03:27.853
lisede var olduğunu görebiliyoruz.

00:03:28.223 --> 00:03:31.288
Ancak en önemlisi,

00:03:31.288 --> 00:03:35.757
ben o zaman kendimi
zorbalığa uğramış hissetmiyordum.

00:03:35.757 --> 00:03:39.124
Üniversitedeki kız örneğine bakarsak

00:03:39.794 --> 00:03:44.128
bu da çok sık gerçekleşmişti,
yani tekrar vardı.

00:03:44.438 --> 00:03:47.015
Ondan daha fazla arkadaşım
olduğunu düşünürsek

00:03:47.015 --> 00:03:49.165
güç farkı da vardı diyebiliriz

00:03:49.165 --> 00:03:51.120
fakat bundan emin değilim.

00:03:51.530 --> 00:03:54.880
Zarar verme niyeti ile ilgiliyse de

00:03:54.880 --> 00:04:00.971
niyetimin ne olduğunu bilmiyorum
fakat amacım ona zarar vermek değildi.

00:04:02.331 --> 00:04:08.050
Burada da üç unsurdan ikisini görüyoruz.

00:04:08.050 --> 00:04:14.742
O zaman bu bana zorbalık gibi gelmemişti
fakat o öyle hissetmiş olabilir.

00:04:16.470 --> 00:04:23.001
Hayatımdaki bu iki örnekten,
çok daha geniş bir gruba geçelim.

00:04:23.316 --> 00:04:29.776
Ben ve meslektaşlarım yüzlerce
ilkokul ve ortaokul öğrencisine,

00:04:29.776 --> 00:04:31.816
onların öğretmenlerine ve arkadaşlarına

00:04:31.816 --> 00:04:34.776
sınıflarındaki zorbalık hakkında
sorular sorduk

00:04:34.776 --> 00:04:38.546
ve algılarının birbirinden
oldukça farklı olduğunu gördük.

00:04:38.546 --> 00:04:42.741
Birçok öğrenci zorbalığa
uğradığını ifade ederken

00:04:42.741 --> 00:04:48.646
sınıf arkadaşları ve öğretmenleri onları
zorbalığa uğramış olarak görmüyordu.

00:04:48.646 --> 00:04:53.931
Hatta bazı öğretmenler
bunun farkında olduklarını,

00:04:53.931 --> 00:04:59.314
sınıfta bazı öğrencilerin zorbalığa
uğramış hissettiklerini

00:04:59.314 --> 00:05:01.593
fakat aslında zorbalığa uğramadıklarını,

00:05:01.593 --> 00:05:04.544
yanıldıklarını
ve abarttıklarını söylediler.

00:05:05.494 --> 00:05:09.945
Kişisel ve profesyonel
deneyimime dayanarak

00:05:09.945 --> 00:05:12.606
sizinle paylaşmak istediğim düşünce şu:

00:05:12.606 --> 00:05:17.898
Belki de zorbalığın bilimsel tanımına
bu kadar da aldırış etmemeliyiz.

00:05:17.898 --> 00:05:23.705
Bu "gerçek" zorbalıktan ziyade,
insanların hislerine odaklanmalıyız.

00:05:24.398 --> 00:05:27.407
Zamanımızın ve enerjimizin çoğunu,

00:05:27.407 --> 00:05:31.831
birinin gerçekten zorbalığa uğrayıp
uğramadığını anlamak için harcıyoruz

00:05:31.831 --> 00:05:37.173
halbuki gerçekte, olanları yeniden 
bir araya getirmek genellikle çok zordur.

00:05:38.245 --> 00:05:40.184
Zorbalığın bu üç unsuru,

00:05:40.184 --> 00:05:43.927
faydalı ve gerekli yönergeler sunuyor

00:05:43.927 --> 00:05:46.177
fakat gördüğümüz gibi,

00:05:46.177 --> 00:05:51.313
bu unsurları doğrudan gerçek deneyimlere
uyarlamak pek kolay değil.

00:05:51.633 --> 00:05:55.941
Muhtemelen en önemlisi, kişinin
zorbalığa uğramasından ziyade

00:05:55.941 --> 00:05:58.806
zorbalığa uğramış hissedip hissetmediği.

00:05:58.806 --> 00:06:05.619
Ne de olsa kişiyi etkileyen
gerçek zorbalık değil, algılanan zorbalık.

00:06:07.710 --> 00:06:09.263
Vaktimizin çoğunu,

00:06:09.263 --> 00:06:14.082
birinin zorbalığa uğrayıp uğramadığını
anlamakla geçirmektense

00:06:14.082 --> 00:06:15.613
hisleri ciddiye alalım.

00:06:15.613 --> 00:06:18.533
Çevresi kişinin zorbalığa
uğramadığını söylese bile

00:06:18.533 --> 00:06:22.751
kişi zorbalığa uğradığında
kendini kötü hissediyor.

00:06:22.751 --> 00:06:26.289
Doğrusu, eğer çevrenizdeki herkes
zorbalığa uğramadığınızı düşünüyorsa

00:06:26.289 --> 00:06:28.762
kendinizi daha da kötü hissedebilirsiniz.

00:06:29.262 --> 00:06:33.113
Benim size mesajım şu:
Fark yaratabilirsiniz.

00:06:33.843 --> 00:06:39.410
Lütfen her yerde zorbalık olduğunun
farkına varın, neredeyse her grupta var.

00:06:39.410 --> 00:06:44.646
Keza okulunuzda, iş yerinizde,
spor kulübünüzde, her yerde var.

00:06:44.789 --> 00:06:47.390
Görmüyor olabilirsiniz.

00:06:47.390 --> 00:06:52.385
Size şaka gibi gelen şey,
başkaları için zorbalık olabilir.

00:06:52.385 --> 00:06:55.277
Biri size zorbalığa uğramış
hissettiğini söylerse

00:06:55.277 --> 00:06:59.124
bunun gerçekten zorbalık olup olmadığı
ile ilgili tartışma başlatmak yerine,

00:06:59.124 --> 00:07:04.632
onları ciddiye alarak
fark yaratabilirsiniz.

00:07:04.898 --> 00:07:06.463
Lütfen şunun farkına varın:

00:07:06.463 --> 00:07:10.213
Zorbalığa uğrayan insanların
bu durumu birileriyle paylaşması,

00:07:10.213 --> 00:07:13.858
utandıkları veya durumun daha da
kötüleşeceğini düşündüklerinden dolayı

00:07:13.858 --> 00:07:16.929
onlar için zor olabilir.

00:07:16.961 --> 00:07:19.689
Bu yüzden eğer birisi size
zorbalığa uğradığını söylerse

00:07:19.689 --> 00:07:23.788
lütfen açık fikirli olun ve bu kişinin
gerçekten bir mücadele verdiğine inanın

00:07:23.788 --> 00:07:26.273
ve birlikte bir çözüm bulmaya çalışın.

00:07:26.819 --> 00:07:29.338
Eğer zorbalığa uğradığınızı
hissediyorsanız

00:07:29.338 --> 00:07:32.494
fakat çevreniz sizi dikkate almıyorsa

00:07:33.384 --> 00:07:37.065
lütfen hislerinizden şüphe duymayın.

00:07:37.065 --> 00:07:40.730
Siz çevrenizdeki insanların 
size kötü davrandığını düşünüyorsunuz,

00:07:40.760 --> 00:07:41.760
önemli olan bu.

00:07:41.790 --> 00:07:44.354
Kendi hislerinizi de dikkate alın.

00:07:44.354 --> 00:07:50.594
Bu sizin gerçeğiniz ve bunu kimsenin
inkar etmeye hakkı yok.

00:07:50.762 --> 00:07:52.227
Teşekkür ederim.

00:07:52.227 --> 00:07:53.563
(Alkış)