0:00:01.134,0:00:03.524 Roy Amara ile başlayalım. 0:00:04.350,0:00:06.455 Roy yeni teknolojilerin etkilerinin 0:00:06.455,0:00:08.561 başlangıçta abartılmaya müsait olduğunu 0:00:08.585,0:00:10.983 ama zaman içinde [br]onlara alışmamız nedeniyle 0:00:10.983,0:00:13.549 küçümsenmeye başladığını iddia ediyor. 0:00:13.797,0:00:16.641 Mucize ve merak dolu günler. 0:00:16.991,0:00:19.413 Paul Simon'ın müthiş şarkısını hatırlayın. 0:00:20.238,0:00:21.288 İki dizesi vardı. 0:00:21.288,0:00:25.239 Olağanüstü olduğunu düşündüren şey neydi? 0:00:26.104,0:00:28.312 Nesneleri yavaşlatmak 0:00:29.002,0:00:30.819 ve uzak mesafeleri aramak. 0:00:32.059,0:00:34.141 Çünkü tabii ki aramalarınızı bölüp size, 0:00:34.141,0:00:35.250 "Uzun mesafe görüşmesi. 0:00:35.250,0:00:36.526 Kapatmak ister misiniz?" 0:00:36.526,0:00:38.141 diyen operatörlere alışkınsınız. 0:00:38.141,0:00:40.210 Artık dünya çapında bir şey aramıyoruz. 0:00:40.798,0:00:43.538 Aslında okuma ve programlama dünyasında da 0:00:43.538,0:00:45.780 benzer şeyler gerçekleşiyor olabilir. 0:00:46.454,0:00:48.984 Ama bu konuyu açmadan önce 0:00:48.984,0:00:51.556 teleskoplar üzerine konuşalım. 0:00:53.276,0:00:55.374 Teleskoplar fazlasıyla abartılmıştı. 0:00:57.133,0:00:59.302 Bu Galileo'nun ilk modellerinden biri. 0:01:00.090,0:01:03.449 İnsanlar bunun tüm dinleri[br]yok edeceğini düşünmüşlerdi. 0:01:03.473,0:01:04.623 (Gülüşmeler) 0:01:06.862,0:01:09.576 Anladığınız üzere teleskoplara[br]o kadar da önem vermiyoruz. 0:01:10.628,0:01:14.710 Şüphesiz on sene önce çıkmış teleskoplarla 0:01:14.734,0:01:17.725 bu Volkswagen'i aya yollayabilir 0:01:17.749,0:01:23.605 ve Volkswagen'in üstündeki ışıkların [br]ayı aydınlatmasını görebilirdiniz. 0:01:26.090,0:01:29.992 İşte bu size uzak güneşlerin etrafında[br]dolanan minik toz parçalarını görmeyi 0:01:29.992,0:01:32.196 mümkün kılacak türde[br]bir çözünürlük kuvveti. 0:01:32.220,0:01:35.684 Varsayalım ki bu bir milyar ışık yılı [br]uzaklığındaki bir güneş 0:01:36.310,0:01:39.237 ve onun önünde küçük bir toz parçası var. 0:01:39.566,0:01:42.407 Güneş sisteminin dışında [br]bir gezegen öyle keşfedilir. 0:01:43.268,0:01:47.058 Havalı olan kısmıysa[br]şimdiki teleskoplar 0:01:48.138,0:01:51.143 Ay'ın üstünde yanan bir mumu dahi [br]görmenizi sağlayabilir. 0:01:52.279,0:01:55.107 Bir plakayla teleskobu bölmüş olsaydınız 0:01:55.131,0:01:57.925 aynı mesafede birbirinden bağımsız[br]iki mum görebilirdiniz. 0:01:59.124,0:02:01.937 O minik toz zerreciğini fotoğraflamak, 0:02:01.961,0:02:04.429 Güneş'in etrafında dolanırken 0:02:04.453,0:02:05.739 mavi-yeşil bir iz bırakıp [br]bırakmadığını görmek için 0:02:05.763,0:02:07.812 ihtiyacınız olan çözünürlük işte bu kadar. 0:02:09.120,0:02:11.191 Eğer mavi-yeşil bir iz bırakıyorsa 0:02:11.215,0:02:13.435 bu evrende yaşam olduğu anlamına gelir. 0:02:13.459,0:02:17.655 Uzak bir gezegende mavi-yeşil bir[br]iz gördüğünüz ilk anda 0:02:17.679,0:02:19.672 orada fotosentez olduğunu, 0:02:19.696,0:02:20.977 su olduğunu anlarsınız. 0:02:21.001,0:02:26.513 Fotosentezin olduğu başka bir gezegeni [br]görme ihtimaliniz sıfıra yakındır. 0:02:27.108,0:02:29.004 Takvimleri değiştirecek bir etkinlik. 0:02:29.670,0:02:32.422 Evrende yalnız oluşumuzun [br]öncesi ve sonrası var: 0:02:32.446,0:02:34.916 kıtaların keşfini falan unutun. 0:02:36.751,0:02:38.331 Siz bunun hakkında düşündükçe 0:02:38.355,0:02:41.257 evreni hayal edebilmeye başlıyoruz. 0:02:41.281,0:02:43.535 Bu mucize ve harikayla dolu bir an. 0:02:43.559,0:02:45.911 Bunu bahşedilmiş olarak algılıyoruz. 0:02:47.562,0:02:49.477 Hayatta da benzer bir şeyler oluyor. 0:02:49.501,0:02:52.539 Hayatı küçük ıvır zıvırlar olarak duyarız. 0:02:52.563,0:02:55.221 CRISPR ve CRISPR teknolojisi hakkında 0:02:55.245,0:02:56.911 bir şeyler duymuşuzdur. 0:02:56.935,0:03:00.323 Ancak en temelinde hayat kodlara dönüşür. 0:03:01.900,0:03:05.850 Kodlarla yaşam önemli bir kavramdır 0:03:05.874,0:03:09.084 çünkü bir cümleyi İngilizce, Fransızca 0:03:09.108,0:03:12.226 veya Çincede yazdığınız [br]gibi yazabileceğiniz, 0:03:13.146,0:03:16.052 kopyalayabileceğiniz, 0:03:16.076,0:03:18.602 düzenleyebileceğiniz, 0:03:18.626,0:03:20.976 yazdırabileceğiniz anlamına gelir. 0:03:21.000,0:03:23.719 Bunları yaşam üzerinde de [br]yapmaya başlamak üzereyiz. 0:03:25.237,0:03:28.748 Bu dili nasıl okuyabileceğimizi[br]öğrenmeye başlamak üzereyiz. 0:03:28.772,0:03:32.008 Bu portakalın kullandığı bir dil. 0:03:32.702,0:03:34.702 Peki portakal bu kodu nasıl çalıştırdı? 0:03:34.702,0:03:36.254 Bilgisayarların yaptığı gibi 0:03:36.254,0:03:37.964 bir ve sıfırlar kullanarak değil. 0:03:37.964,0:03:39.763 Portakallar bir ağaçta asılı dururlar 0:03:39.763,0:03:41.569 ve bir gün pat diye düşerler! 0:03:41.569,0:03:42.624 Bu çalıştır demektir. 0:03:43.149,0:03:46.421 AATCAAG: bana minik bir kök yap. 0:03:47.057,0:03:49.559 TCGACC: bana minik bir gövde yap. 0:03:49.583,0:03:53.021 GAC: bana birkaç yaprak yap.[br]AGC: bana birkaç çiçek yap. 0:03:53.045,0:03:55.902 Son olarak GCAA: bana daha çok[br]portakal yap. 0:03:56.984,0:04:01.057 Eğer bir kelime işlemcisinde [br]İngilizce bir cümleyi düzenlersem 0:04:03.153,0:04:06.594 bir kelimeden diğer kelimeye geçebilirim. 0:04:08.134,0:04:10.270 Eğer bu portakalda bir şeyi düzenlersem 0:04:10.294,0:04:15.277 ve CRISPR veya başka bir teknolojiyi[br]kullanarak GCAAC'nin içine koyarsam 0:04:16.261,0:04:18.058 bu portakal bir limona 0:04:18.957,0:04:20.505 ya da greyfurta 0:04:20.529,0:04:22.186 veya bir mandalinaya dönüşür. 0:04:23.102,0:04:25.120 Binlerce harften birini değiştirirsem 0:04:25.144,0:04:27.504 bugün yanınızdaki insana dönüşebilirsiniz. 0:04:28.757,0:04:30.277 Oturduğunuz yere dikkat edin. 0:04:30.301,0:04:31.490 (Gülüşmeler) 0:04:33.014,0:04:36.489 Sorun şu ki bu çalışması [br]oldukça pahalı bir teknolojiydi. 0:04:36.513,0:04:38.208 Uzun mesafe telefon görüşmesi gibi. 0:04:39.113,0:04:43.051 Ancak fiyatı Moore yasasından [br]%50 daha hızlı düşüyor. 0:04:43.909,0:04:47.741 İlk 200$ tam genomu dün Veritas duyurdu. 0:04:48.494,0:04:50.624 Bu sistemlere bakıyoruz, 0:04:50.648,0:04:54.240 önemsiz , önemsiz, [br]önemsiz ve sonra önemli. 0:04:54.474,0:04:57.879 Size bunun haritasını göstereyim. 0:04:58.973,0:05:01.532 Bu büyük bir keşif. 0:05:01.556,0:05:03.479 Burada 23 kromozom var. 0:05:03.503,0:05:04.731 Güzel. 0:05:05.287,0:05:08.966 Şimdi bir teleskop uyarlaması[br]kullanalım fakat teleskop yerine 0:05:08.990,0:05:11.310 kromozomların yetersizliklerine, 0:05:11.334,0:05:13.406 yani Y kromozomuna 0:05:13.430,0:05:15.421 odaklanmak için mikroskop kullanalım. 0:05:16.432,0:05:19.223 Y kromozomu, X kromozomunun [br]üçte biri büyüklüğündedir. 0:05:19.223,0:05:20.723 Çekiniktir ve mutasyonludur. 0:05:20.723,0:05:23.184 Fakat sadece bir erkek. 0:05:24.914,0:05:27.194 Bunlara baktıkça 0:05:27.218,0:05:30.668 mesela bu ülkeler düzeyinde, 0:05:30.692,0:05:32.896 400 baz çift çözünürlük [br]düzeyinde görüntüdür. 0:05:32.920,0:05:36.339 Önce 550 kez yakınlaştıralım. [br]Daha sonra 850 kez yakınlaştıralım. 0:05:36.363,0:05:39.648 Yakınlaştırdıkça daha çok [br]geni tanımlamaya başlarsınız. 0:05:40.249,0:05:42.553 Sonra eyaletler [br]seviyesine yaklaştırırsanız, 0:05:43.473,0:05:46.277 kimin lösemisi olduğunu, [br]lösemiye nasıl yakalandıklarını, 0:05:47.543,0:05:50.567 ne çeşit lösemileri olduğunu, 0:05:50.591,0:05:52.925 neyin nereden nereye[br]kaydığını söyleyebilirsiniz. 0:05:53.330,0:05:56.188 Sonra Google sokak görünümü[br]seviyesinde yakınlaştırırsınız. 0:05:57.387,0:06:00.060 Eğer kolon kanseriniz varsa [br]ortaya bu görüntü çıkar. 0:06:00.084,0:06:04.291 Bu görüntü bir hastanın [br]harf harf çözünürlükteki görüntüsüdür. 0:06:06.148,0:06:09.258 Yaptığımız, bilgileri bir araya getirerek 0:06:09.282,0:06:11.798 büyük boyutta bir bilgi havuzu oluşturmak. 0:06:11.822,0:06:14.696 Bu evrendeki en geniş veri havuzudur. 0:06:14.720,0:06:17.372 Bu veri havuzu [br]onları depolayabileceğimiz bilgisayarlar 0:06:17.372,0:06:19.652 inşa edebilmemizden daha hızlı büyür. 0:06:20.063,0:06:22.529 Bunlarla akıl almaz haritalar [br]oluşturabilirsiniz. 0:06:23.122,0:06:25.987 Vebanın ne olduğunu [br]ve neden bir türün hıyarcıklı olduğunu 0:06:25.987,0:06:26.967 anlamak istersiniz, 0:06:26.967,0:06:28.511 diğeri farklı bir tür veba 0:06:28.535,0:06:30.339 ve diğeri de farklı bir tür veba? 0:06:30.339,0:06:31.649 İşte bu bir veba haritası. 0:06:33.037,0:06:34.857 Bazıları insanlar için ölümcül, 0:06:34.881,0:06:36.066 bazıları değil. 0:06:36.486,0:06:39.082 Dikkat edin, haritanın aşağısına indikçe 0:06:39.106,0:06:40.859 vebanın tüberkülozdan farkı nedir? 0:06:41.708,0:06:45.337 Tüberküloz ve farklı vebalar [br]arasındaki fark budur. 0:06:45.361,0:06:47.696 Bu haritayla [br]dedektifçilik oynayabilirsiniz. 0:06:47.720,0:06:50.195 Mesela Haiti'yi etkilemiş 0:06:50.219,0:06:51.829 bir kolerayı ele alabilir; 0:06:52.377,0:06:54.033 hangi ülkeden geldiğine, 0:06:54.033,0:06:57.043 hangi bölgeden geldiğine, [br]hangi askerin onu muhtemelen 0:06:57.496,0:07:02.238 bir Afrika ülkesinden [br]Haiti'ye taşıdığına bakabilirsiniz. 0:07:05.133,0:07:06.645 Uzaklaştırın. 0:07:06.669,0:07:08.240 Sadece yakınlaşmıyor. 0:07:09.042,0:07:11.896 Bu insanlık tarihinin en harika haritası. 0:07:12.446,0:07:15.502 Bilim insanları bildikleri tüm türlere ait 0:07:15.526,0:07:17.007 tüm bilgileri aldılar, 0:07:17.031,0:07:20.081 yakınlaştırıp uzaklaştıracağınız [br]tek bir sayfada, 0:07:20.081,0:07:22.263 tek bir yaşam ağacında topladılar. 0:07:22.484,0:07:25.735 Bu ortaya çıkan ilk şey onun [br]nasıl çeşitlendiği, nasıl dallandığı, 0:07:25.735,0:07:27.393 genomun ne kadar geniş olduğu 0:07:27.393,0:07:28.680 ve hepsi tek bir sayfada. 0:07:29.619,0:07:31.682 Dünya'daki hayatın evreni 0:07:31.706,0:07:34.155 ve düzenli olarak [br]güncellenip tamamlanıyor. 0:07:34.982,0:07:37.315 Bu haritaya baktığınızda [br]en önemli değişikliğin 0:07:37.315,0:07:40.216 eski biyolojinin tepkisel olması [br]olduğunu görebilirsiniz. 0:07:40.240,0:07:44.004 Eskiden mikroskopları, büyüteçleri [br]mercekleri olan birçok biyoloğumuz vardı 0:07:44.004,0:07:46.283 ve bu biyologlar [br]hayvanları inceliyorlardı. 0:07:46.897,0:07:48.766 Yeni biyoloji önetkindir. 0:07:49.433,0:07:52.452 Olayları sadece gözlemlemezsiniz, [br]olayları siz yaparsınız. 0:07:53.135,0:07:54.783 Bu çok büyük bir gelişme 0:07:54.807,0:07:57.616 çünkü bunun gibi şeyler[br]yapmamıza izin verir. 0:07:58.559,0:08:01.026 Biliyorum ki resim için [br]çok heyecanlısınız. 0:08:01.050,0:08:02.161 (Gülüşmeler) 0:08:02.185,0:08:04.559 Bu resmi yapmak sadece dört yılımızı 0:08:04.583,0:08:06.185 ve 40 milyon dolarımızı aldı. 0:08:06.209,0:08:07.439 (Gülüşmeler) 0:08:07.463,0:08:12.354 Bir hücredeki tüm genetik kodu çıkardık -- 0:08:12.590,0:08:14.665 sadece tek bir geni değil, 0:08:14.665,0:08:17.016 tüm genetik kodu çıkardık-- 0:08:18.016,0:08:19.856 tamamıyla yeni bir genetik kod yaptık, 0:08:20.825,0:08:22.400 bu kodu hücreye yerleştirdik, 0:08:22.424,0:08:25.356 hücrenin bu kodu çalıştırmasını sağladık 0:08:25.380,0:08:27.634 ve yeni bir tür meydana getirdik. 0:08:28.884,0:08:31.369 Bu dünya üzerindeki ilk insan yapımı tür. 0:08:33.810,0:08:35.705 Peki onunla ne yapıyoruz? 0:08:36.430,0:08:38.634 Bu dünyayı değiştirecek türden bir şey. 0:08:39.417,0:08:41.356 Size üç kısa vadeli trendi tanıtayım 0:08:41.380,0:08:43.635 ve dünyayı değiştireceklerini göstereyim. 0:08:44.269,0:08:47.190 Yeni bir endüstriyel devrimi göreceğiz. 0:08:47.674,0:08:49.375 Tam anlamıyla endüstriyel devrim. 0:08:49.992,0:08:54.483 İsviçre, Almanya ve Britanya'nın 0:08:54.507,0:08:58.165 makinelerle dünyayı değiştirmesi 0:08:59.537,0:09:00.733 ve güç oluşturması gibi, 0:09:01.273,0:09:04.191 CERN yeni aletler kullanarak [br]dünyayı ve evreni değiştirecek. 0:09:04.191,0:09:07.308 Aynı şekilde programlanabilir [br]yaşam formları da 0:09:07.308,0:09:10.202 dünyayı değiştirecek. 0:09:11.810,0:09:14.209 Bilgisayar çipinizi[br]programlayabildiğiniz gibi 0:09:14.209,0:09:16.017 bir hücreyi programlayabilirseniz 0:09:17.736,0:09:19.429 her şeyi yapabilirsiniz. 0:09:20.369,0:09:23.148 Bilgisayar çipiniz fotoğraflar üretebilir; 0:09:23.172,0:09:25.245 müzikler, filmler, aşk mektupları, 0:09:25.269,0:09:27.322 tablolar üretebilir. 0:09:27.322,0:09:30.604 Bunlar sadece ortalıkta dolanan [br]birler ve sıfırlardan ibarettir. 0:09:30.604,0:09:33.209 Eğer ATCG'ler oradan oraya uçuşabilirse 0:09:34.123,0:09:37.177 bu yazılım kendi donanımını [br]oluşturmaya başlar 0:09:37.201,0:09:39.273 ve çok kolay ölçeklenebilir. 0:09:40.487,0:09:41.668 Ne olursa olsun, 0:09:41.668,0:09:44.584 eğer bir cep telefonunu [br]yatağınızın kenarında bırakırsanız 0:09:44.584,0:09:47.489 ertesi sabah milyarlarca [br]cep telefonuyla uyanmazsınız. 0:09:47.489,0:09:52.402 Fakat aynısını yaşayan [br]organizmalara yaparsanız 0:09:53.222,0:09:55.611 bir süre sonra daha çok [br]yaşayan organizmanız olur. 0:09:57.390,0:09:59.956 2025 itibariyle yapabileceğiniz [br]şeylerden biri de 0:09:59.956,0:10:02.533 ticari değeri olan [br]karbon salınımı dengeli yakıtlar 0:10:02.557,0:10:04.983 üretmeye başlamaktır. 0:10:06.054,0:10:08.335 Ekson ile yaptığımız şey budur. 0:10:08.870,0:10:11.279 Tarım alanlarının yerini de alabilirsiniz. 0:10:11.303,0:10:16.054 Yağ veya protein üretmek için [br]100 hektarlık bir alan yerine 0:10:16.078,0:10:17.937 bu tankların içinde hektar başına 0:10:17.961,0:10:21.149 10 ile 100 kat arasında daha [br]fazla verimlilikle üretim yapılabilir. 0:10:21.488,0:10:22.850 Bilgi depolayabilir ya da 0:10:22.850,0:10:25.783 bu üç tankın içinde tüm [br]dünyanın aşılarını üretebilirsiniz. 0:10:27.276,0:10:31.225 CERN'deki verilerin neredeyse tamamını [br]bu üç tankın içinde depolayabilirsiniz. 0:10:32.350,0:10:35.559 DNA çok güçlü bir depolama aygıtıdır. 0:10:36.806,0:10:38.394 İkinci devrim: 0:10:38.418,0:10:41.202 teorik biyolojinin [br]yükselişine tanık olacağız. 0:10:42.256,0:10:46.458 Tıp fakülteleri dünya üzerindeki [br]en tutucu yerlerden biridir. 0:10:46.482,0:10:48.373 Bugün anatomiyi öğretme biçimleri ile 0:10:48.373,0:10:51.113 100 sene önceki anatomiyi [br]öğretme biçimleri aynıdır. 0:10:51.113,0:10:53.137 "Hoş geldin öğrenci. İşte kadavran." 0:10:53.849,0:10:55.800 Tıp fakültelerinin eksik oldukları nokta 0:10:55.800,0:10:58.340 yeni departmanlar [br]oluşturmaktaki başarısızlıklarıdır. 0:10:58.340,0:11:00.351 Bu yüzden bu durum oldukça sıra dışıdır. 0:11:00.351,0:11:02.303 Isaac Kohane Harvard Tıp Fakültesi'nde 0:11:02.303,0:11:07.894 informatik, veri ve bilgiye dayalı [br]bir departman oluşturmaya çalışıyor. 0:11:09.408,0:11:11.585 Sonuçta biyoloji 0:11:11.609,0:11:14.705 aynı gözlemsel ve deneysel [br]fizikte kullanıldığı gibi, 0:11:14.705,0:11:16.881 fiziğin adımlarını takip edebileceği 0:11:16.905,0:11:20.293 kadar çok veri toplamaya başladı 0:11:20.317,0:11:22.288 ve teorik biyolojinin 0:11:22.312,0:11:24.474 temellerini attı. 0:11:24.474,0:11:26.666 Elinizde çok sayıda [br]tıbbi kayıt olduğu için 0:11:26.666,0:11:28.890 bir süre sonra bunları [br]görmeye başlarsınız, 0:11:28.890,0:11:31.616 çünkü elinizde insanlar [br]hakkında çok fazla veri vardır: 0:11:31.616,0:11:32.996 genomlarına, viromlarına, 0:11:33.020,0:11:34.514 mikrobiyomlarına sahipsinizdir. 0:11:34.538,0:11:36.519 Bu bilgiler biriktikçe 0:11:36.543,0:11:38.606 tahminler yapmaya başlayabilirsiniz. 0:11:40.149,0:11:43.404 Üçüncü devrimse tüm bu gelişmelerin [br]bir alıcısının olması olacaktır. 0:11:44.629,0:11:48.785 Siz bile genlerinizi sıralanmış [br]bir şekilde satın alabilirsiniz. 0:11:49.698,0:11:52.426 Bu durum 23andMe [br]gibi şirketleri ortaya çıkarır. 0:11:52.450,0:11:54.928 Bu gibi şirketler size 0:11:54.952,0:11:57.304 sadece yakınlarınız hakkında değil, 0:11:57.304,0:11:59.948 siz ve bedeniniz [br]hakkında bilgiler verebilir. 0:11:59.948,0:12:01.477 Bu bilgileri kıyaslayabilir, 0:12:01.501,0:12:04.008 bu gibi bilgileri zamana [br]göre de kıyaslayabilir. 0:12:04.008,0:12:06.679 Bu bilgiler oldukça geniş [br]veri tabanları oluşturabilir. 0:12:06.679,0:12:09.211 Aynı zamanda birçok farklı iş kolunu da 0:12:09.235,0:12:11.242 beklenmedik bir şekilde etkileyebilir. 0:12:11.802,0:12:15.553 Normalde bir ürünün [br]reklamını yaptığınızda, 0:12:15.577,0:12:20.144 müşterinin reklamınızı işemek için [br]tuvalete götürmesini pek de istemezsiniz, 0:12:21.993,0:12:24.048 eğer IKEA değilseniz. 0:12:25.381,0:12:28.287 Çünkü reklamı dergiden [br]yırtıp üzerine işerseniz, 0:12:28.311,0:12:30.380 eğer hamileyseniz rengi maviye döner. 0:12:30.404,0:12:31.617 (Gülüşmeler) 0:12:32.214,0:12:36.087 Ve size beşik için bir [br]indirim kuponu verirler. 0:12:36.111,0:12:37.269 (Gülüşmeler) 0:12:37.293,0:12:39.308 Değil mi? Müşteri güçlenmesi dediğimde 0:12:39.332,0:12:42.071 ve bunun tüm biyoteknolojiye [br]yayıldığını söylediğimde 0:12:42.095,0:12:43.914 aslında bunda çok ciddiyim. 0:12:46.273,0:12:49.638 Şu an Synthetic Genomics'te 0:12:50.540,0:12:52.481 bir hücre tasarlamanıza yarayan, 0:12:53.228,0:12:56.758 o hücreyi basmanızı sağlayan, 0:12:56.782,0:12:59.989 hücrede programı çalıştırmanıza [br]olanak veren yazıcılar üretiyoruz. 0:13:00.825,0:13:02.928 Artık bir uçak henüz yere inmeden 0:13:02.952,0:13:04.839 gereken aşıları 0:13:04.839,0:13:06.683 yazıcılarımızdan bastırabiliriz. 0:13:07.929,0:13:10.501 Bu sene makinelerin [br]78 tanesini naklediyoruz. 0:13:12.068,0:13:16.541 Bu teorik biyoloji değil. [br]Bu baskı biyolojisi. 0:13:18.182,0:13:20.378 Size uzun vadede sizi de etkileyecek 0:13:21.374,0:13:24.700 iki uzun vadeli trendden [br]bahsetmeme izin verin. 0:13:25.658,0:13:28.314 İlk olarak türleri yeniden [br]tasarlamaya başlıyoruz. 0:13:29.055,0:13:31.316 Bunu önceden de [br]duymuştunuz, değil mi? 0:13:31.316,0:13:36.408 Ağaçları, çiçekleri, yoğurdu, peyniri, 0:13:36.408,0:13:37.958 istediğiniz her şeyi 0:13:37.958,0:13:39.548 yeniden tasarlıyoruz. 0:13:39.848,0:13:42.668 Bu akıllara şu ilginç soruyu getiriyor: 0:13:42.884,0:13:45.930 Ne zaman ve nasıl insanları da [br]yeniden tasarlamaya başlarız? 0:13:47.566,0:13:49.013 Çoğunuz şöyle düşünüyor: 0:13:49.255,0:13:51.945 "Ah hayır, asla insanları yeniden [br]tasarlamak istemeyiz." 0:13:52.147,0:13:54.246 Eğer çocuğunuzun Huntington geni yoksa 0:13:54.246,0:13:56.865 ve ölüme mahkum değilse [br]hepiniz böyle düşünüyorsunuz. 0:13:57.172,0:14:00.535 Ya da kistik fibroz geni taşıyorsanız 0:14:00.559,0:14:03.049 sadece kendinizi değil, 0:14:03.049,0:14:06.072 çocuklarınızı ve onların çocuklarını da [br]tasarlamak istersiniz. 0:14:06.723,0:14:10.368 Bunlar karışık tartışmalar ve [br]ileride gerçekten yaşanacaklar. 0:14:10.839,0:14:12.790 Size güncel bir örnek vereyim. 0:14:13.531,0:14:16.603 Bugünlerde Milli Akademi'de [br]dönen tartışmalardan biri 0:14:17.896,0:14:22.598 sivrisineklere ekleyeceğimiz [br]bir gen parçası ile 0:14:22.622,0:14:26.256 sıtma virüsü taşıyan tüm sivrisinekleri [br]öldürebileceğimiz yönünde. 0:14:27.547,0:14:32.287 Bazılarınız "Bu ekosistemi [br]çok uç bir noktada etkilemek, 0:14:32.287,0:14:34.239 bunu yapmamalıyız." diyebilir. 0:14:35.326,0:14:38.961 Bazılarınız "Bu hastalık her yıl [br]milyonlarca kişiyi öldüren bir hastalık. 0:14:38.961,0:14:43.152 Sen kim oluyorsun da ülkemdeki çocukları [br]kurtaramayacağımı söylüyorsun." diyebilir. 0:14:45.183,0:14:47.031 Bu tartışma neden bu kadar karışık? 0:14:47.031,0:14:50.682 Çünkü buna Brezilya'da ya da [br]Güney Florida'da izin verdiğiniz anda 0:14:50.682,0:14:52.977 tüm dünyaya yayılmaya [br]başladığını görürsünüz. 0:14:52.977,0:14:55.278 Bir gen değişikliği yaptığınızda 0:14:55.602,0:14:57.909 tüm dünya adına bir karar verirsiniz. 0:15:02.145,0:15:04.240 Bu harika adam bir Nobel Ödülü kazandı. 0:15:05.103,0:15:09.962 Ödülünü aldıktan sonra gezegenimizde[br]hayatın nasıl başladığını 0:15:09.962,0:15:13.944 ve diğerlerinde de başlamasının ne kadar[br]olası olduğunu merak etmeye başladı. 0:15:15.097,0:15:19.029 Master öğrencilerine [br]çeşitli görevler veriyordu. 0:15:20.344,0:15:24.256 "Bana yaşamı yaratın ama modern [br]kimyasallar ve aletler kullanmayın. 0:15:24.256,0:15:26.875 Bana üç milyar yıl önce de [br]dünyada olan şeyler yaratın. 0:15:26.899,0:15:30.055 Lazerler kullanmayın. Bunu kullanmayın. [br]Şunu kullanmayın." 0:15:32.330,0:15:35.575 Bana üç hafta önce oluşturduğu [br]şeyden küçük bir şişe verdi. 0:15:36.639,0:15:37.818 Ne meydana getirmişti? 0:15:37.842,0:15:41.867 Lipitlerden meydana gelmiş sabun[br]köpüğü gibi görünen bir oluşum. 0:15:41.891,0:15:44.457 Bir mesajcı RNA oluşturmuştu. 0:15:45.291,0:15:49.043 Bu mesajcı RNA'nın [br]hücre içine girmesini sağladı 0:15:50.194,0:15:52.077 ve hücre bölünmeye başladı. 0:15:56.001,0:16:00.368 İsterseniz on yıl deyin, [br]isterseniz yirmi yıl. 0:16:00.395,0:16:06.418 Sıfırdan yaşayan bir organizma yaratmakta [br]henüz ilerleme kaydetmiş olmayabiliriz. 0:16:07.512,0:16:09.158 İkinci uzun vadeli trend: 0:16:10.273,0:16:13.799 Dijital çağda yaşıyoruz. 0:16:13.823,0:16:16.342 Genom çağında, biyoloji, CRISPR, 0:16:16.366,0:16:19.981 sentetik biyoloji çağında [br]yaşamaya başlıyoruz. 0:16:20.870,0:16:23.777 Bunların hepsi beyin çağında birleşecek. 0:16:24.743,0:16:28.868 Vücudumuzun çoğu parçasını yeniden [br]yapabileceğimiz bir döneme doğru gidiyoruz 0:16:28.868,0:16:30.238 Bir kemiğiniz kırıldığında 0:16:30.238,0:16:32.738 ya da deriniz yandığında [br]tekrardan gelişebilecek. 0:16:32.738,0:16:34.706 Nefes borularımızı, mesanelerimizi 0:16:34.706,0:16:37.248 nasıl yeniden [br]yapabileceğimizi öğreniyoruz. 0:16:37.248,0:16:39.314 Bunların ikisi de insanlara nakledildi. 0:16:39.338,0:16:42.066 Tony Atala 32 farklı organ [br]üzerinde çalışıyor. 0:16:43.487,0:16:45.377 Öz bu olacak, 0:16:45.401,0:16:48.455 çünkü bu sizsiniz [br]ve kalan her şey sadece bir ambalaj. 0:16:50.011,0:16:53.558 Biz bu durumu düzeltmediğimiz sürece 0:16:53.582,0:16:55.877 hiç kimse 120-140 [br]yıldan fazla yaşayamaz. 0:16:56.084,0:16:58.150 Bu da en ilginç meydan okuma. 0:16:58.174,0:17:00.285 Bu bir sonraki sınırımız. 0:17:00.309,0:17:02.656 "Evrende yaşam ne kadar yaygındır?" 0:17:02.680,0:17:04.486 "Nereden geldik?" 0:17:04.510,0:17:06.144 ve bunun gibi birçok soru. 0:17:08.031,0:17:09.677 Bunu Einstein'den, 0:17:09.677,0:17:12.877 doğruluğundan şüpheli olduğum [br]bir alıntıyla bitirmeme izin verin. 0:17:15.476,0:17:17.406 "Her şey senin seçimine bağlı. 0:17:18.537,0:17:21.096 Korkunç ve kötü olana odaklanabilirsin 0:17:21.116,0:17:23.402 ve emin ol ki dışarıda [br]korkacak çok şey var. 0:17:24.012,0:17:30.324 İster beyninin %10'unu kullanıyor ol [br]ister %20 ya da %30'unu. 0:17:31.474,0:17:33.256 Ancak unutmayın ki 0:17:33.280,0:17:35.889 gerçekten de mucizenin ve harikanın[br]çağında yaşıyoruz. 0:17:36.271,0:17:40.096 Bugünde yaşıyor olduğumuz için şanslıyız.[br]Bu şeyleri gördüğümüz için şanslıyız. 0:17:40.096,0:17:42.335 Bu odadaki eşyaları inşa eden kişilerle 0:17:42.335,0:17:45.181 insan gibi etkileşimde [br]bulunabildiğimiz için şanslıyız. 0:17:45.487,0:17:48.462 O yüzden tüm yaptıklarınız için[br]hepinize teşekkür ederim. 0:17:49.066,0:17:52.762 (Alkış)