[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.13,0:00:03.52,Default,,0000,0000,0000,,Ik begin met Roy Amara. Dialogue: 0,0:00:04.07,0:00:07.36,Default,,0000,0000,0000,,Roy beweert dat de meeste \Nnieuwe technologieën Dialogue: 0,0:00:07.36,0:00:08.98,Default,,0000,0000,0000,,eerst meestal worden overschat Dialogue: 0,0:00:08.98,0:00:10.65,Default,,0000,0000,0000,,wat hun impact aangaat, Dialogue: 0,0:00:10.68,0:00:12.27,Default,,0000,0000,0000,,en op de lange termijn onderschat Dialogue: 0,0:00:12.27,0:00:14.47,Default,,0000,0000,0000,,omdat we eraan wennen. Dialogue: 0,0:00:14.49,0:00:16.69,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn echt ‘days\Nof miracle and wonder’. Dialogue: 0,0:00:17.32,0:00:20.19,Default,,0000,0000,0000,,Herinneren jullie je die prachtige song\Nvan Paul Simon nog? Dialogue: 0,0:00:20.36,0:00:21.70,Default,,0000,0000,0000,,Twee dingen zaten erin. Dialogue: 0,0:00:21.73,0:00:25.41,Default,,0000,0000,0000,,Wat werd toen als zo miraculeus beschouwd? Dialogue: 0,0:00:26.39,0:00:28.46,Default,,0000,0000,0000,,Dingen vertragen -- slow motion -- Dialogue: 0,0:00:29.37,0:00:31.10,Default,,0000,0000,0000,,en lange-afstandsgesprekken. Dialogue: 0,0:00:31.94,0:00:34.80,Default,,0000,0000,0000,,Want je werd onderbroken \Ndoor operators die je vroegen: Dialogue: 0,0:00:34.82,0:00:37.82,Default,,0000,0000,0000,,"Een lange-afstandsgesprek.\NWilt u inhaken?" Dialogue: 0,0:00:37.84,0:00:40.55,Default,,0000,0000,0000,,En nu bellen we als vanzelfsprekend \Nde hele wereld rond. Dialogue: 0,0:00:41.04,0:00:43.67,Default,,0000,0000,0000,,Nou, zo kan het ook gaan Dialogue: 0,0:00:43.69,0:00:45.77,Default,,0000,0000,0000,,met het uitlezen \Nen programmeren van leven. Dialogue: 0,0:00:46.64,0:00:48.36,Default,,0000,0000,0000,,Maar voordat ik dat uitleg, Dialogue: 0,0:00:49.07,0:00:51.75,Default,,0000,0000,0000,,gaan we het nog even hebben\Nover telescopen. Dialogue: 0,0:00:52.80,0:00:57.11,Default,,0000,0000,0000,,Telescopen werden oorspronkelijk \Noverschat qua impact. Dialogue: 0,0:00:57.13,0:00:59.46,Default,,0000,0000,0000,,Dit is één van de eerste \Nmodellen van Galileo. Dialogue: 0,0:01:00.09,0:01:03.45,Default,,0000,0000,0000,,Mensen dachten dat het alle religie \Nom zeep zou helpen. Dialogue: 0,0:01:03.47,0:01:04.62,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:01:06.86,0:01:09.88,Default,,0000,0000,0000,,Zoveel aandacht besteden we\Nnu ook weer niet aan telescopen. Dialogue: 0,0:01:10.63,0:01:14.71,Default,,0000,0000,0000,,De telescopen die 10 jaar geleden\Ngelanceerd werden? Dialogue: 0,0:01:14.73,0:01:17.72,Default,,0000,0000,0000,,Stel dat je een Volkswagen\Nnaar de maan vloog, Dialogue: 0,0:01:17.75,0:01:23.60,Default,,0000,0000,0000,,dan kon je de lampen van die Volkswagen\Nermee zien oplichten op de maan. Dialogue: 0,0:01:24.62,0:01:29.92,Default,,0000,0000,0000,,Met dat soort resolutie\Nkun je kleine stofdeeltjes Dialogue: 0,0:01:29.92,0:01:32.20,Default,,0000,0000,0000,,rond verre zonnen zien rondzweven. Dialogue: 0,0:01:32.22,0:01:36.09,Default,,0000,0000,0000,,Stel je even voor dat dit een zon is \Nop een miljard lichtjaar van ons vandaan, Dialogue: 0,0:01:36.31,0:01:39.24,Default,,0000,0000,0000,,en je zou er een klein stofje \Nvoor zien passeren. Dialogue: 0,0:01:39.57,0:01:42.30,Default,,0000,0000,0000,,Zo gaat het bij het detecteren \Nvan een exoplaneet. Dialogue: 0,0:01:43.27,0:01:47.06,Default,,0000,0000,0000,,En het leuke is dat de telescopen \Ndie nu worden gelanceerd Dialogue: 0,0:01:48.14,0:01:51.14,Default,,0000,0000,0000,,je toelaten om één enkele kaars \Nop de maan te zien branden. Dialogue: 0,0:01:52.28,0:01:55.11,Default,,0000,0000,0000,,En van elkaar gescheiden door één bord Dialogue: 0,0:01:55.13,0:01:57.92,Default,,0000,0000,0000,,kun je op die afstand \Ntwee kaarsen afzonderlijk zien. Dialogue: 0,0:01:59.12,0:02:01.94,Default,,0000,0000,0000,,Dat is de resolutie die je nodig hebt Dialogue: 0,0:02:01.96,0:02:04.43,Default,,0000,0000,0000,,om dat kleine stofje te kunnen zien Dialogue: 0,0:02:04.45,0:02:05.84,Default,,0000,0000,0000,,als het voor de zon passeert Dialogue: 0,0:02:05.84,0:02:07.81,Default,,0000,0000,0000,,en of het er blauwgroen uitziet. Dialogue: 0,0:02:09.12,0:02:11.19,Default,,0000,0000,0000,,Want blauwgroen betekent Dialogue: 0,0:02:11.22,0:02:13.44,Default,,0000,0000,0000,,dat leven normaal is in het universum. Dialogue: 0,0:02:13.46,0:02:17.54,Default,,0000,0000,0000,,Stel dat je dat blauwgroen zou zien\Nop een verre planeet, Dialogue: 0,0:02:17.55,0:02:19.67,Default,,0000,0000,0000,,dan betekent dat\Ndat er daar fotosynthese is Dialogue: 0,0:02:19.70,0:02:20.98,Default,,0000,0000,0000,,en water Dialogue: 0,0:02:21.00,0:02:24.87,Default,,0000,0000,0000,,en de kans dat je net de enige andere \Nplaneet met fotosynthese zag, Dialogue: 0,0:02:24.90,0:02:26.26,Default,,0000,0000,0000,,is zowat nul. Dialogue: 0,0:02:27.11,0:02:29.32,Default,,0000,0000,0000,,Dat zou pas een ingrijpende \Ngebeurtenis zijn. Dialogue: 0,0:02:29.67,0:02:31.92,Default,,0000,0000,0000,,Er is een vóór en een na\Naan het uniek zijn: Dialogue: 0,0:02:31.92,0:02:35.04,Default,,0000,0000,0000,,vergeet de ontdekking \Nvan continenten maar. Dialogue: 0,0:02:36.75,0:02:38.10,Default,,0000,0000,0000,,Als je erover nadenkt, Dialogue: 0,0:02:38.10,0:02:40.97,Default,,0000,0000,0000,,kunnen we nu pas het gros\Nvan het universum in beeld brengen. Dialogue: 0,0:02:40.97,0:02:43.58,Default,,0000,0000,0000,,En dat is een tijd \Nvan mirakels en verwondering. Dialogue: 0,0:02:43.58,0:02:45.91,Default,,0000,0000,0000,,Toch staan we er niet bij stil. Dialogue: 0,0:02:47.56,0:02:49.48,Default,,0000,0000,0000,,Iets dergelijks gebeurt met het leven. Dialogue: 0,0:02:49.50,0:02:52.54,Default,,0000,0000,0000,,We horen over leven in stukjes en beetjes. Dialogue: 0,0:02:52.56,0:02:53.76,Default,,0000,0000,0000,,We horen over CRISPR Dialogue: 0,0:02:53.76,0:02:56.39,Default,,0000,0000,0000,,en over allerlei technologieën. Dialogue: 0,0:02:56.39,0:03:00.32,Default,,0000,0000,0000,,Maar de basis van het leven \Nblijkt code te zijn. Dialogue: 0,0:03:01.90,0:03:04.45,Default,,0000,0000,0000,,En het leven als code \Nis een heel belangrijk concept, Dialogue: 0,0:03:04.45,0:03:09.08,Default,,0000,0000,0000,,omdat het betekent dat\Nnet zoals je een zin kunt schrijven Dialogue: 0,0:03:09.11,0:03:12.23,Default,,0000,0000,0000,,in het Engels, het Frans of het Chinees, Dialogue: 0,0:03:13.15,0:03:16.05,Default,,0000,0000,0000,,net zoals je een zin kunt kopiëren Dialogue: 0,0:03:16.08,0:03:18.60,Default,,0000,0000,0000,,of een zin kunt bewerken Dialogue: 0,0:03:18.63,0:03:20.98,Default,,0000,0000,0000,,of een zin kunt afdrukken, Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:23.72,Default,,0000,0000,0000,,kun je dat beginnen te doen met leven. Dialogue: 0,0:03:25.24,0:03:28.75,Default,,0000,0000,0000,,Het betekent dat we beginnen te leren \Nhoe je deze taal kunt lezen. Dialogue: 0,0:03:28.77,0:03:32.01,Default,,0000,0000,0000,,Dat is natuurlijk de taal \Ndie deze sinaasappel gebruikt. Dialogue: 0,0:03:32.43,0:03:34.27,Default,,0000,0000,0000,,Hoe voert die sinaasappel nu code uit? Dialogue: 0,0:03:34.27,0:03:36.62,Default,,0000,0000,0000,,Niet met enen en nullen\Nzoals een computer. Dialogue: 0,0:03:36.62,0:03:38.96,Default,,0000,0000,0000,,Hij hangt aan een boom\Nen op een dag doet hij dit: Dialogue: 0,0:03:39.03,0:03:39.95,Default,,0000,0000,0000,,plof! Dialogue: 0,0:03:40.82,0:03:42.62,Default,,0000,0000,0000,,En dat betekent: uitvoeren. Dialogue: 0,0:03:43.15,0:03:46.42,Default,,0000,0000,0000,,AATCAAG: maak me een beetje wortel. Dialogue: 0,0:03:47.06,0:03:49.56,Default,,0000,0000,0000,,TCGACC: maak me een beetje stam. Dialogue: 0,0:03:49.58,0:03:53.02,Default,,0000,0000,0000,,GAC: maak me wat bladeren. \NAGC: maak me wat bloemen. Dialogue: 0,0:03:53.04,0:03:55.90,Default,,0000,0000,0000,,En dan GCAA: maak me \Nwat meer sinaasappels. Dialogue: 0,0:03:56.98,0:04:01.06,Default,,0000,0000,0000,,Als ik een Engelse zin bewerk \Nop een tekstverwerker, Dialogue: 0,0:04:03.15,0:04:06.59,Default,,0000,0000,0000,,dan doe je dat woord na woord. Dialogue: 0,0:04:08.13,0:04:10.27,Default,,0000,0000,0000,,Als ik iets wijzig in deze sinaasappel Dialogue: 0,0:04:10.29,0:04:15.28,Default,,0000,0000,0000,,en er GCAAC in zet met behulp van CRISPR \Nof iets anders waar je van hebt gehoord, Dialogue: 0,0:04:16.26,0:04:18.17,Default,,0000,0000,0000,,dan wordt deze sinaasappel een citroen, Dialogue: 0,0:04:18.96,0:04:20.50,Default,,0000,0000,0000,,een pompelmoes Dialogue: 0,0:04:20.53,0:04:22.19,Default,,0000,0000,0000,,of een mandarijn. Dialogue: 0,0:04:22.90,0:04:24.90,Default,,0000,0000,0000,,Bewerk ik één op duizend van jouw letters, Dialogue: 0,0:04:24.90,0:04:27.63,Default,,0000,0000,0000,,dan word jij de persoon \Ndie vandaag naast je zit. Dialogue: 0,0:04:28.76,0:04:30.28,Default,,0000,0000,0000,,Let dus op waar je gaat zitten. Dialogue: 0,0:04:30.30,0:04:32.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:04:33.01,0:04:36.37,Default,,0000,0000,0000,,Dit gedoe was in het begin erg duur. Dialogue: 0,0:04:36.37,0:04:38.41,Default,,0000,0000,0000,,Net als interlokale gesprekken vroeger. Dialogue: 0,0:04:39.40,0:04:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar de kosten ervan dalen 50% sneller \Ndan volgens de wet van Moore. Dialogue: 0,0:04:43.91,0:04:47.74,Default,,0000,0000,0000,,Het eerste volledige genoom onder de $200\Nwerd gisteren voorgesteld door Veritas. Dialogue: 0,0:04:48.49,0:04:52.61,Default,,0000,0000,0000,,En deze systemen evolueren van\Nonbelangrijk, onbelangrijk, onbelangrijk, Dialogue: 0,0:04:52.61,0:04:54.45,Default,,0000,0000,0000,,plots naar belangrijk. Dialogue: 0,0:04:54.47,0:04:57.88,Default,,0000,0000,0000,,Ik geef even een overzicht ervan. Dialogue: 0,0:04:58.97,0:05:01.53,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een grote ontdekking. Dialogue: 0,0:05:01.56,0:05:03.48,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn 23 chromosomen. Dialogue: 0,0:05:03.50,0:05:04.73,Default,,0000,0000,0000,,Cool. Dialogue: 0,0:05:05.29,0:05:08.97,Default,,0000,0000,0000,,We doen het zoals met de telescoop, \Nmaar in plaats van een telescoop Dialogue: 0,0:05:08.99,0:05:11.31,Default,,0000,0000,0000,,gebruiken we nu een microscoop\Nom in te zoomen Dialogue: 0,0:05:11.33,0:05:13.41,Default,,0000,0000,0000,,op een minderwaardig chromosoom: Dialogue: 0,0:05:13.43,0:05:15.05,Default,,0000,0000,0000,,het Y-chromosoom. Dialogue: 0,0:05:16.43,0:05:19.78,Default,,0000,0000,0000,,Het is driemaal kleiner dan een X,\Nhet is recessief en mutant. Dialogue: 0,0:05:20.44,0:05:21.59,Default,,0000,0000,0000,,Maar tja, Dialogue: 0,0:05:22.26,0:05:23.48,Default,,0000,0000,0000,,het is maar een mannetje. Dialogue: 0,0:05:24.91,0:05:27.19,Default,,0000,0000,0000,,En als je dit soort dingen bekijkt, Dialogue: 0,0:05:27.22,0:05:30.67,Default,,0000,0000,0000,,zie je hier een soort landschapsoverzicht Dialogue: 0,0:05:30.69,0:05:32.90,Default,,0000,0000,0000,,bij een resolutieniveau van 400 baseparen, Dialogue: 0,0:05:32.92,0:05:36.34,Default,,0000,0000,0000,,en dan zoom je in tot 550, en dan tot 850; Dialogue: 0,0:05:36.36,0:05:39.65,Default,,0000,0000,0000,,je kunt meer en meer genen \Nidentificeren naarmate je inzoomt. Dialogue: 0,0:05:40.25,0:05:42.55,Default,,0000,0000,0000,,Dan zoom je in op het landschap Dialogue: 0,0:05:43.47,0:05:46.28,Default,,0000,0000,0000,,en begin je te zien wie leukemie heeft, Dialogue: 0,0:05:47.44,0:05:49.93,Default,,0000,0000,0000,,hoe ze leukemie kregen, \Nwelke soort leukemie het is, Dialogue: 0,0:05:49.93,0:05:52.66,Default,,0000,0000,0000,,wat van plaats verschoof\Nvan waar naar waar. Dialogue: 0,0:05:53.33,0:05:56.19,Default,,0000,0000,0000,,En dan zoom je in\Ntot Google Street View-niveau. Dialogue: 0,0:05:57.39,0:06:00.06,Default,,0000,0000,0000,,Dit gebeurt er als je \Ncolorectale kanker hebt Dialogue: 0,0:06:00.08,0:06:04.29,Default,,0000,0000,0000,,bij een zeer specifieke patiënt \Nen een letter-voor-letterresolutie. Dialogue: 0,0:06:06.15,0:06:09.26,Default,,0000,0000,0000,,We verzamelen dus informatie Dialogue: 0,0:06:09.28,0:06:11.80,Default,,0000,0000,0000,,en genereren daarmee \Nenorme hoeveelheden informatie. Dialogue: 0,0:06:11.82,0:06:14.70,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een van de grootste \Ndatabases op de planeet Dialogue: 0,0:06:14.72,0:06:18.62,Default,,0000,0000,0000,,en we kunnen de snelheid waarmee ze groeit\Nniet bijhouden op vlak van opslagruimte. Dialogue: 0,0:06:20.06,0:06:22.53,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt er fantastische kaarten mee maken. Dialogue: 0,0:06:23.29,0:06:24.69,Default,,0000,0000,0000,,Je wil de pest begrijpen Dialogue: 0,0:06:24.70,0:06:27.86,Default,,0000,0000,0000,,en waarom de ene pest builenpest is\Nen de ander een andere soort, Dialogue: 0,0:06:27.86,0:06:29.86,Default,,0000,0000,0000,,en nog een ander weer een andere soort? Dialogue: 0,0:06:29.90,0:06:32.10,Default,,0000,0000,0000,,Wel hier zie je een kaart van de pest. Dialogue: 0,0:06:32.94,0:06:34.61,Default,,0000,0000,0000,,Sommige zijn dodelijk voor de mens, Dialogue: 0,0:06:34.61,0:06:36.07,Default,,0000,0000,0000,,andere niet. Dialogue: 0,0:06:36.49,0:06:38.31,Default,,0000,0000,0000,,En als je het onderzoek verderzet, Dialogue: 0,0:06:38.33,0:06:40.72,Default,,0000,0000,0000,,hoe is dit dan te vergelijken \Nmet tuberculose? Dialogue: 0,0:06:41.71,0:06:45.34,Default,,0000,0000,0000,,Dit is het verschil tussen tuberculose \Nen verschillende soorten pest. Dialogue: 0,0:06:45.36,0:06:47.70,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt detective spelen met dit spul. Dialogue: 0,0:06:47.72,0:06:50.20,Default,,0000,0000,0000,,Je neemt bijvoorbeeld\Neen specifieke soort cholera, Dialogue: 0,0:06:50.22,0:06:51.41,Default,,0000,0000,0000,,degene die Haïti trof, Dialogue: 0,0:06:52.38,0:06:55.06,Default,,0000,0000,0000,,en je kunt uitvissen\Nuit welk land ze kwam, Dialogue: 0,0:06:55.09,0:06:56.81,Default,,0000,0000,0000,,uit welke regio ze kwam, Dialogue: 0,0:06:57.48,0:06:59.72,Default,,0000,0000,0000,,en waarschijnlijk ook\Nwelke soldaat ze meebracht Dialogue: 0,0:06:59.72,0:07:02.64,Default,,0000,0000,0000,,van dat Afrikaanse land naar Haïti. Dialogue: 0,0:07:05.13,0:07:06.64,Default,,0000,0000,0000,,Zoom uit. Dialogue: 0,0:07:06.67,0:07:08.24,Default,,0000,0000,0000,,Het is niet alleen inzoomen. Dialogue: 0,0:07:09.04,0:07:11.90,Default,,0000,0000,0000,,Dit is één van de coolste kaarten \Nooit door de mens gemaakt. Dialogue: 0,0:07:12.45,0:07:15.96,Default,,0000,0000,0000,,Ze namen alle genetische informatie\Ndie beschikbaar is van alle soorten Dialogue: 0,0:07:17.03,0:07:19.100,Default,,0000,0000,0000,,en maakten een stamboom van het leven\Nop één enkele pagina, Dialogue: 0,0:07:19.100,0:07:22.06,Default,,0000,0000,0000,,waarop je kunt in- en uitzoomen. Dialogue: 0,0:07:22.48,0:07:27.28,Default,,0000,0000,0000,,Dit kwam eerst, hoe het diversifieerde, \Nhoe het vertakte, hoe groot is dat genoom; Dialogue: 0,0:07:27.29,0:07:28.82,Default,,0000,0000,0000,,allemaal op één pagina. Dialogue: 0,0:07:29.39,0:07:31.25,Default,,0000,0000,0000,,Een soort universum van leven op aarde, Dialogue: 0,0:07:31.25,0:07:33.70,Default,,0000,0000,0000,,dat voortdurend bijgewerkt\Nen aangevuld wordt. Dialogue: 0,0:07:34.98,0:07:36.84,Default,,0000,0000,0000,,Als je dit soort dingen ziet, Dialogue: 0,0:07:36.86,0:07:40.22,Default,,0000,0000,0000,,is de echt belangrijke verandering \Ndat de oude biologie reactief was. Dialogue: 0,0:07:40.24,0:07:42.65,Default,,0000,0000,0000,,Je had een heleboel biologen \Ndie met microscopen Dialogue: 0,0:07:42.65,0:07:46.28,Default,,0000,0000,0000,,en vergrootglazen \Nnaar dieren zaten te kijken. Dialogue: 0,0:07:46.90,0:07:48.77,Default,,0000,0000,0000,,De nieuwe biologie is proactief. Dialogue: 0,0:07:49.43,0:07:52.45,Default,,0000,0000,0000,,Je observeert niet alleen dingen, \Nje maakt dingen. Dialogue: 0,0:07:53.02,0:07:54.78,Default,,0000,0000,0000,,En dat is een echt grote verandering, Dialogue: 0,0:07:54.81,0:07:57.62,Default,,0000,0000,0000,,omdat het ons in staat stelt \Nom dit soort dingen te doen. Dialogue: 0,0:07:58.56,0:08:01.03,Default,,0000,0000,0000,,Ik weet dat jullie \Ndit beeld geweldig vinden. Dialogue: 0,0:08:01.05,0:08:02.16,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:08:02.18,0:08:05.97,Default,,0000,0000,0000,,Het kostte ons slechts vier jaar \Nen 40 miljoen dollar om het te maken. Dialogue: 0,0:08:05.97,0:08:06.97,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:08:06.97,0:08:08.86,Default,,0000,0000,0000,,En vervolgens Dialogue: 0,0:08:09.41,0:08:12.88,Default,,0000,0000,0000,,namen we de volledige\Ngenetische code van een cel -- Dialogue: 0,0:08:12.88,0:08:16.80,Default,,0000,0000,0000,,niet één of twee genen, maar de volledige \Ngenetische code van een cel -- Dialogue: 0,0:08:17.79,0:08:19.86,Default,,0000,0000,0000,,maakten een geheel nieuwe genetische code, Dialogue: 0,0:08:20.82,0:08:22.40,Default,,0000,0000,0000,,voegden ze in in de cel, Dialogue: 0,0:08:22.42,0:08:25.36,Default,,0000,0000,0000,,bedachten een manier om de cel \Ndie code te laten uitvoeren Dialogue: 0,0:08:25.38,0:08:27.63,Default,,0000,0000,0000,,en bouwden zo een geheel nieuwe soort. Dialogue: 0,0:08:28.88,0:08:31.70,Default,,0000,0000,0000,,Dit is dus 's werelds eerste \Nsynthetische levensvorm. Dialogue: 0,0:08:33.81,0:08:35.70,Default,,0000,0000,0000,,Wat doe je ermee? Dialogue: 0,0:08:36.43,0:08:38.63,Default,,0000,0000,0000,,Dit spul gaat de wereld veranderen. Dialogue: 0,0:08:39.42,0:08:41.36,Default,,0000,0000,0000,,Ik geef jullie drie korte-termijntrends Dialogue: 0,0:08:41.38,0:08:43.64,Default,,0000,0000,0000,,van hoe dit de wereld gaat veranderen. Dialogue: 0,0:08:44.27,0:08:47.32,Default,,0000,0000,0000,,De eerste is dat we een nieuwe \Nindustriële revolutie gaan zien. Dialogue: 0,0:08:47.67,0:08:49.38,Default,,0000,0000,0000,,En dat bedoel ik letterlijk. Dialogue: 0,0:08:49.99,0:08:55.45,Default,,0000,0000,0000,,Net zoals Zwitserland, Duitsland\Nen Groot-Brittannië de wereld veranderden Dialogue: 0,0:08:55.46,0:08:58.16,Default,,0000,0000,0000,,met machines zoals die in de lobby, Dialogue: 0,0:08:59.54,0:09:00.73,Default,,0000,0000,0000,,en energie opwekten -- Dialogue: 0,0:09:01.27,0:09:03.94,Default,,0000,0000,0000,,net zoals CERN de wereld verandert, Dialogue: 0,0:09:03.96,0:09:07.31,Default,,0000,0000,0000,,met nieuwe instrumenten \Nen ons idee van het universum -- Dialogue: 0,0:09:08.06,0:09:11.11,Default,,0000,0000,0000,,zo zullen programmeerbare levensvormen \Nde wereld ook veranderen, Dialogue: 0,0:09:11.59,0:09:13.60,Default,,0000,0000,0000,,want van zodra je cellen \Nkunt programmeren Dialogue: 0,0:09:13.60,0:09:16.33,Default,,0000,0000,0000,,op dezelfde manier als je \Nje computerchip programmeert, Dialogue: 0,0:09:17.74,0:09:19.43,Default,,0000,0000,0000,,dan kun je bijna alles maken. Dialogue: 0,0:09:20.37,0:09:23.15,Default,,0000,0000,0000,,Je computerchip kan foto's maken, Dialogue: 0,0:09:23.17,0:09:25.24,Default,,0000,0000,0000,,en muziek, en film, Dialogue: 0,0:09:25.27,0:09:27.16,Default,,0000,0000,0000,,ook liefdesbrieven en spreadsheets. Dialogue: 0,0:09:27.18,0:09:29.95,Default,,0000,0000,0000,,Gewoon enen en nullen \Ndie erin rondvliegen. Dialogue: 0,0:09:30.60,0:09:33.21,Default,,0000,0000,0000,,Als je nucleotiden\Ndoor cellen kunt laten stromen, Dialogue: 0,0:09:34.12,0:09:37.18,Default,,0000,0000,0000,,dan maakt deze software \Nzijn eigen hardware, Dialogue: 0,0:09:37.20,0:09:39.27,Default,,0000,0000,0000,,wat betekent dat het snel zal opschalen. Dialogue: 0,0:09:40.49,0:09:41.94,Default,,0000,0000,0000,,Wat er ook gebeurt, Dialogue: 0,0:09:41.95,0:09:44.09,Default,,0000,0000,0000,,als je je mobiele telefoon \Nnaast je bed legt, Dialogue: 0,0:09:44.10,0:09:46.74,Default,,0000,0000,0000,,zal je ‘s morgens geen miljard\Nmobiele telefoons hebben. Dialogue: 0,0:09:47.49,0:09:49.08,Default,,0000,0000,0000,,Maar ... Dialogue: 0,0:09:49.10,0:09:52.69,Default,,0000,0000,0000,,met levende organismen Dialogue: 0,0:09:53.22,0:09:55.61,Default,,0000,0000,0000,,kan dat op zeer grote schaal. Dialogue: 0,0:09:57.39,0:10:02.21,Default,,0000,0000,0000,,Zo kun je bijvoorbeeld zo goed als\Nkoolstofneutrale brandstoffen produceren Dialogue: 0,0:10:02.56,0:10:04.98,Default,,0000,0000,0000,,op commerciële schaal tegen 2025. Dialogue: 0,0:10:06.05,0:10:07.82,Default,,0000,0000,0000,,En dat doen we bij Exxon. Dialogue: 0,0:10:08.87,0:10:11.28,Default,,0000,0000,0000,,Maar je kunt ook \Nbesparen op landbouwgrond. Dialogue: 0,0:10:11.30,0:10:16.05,Default,,0000,0000,0000,,In plaats van 100 hectare \Nom oliën of eiwitten te maken, Dialogue: 0,0:10:16.08,0:10:17.44,Default,,0000,0000,0000,,kun je ze maken in bassins Dialogue: 0,0:10:17.44,0:10:20.83,Default,,0000,0000,0000,,met 10 of 100 keer \Nmeer productiviteit per hectare. Dialogue: 0,0:10:21.35,0:10:22.74,Default,,0000,0000,0000,,Of je kunt informatie opslaan Dialogue: 0,0:10:22.74,0:10:25.98,Default,,0000,0000,0000,,of alle nodige vaccins ter wereld maken\Nin die drie bassins. Dialogue: 0,0:10:27.28,0:10:31.06,Default,,0000,0000,0000,,Of je kunt bijna alle informatie van CERN\Nopslaan in die drie bassins. Dialogue: 0,0:10:32.35,0:10:35.56,Default,,0000,0000,0000,,DNA is een zeer krachtig middel\Nvoor informatieopslag. Dialogue: 0,0:10:36.81,0:10:38.39,Default,,0000,0000,0000,,Ten tweede: Dialogue: 0,0:10:38.42,0:10:41.20,Default,,0000,0000,0000,,theoretische biologie\Nis aan een opmars bezig. Dialogue: 0,0:10:43.07,0:10:46.44,Default,,0000,0000,0000,,Medische instituten behoren tot\Nde meest conservatieve plekken op aarde. Dialogue: 0,0:10:46.44,0:10:48.46,Default,,0000,0000,0000,,De manier waarop ze anatomie onderwijzen, Dialogue: 0,0:10:48.46,0:10:51.14,Default,,0000,0000,0000,,is vergelijkbaar met hoe ze het\N100 jaar geleden deden. Dialogue: 0,0:10:51.14,0:10:53.14,Default,,0000,0000,0000,,"Welkom, student. Hier is je kadaver." Dialogue: 0,0:10:54.15,0:10:57.44,Default,,0000,0000,0000,,Medische scholen zijn niet goed\Nin het creëren van nieuwe afdelingen, Dialogue: 0,0:10:57.44,0:10:59.63,Default,,0000,0000,0000,,daarom is dit zo ongewoon. Dialogue: 0,0:11:00.35,0:11:03.75,Default,,0000,0000,0000,,Isaac Kohane richtte een afdeling op Dialogue: 0,0:11:03.75,0:11:06.87,Default,,0000,0000,0000,,op basis van informatica, gegevens, kennis Dialogue: 0,0:11:06.87,0:11:08.38,Default,,0000,0000,0000,,aan de Harvard Medical School. Dialogue: 0,0:11:09.41,0:11:11.17,Default,,0000,0000,0000,,Wat je eigenlijk ziet gebeuren, Dialogue: 0,0:11:11.17,0:11:14.09,Default,,0000,0000,0000,,is dat de biologie\Nover genoeg gegevens beschikt Dialogue: 0,0:11:14.12,0:11:16.88,Default,,0000,0000,0000,,om in het voetspoor \Nvan de fysica te treden. Dialogue: 0,0:11:16.90,0:11:20.29,Default,,0000,0000,0000,,Vroeger had je waarnemingsfysica Dialogue: 0,0:11:20.32,0:11:22.18,Default,,0000,0000,0000,,en experimentele fysica, Dialogue: 0,0:11:22.18,0:11:24.38,Default,,0000,0000,0000,,en daarnaast ontstond\Nde theoretische biologie. Dialogue: 0,0:11:24.38,0:11:26.15,Default,,0000,0000,0000,,En die is aan een opmars bezig, Dialogue: 0,0:11:26.15,0:11:28.18,Default,,0000,0000,0000,,want je hebt zo veel medische dossiers Dialogue: 0,0:11:28.18,0:11:30.06,Default,,0000,0000,0000,,en zo veel gegevens over mensen: Dialogue: 0,0:11:30.06,0:11:34.03,Default,,0000,0000,0000,,je kent hun genomen,\Nhun viromen en hun microbiomen. Dialogue: 0,0:11:34.54,0:11:36.52,Default,,0000,0000,0000,,Naarmate deze informatie zich opstapelt, Dialogue: 0,0:11:36.54,0:11:38.61,Default,,0000,0000,0000,,kun je voorspellingen gaan doen. Dialogue: 0,0:11:40.15,0:11:43.40,Default,,0000,0000,0000,,Ten derde geraakt dit allemaal \Ntot bij de consument. Dialogue: 0,0:11:45.91,0:11:48.78,Default,,0000,0000,0000,,Ook jij kunt je genen laten sequenceren. Dialogue: 0,0:11:49.70,0:11:52.43,Default,,0000,0000,0000,,Vandaar bedrijven als 23andMe. Dialogue: 0,0:11:52.45,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Bedrijven als 23andMe zullen je\Nmeer en meer en meer data verschaffen, Dialogue: 0,0:11:56.00,0:11:57.83,Default,,0000,0000,0000,,niet alleen over je familieleden, Dialogue: 0,0:11:58.38,0:11:59.87,Default,,0000,0000,0000,,maar ook over jou en je lichaam Dialogue: 0,0:11:59.87,0:12:02.46,Default,,0000,0000,0000,,en het zal dingen vergelijken,\Nook doorheen de tijd. Dialogue: 0,0:12:02.47,0:12:05.08,Default,,0000,0000,0000,,Dat zullen zeer grote databases worden. Dialogue: 0,0:12:06.25,0:12:08.96,Default,,0000,0000,0000,,Maar het zal ook een reeks \Nandere bedrijven beïnvloeden Dialogue: 0,0:12:08.98,0:12:10.90,Default,,0000,0000,0000,,op onverwachte manieren. Dialogue: 0,0:12:11.80,0:12:15.55,Default,,0000,0000,0000,,Normalerwijze als je iets adverteert, \Nwil je niet dat de consument Dialogue: 0,0:12:15.58,0:12:20.14,Default,,0000,0000,0000,,in de badkamer \Nop je advertentie gaat plassen. Dialogue: 0,0:12:21.99,0:12:24.05,Default,,0000,0000,0000,,Tenzij je IKEA bent, natuurlijk. Dialogue: 0,0:12:25.38,0:12:28.29,Default,,0000,0000,0000,,Want als je dit uit een tijdschrift \Nscheurt en erop plast, Dialogue: 0,0:12:28.31,0:12:30.38,Default,,0000,0000,0000,,zal het blauw worden als je zwanger bent. Dialogue: 0,0:12:30.40,0:12:32.11,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:12:32.21,0:12:36.09,Default,,0000,0000,0000,,En dan geven ze je een korting op de wieg. Dialogue: 0,0:12:36.11,0:12:37.26,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:12:37.26,0:12:39.46,Default,,0000,0000,0000,,Als het gaat over empowerment\Nvan de consument, Dialogue: 0,0:12:39.46,0:12:42.07,Default,,0000,0000,0000,,en dit gaat verder dan Biotech, Dialogue: 0,0:12:42.10,0:12:43.91,Default,,0000,0000,0000,,bedoel ik eigenlijk dat. Dialogue: 0,0:12:46.27,0:12:49.64,Default,,0000,0000,0000,,We produceren nu bij Synthetic Genomics Dialogue: 0,0:12:50.54,0:12:52.13,Default,,0000,0000,0000,,desktopprinters Dialogue: 0,0:12:53.23,0:12:56.76,Default,,0000,0000,0000,,die je toelaten om een cel te ontwerpen, Dialogue: 0,0:12:56.78,0:12:57.95,Default,,0000,0000,0000,,een cel af te drukken, Dialogue: 0,0:12:57.97,0:13:00.05,Default,,0000,0000,0000,,het programma van de cel uit te voeren. Dialogue: 0,0:13:00.82,0:13:02.93,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen nu vaccins printen Dialogue: 0,0:13:02.95,0:13:06.56,Default,,0000,0000,0000,,in real-time als een vliegtuig opstijgt\Nen voordat het landt. Dialogue: 0,0:13:07.93,0:13:10.50,Default,,0000,0000,0000,,We leveren dit jaar 78 van deze machines. Dialogue: 0,0:13:12.07,0:13:16.54,Default,,0000,0000,0000,,Dit is geen theoretische biologie. \NDit is afdrukbiologie. Dialogue: 0,0:13:18.18,0:13:20.38,Default,,0000,0000,0000,,Ik wil het hebben\Nover twee lange-termijntrends Dialogue: 0,0:13:21.37,0:13:24.70,Default,,0000,0000,0000,,die eraan komen over een langere periode. Dialogue: 0,0:13:25.66,0:13:28.31,Default,,0000,0000,0000,,De eerste is dat we \Nsoorten gaan herontwerpen. Dialogue: 0,0:13:28.88,0:13:30.69,Default,,0000,0000,0000,,Daar heb je toch al van gehoord, niet? Dialogue: 0,0:13:30.69,0:13:33.54,Default,,0000,0000,0000,,We herontwerpen bomen. \NWe herontwerpen bloemen. Dialogue: 0,0:13:33.56,0:13:35.85,Default,,0000,0000,0000,,We herontwerpen yoghurt, Dialogue: 0,0:13:36.51,0:13:38.54,Default,,0000,0000,0000,,kaas, alles wat je maar wilt. Dialogue: 0,0:13:39.68,0:13:42.33,Default,,0000,0000,0000,,En dat brengt ons natuurlijk \Nbij de interessante vraag: Dialogue: 0,0:13:42.88,0:13:45.22,Default,,0000,0000,0000,,hoe en wanneer moeten we \Nde mens herontwerpen? Dialogue: 0,0:13:47.57,0:13:51.12,Default,,0000,0000,0000,,Velen denken: Ach nee, \Nmensen herontwerpen, dat nooit. Dialogue: 0,0:13:52.15,0:13:54.51,Default,,0000,0000,0000,,Tenzij je kind het Huntington-gen heeft Dialogue: 0,0:13:54.53,0:13:56.28,Default,,0000,0000,0000,,en ten dode opgeschreven is. Dialogue: 0,0:13:57.17,0:14:00.54,Default,,0000,0000,0000,,Of, tenzij je een gen\Nvoor cystische fibrose kunt doorgeven, Dialogue: 0,0:14:00.56,0:14:02.79,Default,,0000,0000,0000,,en dan wil je niet alleen\Njezelf herontwerpen, Dialogue: 0,0:14:02.82,0:14:05.55,Default,,0000,0000,0000,,maar ook je kinderen en kleinkinderen. Dialogue: 0,0:14:06.72,0:14:10.37,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn ingewikkelde debatten \Nen die komen eraan. Dialogue: 0,0:14:10.84,0:14:12.79,Default,,0000,0000,0000,,Ik geef een actueel voorbeeld. Dialogue: 0,0:14:13.53,0:14:16.60,Default,,0000,0000,0000,,Eén van de debatten vandaag \Nbij de National Academies Dialogue: 0,0:14:17.90,0:14:22.60,Default,,0000,0000,0000,,gaat erover dat je een ‘gene drive’ \Nin muggen kunt zetten Dialogue: 0,0:14:22.62,0:14:25.61,Default,,0000,0000,0000,,waarmee je alle malariamuggen doodt. Dialogue: 0,0:14:28.75,0:14:30.11,Default,,0000,0000,0000,,Sommige mensen zeggen: Dialogue: 0,0:14:30.96,0:14:34.43,Default,,0000,0000,0000,,"Dat gaat het milieu extreem \Nbeïnvloeden, doe het niet." Dialogue: 0,0:14:35.33,0:14:36.48,Default,,0000,0000,0000,,Anderen zeggen: Dialogue: 0,0:14:36.50,0:14:39.13,Default,,0000,0000,0000,,"Dit is iets dat miljoenen \Nmensen per jaar doodt. Dialogue: 0,0:14:39.13,0:14:43.37,Default,,0000,0000,0000,,Wie ben jij om mij te vertellen dat ik \Nde kinderen in mijn land niet mag redden?" Dialogue: 0,0:14:45.18,0:14:46.94,Default,,0000,0000,0000,,Waarom is dit debat zo ingewikkeld? Dialogue: 0,0:14:46.94,0:14:49.94,Default,,0000,0000,0000,,Omdat zodra je ze loslaat in Brazilië Dialogue: 0,0:14:49.96,0:14:51.39,Default,,0000,0000,0000,,of in Zuid-Florida -- Dialogue: 0,0:14:51.41,0:14:52.95,Default,,0000,0000,0000,,muggen respecteren geen muren. Dialogue: 0,0:14:52.98,0:14:55.28,Default,,0000,0000,0000,,Je neemt een beslissing \Nvoor de hele wereld Dialogue: 0,0:14:55.30,0:14:57.21,Default,,0000,0000,0000,,als je een gene drive loslaat. Dialogue: 0,0:15:02.14,0:15:04.24,Default,,0000,0000,0000,,Deze prachtige man won een Nobelprijs Dialogue: 0,0:15:05.06,0:15:08.02,Default,,0000,0000,0000,,en sinds het winnen van de Nobelprijs\Nbreekt hij zich het hoofd Dialogue: 0,0:15:09.53,0:15:11.63,Default,,0000,0000,0000,,over hoe het leven begon op deze planeet Dialogue: 0,0:15:11.66,0:15:14.56,Default,,0000,0000,0000,,en hoe groot de kans is\Ndat het voorkomt op andere plaatsen. Dialogue: 0,0:15:15.10,0:15:18.30,Default,,0000,0000,0000,,Daarom richtte hij zich\Ntot zijn promovendi Dialogue: 0,0:15:18.32,0:15:20.04,Default,,0000,0000,0000,,en vroeg hen: Dialogue: 0,0:15:20.86,0:15:24.19,Default,,0000,0000,0000,,"Bouw me leven, maar zonder moderne\Nchemicaliën of instrumenten. Dialogue: 0,0:15:24.21,0:15:26.88,Default,,0000,0000,0000,,Bouw me dingen die er\Ndrie miljard jaar geleden waren. Dialogue: 0,0:15:26.90,0:15:30.06,Default,,0000,0000,0000,,Zonder lasers. Ook niet dit of dat." Dialogue: 0,0:15:32.33,0:15:35.84,Default,,0000,0000,0000,,Hij gaf me een flesje van wat hij\Nongeveer drie weken geleden maakte. Dialogue: 0,0:15:36.41,0:15:37.41,Default,,0000,0000,0000,,Wat is het? Dialogue: 0,0:15:37.41,0:15:41.06,Default,,0000,0000,0000,,Hij maakte iets dat leek\Nop zeepbellen van lipiden. Dialogue: 0,0:15:41.89,0:15:44.46,Default,,0000,0000,0000,,Hij bouwde een voorloper van RNA. Dialogue: 0,0:15:45.29,0:15:49.04,Default,,0000,0000,0000,,Hij liet de voorloper van het RNA\Ngeabsorbeerd worden door de cel Dialogue: 0,0:15:50.19,0:15:52.08,Default,,0000,0000,0000,,en dan liet hij de cellen zich delen. Dialogue: 0,0:15:54.03,0:15:55.99,Default,,0000,0000,0000,,Misschien zijn we niet zo ver -- Dialogue: 0,0:15:57.69,0:16:00.80,Default,,0000,0000,0000,,een decennium, misschien twee decennia -- Dialogue: 0,0:16:00.83,0:16:02.80,Default,,0000,0000,0000,,van het genereren van leven vanaf nul Dialogue: 0,0:16:04.28,0:16:06.09,Default,,0000,0000,0000,,uit proto-gemeenschappen. Dialogue: 0,0:16:07.51,0:16:09.16,Default,,0000,0000,0000,,Tweede trend op de lange termijn: Dialogue: 0,0:16:10.27,0:16:13.80,Default,,0000,0000,0000,,we hebben geleefd en leven nog \Nin het digitale tijdperk -- Dialogue: 0,0:16:13.82,0:16:17.27,Default,,0000,0000,0000,,nu beginnen we te leven in het tijdperk \Nvan het genoom en biologie Dialogue: 0,0:16:17.53,0:16:19.98,Default,,0000,0000,0000,,en CRISPR en synthetische biologie -- Dialogue: 0,0:16:20.87,0:16:24.27,Default,,0000,0000,0000,,en dat allemaal gaat samen uitmonden \Nin het tijdperk van de hersenen. Dialogue: 0,0:16:24.59,0:16:28.74,Default,,0000,0000,0000,,We komen op het punt dat we het gros van\Nonze lichaamsdelen kunnen reconstrueren, Dialogue: 0,0:16:28.75,0:16:32.40,Default,,0000,0000,0000,,net zoals een gebroken bot \Nof brandwonden zich kunnen herstellen. Dialogue: 0,0:16:32.43,0:16:34.90,Default,,0000,0000,0000,,We beginnen te leren \Nhoe we onze luchtpijpen Dialogue: 0,0:16:34.90,0:16:36.98,Default,,0000,0000,0000,,of onze blazen terug kunnen laten groeien. Dialogue: 0,0:16:37.01,0:16:39.31,Default,,0000,0000,0000,,Deze beide zijn al \Ngeïmplanteerd bij mensen. Dialogue: 0,0:16:39.34,0:16:42.07,Default,,0000,0000,0000,,Tony Atala werkt\Naan 32 verschillende organen. Dialogue: 0,0:16:43.49,0:16:45.38,Default,,0000,0000,0000,,Maar dit is de hoofdzaak, Dialogue: 0,0:16:45.40,0:16:48.46,Default,,0000,0000,0000,,want jij bent je hersenen\Nen de rest is gewoon verpakking. Dialogue: 0,0:16:50.01,0:16:53.56,Default,,0000,0000,0000,,Niemand gaat langer \Ndan 120, 130, 140 jaar leven Dialogue: 0,0:16:53.58,0:16:55.32,Default,,0000,0000,0000,,tenzij we dit oplossen. Dialogue: 0,0:16:56.06,0:16:57.73,Default,,0000,0000,0000,,Dat is de interessantste uitdaging. Dialogue: 0,0:16:57.73,0:17:00.28,Default,,0000,0000,0000,,Dat is de volgende grens, samen met: Dialogue: 0,0:17:00.31,0:17:02.66,Default,,0000,0000,0000,,"Hoe algemeen is het leven in het heelal?" Dialogue: 0,0:17:02.68,0:17:04.49,Default,,0000,0000,0000,,"Waar komen we vandaan?" Dialogue: 0,0:17:04.51,0:17:06.14,Default,,0000,0000,0000,,en dat soort vragen. Dialogue: 0,0:17:08.03,0:17:11.22,Default,,0000,0000,0000,,Laat mij dit eindigen \Nmet een apocrief citaat van Einstein. Dialogue: 0,0:17:11.70,0:17:13.92,Default,,0000,0000,0000,,[Je kunt leven alsof alles een wonder is Dialogue: 0,0:17:13.94,0:17:16.21,Default,,0000,0000,0000,,of je kunt leven\Nalsof niets een wonder is.] Dialogue: 0,0:17:16.24,0:17:17.75,Default,,0000,0000,0000,,Aan jou de keuze. Dialogue: 0,0:17:18.56,0:17:21.03,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt je richten\Nop het slechte, op het enge, Dialogue: 0,0:17:21.06,0:17:23.47,Default,,0000,0000,0000,,en er bestaan zeker een hoop enge dingen. Dialogue: 0,0:17:24.01,0:17:27.24,Default,,0000,0000,0000,,Gebruik 10 procent van je hersenen\Nom je daarop te focussen, Dialogue: 0,0:17:27.30,0:17:30.59,Default,,0000,0000,0000,,of misschien 20 of 30 procent. Dialogue: 0,0:17:31.47,0:17:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar vergeet niet Dialogue: 0,0:17:33.00,0:17:35.89,Default,,0000,0000,0000,,dat we echt leven in een tijdperk \Nvan ‘miracle and wonder’. Dialogue: 0,0:17:36.27,0:17:39.54,Default,,0000,0000,0000,,We hebben het geluk vandaag te leven, \Nom dit soort dingen te zien. Dialogue: 0,0:17:39.57,0:17:41.76,Default,,0000,0000,0000,,We hebben het geluk\Nte kunnen praten met mensen Dialogue: 0,0:17:41.76,0:17:44.82,Default,,0000,0000,0000,,zoals degenen in deze zaal\Ndie al die dingen maken. Dialogue: 0,0:17:45.49,0:17:48.46,Default,,0000,0000,0000,,Dus dank aan jullie allen\Nvoor alles wat jullie doen. Dialogue: 0,0:17:49.07,0:17:52.76,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)