WEBVTT 00:00:07.016 --> 00:00:08.476 2012 yılında 00:00:08.476 --> 00:00:13.136 Japon ve Danimarkalı araştırmacılardan oluşan bir ekip dünya rekoru kırdı. 00:00:13.136 --> 00:00:15.716 1 petabit verinin, 00:00:15.716 --> 00:00:19.006 ki bu 10.000 saatlik yüksek kaliteli video demek, 00:00:19.006 --> 00:00:22.526 50 kilometreden uzun kabloyla bir saniyede aktarılması ile. 00:00:22.526 --> 00:00:24.426 Bu herhangi bir kablo değildi. 00:00:24.426 --> 00:00:27.466 Fiber optiğin geliştirilmiş bir versiyonuydu, 00:00:27.466 --> 00:00:29.766 gezegenimizi birbirine bağlayan 00:00:29.766 --> 00:00:32.236 ve interneti mümkün kılan gizli ağ. NOTE Paragraph 00:00:32.236 --> 00:00:33.116 Onlarca yıldır 00:00:33.116 --> 00:00:36.496 şehirler ve ülkeler arasındaki uzun mesafeli iletişim, 00:00:36.496 --> 00:00:38.546 elektrik sinyalleri ile taşınmaktaydı, 00:00:38.546 --> 00:00:40.266 bakırdan yapılmış kablolarla. 00:00:40.266 --> 00:00:43.566 Bu oldukça yavaş ve verimsizdi, metal kablolar veri hızını sınırlıyor 00:00:43.566 --> 00:00:47.636 ve enerji, boşa harcanmış ısı olarak kayboluyordu. 00:00:47.636 --> 00:00:49.596 Ama 20. yüzyılın sonlarında 00:00:49.596 --> 00:00:53.596 mühendisler aktarımı daha ileriye taşıyacak bir yöntemde uzmanlaştılar. 00:00:53.596 --> 00:00:54.696 Metal yerine, 00:00:54.696 --> 00:01:00.146 cam dikkatlice eritilerek daha esnek yüzlerce kilometre uzunluğunda 00:01:00.146 --> 00:01:04.545 ve saç telinden daha kalın olmayan fiber kıllara dönüştü. 00:01:04.545 --> 00:01:06.107 Ve elektrik yerine, 00:01:06.107 --> 00:01:11.487 bu kıllar dijital veriyi temsil eden ışık sinyallerini taşır. NOTE Paragraph 00:01:11.487 --> 00:01:16.227 Ama ışık camın arasından geçmeden, nasıl cam ile taşınır? 00:01:16.227 --> 00:01:21.511 Bu "toplam iç yansıma" olarak bilinen bir olguda gizli. 00:01:21.511 --> 00:01:23.168 Isaac Newton'un zamanından beri 00:01:23.168 --> 00:01:26.798 optikçiler ve bilim insanları ışığın büküldüğünü biliyorlardı, 00:01:26.798 --> 00:01:31.588 havayla su veya cam gibi malzemelerin arasından geçerken 00:01:31.588 --> 00:01:36.239 camın içindeki bir ışık ışını yüzeyine dik açı ile çarptığında kırılır 00:01:36.239 --> 00:01:39.969 veya havaya geçiyormuş gibi bükülür. 00:01:39.969 --> 00:01:42.959 Ama ışın yüzeye daha yakın bir açı ile ilerlerse 00:01:42.959 --> 00:01:46.029 daha uzağa bükülür ve içeride hapsolur, 00:01:46.029 --> 00:01:48.949 cam içinde yansımaya devam eder. 00:01:48.949 --> 00:01:50.319 Doğru koşullarda, 00:01:50.319 --> 00:01:55.549 saydam olan bir şey, dünyadan saklanabilir. NOTE Paragraph 00:01:55.549 --> 00:01:57.991 Elektrik ve radyo ile karşılaştırıldığında 00:01:57.991 --> 00:02:01.781 fiber optik sinyaller uzun menzilde hemen hemen hiç kaybolmaz, 00:02:01.781 --> 00:02:04.051 az miktarda güç israfı olur 00:02:04.051 --> 00:02:06.581 ve fiberler çok keskin bükülemezler 00:02:06.581 --> 00:02:08.491 aksi hâlde ışık dışarı sızar. 00:02:08.491 --> 00:02:12.791 Günümüzde, tek bir optik kıl birçok ışık dalgaboyunu taşımaktadır, 00:02:12.791 --> 00:02:15.256 hepsi farklı bir veri kanalıdır. 00:02:15.256 --> 00:02:19.466 Ve fiber optik kablo bu fiber kıllardan yüzlercesini içerir. 00:02:19.466 --> 00:02:23.445 Bir milyon kilometrenin üzerinde kablo okyanus tabanını taramaktadır 00:02:23.445 --> 00:02:25.045 kıtaları birbirine bağlamak için, 00:02:25.045 --> 00:02:29.025 bu Ekvator çevresini 30 kere dönmeye yeterlidir. NOTE Paragraph 00:02:29.025 --> 00:02:30.631 Fiber optikler ile uzaklık 00:02:30.631 --> 00:02:32.851 veriyi neredeyse hiç sınırlamayarak 00:02:32.851 --> 00:02:36.851 internetin gezegensel bir bilgisayara dönüşmesine olanak sağlar. 00:02:36.851 --> 00:02:37.711 Giderek artarak 00:02:37.711 --> 00:02:43.221 mobil iş ve faaliyetlerimiz çok çalışan sunucu birliğine dayanmakta, 00:02:43.221 --> 00:02:47.161 dünya genelinde devasa veri merkezlerinde depolanmaktadır. 00:02:47.161 --> 00:02:49.081 Buna bulut programlama denmektedir 00:02:49.081 --> 00:02:51.361 ve iki büyük probleme neden olmaktadır: 00:02:51.361 --> 00:02:54.144 ısı kaybı ve bant genişliği rağbeti. 00:02:54.144 --> 00:02:58.844 İnternet trafiğinin büyük bir kısmı, veri merkezlerinde mekik dokumaktadır, 00:02:58.844 --> 00:03:03.544 binlerce sunucunun birbirine geleneksel elektrik kablolarıyla bağlı olduğu. 00:03:03.544 --> 00:03:06.286 Çalışma enerjilerini yarısı ısı olarak boşa gitmektedir. 00:03:06.286 --> 00:03:10.446 Bu arada kablosuz bant genişliğine rağbet istikrarlı bir şekilde artmaktadır 00:03:10.446 --> 00:03:13.536 ve mobil cihazlarda kullanılan gigahertz sinyalleri 00:03:13.536 --> 00:03:16.336 veri dağıtım sınırlarına ulaşmaktadır. NOTE Paragraph 00:03:16.336 --> 00:03:19.866 Görünen o ki fiber optikler, kendi iyiliği için fazla iyidir çünkü 00:03:19.866 --> 00:03:24.576 çok yüksek bulut ve mobil programlama beklentilerini daha da ateşlemektedir. 00:03:24.576 --> 00:03:29.826 Ama bağlantılı bir teknoloji olan entegre fotonik imdada yetişti. NOTE Paragraph 00:03:29.827 --> 00:03:32.857 Işık sadece optik kablolarla değil 00:03:32.857 --> 00:03:36.217 ayrıca çok ince silikon kablolar ile de yönlendirilebilir. 00:03:36.217 --> 00:03:39.547 Silikon kablolar, ışığı fiber kadar iyi yönlendiremez. 00:03:39.547 --> 00:03:42.017 Ama mühendislerin, 00:03:42.017 --> 00:03:45.597 yüz kilometrelik fiber optik ağındaki tüm cihazları 00:03:45.597 --> 00:03:49.237 sunuculara bağlanabilen ufak fotonik çiplere küçültmesini 00:03:49.237 --> 00:03:53.327 ve elektrik sinyallerini, optiğe ve tekrar geriye dönüştürmesini sağlayabilir. 00:03:53.327 --> 00:03:59.429 Bu elektrikten ışığa dönüşebilen çipler, veri merkezlerindeki elektrik kablolarının 00:03:59.429 --> 00:04:02.809 enerji etkin fiberlere dönüşmesini sağlar. NOTE Paragraph 00:04:02.809 --> 00:04:07.379 Fotonik çipler açık kablosuz bant genişliği sınırında da yardımcı olabilir. 00:04:07.379 --> 00:04:10.861 Araştırmacılar, mobil gigahertz sinyallerinin terahertz frekanslarıyla 00:04:10.861 --> 00:04:12.651 yer değiştirmesi sayesinde 00:04:12.651 --> 00:04:15.581 binlerce kat daha hızlı veri taşınması üzerinde çalışmaktadır. 00:04:15.581 --> 00:04:17.621 Ama bunlar kısa menzilli sinyallerdir: 00:04:17.621 --> 00:04:19.721 havadaki nem tarafından emilebilir 00:04:19.721 --> 00:04:21.961 ya da yüksek binalar tarafından engellenebilir. 00:04:21.961 --> 00:04:25.331 Ufak kablosuzdan fibere dönüşen fotonik verici çipler ile, 00:04:25.331 --> 00:04:27.001 şehirler arasında dağıtılan 00:04:27.001 --> 00:04:31.431 terahertz sinyalleri uzun menzillerde aktarılabilir. 00:04:31.431 --> 00:04:34.069 Sabit bir aracı olan ışınsal fiber ile yapılabilir 00:04:34.069 --> 00:04:39.429 ve hiper hızlı kablosuz bağlantı gerçeğe dönüşebilir. NOTE Paragraph 00:04:39.429 --> 00:04:41.303 Tüm insanlık tarihi boyunca, 00:04:41.303 --> 00:04:43.893 ışık bize görüş alanı ve ısı sağlamıştır, 00:04:43.893 --> 00:04:49.183 keşfettiğimiz ve yerleştiğimiz fiziki dünyada güvenilir bir arkadaş olmuştur. 00:04:49.183 --> 00:04:52.812 Şimdi ışığı bilgi ile yöneterek ve yeniden yönlendirerek, 00:04:52.812 --> 00:04:55.762 fiber optik otobanı boyunca taşıyarak 00:04:55.762 --> 00:04:59.102 birçok farklı entegre fotonik çıkışla, 00:04:59.102 --> 00:05:02.882 daha da genişleyen bir sanal dünya yaratabiliriz.