Return to Video

Како уметноста ми помага да се справам со загадувањето со пластика во океаните

  • 0:02 - 0:04
    Ова е Сиан Кан.
  • 0:04 - 0:08
    Јужно од Тулум
    на карипскиот брег на Мексико,
  • 0:08 - 0:10
    тоа е резерват заштитен од државата,
  • 0:10 - 0:12
    светско наследство на УНЕСКО
  • 0:12 - 0:15
    и еден од најбиоразновидните
    региони на планетата.
  • 0:15 - 0:17
    Но кога прв пат го посетив
    во 2010 г.,
  • 0:17 - 0:20
    бев згрозен и целосно зачуден
  • 0:20 - 0:23
    зошто плажата е претрупана со ѓубре.
  • 0:23 - 0:27
    Брзо сфатив
    дека допловува од целиот свет.
  • 0:27 - 0:30
    По првото патување,
    се враќав
  • 0:30 - 0:31
    неколкупати годишно
  • 0:31 - 0:34
    во Сиан Кан
    во државата каде сум роден,
  • 0:34 - 0:35
    за да работам со ова ѓубре.
  • 0:35 - 0:36
    И досега,
  • 0:36 - 0:41
    имаме документирано отпад
    од 58 различни држави и територии
  • 0:41 - 0:42
    на 6 континенти,
  • 0:42 - 0:46
    што испливал на брегот
    на овој рај во Мексико.
  • 0:46 - 0:49
    Иако никогаш не можам да знам
    каде бил фрлен производот,
  • 0:49 - 0:53
    некогаш можам да откријам
    според ознаката.
  • 0:53 - 0:57
    Со црвено се означени државите
    застапени од своето ѓубре
  • 0:57 - 0:59
    во Сиан Кан.
  • 1:00 - 1:04
    Како овие садови за путер од Хаити
    во сите форми и големини,
  • 1:04 - 1:05
    шишиња за вода од Јамајка.
  • 1:05 - 1:09
    Не е зачудувачки што голем дел
    е од соседните карипски држави,
  • 1:09 - 1:11
    но има работи од секаде.
  • 1:11 - 1:13
    Еве пример
    од меѓународни шишиња за вода.
  • 1:13 - 1:16
    И иронично е што
    многу од најдените производи
  • 1:16 - 1:20
    се наменети за чистење
    и разубавување,
  • 1:20 - 1:23
    како производов од САД,
  • 1:23 - 1:25
    што всушност е направен
    да ја штити пластиката,
  • 1:25 - 1:27
    (Смеа)
  • 1:27 - 1:29
    шампон од Јужна Кореа,
  • 1:29 - 1:31
    варикина од Коста Рика
  • 1:31 - 1:33
    и средство за чистење тоалет
    од Норвешка.
  • 1:33 - 1:35
    Ова се многу секојдневни
    производи за нас,
  • 1:35 - 1:39
    или се надевам дека ви се познати
    четкиве за заби.
  • 1:39 - 1:40
    (Смеа)
  • 1:41 - 1:42
    Кујнски прибор.
  • 1:44 - 1:45
    Играчки.
  • 1:46 - 1:50
    Исто така наоѓам докази
    од изгорено пластично ѓубре,
  • 1:50 - 1:53
    што во воздухот ослободува
    гасови кои предизвикуваат рак.
  • 1:53 - 1:56
    Луѓето ме прашуваат за најинтересниот
    предмет што сум го нашол,
  • 1:56 - 1:59
    и тоа убедливо е
    оваа протетичка нога.
  • 1:59 - 2:03
    И во позадината, ако можете да ја видите
    малата сина тапа,
  • 2:03 - 2:04
    во моментот кога ја најдов,
  • 2:04 - 2:07
    беше дом на овој
    мал рак пустиник.
  • 2:07 - 2:08
    Овој дечко е многу сладок.
  • 2:08 - 2:09
    (Смеа)
  • 2:11 - 2:13
    (Смеа)
  • 2:14 - 2:18
    И овие фасцинантни,
  • 2:18 - 2:20
    но истовремено згрозувачки предмети,
  • 2:20 - 2:21
    секој со своја приказна,
  • 2:21 - 2:25
    ги користам за краткотрајни,
    еколошки уметнички дела.
  • 2:25 - 2:28
    И се почна со оваа слика
    во февруари 2010,
  • 2:28 - 2:30
    кога прв пат го посетив Сиан Кан.
  • 2:30 - 2:34
    Забележав дека сината е најдоминантна
    боја во пластиките.
  • 2:34 - 2:37
    Виолетовата е всушност најретка.
    Таа е како злато за мене.
  • 2:37 - 2:39
    Но сината е најдоминантна,
  • 2:39 - 2:40
    па собрав некои од сините
  • 2:40 - 2:43
    и го направив овој мал аранжман
    пред синото небо
  • 2:43 - 2:45
    и сините карипски води.
  • 2:45 - 2:48
    И кога фотографирав
    и погледнав во пробната слика,
  • 2:48 - 2:51
    беше како да ме удри молња
    во тој момент,
  • 2:51 - 2:53
    и знаев
    дека ќе мора да се вратам
  • 2:53 - 2:56
    да создадам низа поставки
    на лице место
  • 2:56 - 2:58
    и да ги фотографирам.
  • 2:58 - 3:00
    Па ова се претвори во скица
  • 3:00 - 3:04
    за дело кое го завршив
    3 години подоцна.
  • 3:04 - 3:06
    Немав идеја
    дека 10 години подоцна,
  • 3:06 - 3:09
    речиси деценија подоцна,
    сѐ уште ќе работам на него.
  • 3:09 - 3:11
    Но проблемот опстојува.
  • 3:11 - 3:13
    Па, ќе ви покажам
    некои од фотографиите
  • 3:13 - 3:18
    од серијата наречена „Исфрлено на брегот:
    трансформирање загаден пејзаж".
  • 3:18 - 3:21
    Ве молам запомнете
    дека не го бојам отпадот.
  • 3:21 - 3:24
    Го собирам
    и организирам по боја
  • 3:24 - 3:26
    на истите плажи каде го наоѓам.
  • 3:34 - 3:38
    Ова е мојот скапоцен куп од отпад
    од 2015 г.
  • 3:38 - 3:42
    по поставување на првото издание
    на "Museo de la Basura,"
  • 3:42 - 3:44
    или „Музеј на отпад".
  • 3:44 - 3:47
    Моја намера е во целост
    е да се грижам за овој отпад,
  • 3:47 - 3:49
    да го возвишам,
  • 3:49 - 3:50
    да го ставам на пиедестал
  • 3:50 - 3:51
    и да го поставам.
  • 3:51 - 3:54
    Сите сме виделе
    ужасни слики
  • 3:54 - 3:56
    од мртви животни
    со пластика во стомаците.
  • 3:56 - 3:59
    И многу е важно
    вистински да ги видиме
  • 3:59 - 4:00
    и да ги сфатиме.
  • 4:00 - 4:04
    Но со правење естетски -
    некој би рекол прекрасни - аранжмани
  • 4:04 - 4:06
    од ѓубрето на светот,
  • 4:06 - 4:08
    сакам да го заведам гледачот
  • 4:08 - 4:12
    да ги привлечам оние отрпнатите
    од грозотијата на светот
  • 4:12 - 4:15
    и да им пружам друг начин
    да сфатат што се случува.
  • 4:15 - 4:18
    Некои го опишуваат
    Големиот пацифички отпад
  • 4:18 - 4:20
    како остров двојно поголем од Тексас,
  • 4:20 - 4:22
    но ми велат дека е тешко да се види
  • 4:22 - 4:24
    бидејќи повеќе е како смог.
  • 4:24 - 4:26
    Па преку мојата уметност,
  • 4:26 - 4:30
    се обидувам да прикажам
    што навистина ѝ се случува на околината
  • 4:30 - 4:32
    и невидливото да го направам видливо.
  • 4:32 - 4:35
    Моето клучно прашање,
    по отпочнувањето на проектот,
  • 4:35 - 4:38
    беше „Што ќе правам со ѓубрето
    откако ќе завршам?"
  • 4:38 - 4:42
    Некои ми кажаа
    дека може да биде оштетена стока
  • 4:42 - 4:45
    откако патувало низ океанот
    и било изложено на елементите,
  • 4:45 - 4:50
    дека може да се разгради
    и да уништи рециклиран материјал.
  • 4:50 - 4:54
    Ниту депонијата не беше
    добро решение.
  • 4:54 - 4:56
    И тогаш конечно, ми светна
  • 4:56 - 4:59
    после сиот мој напор
    и на сите луѓе кои ми помогнале
  • 5:00 - 5:02
    да го соберам, организирам и
    исчистам ова ѓубре,
  • 5:02 - 5:03
    дека треба да го чувам.
  • 5:04 - 5:06
    Па тоа е планот,
  • 5:06 - 5:09
    да го користам
    бесконечен број пати
  • 5:09 - 5:10
    да создавам уште уметнички дела
  • 5:10 - 5:14
    и да поттикнам заедници
    да се занимаваат со еколошка уметност.
  • 5:15 - 5:19
    Ова е пример на дело од заедницата,
    што го изработивме лани
  • 5:19 - 5:22
    со младината од Пунта Ален
    во Сиан Кан.
  • 5:22 - 5:26
    Клучен дел од работата на заедницата
    се чистењата на плажите
  • 5:26 - 5:28
    и правење програма за образование.
  • 5:28 - 5:30
    И како што заедницата се зголемува
  • 5:30 - 5:33
    како што се зголемува
    колекцијата отпад,
  • 5:33 - 5:36
    навистина верувам дека
    ќе се зголеми и влијанието.
  • 5:36 - 5:37
    Како одминуваа годините,
  • 5:37 - 5:41
    станав малку опседнат
    со мојата колекција отпад.
  • 5:41 - 5:45
    Ја пакувам во куфери
    и патувам со неа.
  • 5:45 - 5:47
    Ја носам на одмор со мене.
  • 5:47 - 5:49
    (Смеа)
  • 5:49 - 5:51
    И во последното дело,
  • 5:51 - 5:55
    почнав да излегувам
    од 2Д рамнината на сликата.
  • 5:55 - 5:57
    Многу сум возбуден
    за новите дела.
  • 5:57 - 6:00
    Ги гледам како живи уметнички дела
  • 6:00 - 6:03
    кои ќе се видоизменуваат и
    растат со текот на времето.
  • 6:03 - 6:07
    Иако моја најголема желба е да
    снемам суровини
  • 6:07 - 6:08
    за оваа работа,
  • 6:08 - 6:09
    не сме стигнати дотаму.
  • 6:09 - 6:11
    Па во следната фаза на проектот,
  • 6:11 - 6:14
    планирам да продолжам
    со работа во заедницата
  • 6:14 - 6:16
    и да правам уште поголеми свои дела,
  • 6:16 - 6:19
    бидејќи проблемот е огромен.
  • 6:20 - 6:26
    8 милиони тони пластика
    влегува во океаните секоја година,
  • 6:26 - 6:28
    и ги уништува екосистемите.
  • 6:29 - 6:34
    Сега, додека зборувам, буквално
    се случува излевање на пластика.
  • 6:34 - 6:40
    Го гледам овој проект
    како молба за помош и повик за делување.
  • 6:40 - 6:43
    Нашето здравје и иднина се
    нераскинливо врзани
  • 6:43 - 6:44
    со иднината на океаните.
  • 6:44 - 6:49
    Го нарекувам проектот „Исфрлено на брегот:
    трансформирање загаден пејзаж,"
  • 6:49 - 6:50
    но проектот ме трансформира и мене
  • 6:50 - 6:54
    и ме поттикна да си ги преиспитам
    постапките и потрошувачката.
  • 6:54 - 6:57
    И ако може да му помогне некому
    да стане посвесен,
  • 6:57 - 6:59
    тогаш трудот ќе вреди.
  • 6:59 - 7:00
    Многу ви благодарам.
  • 7:00 - 7:03
    (Аплауз)
Title:
Како уметноста ми помага да се справам со загадувањето со пластика во океаните
Speaker:
Алехандро Дуран
Description:

Алехандро Дуран користи уметност за да го сврти вниманието кон актуелното уништување на океанските екосистеми. Во овој извонреден говор, тој покажува како педантно го организира и одново употребува пластичниот отпад од сите краеви на светот што завршува на карипскиот брег на Мексико - почнувајќи од пластични шишиња до протетички нозе - за да создаде колоритни, еколошки уметнички дела кои ќе ве восхитат и запрепастат.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:17

Macedonian subtitles

Revisions