OKB efsanelerini çürütmek - Natascha M. Santos

Tüm dersi izleyin: http://ed.ted.com/lessons/debunking-the-myths-of-ocd-natascha-m-santos
Genel bir yanlış kanı var. Eğer eşyalarını titizlikle düzenlemekten hoşlanıyorsan, ellerini temiz tutuyorsan ya da hafta sonunu en ince ayrıntısına kadar planlıyorsan OKB hastası olabilirsin. Aslında, OKB (obsesif kompulsif bozukluk) sıklıkla toplum ve akıl sağlığı uzmanları tarafından eşit derecede yanlış anlaşılan ciddi bir psikiyatrik durumdur. Natascha M. Santos OKB hakkındaki efsaneleri çürütüyor.
Ders: Natascha M. Santos, Animasyon: Zedem Media.

Genel bir yanlış kanı var:

Eğer eşyalarını titizlikle düzenlemekten
hoşlanıyorsan,

ellerini temiz tutuyorsan

ya da hafta sonunu en ince ayrıntısına
kadar planlıyorsan

OKB hastası olabilirsin.

Aslında, OKB

ya da obsesif kompulsif bozukluk

ciddi bir psikiyatrik durumdur.

Sıklıkla da toplum

ve akıl sağlığı uzmanları tarafından
eşit derecede yanlış anlaşılmaktadır.

Öyleyse bazı efsaneleri çürüterek
işe başlayalım.

Efsane bir:

Tekrarlayıcı ya da törensel davranışlar,
OKB ile eş anlamlıdır.

Adının da belirttiği gibi,

obsesif kompulsif bozukluğun
iki boyutu vardır:

İşgalci düşünceler, görüntüler
ya da dürtüler;

yani obsesyonlar

ve davranışsal kompulsiyonlar,

yani insanların obsesyonların yol açtığı
kaygıyı gidermek

için yaptığı davranışlar.

İnsanların sıklıkla OKB ile
ilişkilendirdiği eylemler,

aşırı el yıkama

veya birşeyi
defalarca kontrol etme gibi,

obsesif ya da kompulsif eğilimlerin
örnekleri olabilse de

pek çoğumuz zaman zaman
bu tür eylemler sergileriz.

Ancak gerçek rahatsızlık çok daha nadirdir

ve son derece yıpratıcı olabilir.

Etkilenen kişilerin obsesif düşünce
ve kompulsif davranışları üzerinde

kontrolleri ya çok azdır ya da hiç yoktur.

Bu da zaman tüketici olabilir
ve

iş, okul hayatını ya da sosyal
hayatı

kaydadeğer şekilde sıkıntıya sokar.

Bu tanı kriterleri OKB'li kişileri

sadece normalden biraz daha titiz

ya da temizlik takıntılı olanlardan
ayırır.

Efsane iki:

OKB'nin başlıca semptomu
aşırı el yıkamadır.

El yıkamak, OKB'nin popüler kültürde
en sık yansıtılan imajı da olsa,

obsesyonlar ve kompulsiyonlar
pek çok şekil alabilir.

Obsesyonlar kendini
pislik ve hastalık korkusu,

diğerlerine zarar verme korkusu
ya da

sayılar, örüntüler, ahlak, cinsel kimlik

konularıyla meşguliyet olarak gösterebilir

ve kompulsiyonlar aşırı temizlik ya da
çifte kontrol etmekten

eşyaları aşırı bir titizlikle düzenlemeye

ya da önceden belirlenmiş bir düzende
yürümeye varabilir.

Efsane üç:

OKB hastası bireyler mantık dışı
davrandıklarını anlamazlar.

Aslında OKB'li pek çok kişi

obsesyonları ve kompulsiyonları
arasındaki ilişkiyi oldukça iyi anlar.

Bu düşünce ve davranışlardan

onların mantıksızlığının farkında olduğu
halde kaçınamamak

OKB'nin bu kadar sıkıntı verici
olmasının nedenlerindendir.

OKB hastaları

mantıksız düşüncelere bağlı kaygı
yaşadıkları için

çıldırmış hissettiklerini

ve tepkilerini kontrol etmede
zorlandıklarını belirtmektedir.

Peki OKB'ye tam olarak ne yol açar?

Düş kırıklığı yaratan cevap şu ki
bunu kesin olarak bilmiyoruz.

Ama elimizde bazı önemli ip uçları var.

OKB'nin nörobiyolojik bir hastalık
olduğu düşünülüyor.

Başka bir ifadeyle,

araştırmalar OKB'li hastaların
beyinlerinin gerçekten de

belli bir şekilde davranmaya
programlı olduğunu gösteriyor.

Araştırmalar beyinde üç bölgenin

sosyal davranış ve kompleks
zihinsel planlama,

istemli hareket ve

duygusal ve motivasyonel cevaplarla
ilgili olduğunu gösteriyor.

Bulmacanın diğer parçası

OKB'nin düşük serotonin seviyeleriyle
ilişkili olmasıdır.

Serotonin beyin yapıları arasında
bağlantı kuran bir nörotransmitterdir

ve yaşamsal süreçlerin kontrolüne
yardımcı olur.

Duygudurum, saldırganlık, dürtü kontrolü,

uyku, iştah, vücut sıcaklığı
ve ağrı gibi.

Ama bu beyin bölgelerindeki serotonin
ve aktivite

OKB'nin kaynağı mı

yoksa hastalığın altta yatan bilinmeyen
bir nedeninin

yol açtığı semptomlar mı?

Bunu muhtemelen

beyni çok daha yakından inceleyip
anlayana kadar bilemeyeceğiz.

İyi haber,

OKB için etkili
tedaviler bulunmakta.

Beyindeki serotonini arttıran
ilaçlar gibi,

bunlar serotoninin beyin hücrelerine
geri alınmasını engelliyor.

Hastayı aşamalı olarak kaygılarına
duyarsızlaştıran

davranışsal terapi

ya da bazı durumlarda
elektrokonvulsif terapi

ya da ameliyat; OKB diğer tedavilere
cevap vermediğinde.

Kendi beyninin sana yalan söylediğini
bilirken

onun emirlerine direnememek
çok acı verici olabilir.

Ama hastalık hakkında bilgi ve anlayışla
birlikte yardım arama gücü gelir

ve beyinle ilgili daha ileri araştırmalar

sonunda bize aradığımız cevabı
sağlayabilir.