Πώς να σώσετε μια γλώσσα από τον αφανισμό
-
0:02 - 0:04Οι γλώσσες δεν πεθαίνουν
απλώς από φυσικό θάνατο. -
0:05 - 0:08Οι λαοί εγκαταλείπουν τις μητρικές τους
γλώσσες, γιατί υποχρεώνονται. -
0:09 - 0:11Συχνά, η πίεση είναι πολιτική.
-
0:12 - 0:13Το 1892,
-
0:13 - 0:15ο στρατηγός του αμερικανικού
στρατού, Χένρι Πράτ -
0:15 - 0:18υποστήριξε, ότι σκοτώνοντας
τους γηγενείς πολιτισμούς -
0:18 - 0:21ήταν η μόνη εναλλακτική
από το να σκοτώσουν τους γηγενείς. -
0:22 - 0:25«Σκοτώστε τον Ινδιάνο», είπε,
«αλλά σώστε τον άνθρωπο». -
0:26 - 0:29Και μέχρι το 1978,
η κυβέρνηση έκανε αυτό ακριβώς, -
0:29 - 0:32παίρνοντας τα παιδιά των γηγενών
από τις οικογένειές τους -
0:32 - 0:36και στέλνοντάς τα με τη βία σε οικοτροφεία
όπου τους έδιναν αγγλικά ονόματα -
0:36 - 0:38και τιμωρούνταν
γιατί μιλούσαν τις γλώσσες τους. -
0:39 - 0:42Η αφομοίωση ήταν
μια παραχώρηση στη γενοκτονία. -
0:44 - 0:46Επτά χιλιάδες γλώσσες
είναι ζωντανές σήμερα, -
0:46 - 0:49αλλά λίγες αναγνωρίζονται
από τις κυβερνήσεις τους -
0:49 - 0:50ή υποστηρίζονται διαδικτυακά.
-
0:51 - 0:53Έτσι για λαούς από την τεράστια
πλειοψηφία πολιτισμών, -
0:53 - 0:56η παγκοσμιοποίηση παραμένει
βαθιά αποξενωτική. -
0:57 - 1:00Σημαίνει να εγκαταλείψετε τη γλώσσα σας
για τη γλώσσα κάποιου άλλου. -
1:02 - 1:03Και αν τίποτε δεν αλλάξει,
-
1:03 - 1:07μέχρι και 3.000 γλώσσες
θα μπορούσαν να εξαφανιστούν σε 80 χρόνια. -
1:08 - 1:10Αλλά τα πράγματα αλλάζουν.
-
1:10 - 1:12Σε όλο τον κόσμο,
-
1:12 - 1:14οι άνθρωποι αναβιώνουν
τις προγονικές γλώσσες -
1:14 - 1:16και ξαναχτίζουν τους πολιτισμούς τους.
-
1:17 - 1:19Απ' όσα γνωρίζουμε,
-
1:19 - 1:23η αποκατάσταση γλώσσας άρχισε στα 1800,
όταν σε εποχή ανερχόμενου αντισημιτισμού, -
1:23 - 1:27οι εβραϊκές κοινότητες είδαν
την προγονική τους γλώσσα, τα Εβραϊκά, -
1:27 - 1:29σαν ένα μέσο πολιτισμικής αναβίωσης.
-
1:30 - 1:33Και αν και ήταν ανενεργή
για πάνω από 1.000 χρόνια, -
1:33 - 1:36ήταν καλοδιατηρημένη σε βιβλία
της εβραϊκής θρησκείας και φιλοσοφίας. -
1:37 - 1:40Έτσι οι Εβραίοι ακτιβιστές τη μελέτησαν
και τη δίδαξαν στα παιδιά τους, -
1:40 - 1:43ανατρέφοντας τους πρώτους ντόπιους
ομιλητές από σχεδόν 100 γενιές. -
1:44 - 1:48Σήμερα είναι η μητρική γλώσσα
για πέντε εκατομμύρια Εβραίους. -
1:48 - 1:50Και για μένα τουλάχιστον,
-
1:50 - 1:53ένα αγγλόφωνο ενσωματωμένο μέλος
της εβραϊκής διασποράς, -
1:53 - 1:56ένας πυλώνας πολιτισμικής κυριαρχίας.
-
1:57 - 2:00Δύο χιλιάδες χρόνια αργότερα,
-
2:00 - 2:01είμαστε ακόμη εδώ.
-
2:03 - 2:04Τώρα, μέχρι προσφάτως,
-
2:04 - 2:07η επαναφύπνιση
των Εβραϊκών ήταν η εξαίρεση. -
2:07 - 2:10Λίγες γλώσσες είναι τόσο καλά
διατηρημένες όπως η δική μας, -
2:10 - 2:11και η δημιουργία του Ισραήλ,
-
2:11 - 2:14του πρώτου εβραϊκού κράτους
για πάνω από χίλια χρόνια, -
2:14 - 2:16παρείχε έναν χώρο για καθημερινή
χρήση της εβραϊκής. -
2:17 - 2:21Με άλλα λόγια, οι περισσότεροι πολιτισμοί
απλώς δεν είχαν την ευκαιρία. -
2:21 - 2:23(Βίντεο) Καλησπέρα, είμαι η Ελίζαμπεθ
-
2:23 - 2:25και ζω στην Κορνουάλη.
-
2:25 - 2:26Αυτά ήταν Κορνουαλικά,
-
2:26 - 2:28η προγονική γλώσσα της Κορνουάλης,
-
2:28 - 2:32που σήμερα είναι τεχνικά
μια επαρχία της νότιας Αγγλίας. -
2:33 - 2:36Στα 1900, ακτιβιστές από την Κορνουάλη
πολέμησαν για τον πολιτισμό τους. -
2:37 - 2:39Η γλώσσα ήταν αδρανής
για πάνω από εκατό χρόνια, -
2:39 - 2:43όμως χρησιμοποίησαν παλιά βιβλία και
έργα για να τη διδάξουν στα παιδιά τους. -
2:43 - 2:46Ωστόσο, αυτή η νέα γενιά
Κορνουαλών ομιλητών -
2:46 - 2:47ήταν διάσπαρτη στην Κορνουάλη
-
2:47 - 2:50και ανήμπορη να χρησιμοποιήσει
τη γλώσσα ελεύθερα. -
2:51 - 2:54Στη δεκαετία του 90, τα Κορνουαλικά
είχαν αφυπνιστεί ξανά, -
2:54 - 2:55αλλά δεν άκμαζαν.
-
2:57 - 3:01Μετά, στις αρχές του 2000, οι ομιλητές
της γλώσσας βρέθηκαν στο διαδίκτυο -
3:01 - 3:05και αξιοποίησαν τους ψηφιακούς χώρους
για να μιλούν σε καθημερινή βάση. -
3:06 - 3:09Από εκεί, διοργάνωσαν εβδομαδιαίες
ή μηνιαίες εκδηλώσεις -
3:09 - 3:11όπου μπορούσαν να συγκεντρώνονται
και να μιλούν δημόσια. -
3:12 - 3:15Σήμερα, μερικά σχολεία
διδάσκουν Κορνουαλικά. -
3:15 - 3:17Υπάρχουν ταμπέλες στα Κορνουαλικά,
-
3:17 - 3:19διαφημιστικά για παγωτά,
-
3:19 - 3:21Βικιπαίδεια, ακόμη και μιμίδια.
-
3:22 - 3:24(Γέλια)
-
3:26 - 3:30(Γέλια)
-
3:30 - 3:33Και με τη γλώσσα τους
άλλη μια φορά ακέραιη, -
3:33 - 3:35οι άνθρωποι της Κορνουάλης
έχουν αναγνωριστεί -
3:35 - 3:38ως ένα Κέλτικο έθνος μαζί με την Ιρλανδία,
τη Σκωτία και την Ουαλία. -
3:39 - 3:41Έχουν μοιραστεί αιώνες βίαιης αφομοίωσης
-
3:41 - 3:44και είπαν, «Δεν είμαστε
μια επαρχία στην Αγγλία. -
3:44 - 3:46Είμαστε ένας λαός από μόνοι μας.
-
3:46 - 3:47Και είμαστε ακόμη εδώ».
-
3:48 - 3:49Και δεν είναι οι μόνοι.
-
3:49 - 3:54Η φυλή των Τούνικα-Μπιλόξι της Λουιζιάνα
αναβιώνει την προγονική της γλώσσα. -
3:54 - 3:56(Βίντεο) Το όνομά μου είναι Τεγιάνα.
-
3:56 - 3:59Οι φίλοι μου με φωνάζουν «Ήσυχη Θύελλα».
-
4:00 - 4:02Άρχισε τη δεκαετία του 80,
-
4:02 - 4:04όταν η Ντόνα Πιερίτ και η οικογένειά της
-
4:04 - 4:06άρχισαν να ταξιδεύουν
στο Μπατόν Ρουζ και στη Νέα Ορλεάνη -
4:06 - 4:10για να φωτοτυπήσουν παλιά λεξικά
αποθηκευμένα σε αρχεία πανεπιστημίων. -
4:11 - 4:13Ο στόχος ήταν να μελετήσουν την Τούνικα
-
4:13 - 4:17και να τη διδάξουν στα παιδιά
και να τη μοιραστούν με την κοινότητα. -
4:17 - 4:21Σήμερα ηγούνται μιας
αναγγένησης της Τούνικα. -
4:21 - 4:26Από το 2014, υπάρχουν σχεδόν 100 ομιλητές
σε τάξεις γλωσσικής εμβάπτισης, -
4:26 - 4:29και σύμφωνα με μια απογραφή του 2017,
-
4:29 - 4:3232 νέοι άπταιστοι γνώστες της γλώσσας,
-
4:32 - 4:34κάποιοι από τους οποίους
όπως η κόρη της Ντόνα, η Ελίζαμπεθ, -
4:34 - 4:36διδάσκουν Tούνικα στα παιδιά τους.
-
4:36 - 4:38Αυτοί οι νέοι ομιλητές δημιουργούν υλικό,
-
4:38 - 4:41βίντεο για το Facebook και μιμίδια.
-
4:41 - 4:43(Γέλια)
-
4:44 - 4:46(Γέλια)
-
4:47 - 4:49(Γέλια)
-
4:49 - 4:51Και όσο περισσότερο δημοσιεύουν,
-
4:51 - 4:54τόσο περισσότερο εμπνέουν άλλους
κόσμο των Τουνίκα να συμμετάσχουν. -
4:54 - 4:58Πρόσφατα, ένα μέλος της φυλής από το Τέξας
έγραψε στην Ελίζαμπεθ στο Facebook, -
4:58 - 5:01ρωτώντας πώς να πει το
«ευλόγησε αυτή τη γη». -
5:02 - 5:03Ήταν για μια πινακίδα στο προάυλιο,
-
5:03 - 5:07ώστε να δείξει στους γείτονες της,
ότι ο πολιτισμός της είναι ζωντανός -
5:07 - 5:08και ευδοκιμεί τη σήμερον ημέρα.
-
5:09 - 5:11Τώρα, τα Εβραϊκά,
τα Κορνουαλικά και τα Τούνικα -
5:11 - 5:15είναι μόνο τρία παραδείγματα από ένα κύμα
γλωσσικού ακτιβισμού σε κάθε ήπειρο. -
5:16 - 5:19Και είτε μιλάνε Τζέριε,
από τα Αγγλονορμανδικά νησιά, -
5:19 - 5:23είτε τη νοηματική γλώσσα
της Κένυας από το Ναϊρόμπι, -
5:23 - 5:27όλες οι κοινότητες που δουλεύουν για να
προστατεύσουν ή ν' ανακτήσουν μια γλώσσα, -
5:27 - 5:29έχουν ένα κοινό στοιχείο: τα MME,
-
5:29 - 5:32οπότε η γλώσσα τους μπορεί
να μοιραστεί και να διδαχθεί. -
5:32 - 5:34Και όσο το διαδίκτυο μεγαλώνει,
-
5:34 - 5:37επεκτείνοντας την πρόσβαση
και τη δημιουργία στα MME, -
5:38 - 5:41η προστασία και η ανάκτηση
προγονικών γλωσσών -
5:41 - 5:43τώρα είναι πιο εφικτή από ποτέ.
-
5:44 - 5:46Ποιες είναι λοιπόν
οι προγονικές σας γλώσσες; -
5:46 - 5:49Οι δικές μου είναι Εβραϊκά, Γίντις,
Ουγγρικά και Σκωτσέζικα Γαελικά, -
5:49 - 5:51αν και μεγάλωσα μιλώντας Αγγλικά.
-
5:52 - 5:56Και είμαι τυχερός γιατί, αυτές
οι γλώσσες είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο. -
5:56 - 5:58Η εβραϊκή ειδικά --
ήταν εγκατεστημένη στο κινητό μου, -
5:58 - 6:00υποστηρίζεται από το Google Translate,
-
6:00 - 6:02έχει μέχρι και αυτόματη διόρθωση.
-
6:02 - 6:05Και ενώ η γλώσσα σας μπορεί
να μην υποστηρίζεται ευρέως, -
6:05 - 6:07σας παροτρύνω να το διερευνήσετε,
-
6:07 - 6:11γιατί οι πιθανότητες είναι, κάποιος, κάπου
ν' άρχισε να τη λαμβάνει διαδικτυακά. -
6:12 - 6:17Το ν' ανακτάτε τη γλώσσα σας
και να αγκαλιάζετε τον πολιτισμό σας -
6:17 - 6:21είναι ένας ισχυρός τρόπος να είστε ο
εαυτός σας την εποχή της παγκοσμιοποίησης, -
6:21 - 6:24επειδή όπως έμαθα πρόσφατα
να λέω στην εβραϊκή, -
6:24 - 6:27«nhnw 'dyyn k'n'» --
-
6:27 - 6:28είμαστε ακόμη εδώ.
-
6:29 - 6:30Σας ευχαριστώ.
-
6:30 - 6:34(Χειροκρότημα)
- Title:
- Πώς να σώσετε μια γλώσσα από τον αφανισμό
- Speaker:
- Ντάνιελ Μπόγκρε Ουντέλ
- Description:
-
Μέχρι και 3.000 γλώσσες θα μπορούσαν να εξαφανιστούν μέσα στα επόμενα 80 χρόνια, όλα εκτός από την σίγαση ολόκληρων πολιτισμών. Σε αυτή τη γρήγορη ομιλία, ο γλωσσικός ακτιβιστής Ντάνιελ Μπόργκε Ουντέλ δείχνει πώς οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βρίσκουν νέους τρόπους ν' αναβιώσουν προγονικές γλώσσες και να ξαναχτίσουν τις παραδόσεις τους -- και ενθαρρύνει όλους εμάς να διερευνήσουμε τις γλώσσες των προγόνων μας. «Η ανάκτηση της γλώσσας σας και η αποδοχή του πολιτισμού σας είναι ένας ισχυρός τρόπος να είστε ο εαυτός σας», λέει.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:46
Chryssa R. Takahashi approved Greek subtitles for How to save a language from extinction | ||
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for How to save a language from extinction | ||
Vasiliki Soultani accepted Greek subtitles for How to save a language from extinction | ||
Vasiliki Soultani edited Greek subtitles for How to save a language from extinction | ||
Vasiliki Soultani edited Greek subtitles for How to save a language from extinction | ||
Vasiliki Soultani edited Greek subtitles for How to save a language from extinction | ||
Vasiliki Soultani edited Greek subtitles for How to save a language from extinction | ||
Vasiliki Soultani edited Greek subtitles for How to save a language from extinction |