Return to Video

Πώς να σώσετε μια γλώσσα από τον αφανισμό

  • 0:02 - 0:04
    Οι γλώσσες δεν πεθαίνουν
    απλώς από φυσικό θάνατο.
  • 0:05 - 0:08
    Οι λαοί εγκαταλείπουν τις μητρικές τους
    γλώσσες, γιατί υποχρεώνονται.
  • 0:09 - 0:11
    Συχνά, η πίεση είναι πολιτική.
  • 0:12 - 0:13
    Το 1892,
  • 0:13 - 0:15
    ο στρατηγός του αμερικανικού
    στρατού, Χένρι Πράτ
  • 0:15 - 0:18
    υποστήριξε, ότι σκοτώνοντας
    τους γηγενείς πολιτισμούς
  • 0:18 - 0:21
    ήταν η μόνη εναλλακτική
    από το να σκοτώσουν τους γηγενείς.
  • 0:22 - 0:25
    «Σκοτώστε τον Ινδιάνο», είπε,
    «αλλά σώστε τον άνθρωπο».
  • 0:26 - 0:29
    Και μέχρι το 1978,
    η κυβέρνηση έκανε αυτό ακριβώς,
  • 0:29 - 0:32
    παίρνοντας τα παιδιά των γηγενών
    από τις οικογένειές τους
  • 0:32 - 0:36
    και στέλνοντάς τα με τη βία σε οικοτροφεία
    όπου τους έδιναν αγγλικά ονόματα
  • 0:36 - 0:38
    και τιμωρούνταν
    γιατί μιλούσαν τις γλώσσες τους.
  • 0:39 - 0:42
    Η αφομοίωση ήταν
    μια παραχώρηση στη γενοκτονία.
  • 0:44 - 0:46
    Επτά χιλιάδες γλώσσες
    είναι ζωντανές σήμερα,
  • 0:46 - 0:49
    αλλά λίγες αναγνωρίζονται
    από τις κυβερνήσεις τους
  • 0:49 - 0:50
    ή υποστηρίζονται διαδικτυακά.
  • 0:51 - 0:53
    Έτσι για λαούς από την τεράστια
    πλειοψηφία πολιτισμών,
  • 0:53 - 0:56
    η παγκοσμιοποίηση παραμένει
    βαθιά αποξενωτική.
  • 0:57 - 1:00
    Σημαίνει να εγκαταλείψετε τη γλώσσα σας
    για τη γλώσσα κάποιου άλλου.
  • 1:02 - 1:03
    Και αν τίποτε δεν αλλάξει,
  • 1:03 - 1:07
    μέχρι και 3.000 γλώσσες
    θα μπορούσαν να εξαφανιστούν σε 80 χρόνια.
  • 1:08 - 1:10
    Αλλά τα πράγματα αλλάζουν.
  • 1:10 - 1:12
    Σε όλο τον κόσμο,
  • 1:12 - 1:14
    οι άνθρωποι αναβιώνουν
    τις προγονικές γλώσσες
  • 1:14 - 1:16
    και ξαναχτίζουν τους πολιτισμούς τους.
  • 1:17 - 1:19
    Απ' όσα γνωρίζουμε,
  • 1:19 - 1:23
    η αποκατάσταση γλώσσας άρχισε στα 1800,
    όταν σε εποχή ανερχόμενου αντισημιτισμού,
  • 1:23 - 1:27
    οι εβραϊκές κοινότητες είδαν
    την προγονική τους γλώσσα, τα Εβραϊκά,
  • 1:27 - 1:29
    σαν ένα μέσο πολιτισμικής αναβίωσης.
  • 1:30 - 1:33
    Και αν και ήταν ανενεργή
    για πάνω από 1.000 χρόνια,
  • 1:33 - 1:36
    ήταν καλοδιατηρημένη σε βιβλία
    της εβραϊκής θρησκείας και φιλοσοφίας.
  • 1:37 - 1:40
    Έτσι οι Εβραίοι ακτιβιστές τη μελέτησαν
    και τη δίδαξαν στα παιδιά τους,
  • 1:40 - 1:43
    ανατρέφοντας τους πρώτους ντόπιους
    ομιλητές από σχεδόν 100 γενιές.
  • 1:44 - 1:48
    Σήμερα είναι η μητρική γλώσσα
    για πέντε εκατομμύρια Εβραίους.
  • 1:48 - 1:50
    Και για μένα τουλάχιστον,
  • 1:50 - 1:53
    ένα αγγλόφωνο ενσωματωμένο μέλος
    της εβραϊκής διασποράς,
  • 1:53 - 1:56
    ένας πυλώνας πολιτισμικής κυριαρχίας.
  • 1:57 - 2:00
    Δύο χιλιάδες χρόνια αργότερα,
  • 2:00 - 2:01
    είμαστε ακόμη εδώ.
  • 2:03 - 2:04
    Τώρα, μέχρι προσφάτως,
  • 2:04 - 2:07
    η επαναφύπνιση
    των Εβραϊκών ήταν η εξαίρεση.
  • 2:07 - 2:10
    Λίγες γλώσσες είναι τόσο καλά
    διατηρημένες όπως η δική μας,
  • 2:10 - 2:11
    και η δημιουργία του Ισραήλ,
  • 2:11 - 2:14
    του πρώτου εβραϊκού κράτους
    για πάνω από χίλια χρόνια,
  • 2:14 - 2:16
    παρείχε έναν χώρο για καθημερινή
    χρήση της εβραϊκής.
  • 2:17 - 2:21
    Με άλλα λόγια, οι περισσότεροι πολιτισμοί
    απλώς δεν είχαν την ευκαιρία.
  • 2:21 - 2:23
    (Βίντεο) Καλησπέρα, είμαι η Ελίζαμπεθ
  • 2:23 - 2:25
    και ζω στην Κορνουάλη.
  • 2:25 - 2:26
    Αυτά ήταν Κορνουαλικά,
  • 2:26 - 2:28
    η προγονική γλώσσα της Κορνουάλης,
  • 2:28 - 2:32
    που σήμερα είναι τεχνικά
    μια επαρχία της νότιας Αγγλίας.
  • 2:33 - 2:36
    Στα 1900, ακτιβιστές από την Κορνουάλη
    πολέμησαν για τον πολιτισμό τους.
  • 2:37 - 2:39
    Η γλώσσα ήταν αδρανής
    για πάνω από εκατό χρόνια,
  • 2:39 - 2:43
    όμως χρησιμοποίησαν παλιά βιβλία και
    έργα για να τη διδάξουν στα παιδιά τους.
  • 2:43 - 2:46
    Ωστόσο, αυτή η νέα γενιά
    Κορνουαλών ομιλητών
  • 2:46 - 2:47
    ήταν διάσπαρτη στην Κορνουάλη
  • 2:47 - 2:50
    και ανήμπορη να χρησιμοποιήσει
    τη γλώσσα ελεύθερα.
  • 2:51 - 2:54
    Στη δεκαετία του 90, τα Κορνουαλικά
    είχαν αφυπνιστεί ξανά,
  • 2:54 - 2:55
    αλλά δεν άκμαζαν.
  • 2:57 - 3:01
    Μετά, στις αρχές του 2000, οι ομιλητές
    της γλώσσας βρέθηκαν στο διαδίκτυο
  • 3:01 - 3:05
    και αξιοποίησαν τους ψηφιακούς χώρους
    για να μιλούν σε καθημερινή βάση.
  • 3:06 - 3:09
    Από εκεί, διοργάνωσαν εβδομαδιαίες
    ή μηνιαίες εκδηλώσεις
  • 3:09 - 3:11
    όπου μπορούσαν να συγκεντρώνονται
    και να μιλούν δημόσια.
  • 3:12 - 3:15
    Σήμερα, μερικά σχολεία
    διδάσκουν Κορνουαλικά.
  • 3:15 - 3:17
    Υπάρχουν ταμπέλες στα Κορνουαλικά,
  • 3:17 - 3:19
    διαφημιστικά για παγωτά,
  • 3:19 - 3:21
    Βικιπαίδεια, ακόμη και μιμίδια.
  • 3:22 - 3:24
    (Γέλια)
  • 3:26 - 3:30
    (Γέλια)
  • 3:30 - 3:33
    Και με τη γλώσσα τους
    άλλη μια φορά ακέραιη,
  • 3:33 - 3:35
    οι άνθρωποι της Κορνουάλης
    έχουν αναγνωριστεί
  • 3:35 - 3:38
    ως ένα Κέλτικο έθνος μαζί με την Ιρλανδία,
    τη Σκωτία και την Ουαλία.
  • 3:39 - 3:41
    Έχουν μοιραστεί αιώνες βίαιης αφομοίωσης
  • 3:41 - 3:44
    και είπαν, «Δεν είμαστε
    μια επαρχία στην Αγγλία.
  • 3:44 - 3:46
    Είμαστε ένας λαός από μόνοι μας.
  • 3:46 - 3:47
    Και είμαστε ακόμη εδώ».
  • 3:48 - 3:49
    Και δεν είναι οι μόνοι.
  • 3:49 - 3:54
    Η φυλή των Τούνικα-Μπιλόξι της Λουιζιάνα
    αναβιώνει την προγονική της γλώσσα.
  • 3:54 - 3:56
    (Βίντεο) Το όνομά μου είναι Τεγιάνα.
  • 3:56 - 3:59
    Οι φίλοι μου με φωνάζουν «Ήσυχη Θύελλα».
  • 4:00 - 4:02
    Άρχισε τη δεκαετία του 80,
  • 4:02 - 4:04
    όταν η Ντόνα Πιερίτ και η οικογένειά της
  • 4:04 - 4:06
    άρχισαν να ταξιδεύουν
    στο Μπατόν Ρουζ και στη Νέα Ορλεάνη
  • 4:06 - 4:10
    για να φωτοτυπήσουν παλιά λεξικά
    αποθηκευμένα σε αρχεία πανεπιστημίων.
  • 4:11 - 4:13
    Ο στόχος ήταν να μελετήσουν την Τούνικα
  • 4:13 - 4:17
    και να τη διδάξουν στα παιδιά
    και να τη μοιραστούν με την κοινότητα.
  • 4:17 - 4:21
    Σήμερα ηγούνται μιας
    αναγγένησης της Τούνικα.
  • 4:21 - 4:26
    Από το 2014, υπάρχουν σχεδόν 100 ομιλητές
    σε τάξεις γλωσσικής εμβάπτισης,
  • 4:26 - 4:29
    και σύμφωνα με μια απογραφή του 2017,
  • 4:29 - 4:32
    32 νέοι άπταιστοι γνώστες της γλώσσας,
  • 4:32 - 4:34
    κάποιοι από τους οποίους
    όπως η κόρη της Ντόνα, η Ελίζαμπεθ,
  • 4:34 - 4:36
    διδάσκουν Tούνικα στα παιδιά τους.
  • 4:36 - 4:38
    Αυτοί οι νέοι ομιλητές δημιουργούν υλικό,
  • 4:38 - 4:41
    βίντεο για το Facebook και μιμίδια.
  • 4:41 - 4:43
    (Γέλια)
  • 4:44 - 4:46
    (Γέλια)
  • 4:47 - 4:49
    (Γέλια)
  • 4:49 - 4:51
    Και όσο περισσότερο δημοσιεύουν,
  • 4:51 - 4:54
    τόσο περισσότερο εμπνέουν άλλους
    κόσμο των Τουνίκα να συμμετάσχουν.
  • 4:54 - 4:58
    Πρόσφατα, ένα μέλος της φυλής από το Τέξας
    έγραψε στην Ελίζαμπεθ στο Facebook,
  • 4:58 - 5:01
    ρωτώντας πώς να πει το
    «ευλόγησε αυτή τη γη».
  • 5:02 - 5:03
    Ήταν για μια πινακίδα στο προάυλιο,
  • 5:03 - 5:07
    ώστε να δείξει στους γείτονες της,
    ότι ο πολιτισμός της είναι ζωντανός
  • 5:07 - 5:08
    και ευδοκιμεί τη σήμερον ημέρα.
  • 5:09 - 5:11
    Τώρα, τα Εβραϊκά,
    τα Κορνουαλικά και τα Τούνικα
  • 5:11 - 5:15
    είναι μόνο τρία παραδείγματα από ένα κύμα
    γλωσσικού ακτιβισμού σε κάθε ήπειρο.
  • 5:16 - 5:19
    Και είτε μιλάνε Τζέριε,
    από τα Αγγλονορμανδικά νησιά,
  • 5:19 - 5:23
    είτε τη νοηματική γλώσσα
    της Κένυας από το Ναϊρόμπι,
  • 5:23 - 5:27
    όλες οι κοινότητες που δουλεύουν για να
    προστατεύσουν ή ν' ανακτήσουν μια γλώσσα,
  • 5:27 - 5:29
    έχουν ένα κοινό στοιχείο: τα MME,
  • 5:29 - 5:32
    οπότε η γλώσσα τους μπορεί
    να μοιραστεί και να διδαχθεί.
  • 5:32 - 5:34
    Και όσο το διαδίκτυο μεγαλώνει,
  • 5:34 - 5:37
    επεκτείνοντας την πρόσβαση
    και τη δημιουργία στα MME,
  • 5:38 - 5:41
    η προστασία και η ανάκτηση
    προγονικών γλωσσών
  • 5:41 - 5:43
    τώρα είναι πιο εφικτή από ποτέ.
  • 5:44 - 5:46
    Ποιες είναι λοιπόν
    οι προγονικές σας γλώσσες;
  • 5:46 - 5:49
    Οι δικές μου είναι Εβραϊκά, Γίντις,
    Ουγγρικά και Σκωτσέζικα Γαελικά,
  • 5:49 - 5:51
    αν και μεγάλωσα μιλώντας Αγγλικά.
  • 5:52 - 5:56
    Και είμαι τυχερός γιατί, αυτές
    οι γλώσσες είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο.
  • 5:56 - 5:58
    Η εβραϊκή ειδικά --
    ήταν εγκατεστημένη στο κινητό μου,
  • 5:58 - 6:00
    υποστηρίζεται από το Google Translate,
  • 6:00 - 6:02
    έχει μέχρι και αυτόματη διόρθωση.
  • 6:02 - 6:05
    Και ενώ η γλώσσα σας μπορεί
    να μην υποστηρίζεται ευρέως,
  • 6:05 - 6:07
    σας παροτρύνω να το διερευνήσετε,
  • 6:07 - 6:11
    γιατί οι πιθανότητες είναι, κάποιος, κάπου
    ν' άρχισε να τη λαμβάνει διαδικτυακά.
  • 6:12 - 6:17
    Το ν' ανακτάτε τη γλώσσα σας
    και να αγκαλιάζετε τον πολιτισμό σας
  • 6:17 - 6:21
    είναι ένας ισχυρός τρόπος να είστε ο
    εαυτός σας την εποχή της παγκοσμιοποίησης,
  • 6:21 - 6:24
    επειδή όπως έμαθα πρόσφατα
    να λέω στην εβραϊκή,
  • 6:24 - 6:27
    «nhnw 'dyyn k'n'» --
  • 6:27 - 6:28
    είμαστε ακόμη εδώ.
  • 6:29 - 6:30
    Σας ευχαριστώ.
  • 6:30 - 6:34
    (Χειροκρότημα)
Títol:
Πώς να σώσετε μια γλώσσα από τον αφανισμό
Speaker:
Ντάνιελ Μπόγκρε Ουντέλ
Descripció:

Μέχρι και 3.000 γλώσσες θα μπορούσαν να εξαφανιστούν μέσα στα επόμενα 80 χρόνια, όλα εκτός από την σίγαση ολόκληρων πολιτισμών. Σε αυτή τη γρήγορη ομιλία, ο γλωσσικός ακτιβιστής Ντάνιελ Μπόργκε Ουντέλ δείχνει πώς οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βρίσκουν νέους τρόπους ν' αναβιώσουν προγονικές γλώσσες και να ξαναχτίσουν τις παραδόσεις τους -- και ενθαρρύνει όλους εμάς να διερευνήσουμε τις γλώσσες των προγόνων μας. «Η ανάκτηση της γλώσσας σας και η αποδοχή του πολιτισμού σας είναι ένας ισχυρός τρόπος να είστε ο εαυτός σας», λέει.
more » « less
Video Language:
English
Team:
TED
Projecte:
TEDTalks
Duration:
06:46

Greek subtitles

Revisions