-
Títol:
Πώς να σώσετε μια γλώσσα από τον αφανισμό
-
Descripció:
Μέχρι και 3.000 γλώσσες θα μπορούσαν να εξαφανιστούν μέσα στα επόμενα 80 χρόνια, όλα εκτός από την σίγαση ολόκληρων πολιτισμών. Σε αυτή τη γρήγορη ομιλία, ο γλωσσικός ακτιβιστής Ντάνιελ Μπόργκε Ουντέλ δείχνει πώς οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βρίσκουν νέους τρόπους ν' αναβιώσουν προγονικές γλώσσες και να ξαναχτίσουν τις παραδόσεις τους -- και ενθαρρύνει όλους εμάς να διερευνήσουμε τις γλώσσες των προγόνων μας. «Η ανάκτηση της γλώσσας σας και η αποδοχή του πολιτισμού σας είναι ένας ισχυρός τρόπος να είστε ο εαυτός σας», λέει.
-
Speaker:
Ντάνιελ Μπόγκρε Ουντέλ
-
Οι γλώσσες δεν πεθαίνουν
απλώς από φυσικό θάνατο.
-
Οι λαοί εγκαταλείπουν τις μητρικές τους
γλώσσες, γιατί υποχρεώνονται.
-
Συχνά, η πίεση είναι πολιτική.
-
-
ο στρατηγός του αμερικανικού
στρατού, Χένρι Πράτ
-
υποστήριξε, ότι σκοτώνοντας
τους γηγενείς πολιτισμούς
-
ήταν η μόνη εναλλακτική
από το να σκοτώσουν τους γηγενείς.
-
«Σκοτώστε τον Ινδιάνο», είπε,
«αλλά σώστε τον άνθρωπο».
-
Και μέχρι το 1978,
η κυβέρνηση έκανε αυτό ακριβώς,
-
παίρνοντας τα παιδιά των γηγενών
από τις οικογένειές τους
-
και στέλνοντάς τα με τη βία σε οικοτροφεία
όπου τους έδιναν αγγλικά ονόματα
-
και τιμωρούνταν
γιατί μιλούσαν τις γλώσσες τους.
-
Η αφομοίωση ήταν
μια παραχώρηση στη γενοκτονία.
-
Επτά χιλιάδες γλώσσες
είναι ζωντανές σήμερα,
¶
-
αλλά λίγες αναγνωρίζονται
από τις κυβερνήσεις τους
-
ή υποστηρίζονται διαδικτυακά.
-
Έτσι για λαούς από την τεράστια
πλειοψηφία πολιτισμών,
-
η παγκοσμιοποίηση παραμένει
βαθιά αποξενωτική.
-
Σημαίνει να εγκαταλείψετε τη γλώσσα σας
για τη γλώσσα κάποιου άλλου.
-
Και αν τίποτε δεν αλλάξει,
-
μέχρι και 3.000 γλώσσες
θα μπορούσαν να εξαφανιστούν σε 80 χρόνια.
-
Αλλά τα πράγματα αλλάζουν.
¶
-
Σε όλο τον κόσμο,
-
οι άνθρωποι αναβιώνουν
τις προγονικές γλώσσες
-
και ξαναχτίζουν τους πολιτισμούς τους.
-
Απ' όσα γνωρίζουμε,
-
η αποκατάσταση γλώσσας άρχισε στα 1800,
όταν σε εποχή ανερχόμενου αντισημιτισμού,
-
οι εβραϊκές κοινότητες είδαν
την προγονική τους γλώσσα, τα Εβραϊκά,
-
σαν ένα μέσο πολιτισμικής αναβίωσης.
-
Και αν και ήταν ανενεργή
για πάνω από 1.000 χρόνια,
-
ήταν καλοδιατηρημένη σε βιβλία
της εβραϊκής θρησκείας και φιλοσοφίας.
-
Έτσι οι Εβραίοι ακτιβιστές τη μελέτησαν
και τη δίδαξαν στα παιδιά τους,
-
ανατρέφοντας τους πρώτους ντόπιους
ομιλητές από σχεδόν 100 γενιές.
-
Σήμερα είναι η μητρική γλώσσα
για πέντε εκατομμύρια Εβραίους.
-
Και για μένα τουλάχιστον,
-
ένα αγγλόφωνο ενσωματωμένο μέλος
της εβραϊκής διασποράς,
-
ένας πυλώνας πολιτισμικής κυριαρχίας.
-
Δύο χιλιάδες χρόνια αργότερα,
-
είμαστε ακόμη εδώ.
-
-
η επαναφύπνιση
των Εβραϊκών ήταν η εξαίρεση.
-
Λίγες γλώσσες είναι τόσο καλά
διατηρημένες όπως η δική μας,
-
και η δημιουργία του Ισραήλ,
-
του πρώτου εβραϊκού κράτους
για πάνω από χίλια χρόνια,
-
παρείχε έναν χώρο για καθημερινή
χρήση της εβραϊκής.
-
Με άλλα λόγια, οι περισσότεροι πολιτισμοί
απλώς δεν είχαν την ευκαιρία.
-
(Βίντεο) Καλησπέρα, είμαι η Ελίζαμπεθ
¶
-
και ζω στην Κορνουάλη.
-
-
η προγονική γλώσσα της Κορνουάλης,
-
που σήμερα είναι τεχνικά
μια επαρχία της νότιας Αγγλίας.
-
Στα 1900, ακτιβιστές από την Κορνουάλη
πολέμησαν για τον πολιτισμό τους.
-
Η γλώσσα ήταν αδρανής
για πάνω από εκατό χρόνια,
-
όμως χρησιμοποίησαν παλιά βιβλία και
έργα για να τη διδάξουν στα παιδιά τους.
-
Ωστόσο, αυτή η νέα γενιά
Κορνουαλών ομιλητών
-
ήταν διάσπαρτη στην Κορνουάλη
-
και ανήμπορη να χρησιμοποιήσει
τη γλώσσα ελεύθερα.
-
Στη δεκαετία του 90, τα Κορνουαλικά
είχαν αφυπνιστεί ξανά,
-
αλλά δεν άκμαζαν.
-
Μετά, στις αρχές του 2000, οι ομιλητές
της γλώσσας βρέθηκαν στο διαδίκτυο
-
και αξιοποίησαν τους ψηφιακούς χώρους
για να μιλούν σε καθημερινή βάση.
-
Από εκεί, διοργάνωσαν εβδομαδιαίες
ή μηνιαίες εκδηλώσεις
-
όπου μπορούσαν να συγκεντρώνονται
και να μιλούν δημόσια.
-
Σήμερα, μερικά σχολεία
διδάσκουν Κορνουαλικά.
¶
-
Υπάρχουν ταμπέλες στα Κορνουαλικά,
-
διαφημιστικά για παγωτά,
-
Βικιπαίδεια, ακόμη και μιμίδια.
-
-
-
Και με τη γλώσσα τους
άλλη μια φορά ακέραιη,
¶
-
οι άνθρωποι της Κορνουάλης
έχουν αναγνωριστεί
-
ως ένα Κέλτικο έθνος μαζί με την Ιρλανδία,
τη Σκωτία και την Ουαλία.
-
Έχουν μοιραστεί αιώνες βίαιης αφομοίωσης
-
και είπαν, «Δεν είμαστε
μια επαρχία στην Αγγλία.
-
Είμαστε ένας λαός από μόνοι μας.
-
Και είμαστε ακόμη εδώ».
-
Και δεν είναι οι μόνοι.
¶
-
Η φυλή των Τούνικα-Μπιλόξι της Λουιζιάνα
αναβιώνει την προγονική της γλώσσα.
-
(Βίντεο) Το όνομά μου είναι Τεγιάνα.
¶
-
Οι φίλοι μου με φωνάζουν «Ήσυχη Θύελλα».
-
Άρχισε τη δεκαετία του 80,
¶
-
όταν η Ντόνα Πιερίτ και η οικογένειά της
-
άρχισαν να ταξιδεύουν
στο Μπατόν Ρουζ και στη Νέα Ορλεάνη
-
για να φωτοτυπήσουν παλιά λεξικά
αποθηκευμένα σε αρχεία πανεπιστημίων.
-
Ο στόχος ήταν να μελετήσουν την Τούνικα
-
και να τη διδάξουν στα παιδιά
και να τη μοιραστούν με την κοινότητα.
-
Σήμερα ηγούνται μιας
αναγγένησης της Τούνικα.
-
Από το 2014, υπάρχουν σχεδόν 100 ομιλητές
σε τάξεις γλωσσικής εμβάπτισης,
-
και σύμφωνα με μια απογραφή του 2017,
-
32 νέοι άπταιστοι γνώστες της γλώσσας,
-
κάποιοι από τους οποίους
όπως η κόρη της Ντόνα, η Ελίζαμπεθ,
-
διδάσκουν Tούνικα στα παιδιά τους.
-
Αυτοί οι νέοι ομιλητές δημιουργούν υλικό,
-
βίντεο για το Facebook και μιμίδια.
-
-
-
-
Και όσο περισσότερο δημοσιεύουν,
¶
-
τόσο περισσότερο εμπνέουν άλλους
κόσμο των Τουνίκα να συμμετάσχουν.
-
Πρόσφατα, ένα μέλος της φυλής από το Τέξας
έγραψε στην Ελίζαμπεθ στο Facebook,
-
ρωτώντας πώς να πει το
«ευλόγησε αυτή τη γη».
-
Ήταν για μια πινακίδα στο προάυλιο,
-
ώστε να δείξει στους γείτονες της,
ότι ο πολιτισμός της είναι ζωντανός
-
και ευδοκιμεί τη σήμερον ημέρα.
-
Τώρα, τα Εβραϊκά,
τα Κορνουαλικά και τα Τούνικα
¶
-
είναι μόνο τρία παραδείγματα από ένα κύμα
γλωσσικού ακτιβισμού σε κάθε ήπειρο.
-
Και είτε μιλάνε Τζέριε,
από τα Αγγλονορμανδικά νησιά,
-
είτε τη νοηματική γλώσσα
της Κένυας από το Ναϊρόμπι,
-
όλες οι κοινότητες που δουλεύουν για να
προστατεύσουν ή ν' ανακτήσουν μια γλώσσα,
-
έχουν ένα κοινό στοιχείο: τα MME,
-
οπότε η γλώσσα τους μπορεί
να μοιραστεί και να διδαχθεί.
-
Και όσο το διαδίκτυο μεγαλώνει,
-
επεκτείνοντας την πρόσβαση
και τη δημιουργία στα MME,
-
η προστασία και η ανάκτηση
προγονικών γλωσσών
-
τώρα είναι πιο εφικτή από ποτέ.
-
Ποιες είναι λοιπόν
οι προγονικές σας γλώσσες;
¶
-
Οι δικές μου είναι Εβραϊκά, Γίντις,
Ουγγρικά και Σκωτσέζικα Γαελικά,
-
αν και μεγάλωσα μιλώντας Αγγλικά.
-
Και είμαι τυχερός γιατί, αυτές
οι γλώσσες είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο.
-
Η εβραϊκή ειδικά --
ήταν εγκατεστημένη στο κινητό μου,
-
υποστηρίζεται από το Google Translate,
-
έχει μέχρι και αυτόματη διόρθωση.
-
Και ενώ η γλώσσα σας μπορεί
να μην υποστηρίζεται ευρέως,
-
σας παροτρύνω να το διερευνήσετε,
-
γιατί οι πιθανότητες είναι, κάποιος, κάπου
ν' άρχισε να τη λαμβάνει διαδικτυακά.
-
Το ν' ανακτάτε τη γλώσσα σας
και να αγκαλιάζετε τον πολιτισμό σας
¶
-
είναι ένας ισχυρός τρόπος να είστε ο
εαυτός σας την εποχή της παγκοσμιοποίησης,
-
επειδή όπως έμαθα πρόσφατα
να λέω στην εβραϊκή,
-
«nhnw 'dyyn k'n'» --
-
είμαστε ακόμη εδώ.
-
-