İklim değişikliği yiyeceklerimizi nasıl daha az besleyici yapabilir

Atmosferdeki artan karbon seviyeleri, bitkilerin daha hızlı büyümesini sağlayabilir ancak başka gizli bir sonucu daha var: Hayatta kalmamız için ihtiyacımız olan bitkilerin besin maddelerini ve vitaminleri çalıyorlar. Küresel gıda güvenliği hakkındaki bir konuşmada, epidemiyolojist Kristie Ebi bu büyüyen beslenme krizinin devasa olası sağlık sonuçlarını -- ve tüm insanların yaşama, sağlıklı yiyeceklere erişimi olduğundan emin olmak için atacağımız adımları araştırıyor.

Amerikalı beyzbol oyuncusu
ve filozof Yogi Berra şöyle söylüyor:

"Nereye gittiğimizi bilmiyorsak
oraya ulaşamayabiliriz."

Bilimsel bilgi toplamak, değişen
bir iklimde geleceğimizin nasıl görüneceği

ve bunun sağlımız için
ne anlama geldiği konusunda

bize daha geniş
bir kavrayış ve netlik sağlıyor.

İlgili bir bakış açısı hakkında
konuşmak için buradayım,

fosil yakıt yakmaktan oluşan
sera gazı emisyonlarının

yiyeceklerimizin besin kalitesini
nasıl azalttığı hakkında konuşacağım.

Besin piramidiyle başlayalım.

Hepiniz besin piramidini biliyordur.

Hepimizin dengeli beslenmesi gerekiyor.

Protein almamız gerekiyor,

mikro besin almamız gerekiyor,

vitamin almamız gerekiyor.

Dolayısıyla bu, her gün
ihtiyacımız olan şeyleri aldığımızdan

nasıl emin olacağımız
konusunda düşünmemiz için bir yol

ki böylece büyüyüp gelişebilelim.

Ancak sadece ihtiyacımız
olduğu için yemek yemiyoruz,

aynı zamanda zevk için de yemek yiyoruz.

Ekmek, makarna, pizza --

kültürel olarak önemli olan
birçok yiyecek var.

Bunları yemeyi seviyoruz.

Bu yüzden diyetimiz için önemliler

ancak aynı zamanda
kültürlerimiz için de önemliler.

Karbondioksit, Sanayi Devrimi'nin
başından beri artıyor,

günümüzde yaklaşık olarak milyonda
280'den 410 birimin üzerine artış gösterdi

ve artmaya da devam ediyor.

Bitkilerin büyümesi için gerekli olan
karbon, bu karbondioksitten geliyor.

Onu bitkiye getiriyorlar,

karbonun kendisini ayırıyorlar

ve onu büyümek için kullanıyorlar.

Aynı zamanda topraktaki
besinlere de ihtiyaçları var.

Bu yüzden evet,
karbondioksit bir gübre.

Bu; artan karbondioksit yoğunluğu,
dünya genelindeki gıda güvenliği

ve insanların her gün yeteri kadar
yediklerinden emin olmak açısından

sevindirici bir haber olmalı.

Dünyada yaklaşık olarak 820 milyon insan
her gün yeteri kadar yemek yiyemiyor.

Dolayısıyla yüksek karbondioksitin
gıda güvenliği sorunumuza

nasıl yardımcı olacağı hakkında
makul sayıda yayın var.

Tarımsal verimlilik sürecimizi
hızlandırmamız gerekiyor,

böylece 2050'de hayatta olacak
9 ile 10 milyar insana besin sağlayabilir

ve Sürdürülebilir Kalkınma
Hedefleri'ne ulaşabiliriz,

özellikle de iki numaralı hedefe;

besin güvensizliğini azaltmak,

besin değerini artırmak,

herkesin ihtiyaç duyduğu
yiyeceklere erişimi artırmak.

İklim değişikliğinin tarımsal
verimliliği etkilediğini biliyoruz.

Dünya, sanayi öncesi zamandan bu yana
bir santigrat derece kadar ısındı.

Bu ısınma, yerel sıcaklıkları
ve yağış dağılımlarını değiştiriyor

ve bunun dünyanın birçok kısmında

tarımsal verimlilik açısından
sonuçlar doğuruyor.

Sorun sadece sıcaklık ve yağıştaki
yerel değişiklikler değil,

aşırı derecede olması.

Sıcak hava dalgası,
seller ve kuraklık açısından aşırılık

önemli derecede verimliliği etkiliyor.

Bitkilerin büyümesini sağlamak dışında

bu karbondioksit
başka sonuçlar da doğuruyor,

yüksek oranda karbondioksit olduğunda

bitkiler; karbonhidratların, şekerlerin
ve nişastaların sentezini arttırıyor

ve protein ile önemli besinlerin
yoğunluğunu azaltıyor

ve bu, gıda güvenliğinin gelişimini
nasıl düşündüğümüz açısından çok önemli.

Birkaç gece önce, iklim değişikliği
hakkındaki bir masa sohbetinde

biri 7'de 5 oranında
iyimser olduklarını söyledi:

Haftanın 5 günü iyimserler

ve bu diğer iki günde
konuşulacak bir konu.

Mikro besinleri düşündüğümüzde

neredeyse hepsi yüksek karbondioksit
yoğunluklarından etkileniyor.

Özellikle de ikisi, demir ve çinko.

Yeteri kadar demire sahip değilseniz
demir eksikliği anemisi olabilirsiniz.

Yorgunluk, nefes darlığı ve bazı oldukça
ciddi sonuçlarla da ilişkilendiriliyor.

Yeteri kadar çinkoya sahip değilseniz ise

iştahsızlık yaşayabilirsiniz.

Dünya genelinde çok önemli bir sorun.

Çinko eksikliği olan
neredeyse bir milyar insan var.

Anne ve çocuk sağlığı
açısından çok önemli.

Gelişimi etkiliyor.

B vitaminleri de
pek çok nedenden ötürü çok önemli.

Yiyecekleri enerjiye
çevirmemizde yardımcı oluyorlar.

Vücudumuzun birçok fizyolojik faaliyetinin
işlevi açısından çok önemliler

ve bir bitkide yüksek oranda
karbon olduğunda

daha az azot ve B vitaminleri alıyorsunuz.

Sadece biz etkilenmiyoruz.

Sığırlar çoktan etkilendi
çünkü yemlerinin kalitesi düşüyor.

Aslında bu, bitkilerin
her tüketicisini etkiliyor.

Örneğin evcil kedi
ve köpeklerimizi düşünelim.

Birçok evcil hayvan ve köpek
mamalarındaki etiketlere bakarsanız

bu mamalarda kayda değer miktarda
tahıl olduğunu fark edeceksiniz.

Dolayısıyla bu herkesi etkiliyor.

Peki, bunun bir sorun
olduğunu nasıl biliyoruz?

Saha araştırmalarından

ve laboratuvarlardaki
deneysel çalışmalardan biliyoruz.

Saha araştırmalarında --

ilk olarak buğdaya
ve pirince odaklanacağım --

örneğin farklı arazilere
ayrılan pirinç tarlaları var.

Arazilerin hepsi aynı:

Toprak aynı,

yağış aynı --

her şey aynı.

Bunların haricinde bazı araziler
üzerine karbondioksit atılıyor.

Dolayısıyla günümüzün koşulları

ve yüzyılın ilerleyen zamanlarındaki
karbondioksit koşulları altında

nasıl görüneceğini karşılaştırabilirsiniz.

Bunu yapan birkaç çalışmadan
birinin bir parçasıydım.

Çin ve Japonya'daki
18 pirinç sahasını inceledik

ve yüzyılın ilerleyen zamanlarında

beklediğimiz koşullar
altında onları yetiştirdik.

Sonuçlara baktığımızda

beyaz sütun günümüz koşulları,

kırmızı sütun ise yüzyılın ilerleyen
zamanlarındaki koşullar.

Protein, yaklaşık olarak yüzde 10,

demir yüzde 8, çinko yüzde 5 azalıyor.

Bunlar, çok büyük bir değişim
olarak görünmüyor olabilir

fakat her ülkedeki
ağırlıklı olarak nişasta yiyen

yoksul kesimi düşünmeye başladığınızda

bunun sınırda olan insanları
ciddi eksikliklerin sınırına taşıyacağını

ve her tür sağlık sorunları
yaratacağını fark ediyorsunuz.

Durum, B vitaminleri için daha da ciddi.

B1 ve B2 vitaminlerine baktığınızda

yaklaşık yüzde 17'lik bir düşüş var.

Pantotenik asitte, yani B5 vitamininde,
yaklaşık yüzde 13'lük bir düşüş var.

Folik asitte yaklaşık
yüzde 30'luk bir düşüş var.

Bunlar, yapılan çeşitli deneylerin
üstünde ortalamalar.

Folik asit çocuk gelişimi için çok önemli.

Yeteri kadar folik asit
almayan hamile kadınlar

doğum kusurlarıyla bebek sahibi
olmakta daha yüksek riske sahipler.

Dolayısıyla bunlar, karbondioksit
yükselmeye devam ettikçe

sağlığımız için oldukça
ciddi olası sonuçlar.

Diğer bir örnek ise

Chris Weyant ve meslektaşları tarafından
yapılan bu modelleme işi,

yüksek karbondioksitten
düşük demir ve çinkoya --

sadece demir ve çinkoya baktılar --

çeşitli sağlık sonuçlarına kadar
olan bu zincere baktılar.

Sıtmaya, ishalli hastalıklara, zatürreye,
demir eksikliği anemisine

ve 2050'de sonuçlarının
ne olabileceğine baktılar.

Burada renk ne kadar koyuysa

sonuçlar da o kadar büyük.

En büyük etkilerin Asya ve Afrika'da
olduğunu görebilirsiniz

ancak aynı zamanda ABD
ve Avrupa'daki ülkelerde de

nüfuslar bundan etkilenebilir.

Yaklaşık olarak 125 milyon insanın
etkilenebileceğini tahmin ediyorlar.

Aynı zamanda en etkili müdahalenin
ne olacağını da modellediler

ve nihai kararları
sera gazlarını azaltmaktı:

Yüzyılın ortasına kadar
sera gazı emisyonlarını azaltmak

ki böylece yüzyılın ilerleyen zamanlarında

bu sonuçlar hakkında
endişelenmemize gerek kalmasın.

Bu deneyler, bu modelleme çalışmaları

iklim değişikliğinin kendisini
hesaba katmadı.

Sadece karbondioksit
bileşenine odaklandılar.

Dolayısıyla ikisini birleştirince

etkinin size söylediğimden
daha büyük olması bekleniyor.

Kahvaltı için yediğiniz yemeğin,
öğle yemeği için yiyeceğiniz yemeğin

besin kalitesi açısından büyükanne
ve büyükbabanızın yediklerinden

ne kadar değiştiğini
size şimdi anlatabilmek isterdim.

Ama anlatamam.

Bu konu hakkında bir araştırmamız yok.

Şu anki gıda güvensizliğinin
bu değişimler tarafından

ne kadar etkilendiğini anlatmak isterdim.

Ama anlatamam.

Bu konu hakkında da bir araştırmamız yok.

Olası çözümlerin ne olabileceği de
dahil olmak üzere

bu alanda bilinmesi gereken çok şey var.

Bu çözümlerin ne olduğunu
tam olarak bilmiyoruz

fakat birçok seçeneğimiz var.

Teknolojide ilerleme kaydettik.

Bitki ıslahımız var.
Biyolojik arıtmamız var.

Toprak bir fark yaratabilir

ve tabii bu değişimlerin
gelecekteki sağlığımızı,

çocuklarımız sağlığını
ve torunlarımızın sağlığını

nasıl etkileyebileceğini bilmenin
çok yararı olacaktır.

Bu yatırımlar zaman alır.

Tüm bu sorunları çözmek zaman alacak.

Bu araştırmaya yatırım yapan herhangi bir
ulusal bir kuruluş veya iş grubu yok.

Nereye gittiğimizi bilmemiz için
bu yatırımlara son derece ihtiyacımız var.

Bu süre içerisinde yapabileceğimiz şey

tüm insanların tam bir beslenmeye
erişimi olduğundan emin olmak,

sadece dünyanın zengin kısımlarında değil
dünyanın her yerinde.

Ayrıca yüzyılın ilerleyen zamanlarında
gelecek olan zorlukları azaltmak için

sera gazı emisyonlarını teker teker
ve toplu olarak düşürmemiz gerekiyor.

Eğitimin pahalı olduğunu düşünüyorsan
cahilliği dene diye bir söz vardır.

Denemeyelim.

Kendimize yatırım yapalım;

çocuklarımıza

ve de gezegenimize.

Teşekkür ederim.

(Alkış)