To może być przyczyna twojej depresji i stanów lękowych
-
0:01 - 0:03Bardzo długo
-
0:03 - 0:06ciążyły nade mną dwie zagadki.
-
0:07 - 0:09Nie potrafiłem ich zrozumieć
-
0:09 - 0:12i, jeśli mam być szczery,
bałem się im przyglądać. -
0:12 - 0:16Pierwsza zagadka: mam 40 lat
-
0:16 - 0:19i przez ten czas co roku
-
0:19 - 0:22wzrasta liczba depresji i fobii
-
0:22 - 0:25w USA, w Wielkiej Brytanii
-
0:25 - 0:27i w całym świecie Zachodu.
-
0:27 - 0:30Chciałem zrozumieć - dlaczego?
-
0:31 - 0:33Dlaczego nas to spotyka?
-
0:33 - 0:36Dlaczego co roku
-
0:36 - 0:39coraz więcej z nas ma problem z tym,
żeby przetrwać kolejny dzień? -
0:40 - 0:43Chciałem się tego dowiedzieć
przez inną zagadkę, która mnie dotyczyła. -
0:43 - 0:45Kiedy byłem nastolatkiem,
-
0:45 - 0:46poszedłem do swojego lekarza
-
0:46 - 0:51i opisałem mu poczucie,
że ból się ze mnie wylewa. -
0:51 - 0:53Nie mogłem nad tym zapanować,
-
0:53 - 0:55nie wiedziałem, co się dzieje.
-
0:55 - 0:57Wstydziłem się tego.
-
0:57 - 0:59Lekarz odpowiedział mi,
-
0:59 - 1:01teraz wiem, że w dobrej wierze,
-
1:01 - 1:02choć nazbyt upraszczając,
-
1:02 - 1:04ale i nie zupełnie źle.
-
1:04 - 1:06Powiedział: "Wiemy,
dlaczego to się dzieje z ludźmi. -
1:06 - 1:11Niektórzy z natury mają zaburzony
chemiczny balans w mózgu. -
1:11 - 1:12Musisz być jednym z nich.
-
1:12 - 1:14Po prostu potrzebne ci leki.
-
1:14 - 1:16To przywróci chemiczny balans do normy".
-
1:17 - 1:19Zacząłem brać leki Paxil albo Seroxat.
-
1:19 - 1:22To ta sama substancja
pod różnymi nazwami. -
1:22 - 1:24Poczułem się znacznie lepiej.
-
1:25 - 1:26Niewiele później
-
1:26 - 1:28to uczucie bólu zaczęło wracać.
-
1:28 - 1:30Zwiększano mi dawki,
-
1:30 - 1:33aż przez 13 lat dostawałem
największą dawkę -
1:33 - 1:35dozwoloną prawnie.
-
1:35 - 1:39Przez większość tych 13 lat,
szczególnie pod koniec -
1:39 - 1:40ciągle odczuwałem wielki ból.
-
1:40 - 1:43Zacząłem pytać samego siebie:
"Co tu się dzieje?". -
1:43 - 1:45Bo robiłem wszystko, co należy
-
1:45 - 1:48według tej opowieści,
która zdominowała kulturę. -
1:48 - 1:50"Dlaczego ciągle się tak czuję?"
-
1:50 - 1:53Żeby rozwiązać te dwie zagadki
-
1:53 - 1:55i napisać o tym książkę,
-
1:55 - 1:57ruszyłem w podróż dookoła świata.
-
1:57 - 1:59Pokonałem 65 000 kilometrów.
-
1:59 - 2:01Chciałem porozmawiać
z ekspertami z całego świata -
2:01 - 2:03o tym, co powoduje depresję i stany lękowe
-
2:03 - 2:05a zwłaszcza - co je leczy,
-
2:05 - 2:08i z tymi, którzy pokonali depresje i lęki
-
2:08 - 2:10na wiele różnych sposobów.
-
2:10 - 2:11Wiele się nauczyłem
-
2:11 - 2:14od wspaniałych ludzi,
których udało mi się poznać. -
2:14 - 2:17Ale myślę, że podstawą tego,
czego się nauczyłem, jest to: -
2:17 - 2:20jak na razie, mamy naukowe dowody
-
2:20 - 2:24dziewięciu różnych przyczyn
depresji i fobii. -
2:24 - 2:27Dwie z nich mają podłoże biologiczne.
-
2:27 - 2:29Geny mogą zwiększyć podatność,
-
2:29 - 2:31ale nie stanowią wyroku.
-
2:31 - 2:35Prawdą jest też, że zmiany w mózgu
powodowane przez depresję, -
2:35 - 2:37mogą utrudniać jej pokonanie.
-
2:37 - 2:39Ale większość czynników,
które według badań -
2:39 - 2:41powodują depresję i lęki,
-
2:41 - 2:43nie leżą w naszej biologii.
-
2:44 - 2:46To czynniki związane z tym, jak żyjemy.
-
2:46 - 2:48Ich zrozumienie ukazuje
-
2:48 - 2:51zupełnie inne rozwiązania,
-
2:51 - 2:52które należy proponować
-
2:52 - 2:55obok chemicznych antydepresantów.
-
2:55 - 2:57Na przykład:
-
2:57 - 3:01kiedy jesteś samotny,
łatwiej wpadniesz w depresję. -
3:01 - 3:04Jeśli w pracy nie masz
żadnej kontroli nad tym, co robisz, -
3:04 - 3:06wykonujesz tylko polecenia,
-
3:06 - 3:08łatwiej wpadniesz w depresję.
-
3:08 - 3:10Jeśli masz mało kontaktu z naturą,
-
3:10 - 3:12łatwiej wpadniesz w depresję.
-
3:12 - 3:15Jeden czynnik łączy
wiele przyczyn depresji, -
3:15 - 3:16jak się dowiedziałem.
-
3:16 - 3:18Nie łączy wszystkich, ale wiele.
-
3:18 - 3:20Wszyscy tutaj wiemy,
-
3:20 - 3:23że mamy naturalne fizyczne potrzeby.
-
3:23 - 3:24To oczywiste.
-
3:24 - 3:27Potrzebujemy jedzenia, wody,
-
3:27 - 3:29schronienia, czystego powietrza.
-
3:29 - 3:31Jeśli się was tego pozbawi,
-
3:31 - 3:33będziecie mieli duże problemy.
-
3:33 - 3:35A jednocześnie
-
3:35 - 3:38każdy człowiek ma naturalne
psychiczne potrzeby. -
3:38 - 3:40Potrzebne nam poczucie przynależności,
-
3:40 - 3:43poczucie, że życie ma znaczenie i cel,
-
3:43 - 3:46że ludzie cię dostrzegają i cenią,
-
3:46 - 3:48że masz przed sobą jakąś przyszłość.
-
3:48 - 3:51Nasza kultura ma wiele dobrych cech.
-
3:51 - 3:53Wiele rzeczy jest lepszych
niż w przeszłości. -
3:53 - 3:55Cieszę się, że żyje teraz.
-
3:55 - 3:57Ale coraz gorzej nam idzie
-
3:57 - 4:01zaspokajanie tych głębszych,
wewnętrznych, psychicznych potrzeb. -
4:02 - 4:04Nie tylko o to chodzi,
-
4:04 - 4:08ale sądzę, że to główna przyczyna
rosnącego kryzysu. -
4:09 - 4:12Trudno mi to przyswoić.
-
4:12 - 4:15Trudno było mi odejść
od traktowania depresji -
4:15 - 4:18jako usterki mózgu
-
4:18 - 4:20do ujrzenia w niej wielu przyczyn,
-
4:21 - 4:23łącznie ze sposobem życia.
-
4:23 - 4:25Zaczęło mi się to układać w całość
-
4:25 - 4:28dopiero podczas wywiadu
z psychiatrą z Południowej Afryki, -
4:28 - 4:30doktorem Derekiem Summerfieldem.
-
4:30 - 4:31To wspaniały człowiek.
-
4:31 - 4:35Doktor Summerfield
był w Kambodży w 2001 roku, -
4:35 - 4:38kiedy zaczynano stosować
chemiczne antydepresanty -
4:38 - 4:40w tym kraju.
-
4:40 - 4:43Lokalni lekarze nigdy
nie słyszeli o tych lekach, -
4:43 - 4:45więc pytali, co to takiego.
-
4:45 - 4:46Wyjaśnił,
-
4:46 - 4:48a oni powiedzieli:
-
4:48 - 4:50"Nie potrzebujemy ich,
już mamy antydepresanty". -
4:50 - 4:52A on na to: "Jak to?".
-
4:52 - 4:55Myślał, że zaczną opowiadać
o jakichś ziołowych lekarstwach, -
4:55 - 5:00jak dziurawiec czy miłorząb.
-
5:00 - 5:02A oni opowiedzieli mu historię.
-
5:03 - 5:06Jeden rolnik z okolicy
pracował na polu ryżowym. -
5:06 - 5:08Pewnego dnia stanął na minie,
-
5:08 - 5:10która została tam
z czasów wojny z USA. -
5:10 - 5:12Wybuch oderwał mu nogę,
-
5:12 - 5:13więc dali mu protezę.
-
5:13 - 5:16Po jakimś czasie wrócił do pracy w polu.
-
5:16 - 5:19Ale okazuje się, że stanie
w wodzie jest bolesne, -
5:19 - 5:20gdy ma się protezę.
-
5:20 - 5:22Domyślam się też, że to traumatyczne
-
5:22 - 5:25wrócić do pracy w polu,
gdzie zdarzył się ten wybuch. -
5:25 - 5:27Mężczyzna zaczął płakać całymi dniami.
-
5:27 - 5:29Nie chciał wstawać z łóżka.
-
5:29 - 5:32Miał wszystkie objawy klasycznej depresji.
-
5:32 - 5:33Tamtejszy lekarz powiedział:
-
5:33 - 5:36"Wtedy daliśmy mu antydepresant".
-
5:36 - 5:38Doktor Summerfield zapytał: "Co to było?".
-
5:38 - 5:41Wyjaśnili, że poszli z nim posiedzieć.
-
5:42 - 5:43Wysłuchali go.
-
5:44 - 5:47Zdali sobie sprawę, że jego ból ma sens.
-
5:47 - 5:50Trudno było mu to dostrzec
w obliczu depresji, -
5:50 - 5:54ale właściwie miał zupełnie
zrozumiały powód, by tak się czuć. -
5:54 - 5:57Jeden z lekarzy po rozmowie
z sąsiadami wymyślił: -
5:57 - 5:59"Jeśli kupimy mu krowę,
-
5:59 - 6:01będzie mógł zostać mleczarzem.
-
6:01 - 6:03Nie będzie musiał tkwić
w dołującej sytuacji. -
6:03 - 6:05Nie będzie musiał pracować w tym polu".
-
6:05 - 6:08Więc kupili mu krowę.
-
6:08 - 6:10Po paru tygodniach przestał płakać.
-
6:10 - 6:12Po miesiącu jego depresja zniknęła.
-
6:12 - 6:14Powiedzieli do Summerfielda:
-
6:14 - 6:17"Doktorze, ta krowa, to był antydepresant,
-
6:17 - 6:18to miałeś na myśli, prawda?".
-
6:18 - 6:19(Śmiech)
-
6:19 - 6:22(Brawa)
-
6:22 - 6:25Jeśli uczono cię myśleć o depresji,
tak jak mnie kiedyś, -
6:25 - 6:27i jak większość ludzi na tej sali,
-
6:27 - 6:28to brzmi jak kiepski żart, prawda?
-
6:28 - 6:30"Poszedłem do lekarki po antydepresanty,
-
6:30 - 6:32a ona dała mi krowę".
-
6:32 - 6:35Ale ci lekarze z Kambodży
wiedzieli intuicyjnie, -
6:35 - 6:38na podstawie pojedynczej,
nienaukowej anegdoty, -
6:38 - 6:41to, co najważniejsza
medyczna instytucja na świecie, -
6:41 - 6:43Światowa Organizacja Zdrowia (WHO),
-
6:43 - 6:45próbuje powiedzieć nam od lat,
-
6:45 - 6:48powołując się na dowody naukowe.
-
6:49 - 6:51Jeśli masz depresję,
-
6:51 - 6:52jeśli wpadasz w stany lękowe,
-
6:53 - 6:56to nie jesteś słaby ani szalony.
-
6:56 - 7:00Nie jesteś jak maszyna,
w której coś się zepsuło. -
7:00 - 7:04To twoje potrzeby nie zostały spełnione.
-
7:04 - 7:07Trzeba pamiętać też,
czego tamtejsi lekarze -
7:07 - 7:10ani Światowa Organizacja Zdrowia
nie mówią. -
7:10 - 7:11Nie mówią do tego rolnika:
-
7:11 - 7:14"Chłopie, weź się w garść.
-
7:14 - 7:17Sam masz dowiedzieć się jak
i sam naprawić problem". -
7:18 - 7:20Wręcz przeciwnie, mówią:
-
7:20 - 7:23"Jesteśmy tu jako grupa, żeby ci pomóc,
-
7:23 - 7:28i razem możemy rozwiązać ten problem".
-
7:29 - 7:33Tego potrzebuje każda osoba w depresji
-
7:33 - 7:36i na to każda z nich zasługuje.
-
7:36 - 7:39Właśnie dlatego wybitni lekarze z ONZ
-
7:39 - 7:41w swoim oficjalnym wystąpieniu
na Dzień Zdrowia -
7:41 - 7:43kilka lat temu w 2017 roku,
-
7:43 - 7:46mówili, że należy się mniej skupiać
na równowadze chemicznej, -
7:46 - 7:49a bardziej na zrównoważonym stylu życia.
-
7:49 - 7:51Leki mogą przynieść ulgę niektórym,
-
7:51 - 7:53mnie przyniosły ulgę na jakiś czas.
-
7:53 - 7:57Jednak właśnie dlatego, że ten problem
sięga głębiej niż biologia, -
7:58 - 8:01rozwiązanie też musi sięgać głębiej.
-
8:01 - 8:03Kiedy się tego dowiedziałem,
-
8:03 - 8:05pamiętam, że myślałem:
-
8:05 - 8:07"Mam te wszystkie naukowe dowody.
-
8:07 - 8:09Czytałem o wielu badaniach.
-
8:09 - 8:12Przeprowadziłem wywiady z wieloma
ekspertami, którzy to wyjaśniali". -
8:12 - 8:15Ale jednocześnie myślałem:
"Jak niby mamy to zrobić?". -
8:15 - 8:16Powody depresji
-
8:16 - 8:19są zwykle bardziej złożone
niż to, co działo się -
8:19 - 8:20z tym rolnikiem z Kambodży.
-
8:20 - 8:23Jak wykorzystać tę wiedzę?
-
8:23 - 8:26Podczas długiej podróży po świecie
-
8:26 - 8:28w poszukiwaniu materiału do książki
-
8:28 - 8:30spotykałem ludzi,
którzy to właśnie robili -
8:30 - 8:33od Sydney przez San Francisco
-
8:33 - 8:34do São Paulo.
-
8:34 - 8:36Spotykałem ludzi, którzy rozumieli
-
8:36 - 8:38głębsze przyczyny depresji
i stanów lękowych -
8:38 - 8:41i rozwiązywali je jako grupa.
-
8:41 - 8:44Oczywiście nie mogę opowiedzieć
wam o tych wszystkich, -
8:44 - 8:45których poznałem i opisałem,
-
8:45 - 8:49albo o wszystkich dziewięciu
przyczynach depresji, -
8:49 - 8:51bo nie pozwolili mi tu mówić
przez 10 godzin. -
8:51 - 8:53Możecie zgłosić do nich zażalenia.
-
8:53 - 8:55Ale chcę skupić się na dwóch przyczynach
-
8:55 - 8:58i dwóch związanych z nimi rozwiązaniach.
-
8:59 - 9:00Oto pierwsze.
-
9:00 - 9:03Jesteśmy najbardziej samotnym
społeczeństwem w historii. -
9:03 - 9:06Ostatnio naukowcy spytali Amerykanów:
-
9:06 - 9:09"Czy czujesz, że już z nikim
nie jesteś blisko?". -
9:09 - 9:1339% ludzi powiedziało, że tak.
-
9:13 - 9:14"Z nikim nie jestem blisko".
-
9:14 - 9:17W międzynarodowych pomiarach samotności
-
9:17 - 9:19Brytyjczycy i reszta Europy
są zaraz za USA, -
9:20 - 9:21gdyby ktoś próbował zadzierać nosa.
-
9:21 - 9:22(Śmiech)
-
9:22 - 9:24Wiele czasu spędziłem nad tym
-
9:24 - 9:27razem ze światowym ekspertem
w badaniu samotności. -
9:27 - 9:29Ten niezwykły człowiek,
profesor John Cacioppo, -
9:29 - 9:30który był w Chicago,
-
9:30 - 9:33zastanawiał się razem ze mną
nad jednym pytaniem. -
9:33 - 9:35Profesor Cacioppo pytał:
-
9:35 - 9:37"Dlaczego istniejemy?",
-
9:37 - 9:39"Dlaczego tu jesteśmy, dlaczego żyjemy?".
-
9:39 - 9:41Jeden ważny powód
-
9:41 - 9:44- nasi przodkowie
żyjący na afrykańskiej sawannie -
9:44 - 9:46byli naprawdę dobrzy w jednym.
-
9:46 - 9:50Nie byli więksi od zwierząt,
które potrafi pokonać. -
9:50 - 9:53Nie byli szybsi od zwierząt,
które potrafili pokonać. -
9:53 - 9:56Ale byli lepsi w organizowaniu się w grupy
-
9:56 - 9:57i we współpracy.
-
9:57 - 10:00Najpotężniejsza moc naszego gatunku:
-
10:00 - 10:01trzymanie się razem.
-
10:01 - 10:03Tak jak pszczoły żyją w roju,
-
10:04 - 10:06tak ludzie powinni żyć w społecznościach.
-
10:06 - 10:10My jesteśmy pierwszymi ludźmi,
-
10:10 - 10:12którzy opuścili swoje grupy.
-
10:12 - 10:15To sprawia, że czujemy się okropnie.
-
10:15 - 10:17Ale nie musi tak być.
-
10:17 - 10:20Jeden z bohaterów mojej książki,
a nawet mojego życia, -
10:20 - 10:22doktor Sam Everington
-
10:22 - 10:25ma swoją praktykę
w ubogiej dzielnicy Londynu, -
10:25 - 10:26gdzie mieszkałem przez wiele lat.
-
10:26 - 10:28Sam czuł się bardzo źle z tym,
-
10:28 - 10:30że przychodzą do niego tłumy
-
10:30 - 10:32pacjentów z poważnymi
objawami depresji i lęków. -
10:32 - 10:35Tak jak ja, nie jest on
przeciwnikiem leków. -
10:35 - 10:37Sądzi, że niektórym przynoszą ulgę.
-
10:37 - 10:38Ale dostrzegał dwie rzeczy.
-
10:39 - 10:42Po pierwsze, jego pacjenci
często wpadali w depresję -
10:42 - 10:46z całkowicie zrozumiałych powodów,
jak samotność. -
10:46 - 10:49Po drugie, mimo że leki
przynosiły niektórym ulgę, -
10:49 - 10:52w wielu przypadkach
nie rozwiązywały problemu. -
10:52 - 10:53Problemu leżącego u podłoża.
-
10:54 - 10:57Pewnego dnia Sam
zaproponował inne podejście. -
10:57 - 10:59Do jego centrum medycznego
przyszła kobieta, -
10:59 - 11:00Lisa Cunningham,
-
11:01 - 11:02którą poznałem później.
-
11:02 - 11:06Lisa zamknęła się w domu
z zatrważającymi objawami depresji -
11:07 - 11:08na siedem lat.
-
11:09 - 11:12Kiedy przyszła do centrum Sama
usłyszała: "Nie martw się, -
11:12 - 11:14będziemy podawać ci leki
-
11:14 - 11:16ale zalecimy ci coś jeszcze.
-
11:17 - 11:20Zalecimy ci, żebyś przychodziła
do centrum dwa razy w tygodniu -
11:20 - 11:23spotkać się z grupą ludzi
mierzących się z depresją. -
11:23 - 11:26Nie po to, by rozmawiać jak wam źle,
-
11:26 - 11:29ale po to, żebyście wymyślili,
co wartościowego razem możecie stworzyć. -
11:29 - 11:32Żebyście nie byli już samotni i nie czuli,
że życie nie ma sensu". -
11:32 - 11:35Kiedy grupa spotkała się pierwszy raz
-
11:35 - 11:37Lisa zwymiotowała ze strachu.
-
11:37 - 11:39Tak bardzo ją to przytłoczyło.
-
11:39 - 11:42Ale ludzie zaczęli
masować jej plecy, rozmawiali. -
11:42 - 11:43Zastanawiali się, co robić.
-
11:43 - 11:46To byli ludzie z biednej
dzielnicy Londynu, jak ja. -
11:46 - 11:48Nie wiedzieli nic o ogrodnictwie.
-
11:48 - 11:50Pomyśleli: "Nauczmy się ogrodnictwa".
-
11:50 - 11:52Było takie miejsce za ośrodkiem.
-
11:52 - 11:53Zarośla.
-
11:53 - 11:55"Może zaczniemy uprawiać tam ogród?"
-
11:55 - 11:57Zaczęli wypożyczać książki z biblioteki,
-
11:57 - 11:59zaczęli oglądać YouTube.
-
11:59 - 12:02Zaczęli brudzić sobie ręce ziemią.
-
12:02 - 12:05Zaczęli uczyć się rytmu pór roku.
-
12:05 - 12:06Jest wiele dowodów,
-
12:06 - 12:08że obcowanie z naturą
-
12:08 - 12:10jest potężnym antydepresantem.
-
12:10 - 12:13Ale zaczęli robić coś
jeszcze ważniejszego. -
12:13 - 12:15Zaczęli tworzyć wspólnotę.
-
12:15 - 12:17Zaczęli tworzyć grupę.
-
12:17 - 12:19Zaczęli dbać o siebie nawzajem.
-
12:19 - 12:21Jeśli jeden z nich się nie pojawił,
-
12:21 - 12:24reszta zaczynała go szukać,
pytać: "Czy wszystko OK?". -
12:24 - 12:26Pomagali mu radzić sobie z tym,
co sprawiało mu kłopot. -
12:26 - 12:28Tak jak ujęła to Lisa:
-
12:28 - 12:31"Kiedy ogród zaczął kwitnąć,
-
12:31 - 12:32my zaczęliśmy kwitnąć".
-
12:32 - 12:35To podejście, zalecanie socjalizacji,
-
12:35 - 12:36rozprzestrzenia się w Europie.
-
12:36 - 12:39Pomału przybywa dowodów,
-
12:39 - 12:41że może to skutkować
znacznym spadkiem poziomu -
12:41 - 12:43depresji i lęków.
-
12:43 - 12:47Gdy pewnego dnia stałem
w ogrodzie zbudowanym przez Lisę -
12:47 - 12:50i jej, niegdyś pogrążonych
w depresji, przyjaciół, -
12:50 - 12:51- to bardzo piękny ogród -
-
12:51 - 12:52miałem taką myśl,
-
12:52 - 12:56zaczerpniętą w dużej mierze
od profesora Hugh Mackaya z Australii. -
12:56 - 13:01Myślałem sobie, zwykle, gdy ktoś
czuję się zdołowany w naszej kulturze, -
13:01 - 13:04mówimy, pewnie każdy z nas
to kiedyś powiedział, ja też, -
13:04 - 13:07"Po prostu bądź sobą".
-
13:08 - 13:11Uświadomiłem sobie,
że właściwie należy powiedzieć: -
13:11 - 13:12"Nie bądź sobą.
-
13:12 - 13:14Nie bądź samym sobą.
-
13:14 - 13:16Bądź nami. Bądźmy.
-
13:17 - 13:18Bądź częścią grupy".
-
13:18 - 13:22(Brawa)
-
13:22 - 13:24Rozwiązanie tego problemu
-
13:24 - 13:28nie leży w coraz większym poleganiu
na własnych umiejętnościach -
13:28 - 13:29jako odrębnej jednostki,
-
13:29 - 13:31to właśnie jedna z przyczyn kryzysu.
-
13:31 - 13:34Rozwiązanie polega na łączeniu się
z większą całością. -
13:34 - 13:36To nawiązuje do innej przyczyny depresji
-
13:36 - 13:39i stanów lękowych,
o której chciałem opowiedzieć. -
13:39 - 13:41Wszyscy wiedzą,
-
13:41 - 13:45że śmieciowe jedzenie stało się częścią
naszej diety i przez to chorujemy. -
13:45 - 13:47Nie mówię tego z wyższością.
-
13:47 - 13:49Dosłownie przyszedłem tutaj z McDonalda.
-
13:49 - 13:53Na widok tego zdrowego śniadania
na TED musiałem tam iść. -
13:53 - 13:58Tak jak fast foody zawładnęły dietą
i sprawiły, że chorujemy fizycznie, -
13:58 - 14:02tak coś w rodzaju śmieciowych wartości
zawładnęło naszymi umysłami -
14:02 - 14:04i choruje nasza psychika.
-
14:04 - 14:07Przez tysiące lat filozofowie mówili:
-
14:07 - 14:12Jeśli uznasz, że w życiu
liczą się tylko pieniądze i prestiż, -
14:12 - 14:13to będziesz się czuł okropnie.
-
14:13 - 14:16To nie jest dokładny
cytat z Schopenhauera, -
14:16 - 14:17ale z grubsza o to mu chodziło.
-
14:17 - 14:20Dziwne, że nikt tego nie badał,
-
14:20 - 14:24dopóki nie pojawiła się niezwykła osoba,
profesor Tim Kasser, -
14:24 - 14:26który pracuje w Knox College w Illinois.
-
14:26 - 14:29Zajmuje się tym od jakichś 30 lat.
-
14:29 - 14:32Jego badania sugerują kilka
naprawdę ważnych rzeczy. -
14:32 - 14:35Po pierwsze, im bardziej wierzysz,
-
14:35 - 14:40że możesz pozbyć się smutku,
kupując coś wystawnego, -
14:40 - 14:42i tym samym polepszyć sobie życie,
-
14:42 - 14:45tym większe prawdopodobieństwo,
że wpadniesz w depresję. -
14:45 - 14:46Po drugie,
-
14:46 - 14:51jako społeczeństwo coraz bardziej
kierujemy się tymi przekonaniami. -
14:51 - 14:52Całe życie
-
14:52 - 14:56pod naporem reklam, Instagrama
i innych tego rodzaju rzeczy. -
14:57 - 14:58Kiedy o tym myślałem,
-
14:58 - 15:04uświadomiłem sobie, że nasze dusze
karmi się czymś w rodzaju KFC. -
15:04 - 15:08Szkoli się nas, żebyśmy szukali
szczęścia nie tam, gdzie trzeba. -
15:08 - 15:11I tak jak fast foody nie zaspakajają
potrzeb żywieniowych, -
15:11 - 15:13i właściwie sprawiają, że źle się czujesz,
-
15:13 - 15:16śmieciowe wartości nie spełniają
potrzeb psychicznych -
15:16 - 15:19i oddalają cię od dobrego życia.
-
15:19 - 15:22Ale kiedy pierwszy raz
słuchałem profesora Kassera -
15:22 - 15:23i uczyłem się tego wszystkiego,
-
15:23 - 15:26miałem dziwną mieszankę uczuć.
-
15:26 - 15:28Z jednej strony wydało mi się to
dużym wyzwaniem. -
15:28 - 15:32Uświadomiłem sobie,
jak często we własnym życiu -
15:32 - 15:37próbuję leczyć zły nastrój
rzeczami na pokaz. -
15:37 - 15:40Zrozumiałem, czemu to się nie sprawdzało.
-
15:41 - 15:44Myślałem też: czy to nie oczywiste?
-
15:44 - 15:46Niemal banalne, prawda?
-
15:46 - 15:47Jeśli powiedziałbym:
-
15:47 - 15:49nikt z was na łożu śmierci
nie będzie myśleć -
15:49 - 15:52o wszystkich kupionych butach
ani o udostępnieniach swoich postów, -
15:52 - 15:55tylko o momentach pełnych miłości,
znaczenia, o więziach. -
15:55 - 15:57To brzmi niemal jak frazes.
-
15:57 - 16:00Ale spytałem profesora:
-
16:00 - 16:03"Dlaczego czuję tę dziwne rozdwojenie?".
-
16:03 - 16:07Odpowiedział: "W pewnym stopniu
wszyscy to wiemy. -
16:07 - 16:09Ale w naszej kulturze,
nie żyjemy według tego. -
16:09 - 16:11Każdy to zna, to już frazesy,
-
16:11 - 16:12ale nie żyjemy według nich".
-
16:12 - 16:14Wciąż pytałem: Dlaczego?
-
16:14 - 16:17Dlaczego ignorujemy coś tak istotnego?
-
16:17 - 16:20Po chwili profesor Kasser powiedział:
-
16:20 - 16:24"Ponieważ żyjemy w mechanizmie,
-
16:24 - 16:26który zaprojektowano tak,
żebyśmy ignorowali to, co ważne". -
16:27 - 16:29Musiałem to przemyśleć.
-
16:29 - 16:30"Bo żyjemy w mechanizmie,
-
16:30 - 16:34który zaprojektowano tak,
żebyśmy ignorowali to, co ważne". -
16:35 - 16:37Profesor zastanawiał się,
czy da się go zniszczyć. -
16:38 - 16:40Przeprowadził wiele badań na ten temat.
-
16:40 - 16:41Podam wam jeden przykład.
-
16:41 - 16:45Nalegam, aby każdy z was
wypróbował to z przyjaciółmi i rodziną. -
16:45 - 16:48Nathan Dungan stworzył grupę
nastolatków i dorosłych, -
16:48 - 16:53która zbierała się przez pewien czas
na serię sesji, żeby się spotkać. -
16:53 - 16:54Jednym z celów grupy było
-
16:54 - 16:58namówić ludzi, żeby pomyśleli
o chwili w swoim życiu, -
16:58 - 17:00kiedy czuli, że odnaleźli sens i cel.
-
17:01 - 17:03Dla różnych ludzi,
znaczyło to coś innego. -
17:03 - 17:07Dla niektórych była to muzyka,
pisanie, pomaganie innym. -
17:07 - 17:09Jestem pewny, że każdy
może coś takiego wymyślić. -
17:09 - 17:12Celem grupy było zmusić
ludzi do postawienia pytania: -
17:12 - 17:15"Jak poświęcić więcej życia
-
17:15 - 17:18na stwarzanie takich momentów,
-
17:18 - 17:21a mniej na kupowanie
niepotrzebnego badziewia, -
17:21 - 17:23wstawiania go na media społecznościowe,
-
17:23 - 17:25żeby inni pisali: "Jezu, ale zazdroszczę".
-
17:25 - 17:27Doszli do wniosku,
-
17:27 - 17:28że te spotkania
-
17:28 - 17:31były niczym klub AA
dla uzależnionych od konsumpcjonizmu. -
17:32 - 17:35Opowiadanie w grupie o takich wartościach,
-
17:35 - 17:37motywowanie do działań
i wzajemna kontrola, -
17:37 - 17:41doprowadziły do zauważalnej
zmiany ich priorytetów. -
17:41 - 17:45Odwiodło ich od zalewu
wiadomości wpędzających w depresję. -
17:45 - 17:47szkolących, by szukać szczęścia
nie tam, gdzie trzeba, -
17:47 - 17:50w stronę bardziej istotnych
i krzepiących wartości, -
17:50 - 17:54które wyciągają nas z depresji.
-
17:54 - 17:57Ale mimo tych wszystkich rozwiązań,
które widziałem, i o których pisałem, -
17:57 - 18:00i wielu, o których tutaj nie mówiłem,
-
18:00 - 18:02wciąż myślałem:
-
18:02 - 18:05Czemu tak długo zajęło mi
odnalezienie tych prawd? -
18:05 - 18:06Bo kiedy wyjaśniałem je innym,
-
18:06 - 18:09tylko niektóre z nich
są nieco bardziej skomplikowane, -
18:09 - 18:11to nie jest fizyka kwantowa.
-
18:11 - 18:14Do pewnego stopnia
wiemy już to wszystko. -
18:14 - 18:17Czemu tak trudno nam to zrozumieć?
-
18:17 - 18:19Myślę, że jest wiele powodów.
-
18:20 - 18:23Ale myślę, że jednym z nich jest to,
że musimy zmienić nasze pojmowanie -
18:23 - 18:27tego, czym naprawdę są depresja i fobie.
-
18:28 - 18:30Są prawdziwe biologiczne przyczynki
-
18:30 - 18:32depresji i stanów lękowych.
-
18:32 - 18:35Ale jeśli zrzucimy to wszystko
wyłącznie na biologię, -
18:36 - 18:37tak jak ja kiedyś,
-
18:37 - 18:41i tak, jak sądzę, nasza kultura
przez niemal całe moje życie, -
18:41 - 18:45to choć niechcący,
-
18:45 - 18:48ale przekazujemy ludziom:
-
18:48 - 18:50"Twój ból niczego nie oznacza.
-
18:51 - 18:52To tylko dysfunkcja.
-
18:52 - 18:54To jak zakłócenie
w programie komputerowym. -
18:54 - 18:58To tylko problem z kablami
w twojej głowie". -
18:58 - 19:01Ale ja mogłem zmienić
swoje życie dopiero wtedy, -
19:01 - 19:05kiedy uświadomiłem sobie,
że depresja nie jest błędem systemu. -
19:07 - 19:09Jest sygnałem.
-
19:09 - 19:11Twoja depresja jest sygnałem.
-
19:11 - 19:12Mówi ci o czymś.
-
19:13 - 19:16(Brawa)
-
19:18 - 19:20Czujemy się tak z jakichś powodów
-
19:20 - 19:23i może być trudno je dostrzec
w otchłaniach depresji. -
19:23 - 19:25Bardzo dobrze to znam
z własnego doświadczenia. -
19:25 - 19:29Ale z właściwą pomocą
można zrozumieć te problemy -
19:29 - 19:31i rozwiązać je razem.
-
19:31 - 19:33Ale żeby to zrobić,
-
19:33 - 19:35pierwszy krok
-
19:35 - 19:37to przestać obrażać te sygnały,
-
19:37 - 19:41nazywając je oznakami słabości,
szaleństwa albo czystej biologii, -
19:41 - 19:44co dotyczy tylko niewielkiej grupy ludzi.
-
19:44 - 19:46Trzeba zacząć słuchać tych sygnałów,
-
19:46 - 19:51bo mówią nam o czymś,
co musimy usłyszeć. -
19:51 - 19:55Tylko gdy prawdziwie
wsłuchamy się w te sygnały, -
19:55 - 19:59kiedy je docenimy i uszanujemy,
-
19:59 - 20:02zaczniemy dostrzegać
-
20:02 - 20:06wyzwalające, kojące,
głębsze rozwiązania. -
20:07 - 20:12Krowy, które czekają na nas wszędzie.
-
20:12 - 20:13Dziękuję.
-
20:13 - 20:17(Brawa)
-
20:17 - 20:19Dziękuję.
- Title:
- To może być przyczyna twojej depresji i stanów lękowych
- Speaker:
- Johann Hari
- Description:
-
W poruszającej i życiowej prelekcji dziennikarz Johann Hari dzieli się nową wiedzą o przyczynach depresji i lęków, zaczerpniętą od ekspertów z całego świata oraz o pojawiających się rozwiązaniach. Hari mawia: „Jeśli masz depresję lub wpadasz w stany lękowe, nie jesteś słaby ani szalony - to twoje potrzeby nie zostały spełnione”.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 20:31
Rysia Wand approved Polish subtitles for This could be why you're depressed or anxious | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for This could be why you're depressed or anxious | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for This could be why you're depressed or anxious | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for This could be why you're depressed or anxious | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for This could be why you're depressed or anxious | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for This could be why you're depressed or anxious | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for This could be why you're depressed or anxious | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for This could be why you're depressed or anxious |