Haiti'nin ilk ve son kralı- Marlene Daut

Tam dersi görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/the-first-and-last-king-of-haiti-marlene-daut

Haiti'nin kraliyet çifti,sağır edici alkışlarla taç giydi. Süslü tacını aldıktan sonra, Henry Christopha, 20 metre yüksekte olan tahtına geçti. Ancak tezahürat yapanlar, Haiti'nin ilk kralının sonuncusu olacağını bilmiyorlardı. Bu devrimci kimdi? Marlene Daut, doğumda köleleşen bir erkeğin nasıl kral olduğunu detaylı bir şekilde açıklıyor.

Ders Marlene Daut, animasyon Cabong Studios tarafından yapıldı.

Haiti'nin kraliyet çifti,
sağır edici alkışlarla taç giydi.

Süslü tacını ve asasını aldıktan sonra,

Henry Christophe,
20 metre yüksekte olan tahtına geçti.

Ancak tezahürat yapanlar,
Haiti'nin ilk kralının

sonuncusu olacağını bilmiyorlardı.

Grenada adasında doğumunda
köleleştirilmiş olan Christophe,

çocukluğunu Karayip adalarının
çoğuna taşınarak geçirdi.

1779 yılında sadece 12 yaşındayken,

Amerikalı devrimcilere Savannah Savaşı'nda
yardımcı olmak için

efendisine eşlik etti.

Bu uzun süreli kuşatma, Christophe’un
şiddetli bir devrimle ilk karşılaşmasıdır.

Savaştan hemen sonra
Christophe’un hayatı hakkında

günümüze ulaşan
az sayıda yazılı kayıt var.

Önümüzdeki on yıl boyunca,

Fransız Saint-Domingue
kolonisindeki bir otelde bir duvarcı

ve garson olarak çalıştığını biliyoruz
ve Haiti daha sonra biliniyordu.

1791 yılında,
koloninin köleleri isyan çıkarınca,

Christophe özgürlük için
savaşmak için başka bir fırsat buldu.

Toussaint Louverture liderliğindeki
isyancılar, ada sahiplerinin yanı sıra

adanın kontrolünü isteyen İngiliz
ve İspanyol güçlerine karşı savaştı.

Christophe hızla,
kendisinin daha deneyimli generallere

eşit olduğunu kanıtlayarak yükseldi.

1793'te Louverture,

tüm Saint-Domingue köleleştirilmiş
insanlarını başarıyla kurtarmıştı

ve 1801'de adayı yarı özerk bir
sömürge olarak kurmuştu.

Fakat bu süre zarfında, Napolyon Bonaparte
Fransa'da iktidara gelmiş

ve imparatorlukta köleliği
ve Fransız otoritesini

restore etme görevini yerine getirmişti.

Fransız köleliğini eski hâline getirme
girişimi şiddetli direnişle karşılaştı,

General Christophe
askeri işgali önlemek için

başkenti bile yaktı.

Sonunda, isyan ve sarı ateş salgını,

Fransız askerleri geri çekmeye zorladı
ama çatışmada zayiat verilmedi.

Louverture yakalandı ve bir Fransız
hapishanesinde ölüme terk edildi;

Christophe’un dokuz yaşındaki oğlunun
birkaç yıl sonra paylaşacağı bir kader.

Devrimin ardından
Christophe ve generaller,

Jean-Jacques Dessalines
ve Alexandre Pétion

yeni hükûmette
öne çıkan pozisyonlara yükseldi.

1804 yılında, Dessalines
bağımsız Haiti imparatoru ilan edildi.

Fakat özel gücü elinde tutma arzusu,
taraftarlarını uzaklaştırdı.

Sonunda, Dessalines’in yönetimi
1806’da suikastla sonuçlanan

siyasi bir komployu teşvik etti.

Ardından gelen güç mücadelesi,
ülkeyi bölen bir iç savaşa yol açtı.

1807'de Christophe Cap-Haitien'de
kuzey başkanlığını yönetiyordu

ve Pétion güneyi
Port-au-Prince'den yönetiyordu.

Pétion, cumhuriyetini
ABD’den modelleyerek

devrimin demokratik
köklerine sadık kalmaya çalıştı.

Hatta diğer ülkelerdeki sömürge karşıtı
devrimcileri bile destekledi.

Bu politikalar onu halkına sevdirdi,

ancak ticareti
ve ekonomik büyümeyi yavaşlattı.

Christophe ise, bağımsız bir Haiti için
daha saldırgan planlar yaptı.

Devletin tarım kontrolünü korurken
toprakları halka dağıttı.

Ayrıca, İngiltere
ve Amerika Birleşik Devletleri de

dahil olmak üzere birçok
yabancı ülkeyle ticaret kurdu

ve dış politikalarına
müdahale etmeme sözü verdi.

Fransızlar yeniden istila etmeyi
dener diye büyük bir kale inşa etti.

Tüm bunları başarmak için
Christophe zorunlu çalışma başlattı

ve otoritesini güçlendirmek için 1811'de
kendisini kral olarak taçlandırdı.

Saltanatı boyunca, eşi
ve kalan üç çocuğuyla birlikte

Sans Souci adında
görkemli bir sarayda yaşadı.

Christophe’un krallığı,
ticaretin, endüstrinin, kültürün

ve eğitimin hızlı gelişmesine
nezaret etti.

Halk eğitimini sağlamak için
ünlü Avrupalı sanatçıları

ve Avrupalı öğretmenleri
Haiti’nin kültürel dünyasına getirtti.

Ancak, kral başlangıçta
vatandaşları arasında popüler olmuşken

emirleri, Haitililerin yok etmek için
mücadele ettikleri köleliğin

rahatsız edici bir hatırlatmasıydı.

Zaman geçtikçe, giderek artan
otoriter politikaları destek kaybetti

ve güneye karşı olan rakipleri güçlendi.

1820 Ekim'inde saltanatı
trajik bir şekilde son buldu.

Zayıflatıcı bir inme aylar sonra ülkeyi
yönetememesine neden oldu,

ordusunun kilit üyeleri
güney güçlerine gitti.

İhanete uğramış
ve umutsuz kral intihar etti.

Bugün, Christophe’un
karmaşık tarihinin izleri hâlâ

saraylarının un ufak kalıntılarında
ve Haiti’nin

köleliği kalıcı olarak kaldıran
ilk ulus olma mirasında bulunabilir.