Πώς η μαγεία της καλοσύνης με βοήθησε να επιβιώσω το Ολοκαύτωμα

Ο επιζών του Ολοκαυτώματος Βέρνερ Ράιχ εξιστορεί την οδυνηρή εφηβεία του ως αιχμάλωτος μεταφερόμενος σε διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης -- και μοιράζεται το πώς μια μικρή πράξη καλοσύνης, μπορεί να εμπνεύσει μια ζωή γεμάτη συμπόνια. «Αν ποτέ γνωρίσετε κάποιον που χρειάζεται βοήθεια, αν γνωρίζετε κάποιον που είναι φοβισμένος, να είστε καλοί μαζί τους», λέει «Αν το κάνετε την κατάλληλη στιγμή, θα μπει στην καρδιά τους, και θα είναι μαζί τους όπου και αν πάνε, για πάντα».

Στο απολαυστικό βιβλίο
«Ο Μικρός Πρίγκιπας»

υπάρχει μια ρήση που λέει το εξής:

«Μόνο με την καρδιά
μπορεί να δει κανείς σωστά.

Ό,τι είναι ουσιώδες
είναι αόρατο για τα μάτια».

Και καθώς ο συγγραφέας
έγραψε αυτές τις λέξεις

καθισμένος σε μια αναπαυτική καρέκλα,
κάπου στις Ηνωμένες Πολιτείες,

εγώ έμαθα το ίδιο ακριβώς μάθημα,

μίλια μακριά σε ένα αηδιαστικό,
βρόμικο κατάλυμα,

σε ένα στρατόπεδο εξόντωσης στην Πολωνία.

Δεν είναι η αξία ή το μέγεθος ενός δώρου
που μετράει πραγματικά,

είναι το πώς το κρατάς στην καρδιά σου.

Όταν ήμουν έξι χρονών,

η μητέρα μου, ο πατέρας μου,
η αδερφή μου κι εγώ

αφήσαμε τη Γερμανία που μισούσε τους
Εβραίους και πήγαμε στη Γιουγκοσλαβία.

Και ήμασταν στη Γιουγκοσλαβία
για επτά ευτυχισμένα χρόνια,

και ύστερα η Γερμανία εισέβαλε
στη Γιουγκοσλαβία,

και ξαφνικά βρεθήκαμε πάλι καταδιωκόμενοι,

και έπρεπε να αρχίσω να κρύβομαι.

Και κρυβόμουν για περίπου δύο χρόνια,

με ένα ζευγάρι που είχε εργαστεί
για το αντιστασιακό κίνημα.

Και εμφάνιζα φιλμ κι έκανα μεγεθύνσεις.

Μία μέρα, όταν ήμουν 15 χρονών,

με συνέλαβε η Γκεστάπο

και ξυλοκοπήθηκα,

και, για δύο μήνες,
σερνόμουν σε διάφορες φυλακές,

και τελικά, κατέληξα

σε ένα παλιό φρούριο 150 ετών
στην Τσεχοσλοβακία,

το οποίο οι Ναζί είχαν μετατρέψει
σε στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Ήμουν εκεί για 10 μήνες.

Άπλωνα σιδηροδρομικές ράγες,

εξόντωνα τρωκτικά και παράσιτα,

έφτιαχνα καλάθια,

κι ύστερα από 10 μήνες,

γύρω στους 2.000 από μας
επιβιβαστήκαμε σε άμαξες για ζώα,

οι πόρτες έκλεισαν,
και μας έστειλαν ανατολικά.

Για τρεις μέρες, ταξιδέψαμε έτσι,

και όταν μας ξεφόρτωσαν,

μυρίζαμε ούρα και κόπρανα,

και βρεθήκαμε στο στρατόπεδο
εξόντωσης του Άουσβιτς.

Ένα στρατόπεδο το οποίο,
μέχρι εκείνο τον καιρό

είχε δολοφονήσει ήδη
πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους,

και τους έστελνε μέσω
της καμινάδας στον ουρανό.

Όταν φτάσαμε, μας αφαιρέθηκαν
όλα μας τα υπάρχοντα,

οτιδήποτε είχαμε,

και μας δόθηκαν ριγέ στολές,

μας έκαναν ένα τατουάζ στα χέρια,

και επίσης μας μετέφεραν το μήνυμα,

ότι θα βρισκόμασταν εκεί
για ακριβώς έξι μήνες.

Και μετά από αυτό το διάστημα,
θα αφήναμε το στρατόπεδο.

Διαμέσω της καμινάδας.

Μας διένειμαν σε διαφορετικούς στρατώνες.

Και οι στρατώνες ήταν γεμάτοι
με ξύλινα κρεβάτια-κουκέτες,

έξι άνθρωποι σε κάθε επίπεδο,

τρεις κοιμόντουσαν σε μία κατεύθυνση
και τρεις στην άλλη κατεύθυνση,

ώστε όπως και να κοιμόσουν,

πάντα είχες ένα ζευγάρι
πόδια στο πρόσωπό σου.

Ο άντρας δίπλα μου
ήταν ένας εξαιρετικά καλός κύριος,

και συστήθηκε ως ο κύριος Χέρμπερτ Λεβίν.

Ο κ. Λεβίν ήταν καλός
και ευγενικός μαζί μου.

Μια μέρα, όταν επέστρεψα από μια αγγαρεία,

σκαρφάλωσα πάνω,

γιατί ήμουν στο πάνω επίπεδο
της τρίκλινης κουκέτας,

κι εκεί ήταν ο κ. Λεβίν
με μια τράπουλα στα χέρια.

Και ανακάτευε αυτά τα χαρτιά.

Και δεν μπορούσα να καταλάβω τι γίνεται.

Ξέρετε το να έχεις
μια τράπουλα στο Άουσβιτς,

είναι σαν να βρίσκεις
έναν γορίλα στην μπανιέρα σου.

(Γέλια)

Ξέρετε, «Τι κάνει εκεί;»

Και τότε ο κ. Λεβίν
γύρισε προς το μέρος μου

και μου προσέφερε την τράπουλα
και είπε, «Διάλεξε ένα χαρτί».

Οπότε και διάλεξα ένα χαρτί,

και τότε μου έκανε ένα κόλπο.

Έκανε ένα θαύμα.

Και δεν είχα ξαναδεί κόλπο με τράπουλα,

και ο άντρας που το έκανε
καθόταν ακριβώς μπροστά μου.

Και τότε ο κ. Λεβίν έκανε το αδιανόητο.

Άρχισε να μου εξηγεί το κόλπο.

Και τα λόγια του χαράχτηκαν στο μυαλό μου.

Και θυμόμουν και την παραμικρή λέξη,

κι από κείνη την ημέρα,

εξασκούσα αυτό το τρικ κάθε μέρα.

Αν και δεν είχα χαρτιά.

Απλά συνέχιζα να κάνω πρακτική.

Περίπου τρεις εβδομάδες αργότερα,

ολόκληρο το στρατόπεδο, με εξαίρεση
καμιάς διακοσαριάς από εμάς,

στάλθηκε στους θαλάμους αερίων.

Εμένα με έστειλαν σε άλλο στρατόπεδο,
όπου δούλευα σε στάβλους,

και ύστερα, τον Ιανουάριο του 1945,

όταν οι Ρώσοι άρχισαν να προελαύνουν,

έστειλαν 60.000 από μας σε πορεία θανάτου.

Και περπατούσαμε για τρεις μέρες,
με κάποιες διακοπές,

μέσα στο καταχείμωνο,

και μέχρι να φτάσουμε
στις σιδηροδρομικές γραμμές,

από τους 60.000 ανθρώπους,

οι 15.000 είχαν πεθάνει.

Και οι υπόλοιποι από εμάς
φορτωθήκαμε σε ανοιχτά βαγόνια,

και για τέσσερις μέρες κάναμε όλη τη
διαδρομή από την Πολωνία ως την Αυστρία.

Και βρεθήκαμε σε ένα στρατόπεδο θανάτου,

σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης
που λεγόταν Μαουτχάουζεν,

το οποίο κι αυτό
ήταν χτισμένο σαν φρούριο.

Και σ'αυτό το σημείο
οι Ες Ες μας εγκατέλειψαν,

και δεν υπήρχε φαγητό εκεί,

και υπήρχαν χιλιάδες
και χιλιάδες πτώματα εκεί.

Κοιμόμουν για τρεις μέρες
δίπλα σε έναν νεκρό άντρα,

απλά για να παίρνω τη δική του μερίδα,
μια χούφτα μουχλιασμένο ψωμί.

Και δύο μέρες πριν τη λήξη
του πολέμου, στις 5 Μαΐου,

απελευθερωθήκαμε
από Αμερικανικές δυνάμεις.

Εκείνο τον καιρό ήμουν 17 χρονών,

και ζύγιζα 29 κιλά.

Και έκανα ωτοστόπ για να πάω
πίσω στη Γιουγκοσλαβία.

Όταν επέστρεψα στη Γιουγκοσλαβία,

είχε κομμουνισμό εκεί,

δεν είχα οικογένεια εκεί

και δεν είχα πια φίλους εκεί.

Έμεινα εκεί για δύο χρόνια,

και μετά από δύο χρόνια,
κατάφερα να δραπετεύσω στην Αγγλία.

Και όταν έφτασα στην Αγγλία,

δεν μπορούσα να μιλήσω Αγγλικά,

δεν είχα καμία εκπαίδευση,
δεν είχα δεξιότητες.

Άρχισα να εργάζομαι,

και ύστερα από περίπου έναν χρόνο
από την άφιξή μου στην Αγγλία,

μου αγόρασα μια τράπουλα.

Και για πρώτη φορά,

έκανα το μαγικό τρικ

που μου είχε δείξει στο Άουσβιτς,
πάνω στο τρίκλινο κρεβάτι.

Και πέτυχε!

Και δούλεψε υπέροχα.

Και το έδειξα σε μερικούς φίλους μου,

και το λάτρεψαν.

Και πήγα σε μαγαζί με μαγικά,
και αγόρασα μερικά τρικ,

και τα έδειξα στους φίλους μου,

και αγόρασα κι άλλα μαγικά κόλπα

και τους τα έδειξα κι αυτά.

Και μετά αγόρασα μερικά βιβλία για μαγικά,
και ύστερα αγόρασα κι άλλα βιβλία.

Μια πολύ, πολύ λεπτή γραμμή

διαχωρίζει το χόμπι από την τρέλα.

(Γέλια)

Τέλος πάντων, παντρεύτηκα,

και ήρθα στις Η.Π.Α,

και μια από τις πρώτες δουλειές που είχα,

απαιτούσε να μιλάω
σε μικρά γκρουπ ανθρώπων.

Και τα κατάφερα, ήμουν πολύ καλός σ' αυτό.

Και πριν από 25 χρόνια, συνταξιοδοτήθηκα.

Και άρχισα να δίνω ομιλίες σε σχολεία.

Και ο μόνος λόγος που μπορούσα
και μιλούσα σε σχολεία,

ήταν επειδή ένας πολύ φιλικός άντρας,

έδειξε σε ένα φοβισμένο παιδί
ένα κόλπο με χαρτιά,

μέσα σ' ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Αυτός ο άνδρας που
μου το έδειξε, ο κ. Λεβίν,

ήταν επαγγελματίας μάγος.

Δούλευε στη Γερμανία,

και όταν ήρθε στο Άουσβιτς,
οι Ες Ες ήξεραν ποιος είναι,

οπότε και του έδωσαν μερικά χαρτιά,

του έδωσαν ένα κομμάτι σύρμα,

του έδωσαν μερικά ζάρια,

και εκείνος τους έκανε μαγικά.

Και επίσης τους μάθαινε
και μερικά από αυτά.

Ο ίδιος επέζησε τον πόλεμο,

αλλά η γυναίκα του και ο γιος του πέθαναν.

Ήρθε στις Η.Π.Α.
και έδωσε διάφορες παραστάσεις,

αλλά δεν τον συνάντησα ξανά.

Αλλά το τρικ που μου έδειξε
έμεινε μαζί μου,

και με κατέστησε ικανό να πηγαίνω
σε διάφορα σχολεία,

και να προσπαθώ να κάνω
αυτόν τον κόσμο λίγο καλύτερο.

Έτσι λοιπόν, αν ποτέ γνωρίσετε κάποιον
που χρειάζεται βοήθεια,

αν γνωρίζετε κάποιον που φοβάται,

να είστε καλοί μαζί τους.

Δώστε τους συμβουλή,

δώστε τους μια αγκαλιά,

μάθετέ τους ένα μαγικό κόλπο με χαρτιά.

Ό,τι και να κάνετε,

θα είναι ελπίδα για εκείνους.

Και αν το κάνετε την κατάλληλη στιγμή,

θα μπει στην καρδιά τους,

και θα μείνει μαζί τους,
όπου κι αν πάνε, για πάντα.

Ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα)