Hòn đá thay đổi lý thuyết về nguồn gốc sự sống.
-
0:01 - 0:06Trái đất đã 4,6 tỷ năm tuổi
-
0:06 - 0:11nhưng đời người thường chỉ
kéo dài dưới 100 năm. -
0:11 - 0:15Vậy sao lại phải quan tâm đến
lịch sử hành tinh này -
0:15 - 0:20khi quá khứ xa vời có vẻ không
quan trọng gì tới đời sống nhật tại? -
0:21 - 0:23Thì theo như những gì chúng ta biết,
-
0:23 - 0:26Trái đất là hành tinh duy nhất
trong hệ mặt trời -
0:26 - 0:29được biết đến là hành tinh
đã khơi mào sự sống, -
0:29 - 0:34và là hệ thống duy nhất có thể cung cấp
hỗ trợ sự sống cho con người. -
0:35 - 0:36Vậy tại sao là Trái Đất?
-
0:37 - 0:40Chúng ta biết Trái đất là duy nhất
vì nó có kiến tạo mảng, -
0:40 - 0:42có nước lỏng trên bề mặt
-
0:42 - 0:44và có khí quyển giàu ôxy.
-
0:44 - 0:47Nhưng điều này không phải
lúc nào cũng đúng, -
0:47 - 0:52ta biết được là nhờ những cổ thạch
đã lưu lại các thời khắc then chốt -
0:52 - 0:54trong quá trình tiến hóa hành tinh
của Trái đất. -
0:56 - 0:59Và một trong những nơi tốt nhất
để quan sát những cổ thạch đó -
0:59 - 1:02là vùng Pilbara thuộc Tây Úc.
-
1:03 - 1:08Đá nơi đây có niên đại là 3,5 tỷ năm
-
1:08 - 1:13và chúng chứa những bằng chứng
cổ nhất về sự sống trên hành tinh này. -
1:13 - 1:16Thường khi nghĩ tới thời tiền sử
-
1:16 - 1:19chúng ta có thể tưởng tượng ra
một con khủng long phiến sừng -
1:19 - 1:22hoặc có thể là một con cá
đang bò trên cạn. -
1:23 - 1:25Nhưng thời tiền sử mà tôi đang nói đến
-
1:25 - 1:29là sự sống vi mô đơn giản, như vi khuẩn.
-
1:30 - 1:34và hoá thạch của chúng thường được
lưu giữ trên các cấu trúc đá chia lớp, -
1:34 - 1:36có tên là đá Stromatolite.
-
1:37 - 1:41Dạng sống đơn giản này gần như là toàn bộ
những gì ta thấy trong di tích hóa thạch -
1:42 - 1:46trong ba tỷ năm đầu tiên
của sự sống trên Trái đất. -
1:46 - 1:50Dấu tích loài người chúng ta phát hiện
trong di tích hóa thạch -
1:50 - 1:52chỉ cách đây vài trăm nghìn năm trước.
-
1:52 - 1:54Từ di tích hóa thạch chúng ta biết
-
1:54 - 1:58sự sống của vi khuẩn đã chiếm
một chỗ đứng vững chắc -
1:58 - 2:02khoảng 3,5 đến 4 tỷ năm trước.
-
2:02 - 2:06Đá có trước thời gian này
đều đã bị phá hủy -
2:06 - 2:09hoặc bị biến dạng rất nhiều
do kiến tạo mảng. -
2:10 - 2:12Vậy mảnh vẫn còn thiếu của bài toán
-
2:12 - 2:17là sự sống trên Trái đất đã bắt đầu
chính xác khi nào và bằng cách nào. -
2:19 - 2:23Đây vẫn là phong cảnh
núi lửa cổ xưa ở Pilbara. -
2:23 - 2:28Tôi không ngờ nghiên cứu tại đây
của chúng tôi lại cung cấp manh mối khác -
2:28 - 2:30cho câu hỏi về nguồn gốc của sự sống đó.
-
2:31 - 2:33Trong chuyến đi thực địa đầu tiên tại đây
-
2:33 - 2:37để hoàn thành dự án vẽ bản đồ kéo dài
nguyên cả tuần, -
2:37 - 2:40tôi đã tình cờ bắt gặp
một thứ khá đặc biệt. -
2:41 - 2:45Giờ đây, những gì nhìn có vẻ
chỉ là một đống đá cổ nhăn nheo -
2:45 - 2:47lại chính là Stromatolite.
-
2:47 - 2:51Và ở giữa đống đá này
là một hòn đá nhỏ kỳ lạ -
2:51 - 2:54to cỡ bàn tay của một đứa trẻ.
-
2:54 - 2:59Phải sáu tháng sau đó chúng tôi mới
nghiên cứu hòn đá này dưới kính hiển vi, -
2:59 - 3:02nhờ cố vấn lúc đó của tôi là Malcom Walter
-
3:02 - 3:06đã gợi ý rằng hòn đá này
giông giống đá Geyserite. -
3:06 - 3:10Geyserite là một loại đá chỉ hình thành
-
3:10 - 3:14bên trong và quanh rìa
các hồ suối nước nóng. -
3:14 - 3:18Để bạn hiểu về tầm quan trọng
của geyserite, -
3:18 - 3:22tôi sẽ đưa bạn về vài thế kỉ trước.
-
3:23 - 3:28Năm 1871, trong một lá thư gửi
bạn mình là Joseph Hooker, -
3:28 - 3:29Charles Darwin có đề cập:
-
3:30 - 3:34"Sẽ thế nào nếu sự sống bắt đầu
trong một cái ao nhỏ ấm áp -
3:34 - 3:36với đủ loại hóa chất
-
3:36 - 3:40vẫn sẵn sàng để trải qua
những thay đổi phức tạp hơn?" -
3:41 - 3:44Chúng ta biết ao nhỏ ấm áp là gì.
Đó chính là "suối nước nóng". -
3:44 - 3:46Trong môi trường này, bạn có nước nóng
-
3:46 - 3:49hòa tan khoáng chất
từ đá bên dưới. -
3:50 - 3:55Dung dịch này hòa với hợp chất hữu cơ
-
3:55 - 3:58và tạo ra một loại nhà máy hóa chất
-
3:58 - 4:04mà theo các nhà nghiên cứu, có thể
sản xuất ra những cấu trúc tế bào đơn giản -
4:04 - 4:07vốn là những bước đầu tiên đến sự sống.
-
4:07 - 4:10Nhưng 100 năm sau bức thư của Darwin,
-
4:10 - 4:14người ta đã phát hiện mạch thuỷ nhiệt hay
mạch phun nước nóng trong đại dương sâu. -
4:14 - 4:16Và chúng cũng là các nhà máy hóa học.
-
4:16 - 4:20Cái này nằm dọc theo vòng cung
núi lửa Tonga, -
4:20 - 4:24sâu 1.100m dưới mực nước biển
ở Thái Bình Dương. -
4:26 - 4:29Khói đen mà bạn nhìn thấy bốc ra
từ các cấu trúc giống như ống khói này -
4:29 - 4:31cũng là chất lỏng giàu khoáng chất,
-
4:31 - 4:34vốn dùng để nuôi sống vi khuẩn.
-
4:35 - 4:37Và kể từ khi phát hiện ra
những mạch phun này, -
4:37 - 4:42kịch bản ưa thích về nguồn gốc của sự sống
là trong đại dương. -
4:42 - 4:44Và nó có căn cứ chính đáng:
-
4:45 - 4:48mạch biển sâu được biết đến nhiều
trong di tích cổ thạch, -
4:48 - 4:52và người ta cho rằng Trái đất sơ khai
có một đại dương toàn cầu -
4:52 - 4:54và có rất ít bề mặt đất liền.
-
4:54 - 4:59Nên khả năng cho rằng có rất nhiều
mạch biển sâu trên Trái đất sơ khai -
4:59 - 5:02rất phù hợp với nguồn gốc sự sống
-
5:02 - 5:03trong đại dương.
-
5:04 - 5:05Tuy nhiên...
-
5:07 - 5:11nghiên cứu của chúng tôi ở Pilbara
lại đưa ra và chứng minh -
5:11 - 5:13một quan điểm khác.
-
5:14 - 5:19Sau 3 năm, cuối cùng chúng tôi đã có thể
khẳng định được, thực ra, -
5:20 - 5:23hòn đá nhỏ của chúng tôi là geyserite.
-
5:23 - 5:27Kết luận này không những cho thấy
mạch nước nóng đã tồn tại -
5:27 - 5:31trong ngọn núi lửa 3,5 tỉ năm tuổi
ở Pilbara của chúng tôi, -
5:31 - 5:37mà nó còn đẩy lùi bằng chứng cho sự sống
trên đất liền trong suối nước nóng -
5:37 - 5:40trong di tích địa chất của Trái đất
-
5:40 - 5:44về ba tỷ năm.
-
5:45 - 5:48Và như vậy, từ góc độ địa chất,
-
5:48 - 5:55ao nhỏ ấm áp của Darwin là một ứng cử viên
hợp lý cho câu đố về nguồn gốc sự sống. -
5:57 - 6:01Tất nhiên, vẫn còn nhiều tranh cãi về
nguồn gốc của sự sống trên Trái đất, -
6:01 - 6:03và nó sẽ luôn như vậy.
-
6:03 - 6:06Nhưng rõ ràng nó đã phát triển mạnh mẽ;
-
6:06 - 6:07đã được đa dạng hóa,
-
6:07 - 6:10và trở nên phức tạp hơn bao giờ hết.
-
6:10 - 6:13Cuối cùng, nó đến thời kỳ
của con người, -
6:13 - 6:17một loài đã bắt đầu đặt câu hỏi
về sự tồn tại của chính nó -
6:17 - 6:20và sự tồn tại của sự sống nơi khác:
-
6:21 - 6:24Liệu có một cộng đồng vũ trụ nào
đang chờ kết nối với chúng ta -
6:24 - 6:26hay chúng ta chỉ có một mình?
-
6:27 - 6:31Một manh mối cho câu đố này một lần nữa
đến từ hồ sơ đá cổ. -
6:32 - 6:35Vào khoảng 2,5 tỷ năm trước,
-
6:35 - 6:39có bằng chứng cho thấy vi khuẩn
đã bắt đầu sản sinh ôxy, -
6:39 - 6:42hơi giống thực vật ngày nay.
-
6:42 - 6:44Các nhà địa chất gọi giai đoạn tiếp theo
-
6:44 - 6:47là Sự kiện Ôxy hóa Lớn.
-
6:47 - 6:52Nó được hiểu ngầm từ đá
được gọi là cấu tạo sắt dải, -
6:52 - 6:57nhiều trong số đó tồn tại dưới
dạng những khối đá dày hàng trăm mét -
6:57 - 6:59có thể thấy được trong các hẻm núi
-
6:59 - 7:03xẻ dọc Công viên Quốc gia Karijini
-
7:03 - 7:05ở Tây Úc.
-
7:05 - 7:10Sự xuất hiện ôxy tự do cho phép 2 thay đổi
lớn xảy ra trên hành tinh chúng ta. -
7:10 - 7:13Thứ nhất, nó cho phép sự sống
phức tạp tiến hoá. -
7:13 - 7:17Như bạn thấy, sự sống cần ôxy
để lớn và phức tạp hóa. -
7:18 - 7:21Và nó đã tạo ra tầng ô-zôn
đang bảo vệ sự sống hiện nay -
7:21 - 7:24khỏi tác hại của bức xạ
tia cực tím mặt trời. -
7:25 - 7:30Và thật bất ngờ, sự sống vi sinh vật
lại mở đường cho sự sống phức tạp -
7:30 - 7:33và về cơ bản, đã từ bỏ triều đại
ba tỷ năm của nó -
7:33 - 7:35trên hành tinh này.
-
7:35 - 7:39Ngày nay, loài người chúng ta đào bới
sự sống phức tạp đã hóa thạch -
7:39 - 7:40và đốt chúng làm nhiên liệu.
-
7:41 - 7:46Hành động này đang bơm một lượng lớn
cacbon điôxit vào khí quyển, -
7:46 - 7:48và giống như các tiền bối
vi sinh vật của mình, -
7:48 - 7:51chúng ta đã bắt đầu tạo nên những
biến đổi quan trọng cho hành tinh mình. -
7:53 - 7:57Và ảnh hưởng của các biến đổi đó đang
được bao trùm bởi sự nóng lên toàn cầu. -
7:59 - 8:04Không may là, bất ngờ lần này
có thể là ngày tàn của nhân loại. -
8:04 - 8:08Và vì thế có thể, lý do mà chúng ta
chưa liên lạc được với sự sống nơi khác, -
8:08 - 8:10sự sống thông minh nơi khác,
-
8:10 - 8:13là vì khi sự sống tiến hóa,
-
8:13 - 8:15nó sẽ tự hủy diệt nó nhanh chóng.
-
8:16 - 8:18Nếu những hòn đá biết nói,
-
8:18 - 8:21tôi ngờ rằng chúng sẽ nói thế này:
-
8:22 - 8:25Sự sống trên Trái đất rất quý giá.
-
8:27 - 8:31Nó là sản phẩm khoảng bốn tỷ năm
-
8:31 - 8:36của sự đồng tiến hóa tinh vi và phức tạp
-
8:36 - 8:38giữa sự sống và Trái Đất,
-
8:38 - 8:44trong đó con người chỉ đại diện cho
mẩu chút xíu cuối cùng của thời gian. -
8:45 - 8:50Bạn có thể sử dụng thông tin này làm
hướng dẫn hoặc dự đoán -
8:50 - 8:55hoặc giải thích lý do tại sao chúng ta
có vẻ cô đơn trong phần thiên hà này. -
8:57 - 9:00Nhưng hãy dùng nó để đạt được
một số quan điểm -
9:01 - 9:06về di sản mà bạn muốn để lại
-
9:06 - 9:11trên hành tinh bạn gọi là nhà này.
-
9:12 - 9:13Xin cảm ơn.
-
9:13 - 9:17(Vỗ tay)
- Title:
- Hòn đá thay đổi lý thuyết về nguồn gốc sự sống.
- Speaker:
- Tara Djokic
- Description:
-
Trái Đất chính xác được hình thành từ đầu và từ baoh giờ? Các nhà khoa học đã từng nghĩ rằng nó được sinh ra 3 tỉ năm trước bởi đại dương -- cho đến khi nhà sinh vật học vũ trụ Tara Djokic và đồng đội khám phá ra những thứ không hề lường trước ở miền Tây Australia. Cùng khám phá làm thế nào một hòn đá cổ đại, được tìm thấy gần miệng núi lửa, lại có thể thay đổi cái nhìn của chúng ta về nguồn gốc sự sống.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 09:30
Ai Van Tran approved Vietnamese subtitles for This ancient rock is changing our theory on the origin of life | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for This ancient rock is changing our theory on the origin of life | ||
Dan Nguyen accepted Vietnamese subtitles for This ancient rock is changing our theory on the origin of life | ||
Dan Nguyen edited Vietnamese subtitles for This ancient rock is changing our theory on the origin of life | ||
Dan Nguyen edited Vietnamese subtitles for This ancient rock is changing our theory on the origin of life | ||
Dan Nguyen edited Vietnamese subtitles for This ancient rock is changing our theory on the origin of life | ||
Dan Nguyen edited Vietnamese subtitles for This ancient rock is changing our theory on the origin of life | ||
Dan Nguyen edited Vietnamese subtitles for This ancient rock is changing our theory on the origin of life |