Return to Video

Esrar beyniniz için kötü müdür? - Anees Bahji

  • 0:06 - 0:13
    1970'te, esrar, ABD'de
    program 1 ilacı olarak sınıflandırıldı:
  • 0:13 - 0:16
    mümkün olan en katı adlandırma,
    yani tamamen yasa dışı olduğu
  • 0:16 - 0:21
    ve tıbbi kullanımının
    kabul edilmediği anlamına geliyordu.
  • 0:21 - 0:24
    Onlarca yıldır, bu görüş devam etti
  • 0:24 - 0:28
    ve ilacın işleyişi ve etkileri
    üzerine araştırmalar yapıldı.
  • 0:29 - 0:33
    Bugün, esrarın tedavi edici yararları
    geniş çapta kabul görmekte
  • 0:33 - 0:38
    ve bazı ülkeler tıbbi kullanımı
    yasallaştırdı veya bu yönde ilerlemekte.
  • 0:38 - 0:44
    Ancak esrarın tıbbi değeri için artan
    bir tanınma şu soruyu cevaplamıyor:
  • 0:44 - 0:49
    Eğlence amaçlı esrar kullanımı
    beyniniz için kötü mü?
  • 0:49 - 0:53
    Esrar, vücudun her yerinde
    ve beyninde alıcıları olan
  • 0:53 - 0:56
    vücudun kanabinoid sistemine etki eder.
  • 0:56 - 1:01
    Vücuda özgü, endokannabinoid
    denilen moleküller de
  • 1:01 - 1:04
    bu reseptörlere etki eder.
  • 1:04 - 1:07
    Kanabinoid sistemi tam olarak anlamıyoruz
  • 1:07 - 1:12
    fakat bir özelliği bize
    nasıl işlediği hakkında ipucu verir.
  • 1:12 - 1:16
    Çoğu nörotransmiter, bir mesajı
    yaymak için bir sinaps yoluyla
  • 1:16 - 1:19
    bir nörondan diğerine gider.
  • 1:19 - 1:23
    Ancak endokannabinoidler
    ters yönde hareket eder.
  • 1:23 - 1:27
    Bir nörondan diğerine bir mesaj geçtiğinde
  • 1:27 - 1:31
    alıcı nöron endokannabinoidleri
    serbest bırakır.
  • 1:31 - 1:36
    Bu endokannabinoidler, özellikle alınan
    nörondan geri dönüt vererek
  • 1:36 - 1:40
    gönderilen nöronu
    etkilemek için geri gider.
  • 1:40 - 1:44
    Bu, bilim insanlarını endokannabinoid
    sisteminin öncelikle diğer tür sinyalleri
  • 1:44 - 1:48
    modüle etmeye hizmet ettiğini,
    bazılarını güçlendirdiğini
  • 1:48 - 1:52
    ve diğerlerini azalttığına
    inanmalarını sağlar.
  • 1:52 - 1:57
    Endokannabinoidlerden gelen geri dönütler,
    sinirsel sinyal oranlarını yavaşlatır.
  • 1:57 - 2:02
    Bu illa ki davranış veya algıyı
    yavaşlattığı anlamına gelmez.
  • 2:02 - 2:06
    Örneğin kokuyu engelleyen
    bir sinyalin yavaşlatılması,
  • 2:06 - 2:10
    kokuları daha yoğun hâle getirebilir.
  • 2:10 - 2:13
    Esrar, iki ana aktif bileşik içerir:
  • 2:13 - 2:22
    tetrahidrokannabinol veya THC
    ve kannabidiol veya CBD.
  • 2:22 - 2:28
    THC'nin esrarın davranış,
    kavrama ve algı üzerindeki
  • 2:28 - 2:30
    psikoaktif etkilerinden
    öncelikle sorumlu olduğu,
  • 2:30 - 2:35
    CBD'nin psikoaktif olmayan etkilerden
    sorumlu olduğu düşünülür.
  • 2:35 - 2:38
    Endokannabinoidler gibi,
  • 2:38 - 2:43
    THC de kanabinoid reseptörlerine
    bağlanarak sinyallemeyi yavaşlatır.
  • 2:43 - 2:48
    Ancak, bu dağılma, yayılma sisteminin
    tümündeki alıcılara bağlanırken
  • 2:48 - 2:52
    endokannabinoidler,
    belirli bir uyarıcıya cevap olarak
  • 2:52 - 2:55
    belirli bir yerde salınır.
  • 2:55 - 3:00
    Bu yaygın aktivite, kannabinoid
    sisteminin dolaylı olarak
  • 3:00 - 3:02
    birçok sistemi etkilediği
    gerçeğiyle birleştiğinde,
  • 3:02 - 3:06
    her bireyin kendi beyin kimyası, genetiği
    ve önceki yaşam deneyimlerinin,
  • 3:06 - 3:12
    uyuşturucuyu nasıl deneyimlediklerini
    büyük ölçüde belirlediği anlamına gelir.
  • 3:12 - 3:16
    Bu, esrar ile etkilerini bir
    veya birkaç belirli yoldan üreten
  • 3:16 - 3:21
    diğer ilaçlardan çok daha doğrudur.
  • 3:21 - 3:26
    Bu nedenle, zararlı etkiler, varsa,
    kişiden kişiye büyük ölçüde değişir.
  • 3:26 - 3:29
    Esrarın zararlı etkileri
    tam olarak nasıl ürettiğini
  • 3:29 - 3:31
    tam olarak bilmiyor olsak da
  • 3:31 - 3:35
    insanların deneyimleme
    olasılığını artırabilecek
  • 3:35 - 3:37
    açık risk faktörleri var.
  • 3:37 - 3:40
    En açık risk faktörü yaş.
  • 3:40 - 3:45
    25 yaşından küçük insanlarda,
    kannabinoid reseptörleri,
  • 3:45 - 3:49
    beyaz maddede 25 yaşın üzerindeki
    insanlardan daha konsantre.
  • 3:49 - 3:52
    Beyaz madde iletişim, öğrenme,
  • 3:52 - 3:55
    hafıza ve duygular ile ilgili.
  • 3:55 - 3:59
    Sık esrar kullanımı beyaz madde
    sisteminin gelişimini engelleyebilir
  • 3:59 - 4:03
    ve aynı zamanda beynin yeni bağlantılar
    kurma yeteneğini de etkileyebilir.
  • 4:03 - 4:08
    Bu, uzun vadeli öğrenme yeteneğine
    ve problem çözmeye zarar verebilir.
  • 4:08 - 4:13
    Bu hasarın ne kadar ciddi olabileceği
    veya geri dönüşümü net değil.
  • 4:13 - 4:18
    Gençler arasında bile
    risk daha gençler için,
  • 4:18 - 4:23
    örneğin 15 yaşındaki bir erkek için
    22 yaşındaki birinden daha yüksektir.
  • 4:23 - 4:27
    Esrar ayrıca halüsinasyon veya paranoyak
    yanılsamalara neden olabilir.
  • 4:27 - 4:30
    Esrar kaynaklı psikoz olarak bilinen
  • 4:30 - 4:34
    bu belirtiler genellikle bir kişi
    esrar kullanmayı bıraktığında azalır.
  • 4:34 - 4:37
    Ancak nadir durumlarda,
    psikoz azalmaz, bunun yerine
  • 4:37 - 4:42
    kalıcı bir psikotik bozukluğun
    maskesini kaldırır.
  • 4:42 - 4:46
    Şizofreni gibi bir psikotik bozukluğun
    ailevi geçmişi,
  • 4:46 - 4:49
    bu etki için tek risk faktörü
    olmasa da en net olanı.
  • 4:49 - 4:54
    Esrar kaynaklı psikoz
    genç erişkinlerde de daha yaygın,
  • 4:54 - 4:56
    ancak psikotik bozuklukların
    genellikle bu yaş aralığında
  • 4:56 - 4:59
    ortaya çıktığını belirtmek gerekir.
  • 4:59 - 5:02
    Bu durumlarda belirsiz olan,
    psikotik bozukluğun
  • 5:02 - 5:05
    esrar kullanmadan ortaya çıkıp çıkmadığı -
  • 5:05 - 5:08
    esrar kullanımı erken mi tetikler,
    yoksa başka türlü geçmeyecek
  • 5:08 - 5:12
    bir devrilme noktası için katalizör mü
  • 5:12 - 5:16
    yoksa esrarın tepkisi sadece
  • 5:16 - 5:18
    altta yatan bir hastalığın göstergesi mi?
  • 5:18 - 5:23
    Her ihtimalde, esrarın rolü
    kişiden kişiye değişir.
  • 5:23 - 5:28
    Her yaşta, diğer birçok ilaçta
    olduğu gibi, beyin ve vücut,
  • 5:28 - 5:31
    tekrarlanan kullanımdan sonra
    esrar için daha az duyarlı hâle gelir,
  • 5:31 - 5:35
    bu, aynı etkilerin elde edilmesinin
    daha fazla gerektiği anlamına gelir.
  • 5:35 - 5:38
    Neyse ki diğer birçok ilacın aksine,
  • 5:38 - 5:41
    esrarın ölümcül doz aşımı riski yok
  • 5:41 - 5:44
    ve kullanımın durması hâlinde
    ağır kullanım bile zayıflatıcı
  • 5:44 - 5:48
    veya hayati tehlike arz eden
    yoksunluk semptomlarına yol açmaz.
  • 5:48 - 5:52
    Ancak, uyku bozuklukları,
    sinirlilik ve moral bozukluğu gibi,
  • 5:52 - 5:57
    kullanımın durmasından
    birkaç hafta sonra geçen
  • 5:57 - 6:00
    daha fazla saklı
    esrar yoksunluğu çeşitleri vardır.
  • 6:01 - 6:03
    Peki, esrar beyniniz için zararlı mıdır?
  • 6:03 - 6:05
    Kim olduğunuza göre değişir.
  • 6:05 - 6:11
    Ancak bazı risk faktörlerinin tanımlanması
    kolay değildir, diğerleri anlaşılmamıştır,
  • 6:11 - 6:16
    bu, bilinen risk faktörlerinden
    herhangi birine sahip olmasanız bile,
  • 6:16 - 6:20
    yine de bazı olumsuz etkiler yaşama
    ihtimalinin olduğu anlamına gelir.
Title:
Esrar beyniniz için kötü müdür? - Anees Bahji
Speaker:
Anees Bahji
Description:

Tam dersi görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/is-marijuana-bad-for-your-brain-anees-bahji

1970'te, esrar, Amerika Birleşik Devletleri'nde program 1 ilacı olarak sınıflandırıldı: mümkün olan en katı adlandırma, yani tamamen yasa dışı olduğu ve tıbbi kullanımının kabul edilmediği anlamına geliyordu. Bugün, esrarın terapötik faydaları geniş çapta kabul edilmektedir, ancak tıbbi değeri için artan bir tanınma şu soruyu cevaplamaz: rekreasyon esrarı kullanımı beyniniz için kötü müdür? Anees Bahji araştırıyor.

Ders Anees Bahji, animasyon Anton Bogaty tarafından yapılmıştır.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:21
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for Is marijuana bad for your brain?
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for Is marijuana bad for your brain?
Nevaz Mescioğlu accepted Turkish subtitles for Is marijuana bad for your brain?
Nevaz Mescioğlu edited Turkish subtitles for Is marijuana bad for your brain?
Nihal Aksakal edited Turkish subtitles for Is marijuana bad for your brain?
Nevaz Mescioğlu declined Turkish subtitles for Is marijuana bad for your brain?
Nevaz Mescioğlu edited Turkish subtitles for Is marijuana bad for your brain?
Nihal Aksakal edited Turkish subtitles for Is marijuana bad for your brain?
Show all

Turkish subtitles

Revisions