Thứ gì làm đèn neon phát sáng? Video hoạt hình 360° - Michael Lipman

Xem toàn bộ bài học tại: https://ed.ted.com/lessons/what-makes-neon-signs-glow-a-360-animation-michael-lipman

Khi đập Hoover được hoàn thành, nó đã tạo ra một nguồn năng lượng thủy điện khổng lồ và đem sức sống đến cho thị trấn ngủ quên trên sa mạc: Las Vegas, Nevada. Nhờ năng lượng từ đập, Las Vegas sớm tràn ngập những hình ảnh sống động. Và những ánh sáng rực rỡ này bắt nguồn từ chính khí neon được điện hóa. Trong video hoạt hình 360° đặc biệt này, hãy cùng Lippy khám phá thế giới đầy màu sắc của đèn neon và tìm hiểu thứ đã khiến chúng phát sáng.

Bài học của Micael Lipman, đạo diễn bởi Lippy.

Khi đập Hoover hoàn thành vào 1936,

nó đã tạo ra một nguồn
năng lượng thủy điện lớn

và đem sức sống đến
thị trấn ngủ quên trên sa mạc:

Las Vegas, Nevada.

Nhờ nguồn năng lượng từ đập,

Las Vegas nhanh chóng tràn ngập
những hình ảnh sống động.

Những ánh sáng rực rỡ này
bắt nguồn từ khí neon được điện hóa.

Có hai trở ngại để tạo ra đèn hiệu

từ khí hoàn toàn sạch và không mùi này:

đó là thu giữ và khiến nó phát sáng.

Nhà phát minh người Pháp, Georges Claude,
đã tìm ra kỹ thuậ làm được cả hai.

Vào năm 1902,

ông đã phát minh ra một cách hóa lỏng

và tách những khí cụ thể từ không khí,

và sản xuất neon đầu tiên
trên quy mô công nghiệp.

Năm 1910, ông đã nghĩ ra cách
giữ khí vào trong ống thủy tinh

với một điện cực đặc biệt ở mỗi đầu,
và đèn neon ra đời.

Trong những xưởng
như của Claude,

những nghệ nhân uốn cong
ống làm đèn neon bằng tay.

Họ nung nóng một đoạn nhỏ
của một chiếc ống rỗng và dài

và nhanh chóng uốn chúng lại.

Sau khi thủy tinh được làm nguội,
họ gắn các điện cực vào hai đầu

và rút không khí ra
bằng bơm chân không.

Sau đó, dòng điện cao thế
được truyền qua ống

để loại bỏ hết tạp chất bên trong.

Cuối cùng, họ bơm khí neon vào
và hàn kín hai điện cực.

Khi đèn neon được bật lên,

dòng điện sẽ khiến một vài electron
của nguyên tử neon tăng tốc

và phá vỡ quỹ đạo của nó,
để lại những ion dương.

Khi những electron tự do di chuyển

từ điện cực này sang điện cực kia,

chúng va chạm với nguyên tử neon khác,

khiến chúng cũng bị ion hóa.

Khi những electron bị kích thích
trở lại mức năng lượng bình thường,

năng lượng thừa sẽ được photon,
chính là các phân tử ánh sáng, hấp thụ.

Tất cả diễn ra trong chớp mắt

và sự phát sáng từ photon
là thứ ta nhìn thấy khi bật đèn neon.

Dù ta thường gọi
mọi đèn chứa khí là đèn "neon",

nhưng thực ra có tới năm khí khác nhau
được dùng trong sản xuất.

Khi bị điện hóa, mỗi loại khí
phát ra photon với bước sóng riêng,

tương ứng với từng màu sắc khác nhau.

Neon cho ánh sáng cam - đỏ,
argon cho màu tím oải hương,

helium cho màu hồng, krypton trắng bạc,
và xenon cho màu tím nhạt.

Năm khí này có thể kết hợp
với ống bọc màu

để tạo ra những dòng chữ
và hình ảnh đầy màu sắc.

Chủ doanh nghiệp đã sớm nhận ra
những đèn hiệu đầy màu sắc này

thu hút khách hàng
một cách hiệu quả.

Không giống như bóng đèn thông thường,
đèn neon không có dây tóc để cháy

và có thể sáng liên tục suốt 40 năm
trước khi khí cạn kiệt.

Đến những năm 1930,
đèn neon đã chiếu sáng

khắp các cửa hiệu trên toàn thế giới.

Vì các ống thủy tinh rất dễ vỡ,

chúng thường không thể vận chuyển đi xa.

Thay vào đó, hầu hết đèn neon được tạo ra
bởi cửa hiệu ở địa phương

và được lắp đặt ở gần đó.

Những biển hiệu với khôi hài, cá tính
và thiết kế phức tạp

đã nhanh chóng xuất hiện,

không cái nào giống cái nào.

Nhưng vào cuối Thế Chiến thứ Hai,

nhựa trở nên phổ biến và rẻ,

đèn nhựa dần thay thế neon
như dấu hiệu của sự hiện đại hóa.

Nhiều nơi đã loại bỏ đèn neon
bị xem như lỗi thời.

Ngày nay,
ngành sản xuất đèn neon chỉ còn là

một phần nhỏ
của thời huy hoàng,

nhưng nghề uốn ống thủ công
vẫn tồn tại

và gần như không thay đổi.

Những sản phẩm thủ công mới
của nghệ nhân

cùng với sản phẩm
từ thời hoàng kim của neon

ẩn mình
trên đường phố khắp thế giới.