Η «χειρότερη» καλόγρια της ιστορίας - Τερέζα Α. Γιούγκαρ

Δείτε ολόκληρο το μάθημα: https://ed.ted.com/lessons/history-s-worst-nun-theresa-a-yugar

Η Χουάνα Ραμίρεζ ντε Ασμπάχε βρέθηκε ενώπιον μιας επιτροπής διάσημων θεολόγων, νομικών και μαθηματικών. Είχαν κληθεί για να κρίνουν τις γνώσεις της νεαρής κοπέλας με τις πιο δύσκολες ερωτήσεις που θα μπορούσαν να βρουν. Αλλά αυτή απάντησε με επιτυχία κάθε ερώτηση, από πολύπλοκες εξισώσεις μέχρι φιλοσοφικά ερωτήματα. Ποια ήταν αυτή η εντυπωσιακή γυναίκα; Η Τερέζα Γιούγκαρ δίνει λεπτομέρειες της ζωής την Μεξικανής ποιήτριας και λόγιας.

Μάθημα από Τερέζα Α. Γιούγκαρ, σκηνοθεσία από τα Wow-How Studio.

Η Χουάνα Ραμίρεζ ντε Ασμπάχε
βρέθηκε ενώπιον μιας επιτροπής

από διάσημους θεολόγους,
νομικούς και μαθηματικούς.

Ο αντιβασιλέας της Νέας Ισπανίας
τους είχε καλέσει

για να κρίνουν τις γνώσεις
της νεαρής κοπέλας

θέτοντας τις πιο δύσκολες ερωτήσεις
που θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν.

Αλλά η Χουάνα απάντησε
με επιτυχία κάθε ερώτηση,

από πολύπλοκες εξισώσεις
μέχρι φιλοσοφικά ερωτήματα.

Παρατηρητές παρομοίασαν τη σκηνή σαν

«μια βασιλική γαλέρα που επιτυχώς
αντέκρουσε επίθεση από μερικά κανό».

Η γυναίκα που αντιμετώπισε την ανάκριση
είχε γεννηθεί στα μέσα του 17ου αιώνα.

Τότε, το Μεξικό ήταν Ισπανική αποικία
για περισσότερο από έναν αιώνα,

οδηγώντας σε ένα σύνθετο
σύστημα ταξικής διαστρωμάτωσης.

Οι γονείς της μητέρας της Χουάνα
είχαν γεννηθεί στην Ισπανία,

γεγονός που τους κατέτασσε
στην πιο αξιoσέβαστη τάξη του Μεξικού.

Όμως, η Χουάνα γεννήθηκε εκτός γάμου

και ο πατέρας της,
λοχαγός του Ισπανικού στρατού,

άφησε μόνη την μητέρα της, Δόνα Ίζαμπελ,

να αναθρέψει την Χουάνα
και τις αδερφές της.

Ευτυχώς, η σχετικά καλή
οικονομική κατάσταση του παππού της

εξασφάλισε μια άνετη ζωή στην οικογένεια.

Και η Δόνα Ίζαμπελ αποτέλεσε
υπόδειγμα για τις κόρες της,

καθώς διαχειριζόταν με επιτυχία τη μία
από τις δύο επαύλεις του πατέρα της

παρά τον αναλφαβητισμό της
και τον μισογυνισμό της εποχής.

Ίσως αυτές οι εμπειρίες ενέπνευσαν
την αυτοπεποίθηση της Χουάνα.

Σε ηλικία τριών ετών, η Χουάνα ακολούθησε
κρυφά τη μεγάλη αδερφή της στο σχολείο.

Αργότερα, όταν έμαθε ότι η ανώτατη
εκπαίδευση ήταν προσβάσιμη μόνο σε άντρες,

παρακάλεσε την μητέρα της
να πηγαίνει μεταμφιεσμένη στο σχολείο.

Το αίτημά της απορρίφθηκε

και έτσι η Χουάνα βρήκε παρηγοριά
στην ιδιωτική βιβλιοθήκη του παππού της.

Από την προεφηβική ηλικία, γνώριζε
άριστα τις φιλοσοφικές αντιπαραθέσεις,

τα Λατινικά και την γλώσσα
των Αζτέκων, Ναχουάτι.

Η πρόωρη πνευματική ανάπτυξη
της Χουάνα τράβηξε την προσοχή

της Βασιλικής Αυλής στην Πόλη του Μεξικό,

και όταν έγινε δεκαέξι ετών

ο αντιβασιλέας και η γυναίκα του
την έκαναν κυρία τους επί των τιμών.

Εδώ, οι παραστάσεις και τα ποιήματά της

άλλοτε μάγευαν
και άλλοτε εξόργιζαν το δικαστήριο.

Το προκλητικό της ποίημα «Ανόητοι Άντρες»

έκανε κριτική στην σεξιστική
έμφυλη ανισότητα,

κατηγορώντας τους άντρες
ότι διαφθείρουν τις γυναίκες,

ενώ παράλληλα τις κατηγορούν
για ανηθικότητα.

Παρόλη την αμφισβήτηση,
το έργο της αγαπήθηκε πολύ

και δέχθηκε πολλές προτάσεις.

Όμως, η Χουάνα ενδιαφερόταν περισσότερο
για την γνώση παρά για έναν γάμο.

Και στην πατριαρχική κοινωνία
της τότε εποχής,

υπήρχε μόνο ένα μέρος
που θα μπορούσε να την βρει.

Η Εκκλησία, αν και επηρεασμένη
από τον θεσμό της Ιεράς Εξέτασης,

θα βοηθούσε την Χουάνα να διατηρήσει
την ανεξαρτησία και την υπόληψή της

παραμένοντας ανύπαντρη.

Σε ηλικία είκοσι ετών, μπήκε
στο Τάγμα Ιερωνυμιτών της Σάντα Πάολα

και άλλαξε το όνομά της σε:
Αδελφή Χουάνα Ινές ντε λα Κρουζ.

Για πολλά χρόνια, η Αδερφή Χουάνα ήταν
ένας πολύτιμος θησαυρός της εκκλησίας.

Έγραψε δράματα, κωμωδίες και πραγματείες
πάνω στην φιλοσοφία και τα μαθηματικά,

καθώς και για την θρησκευτική μουσική
και την ποίηση.

Δημιούργησε μια τεράστια βιβλιοθήκη

και την επισκέπτονταν
διακεκριμένοι λόγιοι.

Ενώ υπηρετούσε ως ταμίας
και αρχειοφύλακας της μονής,

προστάτευε τις ζωές
της ανιψιάς και των αδερφών της

από άντρες που ήθελαν
να τις εκμεταλλευτούν.

Όμως, η ειλικρίνειά της την έφερε
σε σύγκρουση με τους ευεργέτες της.

Το 1690, ένας επίσκοπος δημοσιοποίησε
μια προσωπική της κριτική για ένα κήρυγμα.

Στην δημοσίευσή του,

συμβούλεψε την Αδερφή Χουάνα

να αφιερωθεί στην προσευχή
και όχι στις αντιπαραθέσεις.

Αυτή απάντησε ότι ο Θεός
δεν θα έδινε στις γυναίκες νοημοσύνη

αν δεν ήθελε να την χρησιμοποιούν.

Η συζήτηση αυτή τράβηξε την προσοχή
του συντηρητικού Αρχιεπισκόπου Μεξικού.

Σταδιακά, η Αδερφή Χουάνα
έχασε το κύρος της,

αναγκάστηκε να πουλήσει τα βιβλία της
και να εγκαταλείψει την συγγραφή.

Εξοργισμένη με την λογοκρισία αυτή,
αλλά απρόθυμη να φύγει από την εκκλησία

ανανέωσε διστακτικά τους όρκους της.

Ως τελευταία πράξη της περιφρόνησής της,
τους υπέγραψε με την φράση

«Εγώ, η χειρότερη όλων»,
με το ίδιο της το αίμα.

Στερημένη από τις μελέτες της, η Χουάνα
αφοσιώθηκε στο φιλανθρωπικό έργο,

και το 1695 πέθανε από μια αρρώστια
που κόλλησε ενώ φρόντιζε τις αδερφές της.

Πλέον η Αδερφή Χουάνα θεωρείται ως η πρώτη
φεμινίστρια των αμερικανικών ηπείρων.

Έχει γίνει κεντρικό θέμα σε αμέτρητα
ντοκιμαντέρ, μυθιστορήματα και όπερες,

και εμφανίζεται στο χαρτονόμισμα
των 200 πέσος Μεξικού.

Με τα λόγια του βραβευμένου
με Νόμπελ Οκτάβιο Πας:

«Δεν αρκεί να λέμε ότι το έργο της
Αδερφής Χουάνα είναι προϊόν της ιστορίας,

αλλά πρέπει να προσθέσουμε
ότι η ιστορία είναι προϊόν του έργου της».