Return to Video

Historia kontra Andrew Jackson - James Fester

  • 0:07 - 0:10
    Bohater narodowy?
    Czy wróg publiczny numer jeden?
  • 0:10 - 0:12
    Postacie historyczne
    są często kontrowersyjne,
  • 0:12 - 0:15
    ale niewiele z nich
    było aż tak ubóstwianych
  • 0:15 - 0:16
    lub oczernianych za życia
  • 0:16 - 0:19
    jak siódmy prezydent USA.
  • 0:19 - 0:23
    Oto Historia kontra Andrew Jackson.
  • 0:23 - 0:28
    "Proszę o ciszę! Na czym skończyliśmy...
    A, tak, pan Jackson!
  • 0:28 - 0:31
    Jest pan oskarżony
    o degradację urzędu prezydenta,
  • 0:31 - 0:34
    doprowadzenie gospodarki do upadku
  • 0:34 - 0:37
    i nieuzasadnioną brutalność
    wobec amerykańskich Indian.
  • 0:37 - 0:39
    Czy przyznaje się Pan do winy?".
  • 0:39 - 0:42
    "Wysoki Sądzie: może nie jestem
    prawnikiem z wielkiego miasta,
  • 0:42 - 0:44
    ale wiem parę rzeczy.
  • 0:44 - 0:46
    Wiem, że prezydent Jackson
  • 0:46 - 0:47
    był ciężko pracującym pionierem,
  • 0:47 - 0:48
    wielkim generałem
  • 0:48 - 0:50
    i prawdziwym człowiekiem z ludu.
  • 0:50 - 0:53
    "Ten "człowiek ludu" był hazardzistą,
  • 0:53 - 0:54
    pijakiem i awanturnikiem.
  • 0:54 - 0:55
    Wdawał się w bójki
  • 0:55 - 0:57
    bez żadnej przyczyny,
  • 0:57 - 0:59
    a nawet sam je wszczynał.
  • 0:59 - 1:01
    Czy na pewno nadawał się
  • 1:01 - 1:03
    do pełnienia najważniejszej
    funkcji w państwie?
  • 1:03 - 1:05
    Czy możemy zapomnieć
    o jego inauguracyjnym fiasku?
  • 1:05 - 1:08
    Czy ktoś kiedyś słyszał
    o wpuszczeniu pijanego tłumu
  • 1:08 - 1:09
    do Białego Domu?
  • 1:09 - 1:12
    Czyszczenie tapicerki trwało wieki".
  • 1:12 - 1:16
    "Ten pijany tłum tworzyli Amerykanie,
    którzy zasłużyli sobie
  • 1:16 - 1:18
    na możliwość świętowania zwycięstwa".
  • 1:18 - 1:22
    "Proszę o ciszę! Czy z tej okazji
    zostało podane ciasto?".
  • 1:22 - 1:24
    "Panie Jackson, czy nie jest prawdą,
  • 1:24 - 1:26
    że zaraz po objęciu urzędu
  • 1:26 - 1:28
    obsadził pan stanowiska swoimi ludźmi
  • 1:28 - 1:30
    zastępując setki znakomitych
    federalnych pracowników
  • 1:30 - 1:33
    niekompetentnymi zwolennikami
    własnej partii?".
  • 1:33 - 1:36
    "Wysoki sądzie, nic takiego
    nie miało miejsca.
  • 1:36 - 1:38
    Prezydent próbował
    wprowadzić system rotacji,
  • 1:38 - 1:41
    żeby uniknąć spekulacji i machlojek.
  • 1:41 - 1:43
    To reszta partii upierała się,
  • 1:43 - 1:46
    żeby obsadzić stanowiska służalcami".
  • 1:46 - 1:48
    "Ale pan Jackson się na to zgodził?"
  • 1:48 - 1:50
    "No więc, tego..."
  • 1:50 - 1:51
    "Omówmy inną kwestię.
  • 1:51 - 1:54
    Panie Jackson, czy nie przyczynił się pan
  • 1:54 - 1:56
    do wybuchu finansowej paniki roku 1837
  • 1:56 - 1:58
    i wynikającego z niej
    kryzysu ekonomicznego
  • 1:58 - 2:00
    przez wojnę, którą toczył pan
  • 2:00 - 2:02
    z Bankiem USA?
  • 2:02 - 2:04
    Zawetował pan przywrócenie mu uprawnień
  • 2:04 - 2:05
    w roku 1832.
  • 2:05 - 2:08
    Czy nie była to nieodpowiedzialna
    kiełbasa wyborcza,
  • 2:08 - 2:10
    która ekonomicznie nie miała sensu?".
  • 2:10 - 2:12
    "Wysoki sądzie, ten pan
    ma dużą wyobraźnię.
  • 2:12 - 2:14
    Ten bank służył tylko bogatym Jankesom
  • 2:14 - 2:16
    w powiększaniu majątku.
  • 2:16 - 2:18
    Pieniężna panika wybuchła,
  • 2:18 - 2:20
    gdy brytyjskie banki
    podniosły oprocentowanie
  • 2:20 - 2:21
    i ograniczyły pożyczki.
  • 2:21 - 2:24
    Obwinianie za to prezydenta
    jest dla mnie niedorzeczne".
  • 2:24 - 2:27
    "Ale gdyby pan Jackson
    nie zniszczył Banku Narodowego,
  • 2:27 - 2:29
    ten mógłby udzielić pożyczek farmerom
  • 2:29 - 2:31
    i firmom, gdy skończyły się
    pieniądze z innych kredytów,
  • 2:31 - 2:33
    nieprawdaż?".
  • 2:33 - 2:34
    "To wszystko tylko spekulacje.
  • 2:34 - 2:36
    Możemy przejść dalej?".
  • 2:36 - 2:37
    "Owszem, Wysoki Sądzie.
  • 2:37 - 2:39
    Czas na największe
    wykroczenie pana Jacksona:
  • 2:39 - 2:42
    wyrzucenie plemion z ich ojczystych ziem
  • 2:42 - 2:44
    przez Akt Wysiedlenia Indian".
  • 2:44 - 2:46
    "To oskarżenie jest nieprawdą.
  • 2:46 - 2:48
    USA kupiło tę ziemię od Indian
  • 2:48 - 2:50
    całkowicie zgodnie z zasadami".
  • 2:50 - 2:51
    "Czy dla pana wymuszanie i groźby
  • 2:51 - 2:54
    kraju z dużo potężniejszą armią
  • 2:54 - 2:56
    są zgodne z zasadami?
  • 2:56 - 2:58
    Albo podpisanie traktatu
    o wysiedleniu Czirokezów
  • 2:58 - 3:00
    z grupą ludzi, w której nie było
  • 3:00 - 3:01
    ich prawdziwych wodzów?
  • 3:01 - 3:03
    Nie mieli czasu, żeby się przygotować
  • 3:03 - 3:05
    przed przybyciem armii,
  • 3:05 - 3:08
    która zmusiła ich
    do przebycia Szlaku Łez".
  • 3:08 - 3:09
    "Chwila, chwila.
  • 3:09 - 3:10
    Wszystko to jest robotą Van Burena
  • 3:10 - 3:13
    po tym jak pan Jackson
    przestał być prezydentem".
  • 3:13 - 3:15
    "Ale pan Jackson stworzył do tego warunki
  • 3:15 - 3:17
    i dopilnował ratyfikacji tego traktatu.
  • 3:17 - 3:19
    Prezydent Van Buren
  • 3:19 - 3:21
    musiał tylko wprowadzić go w życie".
  • 3:21 - 3:22
    "Wysoki Sądzie, proszę posłuchać.
  • 3:22 - 3:24
    Nasz rząd kupował
  • 3:24 - 3:26
    ziemie Indian od samego początku,
  • 3:26 - 3:27
    a mój klient negocjował te umowy
  • 3:27 - 3:29
    nawet przed objęciem urzędu prezydenta.
  • 3:29 - 3:31
    Prezydent Jackson uważał,
  • 3:31 - 3:32
    że najlepsze dla Indian byłyby
  • 3:32 - 3:34
    pieniądze w zamian za ziemię
  • 3:34 - 3:35
    i przeprowadzka na zachód,
  • 3:35 - 3:36
    gdzie było dużo miejsca,
  • 3:36 - 3:37
    żeby żyli w sposób,
  • 3:37 - 3:38
    do jakiego nawykli,
  • 3:38 - 3:40
    zamiast żeby mieli zostać
  • 3:40 - 3:42
    i ścierać się z białymi osadnikami.
  • 3:42 - 3:43
    Przypominam, że niektórzy z nich
  • 3:43 - 3:45
    otwarcie chcieli wymordować Indian.
  • 3:45 - 3:47
    To były inne czasy".
  • 3:47 - 3:49
    "Nawet w tych innych czasach
  • 3:49 - 3:50
    wielu członków kongresu
  • 3:50 - 3:51
    i Sądu Najwyższego
  • 3:51 - 3:53
    nie zgadzało się z Aktem Wysiedlenia,
  • 3:53 - 3:55
    głośno się mu sprzeciwiając,
  • 3:55 - 3:56
    nieprawdaż?".
  • 3:56 - 3:58
    "Mój klient był pod wielką presją.
  • 3:58 - 4:01
    Myśli pan, że łatwo jest
  • 4:01 - 4:02
    rządzić tak dużym krajem
  • 4:02 - 4:04
    i utrzymać Unię,
  • 4:04 - 4:05
    kiedy stany próbują unieważnić
  • 4:05 - 4:06
    prawa federalne?
  • 4:06 - 4:09
    Prezydent ledwo nakłonił
    Karolinę Południową
  • 4:09 - 4:11
    do ustąpienia w sprawie ceł importowych.
  • 4:11 - 4:13
    Gdy Georgia znalazła złoża złota
  • 4:13 - 4:14
    i zaczęła zabierać ziemię Czirokezom,
  • 4:14 - 4:17
    można było albo nakłonić
    Indian do przeprowadzki,
  • 4:17 - 4:19
    albo walczyć z kolejnym rządem stanowym".
  • 4:19 - 4:21
    "Więc potwierdza pan, że pan Jackson
  • 4:21 - 4:22
    zrezygnował z zasad moralnych,
  • 4:22 - 4:24
    żeby zrealizować polityczne cele?".
  • 4:24 - 4:27
    "Owszem, ale proszę wskazać lidera,
    który tego nie robi".
  • 4:27 - 4:29
    W miarę jak społeczeństwa
    i zasady moralne ewoluują
  • 4:29 - 4:31
    dawni bohaterowie mogą stać się
  • 4:31 - 4:33
    złoczyńcami i vice versa.
  • 4:33 - 4:35
    Być może historia jest przeszłością,
  • 4:35 - 4:39
    ale nasze rozumienie jej
    jest ciągle osądzane.
Title:
Historia kontra Andrew Jackson - James Fester
Description:

Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/history-vs-andrew-jackson-james-fester

Andrew Jackson był zarówno kochany jak i znienawidzony podczas swojej prezydentury. W tej wyimaginowanej sali sądowej to ty jesteś jednym z przysięgłych, mając za zadanie rozpatrzeć i ocenić udział Jacksona w obsadzaniu stanowisk ludźmi z jego partii i w Akcie Wysiedlenia Indian, a także jego patriotyzm i presję, pod którą znalazł się podczas swojego mandatu. James Fester analizuje, jak upływ czasu wpływa na nasze postrzeganie kontrowersyjnych postaci historycznych.

Lekcja: James Fester, animacja: Brett Underhill.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:54
  • Finished review.
    Zwroty grzecznościowe w napisach piszemy z małej litery.
    ===
    Czerwone wykrzykniki

    Tekst musi się mieścić w limicie 21 znaków na sekundę i 42 znaków na linijkę (http://www.youtube.com/watch?v=yvNQoD32Qqo​). W trakcie pisanie trzeba znaleźć i zlikwidować wszystkie czerwone wykrzykniki. Czasem wystarczy linijkę złamać, ale czasem trzeba coś skrócić lub przesunąć czas w pasku Timeline. Jeśli go nie widzisz, kliknij w ikonkę narzędzi obok “Editing Polish”.
    Wskazówki, jak skracać linijki znadziesz tutaj: (http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles). Tutaj wskazówki nt. łamania linijek http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines).

Polish subtitles

Revisions