Na czym polega chemioterapia? - Hyunsoo Joshua No
-
0:07 - 0:11Podczas I wojny światowej
jednym z koszmarów wojny w okopach -
0:11 - 0:15była trująca żółta chmura
zwana gazem musztardowym. -
0:15 - 0:18Dla tych, którzy mieli
pecha na nią trafić, -
0:18 - 0:22powietrze stawało się niezdatne
do oddychania, paliło w oczy -
0:22 - 0:26a na skórze pojawiały się
ogromne pęcherze. -
0:26 - 0:32Naukowcy desperacko próbowali opracować
antidotum na tę okrutną broń. -
0:32 - 0:34W trakcie tego procesu odkryli,
-
0:34 - 0:39że gaz nieodwracalnie uszkadza
szpik kostny żołnierzy, -
0:39 - 0:42hamując jego zdolność
do wytwarzania krwinek. -
0:42 - 0:47Mimo tych okropnych efektów
dało to naukowcom do myślenia. -
0:47 - 0:53Komórki rakowe mają wspólną cechę
ze szpikiem: szybko się replikują. -
0:53 - 0:55Czy więc jedno z okrucieństw wojny
-
0:55 - 0:58mogłoby zatriumfować w walce z rakiem?
-
0:58 - 1:02Naukowcy w latach 30. XX wieku
badali ten pomysł, -
1:02 - 1:05wstrzykując związki pochodzące
z gazu musztardowego -
1:05 - 1:08do żył pacjentów chorych na raka.
-
1:08 - 1:11Wynalezienie leczenia, które przynosi
więcej korzyści niż szkód, -
1:11 - 1:15wymagało czasu, prób i błędów,
ale pod koniec II wojny światowej -
1:15 - 1:20odkryto coś, co znamy jako
pierwsze leki chemioterapeutyczne. -
1:20 - 1:23Dziś jest ich ponad 100.
-
1:23 - 1:26Leki chemioterapeutyczne
dostarcza się przez pigułki i zastrzyki. -
1:26 - 1:29Wykorzystują "środki cytotoksyczne",
-
1:29 - 1:33czyli związki toksyczne
dla żywych komórek. -
1:33 - 1:37Zasadniczo leki te szkodzą
w pewnym stopniu -
1:37 - 1:38wszystkim komórkom w ciele,
-
1:38 - 1:40nawet tym zdrowym.
-
1:40 - 1:43Ale zastrzegają swoje
najsilniejsze działanie -
1:43 - 1:45dla szybko dzielących się komórek,
-
1:45 - 1:48co jest właśnie cechą raka.
-
1:48 - 1:51Weźmy przykładowo pierwsze leki
stosowane w chemioterapii, -
1:51 - 1:56których się nadal używa
i nazywa się środkami alkilującymi. -
1:56 - 1:58Wstrzykuje się je do krwiobiegu,
-
1:58 - 2:01który dostarcza je
do komórek całego ciała. -
2:01 - 2:06Gdy znajdą się w środku, a komórki
odsłonią DNA w celu skopiowania go, -
2:06 - 2:10uszkadzają elementy budulcowe
struktury podwójnej helisy DNA, -
2:10 - 2:13co może doprowadzić do śmierci komórki,
chyba że uszkodzenie będzie naprawione. -
2:13 - 2:16Ponieważ komórki rakowe mnożą się szybko,
-
2:16 - 2:20przyjmują wysokie stężenie
czynników alkilujących, -
2:20 - 2:24a ich DNA jest często narażone
na ich skutki i rzadko naprawiane. -
2:24 - 2:28Dlatego umierają częściej
niż większość innych komórek, -
2:28 - 2:30które mają czas na naprawę
uszkodzonego DNA -
2:30 - 2:35i nie gromadzą takich samych stężeń
czynników alkilujących. -
2:35 - 2:41Inna forma chemioterapii obejmuje związki
zwane stabilizatorami mikrotubul. -
2:41 - 2:44Komórki mają małe rurki, które łączą się,
żeby pomóc w podziale komórek -
2:44 - 2:48i replikacji DNA,
a następnie rozpadają się. -
2:48 - 2:51Kiedy stabilizatory mikrotubul
dostają się do komórki, -
2:51 - 2:54zapobiegają rozkładaniu się
tych małych rurek. -
2:54 - 2:58To uniemożliwia komórce
zakończenie replikacji, -
2:58 - 2:59co prowadzi do jej śmierci.
-
2:59 - 3:01To tylko dwa przykłady
-
3:01 - 3:03z sześciu klas leków
chemioterapeutycznych, -
3:03 - 3:06które stosujemy obecnie w leczeniu raka.
-
3:06 - 3:11Ale mimo ogromnych korzyści
chemioterapia ma jedną wielką wadę: -
3:11 - 3:14wpływa na inne zdrowe komórki organizmu,
-
3:14 - 3:17które z natury muszą się szybko odnawiać.
-
3:17 - 3:21Mieszki włosowe, komórki jamy ustnej,
wyściółka przewodu pokarmowego, -
3:21 - 3:27układ rozrodczy i szpik kostny
są bombardowane prawie tak mocno jak rak. -
3:27 - 3:29Podobnie jak w przypadku komórek rakowych,
-
3:29 - 3:32szybka produkcja
normalnych komórek oznacza, -
3:32 - 3:35że częściej sięgają po zasoby
-
3:35 - 3:39i dlatego są bardziej narażone
na działanie leków chemioterapeutycznych. -
3:39 - 3:42Prowadzi to do kilku typowych
skutków ubocznych chemioterapii, -
3:42 - 3:47w tym utraty włosów, zmęczenia,
bezpłodności, nudności i wymiotów. -
3:47 - 3:51Lekarze często przepisują środki
przeciwko działaniom niepożądanym, -
3:51 - 3:54takie jak silne leki przeciw nudnościom.
-
3:54 - 3:59W przypadku wypadania włosów,
specjalne czepki mogą obniżyć temperaturę -
3:59 - 4:02i zwęzić naczynia krwionośne wokół głowy,
-
4:02 - 4:04ograniczając ilość leków
chemioterapeutycznych -
4:04 - 4:06docierających do mieszków włosowych.
-
4:06 - 4:09Po zakończeniu chemioterapii
-
4:09 - 4:13zdrowe tkanki, które poważnie
naruszył lek, wyzdrowieją -
4:13 - 4:15i zaczną się odnawiać jak zwykle.
-
4:15 - 4:17W samym 2018 roku
-
4:17 - 4:22u ponad 17 milionów ludzi
na całym świecie zdiagnozowano raka. -
4:22 - 4:27Ale chemioterapia i inne metody leczenia
zmieniły perspektywę wielu osób. -
4:27 - 4:31Wystarczy wziąć pod uwagę fakt,
że nawet 95% osób z rakiem jąder -
4:31 - 4:35przeżywa dzięki postępom w leczeniu.
-
4:35 - 4:40Nawet u osób z ostrą białaczką szpikową,
czyli agresywnym rakiem krwi, -
4:40 - 4:42chemioterapia powoduje,
-
4:42 - 4:44że u około 60% pacjentów
poniżej 60. roku życia -
4:44 - 4:48następuje remisja
po pierwszej fazie leczenia. -
4:48 - 4:51Naukowcy wciąż opracowują
bardziej precyzyjne leczenie -
4:51 - 4:55ukierunkowane tylko na komórki rakowe.
-
4:55 - 4:57Pomoże to poprawić wskaźniki przeżycia,
-
4:57 - 4:59mniej szkodząc zdrowym tkankom,
-
4:59 - 5:02i sprawiając, że jedno z najlepszych
narzędzi do walki z rakiem -
5:02 - 5:04będzie jeszcze lepsze.
- Title:
- Na czym polega chemioterapia? - Hyunsoo Joshua No
- Speaker:
- Hyunsoo Joshua No
- Description:
-
Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/how-does-chemotherapy-work-hyunsoo-joshua-no
Podczas I wojny światowej naukowcy desperacko próbowali opracować antidotum na trującą żółtą chmurę zwaną gazem musztardowym. Odkryli, że gaz nieodwracalnie uszkadza szpik kostny żołnierzy. Dało to naukowcom do myślenia: komórki rakowe i komórki szpiku kostnego szybko się replikują. Czy można wykorzystać gaz musztardowy do walki z rakiem? Hyunsoo No opowiada w szczegółach o odkryciu i rozwoju chemioterapii.
Lekcja: Hyunsoo Joshua No, reżyseria: Artrake Studio.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:05
Rysia Wand approved Polish subtitles for How does chemotherapy work? | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for How does chemotherapy work? | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How does chemotherapy work? | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for How does chemotherapy work? | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for How does chemotherapy work? | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for How does chemotherapy work? | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for How does chemotherapy work? | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for How does chemotherapy work? |