Πώς λειτουργεί η χημειοθεραπεία;

https://ed.ted.com/lessons/how-does-chemotherapy-work-hyunsoo-joshua-no

Στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, οι επιστήμονες προσπαθούσαν να φτιάξουν ένα αντίδοτο στο δηλητηριώδες αέριο γνωστό ως αέριο της μουστάρδας. Ανακάλυψαν πως το αέριο κατέστρεφε για πάντα τον μυελό των οστών των στρατιωτών που είχαν εκτεθεί σε αυτό. Μια ιδέα γεννήθηκε: τόσο τα καρκινικά κύτταρα, όσο και ο μυελός των οστών αναπαράγονται με ταχείς ρυθμούς. Θα μπορούσε το αέριο της μουστάρδας να χρησιμοποιηθεί εναντίον του καρκίνου; Ο Χιούνσου Τζόσουα Νο περιγράφει τις λεπτομέρειες της ανακάλυψης και εξέλιξης της χημειοθεραπείας.

Μάθημα: Χιούνσου Τζόσουα Νο. Σκηνοθεσία: Artake Studio

Στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο,
ένα από τα πιο τρομακτικά πράγματα

ήταν ένα κίτρινο δηλητηριώδες αέριο:
το αέριο της μουστάρδας.

Όσοι είχαν την ατυχία να εκτεθούν σε αυτό,

δεν μπορούσαν να ανασάνουν,
τα μάτια τους έκαιγαν,

και το εκτεθειμένο δέρμα τους
γέμιζε με τεράστιες φουσκάλες.

Οι επιστήμονες προσπάθησαν
να παρασκευάσουν ένα αντίδοτο.

Ανακάλυψαν πως το αέριο κατέστρεφε
μόνιμα τον μυελό των οστών των στρατιωτών

έτσι ώστε ποτέ πια να μην μπορεί
να παράγει ερυθρά αιμοσφαίρια.

Παρά τα φρικτά αυτά αποτελέσματα,
μια ιδέα γεννήθηκε στους επιστήμονες:

τα καρκινικά κύτταρα αναπαράγονται
εξίσου γρήγορα με τον μυελό των οστών.

Θα μπορούσε λοιπόν,
μια φρικαλεότητα του πολέμου

να γίνει πρωταγωνιστής
στον πόλεμο κατά του καρκίνου;

Ερευνητές διερεύνησαν αυτή την ιδέα
τη δεκαετία του '30

κάνοντας ένεση με χημική ουσία
προερχόμενη από το αέριο μουστάρδας.

ενδοφλέβια σε καρκινοπαθείς.

Πήρε χρόνο και πολλές δοκιμές
για να βρουν θεραπείες

που έκαναν περισσότερο καλό αντί για κακό,

αλλά μέχρι το τέλος
του Β' παγκοσμίου πολέμου,

ανακάλυψαν αυτό που έγινε γνωστό
ως το πρώτο φάρμακο χημειοθεραπείας.

Σήμερα, κυκλοφορούν περισσότερα από 100.

Tα φάρμακα χημειοθεραπείας
είναι σε μορφή χαπιών ή ενέσιμα

και χρησιμοποιούν
κυτταροτοξικούς παράγοντες,

χημικές ενώσεις δηλαδή,
τοξικές για τα ζωντανά κύτταρα.

Ουσιαστικά, τα φάρμακα αυτά βλάπτουν
σε ένα βαθμό όλα τα κύτταρα του σώματος,

ακόμη και τα υγιή.

Δραστικότερη επίδραση όμως έχουν
σε αυτά με έντονη κυτταρική διαίρεση,

το βασικό γνώρισμα του καρκίνου.

Τα πρώτα φάρμακα χημειοθεραπείας,
παραδείγματος χάριν,

οι αλκυλιούντες παράγοντες,
χορηγούνται ακόμη.

Διοχετεύονται με ένεση στο αίμα

και, μέσω αυτού, σε όλα
τα κύτταρα του οργανισμού.

Εκεί, όταν το κύτταρο εκθέτει
το DNA του για να γίνει η αντιγραφή,

καταστρέφουν τη δομή του DNA
δηλαδή, τη διπλή έλικα.

Αν η ζημιά δεν αποκατασταθεί,
το κύτταρο μπορεί να πεθάνει.

Λόγω του γρήγορου πολλαπλασιασμού
των καρκινικών κυττάρων,

απορροφούν μεγάλη συγκέντρωση
αλκυλιωτικών παραγόντων

με αποτέλεσμα το DNA τους εκτίθεται
συχνά και σπάνια αποκαθίσταται.

Έτσι, πεθαίνουν πιο συχνά
από τα περισσότερα κύτταρα

που έχουν χρόνο να φτιάξουν το DNA τους

και δεν συσσωρεύουν την ίδια συγκέντρωση
αλκυλιωτικών παραγόντων.

Άλλη μορφή χημειοθεραπείας είναι
οι σταθεροποιητές μικροσωληνίσκων.

Τα κύτταρα διαθέτουν μικρούς σωλήνες
που συγκεντρώνονται για να βοηθήσουν

με τη διαίρεση των κυττάρων
και την αντιγραφή του DNA

και μετά αποσυντίθενται.

Μόλις οι σταθεροποιητές μικροσωληνίσκων
μπουν μέσα στο κύτταρο,

αποτρέπουν τη συρρίκνωση
των μικροσωληνίσκων.

Έτσι, τα κύτταρα σταματούν
την αναπαραγωγή και πεθαίνουν.

Αυτά είναι μόνο δύο παραδείγματα από τις
έξι κατηγορίες φαρμάκων χημειοθεραπείας

σε χρήση κατά του καρκίνου σήμερα.

Παρά τα τεράστια οφέλη, η χημειοθεραπεία
έχει ένα μεγάλο μειονέκτημα:

επιδρά σε υγιή κύτταρα του σώματος
που πρέπει να ανανεωθούν γρήγορα.

Θύλακες των τριχών, στοματικά κύτταρα,
γαστρεντερικός βλεννογόνος,

αναπαραγωγικό σύστημα και μυελός των οστών
πλήττονται σχεδόν το ίδιο με τον καρκίνο.

Όπως και στα καρκινικά κύτταρα,
η γρήγορη παραγωγή των υγιών κυττάρων

σημαίνει συχνότερη αναζήτηση πόρων
άρα, μεγαλύτερη έκθεση στα φάρμακα.

Αυτό οδηγεί στις γνωστές παρενέργειες
της χημειοθεραπείας όπως :

απώλεια μαλλιών, κόπωση,
στειρότητα, ναυτίες και έμετοι.

Οι γιατροί για να διαχειριστούν
αυτές τις παρενέργειες δίνουν φάρμακα

όπως δυνατή αγωγή κατά της ναυτίας.

Για την απώλεια μαλλιών, οι κάσκες ψύξης
βοηθούν στη μείωση της θερμοκρασίας

στο κεφάλι και συστέλλουν τα αγγεία,

ελαττώνοντας την ποσότητα φαρμάκου
που φτάνει στους θύλακες της τρίχας.

Μόλις ολοκληρωθεί η χημειοθεραπέια,

τα προσβεβλημένα από το φάρμακο
υγιή κύτταρα αποκαθίστανται

και αρχίζουν ξανά την ανανέωσή τους.

Μόνο το 2018, πάνω από 17 εκατομμύρια
διαγνώστηκαν με καρκίνο.

Όμως, η χημειοθεραπεία και άλλες θεραπείες
άλλαξαν το μέλλον για πολλούς.

Σκεφτείτε μόνο πως το 95% των ατόμων
με καρκίνο των όρχεων

επιβιώνουν χάρις
στην πρόοδο των θεραπειών.

Ακόμη και σε άτομα με επιθετικό καρκίνο,
όπως η οξεία μυελογενής λευχαιμία,

η χημειοθεραπεία, στο 60% των ασθενών
ηλικίας κάτω των 60 ετών,

επιφέρει υποχώρηση της νόσου
μετά την πρώτη φάση της θεραπείας.

Οι ερευνητές ακόμη δοκιμάζουν
πιο ακριβείς παρεμβάσεις

που στοχεύουν μόνο τα καρκινικά κύτταρα.

Oi δείκτες επιβίωσης θα αυξηθούν,
ενώ οι υγιείς ιστοί θα υφίστανται

σημαντικά λιγότερη βλάβη,

κι έτσι ένα από τα καλύτερα όπλα στη μάχη
κατά του καρκίνου θα γίνει καλύτερο.