Kimliğim, benim süper gücüm -- bir engel değil

Hollywood'un dünyanın aslında neye benzediğine direnmeyi bırakması gerek, diyor aktris, yönetmen ve aktivist America Ferrera. Kariyerinin sınırlarını takip ederek, farklı kültürlerin medyada daha gerçekçi temsili ve hikâyelerimizi anlatışımızdaki bir değişim için çağrıda bulunuyor. "Kültürde varlık, imkan yaratır," diyor. "Dünyada kimin gelişip serpildiğini görmek bize kendimizi nasıl göreceğimizi, kendi değerimiz üzerine düşünmeyi ve geleceğimiz hakkında hayal kurmayı öğretir."

Ailemin evinde bir odadaki
kırmızı fayansların üzerinde

Bette Midler'ın oynadığı
televizyon filmi "Gypsy" ile

dans eder ve şarkı söylerdim.

(Şarkı söyler) "Bir hayalim var.

Harika bir hayal, baba."

Gerçekten de bir hayali olan
dokuz yaşında bir çocuğun

acelesi ve heyecanlı
arzusuyla söylerdim şarkıyı.

Benim hayalim aktris olmaktı.

Televizyonda ya da filmlerde
benim gibi görünen

birisini görmediğim doğru;

evet, ailem, arkadaşlarım ve
öğretmenlerim beni Hollywood'da

benim gibilerin iş yapmadığına
dair uyarmıştı.

Ama ben bir Amerikalıydım.

Bana ten renkleri
ne olursa olsun,

ailem Honduras'tan göçmüş de olsa,
param olmasa da

herkesin her şeyi başarabileceğine

inanmak öğretilmişti.

Hayalimin kolay olmasına gerek yoktu,

sadece mümkün olması gerekti.

15 yaşındayken

ilk profesyonel seçmeme katıldım.

Kablolu yayın üyeliği ya da
kefalet bonosu reklamıydı,

gerçekten hatırlamıyorum.

(Gülüşmeler)

Hatırladığım şey ise kast
yönetmeninin bana şunu soruşu:

"Yaptığını tekrarlar mısın, ama
bu sefer biraz daha Latin gibi konuş."

"Peki.

Yani İspanyolca mı konuşmamı
istiyorsunuz?" diye sordum.

"Hayır, hayır, İngilizce konuş,
ama Latin gibi."

"Tamam da ben Latinim,
Latin biri zaten böyle konuşmaz mı?"

Uzun ve tuhaf bir sessizlik oldu

ve sonunda,

"Peki, tatlım, boşver,
geldiğin için teşekkürler, hoşça kal!"

"Latin gibi konuş" derken bozuk İngilizce
konuşmamı istediğini anlamam

eve dönüş yolumun büyük bir kısmını aldı.

Gerçek, fiili, otantik bir Latin

olduğum gerçeği neden önemsizdi,

çözemiyordum.

Neyse, işi almadım.

İnsanların beni görmek istedikleri
işlerin pek çoğunu almadım:

çete sahibinin sevgilisi,

arsız mağaza hırsızı,

iki numaralı hamile chola.

(Gülüşmeler)

Bunlar, benim gibi biri için
var olan rollerdi.

Bakıp da çok kahve tenli,
çok şişman,

çok fakir, çok kaba
olarak gördükleri biri için.

Bunlar basmakalıp rollerdi

ve benim gerçekliğimden
ve oynamayı hayal ettiğim rollerden

ancak bu kadar uzak olabilirlerdi.

Ben, kompleks ve çok boyutlu,

kendi hayatının merkezinde olan
insanları oynamak istiyordum.

Başkalarının hayatının arka planında duran
kartonumsu figürleri değil.

Ama bunu menajerime söyleme
cesareti bulduğumda --

bu, bana fırsatları yakalamada yardım için
para ödediğim insan oluyor --

onun cevabı şuydu,

"Birinin bu kıza beklentilerinin
gerçekçi olmadığını söylemesi lazım."

Haksız da değildi.

Yani, kovdum adamı ama haksız değildi.

(Gülüşmeler)

(Alkışlar)

Çünkü her kötü yazılmış ve basmakalıp
olmayan bir rolü almaya çalışmamda,

şunu duyardım,

"Bu role farklı görünen birilerini
seçmeyi düşünmüyoruz."

Ya da, "Bayıldık ona,
ama o çok, çok etnik görünümlü."

Veya, "Maalesef, bu filmde
zaten bir Latin oyuncumuz var."

Aynı mesajı, kimliğimin
aşmam gereken bir engel olduğu mesajını,

tekrar tekrar alıp durdum.

Şöyle düşündüm ben de,

"Hadisene, karşımdaki engel.

Ben bir Amerikalıyım.
Benim adım America.

Tüm hayatım boyunca bunun için çalıştım,
kitabına göre oynayacağım,

daha sıkı çalışacağım."

Çalıştım da. İnsanların bende
olduğunu söylediği

sorunları aşmak için çalışabileceğim
en sıkı şekilde çalıştım.

Güneşten uzak durdum ki tenim
çok fazla yanmasın,

saçımdaki lüleleri
itaate zorlayıp düzleştirdim.

Sürekli kilo vermeye çalıştım.

Daha süslü, daha pahalı
kıyafetler satın aldım.

Sırf insanlar bana baktığında,

çok şişman, çok kahve tenli,
çok fakir bir Latin görmesinler diye.

Bana baktıklarında neler
yapabileceğimi göreceklerdi.

Belki de bana bir şans vereceklerdi.

Kaderin bir oyunu olarak

sonunda tüm hayallerimi
gerçek yapan bir rol aldığımda,

bu rol, tam olarak olduğum kişi
olmamı gerektiren bir roldü.

"Kadın Dediğin"deki Ana,

kahve tenli, fakir, şişman
bir Latin kadındı.

Onun gibi birini, kendim gibi birini,
hiç görmemiştim

kendi hayat hikâyesinin merkezinde.

Bu filmle, Amerika'nın her yerine

ve daha pek çok ülkeye gittim,

insanların yaşlarından, milliyetlerinden
ve vücutlarının şeklinden bağımsız olarak

Ana'da kendilerini gördükleri yerlere.

17 yaşındaki tombul Meksikalı Amerikalı,
pek mümkün görünmeyen hayalini

gerçekleştirmek için
kültürel normlara karşı koyan o kız.

Hayatım boyunca bana söylenilenin aksine

ilk elden insanların benim gibilerin
hikâyelerini görmek istediklerini gördüm.

Kendimi, kültürümün içinde
gerçekçi bir şekilde

temsil edilirken görme beklentilerimin,
başka insanların da beklentileri

olduğunu gördüm.

"Kadın Dediğin"

eleştirel, kültürel ve ekonomik
bir başarıydı.

"Harika," diye düşündüm,
"İşte yaptık!

Hikâyelerimizin değeri
olduğunu kanıtladık.

Şimdi değişecek bir şeyler."

Ama çok az şeyin
değiştiğine şahit oldum.

Bir dönüm noktası olmamıştı.

Endüstrideki hiç kimse, o hikâyeleri
izlemek için aç ve para ödemeye istekli

kimselerin hikâyelerini
anlatmak için koşuşturmuyordu.

Dört yıl sonra,
Çirkin Betty'yi oynamaya başlayınca,

aynı olayın yaşandığını gördüm.

"Çirkin Betty" Birleşik Devletler'de
16 milyon izleyiciyle prömiyer yaptı

ve ilk yılında
11 Emmy ödülüne aday oldu.

(Alkışlar)

Ama "Çirkin Betty"nin başarısına karşın,

sekiz yıl boyunca Amerikan televizyonunda

başrolü Latin bir aktris olan

başka bir televizyon şovu olmayacaktı.

Ben başrol olarak bir Emmy kazanan

ilk ve tek Latin kadın olalı

12 yıl geçti.

Bu gurur duyulacak bir şey değil.

Bu, derin bir hüsran sebebi.

Ödüller bizim değerimizi
belirlediği için değil

ama dünyada kimin gelişip
serpildiğini görmek

bize kendimizi nasıl göreceğimizi,

kendi değerimiz üzerine düşünmeyi

ve geleceğimiz hakkında
hayal kurmayı öğrettiği için.

Ne zaman bundan şüphe duysam,

Pakistan'ın Swat Vadisinde yaşayan,

eline kendi yazarlık hayallerinin
yansımasını gördüğü

bir televizyon şovunun DVD'leri geçen

küçük bir kız olduğunu hatırlıyorum.

Malala, otobiyografisinde şöyle yazıyor:

"Kendi sözlerimin

nasıl bir değişim yaratabileceğini
gördükten sonra,

bir de Amerika'daki bir dergideki
hayatı "Çirkin Betty" DVD'lerini

izledikten sonra gazeteciliğe
ilgi duymaya başladım.

(Alkışlar)

Kariyerimin 17 yılı boyunca

sesimizin, kültürde yer edinebildiğinde

sahip olduğu güce şahit oldum.

Bunu gördüm.

Bunu yaşadım, bunu hepimiz gördük.

Eğlence sektöründe, siyasette,

iş dünyasında, sosyal değişimde.

Bunu inkar edemeyiz --
kültürde varlık imkân yaratır.

Ama son 17 yıldır,

aynı zamanda neden bazılarımızın

kültürde yer edinip de bazılarımızın
edinemediği hakkında

aynı bahaneleri duydum.

Bizim hikâyelerimizin dinleyeni yok,

bizim deneyimlerimiz kitlelerinki
ile örtüşmüyor,

bizim seslerimiz büyük bir
finansal risk demek.

Birkaç yıl önce, menajerim
bir filmdeki rolü

neden alamadığımı
açıklamak için aradı beni.

Dedi ki, "Sana bayıldılar

ve gerçekten, gerçekten farklı
birilerini seçmek istiyorlar,

ama beyaz rol kesinleşene
kadar film finanse edilmiyor."

Bu mesajı, kırık bir kalple,

"Bunun ne kadar berbat olduğunu
anlıyorum." diyen bir tonla iletti.

Ama yine de bundan önce
yüzlerce kez olduğu gibi,

yüzümden gözyaşlarımın
aktığını hissettim.

Reddedilmenin acısı içimde yükselip

utancın sesi beni azarladı,

"Sen yetişkin bir kadınsın,
bir iş uğruna ağlamayı bırak."

Başarısızlığı
kendime mâl edip

engelleri aşamadığım için

derin utanç hissetme sürecinden
yıllarca geçtim de durdum.

Ama bu sefer, yeni bir ses duydum.

"Yoruldum artık.

Yeter bu kadar." diyen bir ses.

Gözyaşlarımın ve acımın

bir iş uğruna olmadığını anlayan bir ses.

Tüm bunlar benim hakkımda
söylenen şeyler içindi.

Hayatım boyunca yöneticiler,

yapımcılar, yönetmenler,

senaristler, ajanslar,
menajerler, öğretmenler,

arkadaşlar ve ailem
tarafından söylenenler içindi.

Daha az değeri olan birisi
olduğum söylendiği içindi.

Sandım ki güneş kremleri
ve saç düzleştiriciler

bu yerleşik değer sistemindeki
değişimi getirecekti.

Ama o an anladım ki

ben hiçbir zaman sisteme
değişmesini söylemiyordum.

Ben sisteme girmeye çalışıyordum,
ve bu ikisi aynı şey değil.

Ben bile sistemin benim hakkımda
inandığı şeye inanırken

sistemin hakkımda düşündüğü
şeyi değiştiremezdim.

Buna inandım.

Ben de çevremdeki herkes gibi

olduğum şekilde hayalimi
yaşayamayacağıma inandım.

Ben de kendimi yokmuşum
gibi göstermeye çalıştım.

Bu, bana şunu gösterdi ki
aynı anda hem tüm samimiyetiyle

değişimi görmek isteyen kişi
hem de davranışlarıyla

sistemin aynı kalmasını
sağlayan kişi olmak mümkün.

Bunun inanmama yol açtığı şey de

değişim iyi adamları ve kötü adamları
belirlemek ile gelmeyeceği.

Bu düşünce hepimizi
bu sorundan kurtarıyor.

Çünkü birçoğumuz
bu ikisinden birisi değil.

Değişim,

her birimiz kendi temel değer
ve inançlarımızı sorgulama cesaretini

gösterince gelecek.

Davranışlarımızın en iyi niyetlerimize
yol gösterdiğinden emin olunca.

Ben, hayallerini gerçekleştirmek için

yetenekleriyle dünyaya katkı sağlamak için

kim olduğu gerçeğine direnmesi söylenen

milyonlarca insandan biriyim.

Şahsen ben direnmeyi bırakıp

kendi bütün ve gerçek kişiliğimle
var olmaya hazırım.

Geri dönebilseydim o dokuz yaşındaki,

odada dans edip hayaller kuran çocuğa

şunu derdim:

kimliğim benim için bir engel değil.

Kimliğim, benim süper gücüm.

Çünkü doğrusu gerekirse,

ben, dünyanın nasıl göründüğüyüm.

Siz dünyanın nasıl göründüğüsünüz.

Toplu olarak, bizler dünyanın
nasıl göründüğüyüz.

Sistemlerimizin bunu yansıtması için

yeni bir gerçeklik
yaratılmasına gerek yok.

Sadece sistemlerin, yaşadığımız gerçekliğe
direnmeyi bırakması gerek.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)