Η ταυτότητά μου είναι υπερδύναμη -- όχι εμπόδιο

Το Χόλιγουντ πρέπει να σταματήσει να αντιστέκεται στο πώς φαίνεται στην πραγματικότητα ο κόσμος, λέει η ηθοποιός, σκηνοθέτιδα και ακτιβίστρια Αμέρικα Φερέρα. Ανιχνεύοντας το περίγραμμα της καριέρας της, καλεί για περισσότερη αυθεντική αντιπροσώπευση από διαφορετικές κουλτούρες στα μέσα -- και μια μετατόπιση στο πώς αφηγούμαστε τις ιστορίες μας. «Η παρουσία δημιουργεί δυνατότητα», λέει. «Το ποιους βλέπουμε να ευδοκιμούν στον κόσμο μάς μαθαίνει πώς βλέπουμε τους εαυτούς μας, πώς να αντιλαμβανόμαστε τη δική μας αξία, πώς να ονειρευόμαστε το μέλλον μας».

Στα κόκκινα πλακάκια
της οικογενειακής μας καμαρούλας

χόρευα και τραγουδούσα
με την τηλεοπτική ταινία «Τζίπσι»,

με πρωταγωνίστρια την Μπέτι Μίντλερ.

(Τραγουδώντας) «Είχα ένα όνειρο.

Ένα υπέροχο όνειρο, μπαμπά».

Το τραγουδούσε με την επιμονή
και τη διακαή επιθυμία μιας εννιάχρονης

η οποία όντως είχε ένα όνειρο.

Το όνειρό μου ήταν να γίνω ηθοποιός.

Και είναι αλήθεια ότι ποτέ δεν είδα
κάποια που μου έμοιαζε

στην τηλεόραση ή στις ταινίες,

και φυσικά, η οικογένεια και οι φίλοι και
οι δάσκαλοί μου συνεχώς με προειδοποιούσαν

ότι άτομα σαν εμένα
δεν τα κατάφερναν στο Χόλιγουντ.

Αλλά ήμουν Αμερικανίδα.

Με είχαν μάθει να πιστεύω ότι ο καθένας
μπορούσε να καταφέρει τα πάντα,

ασχέτως χρώματος δέρματος,

του γεγονότος ότι οι γονείς μου
ήταν μετανάστες από την Ονδούρα,

του γεγονότος ότι δεν είχα χρήματα.

Δεν χρειαζόμουν το όνειρό μου
να είναι εύκολο,

ήθελα μόνο να είναι δυνατό.

Και όταν ήμουν 15,

έκανα την πρώτη μου
επαγγελματική οντισιόν.

Ήταν μια διαφήμιση
για συνδρομές καλωδιακής

ή ομόλογα, δεν θυμάμαι
για να πω την αλήθεια.

(Γέλια)

Θυμάμαι όμως ότι ο υπεύθυνος
διανομής ρόλων μου ζήτησε,

«Μπορείς να το ξανακάνεις, αλλά
αυτή τη φορά, να ακούγεσαι πιο Λατίνα».

«Εμ, εντάξει.

Θέλετε να το κάνω λοιπόν
στα Ισπανικά;» ρώτησα.

«Όχι, όχι, κάντο στα Αγγλικά,
απλώς να ακούγεσαι Λατίνα».

«Είμαι Λατίνα, άρα δεν είναι
αυτό πώς ακούγεται μια Λατίνα;»

Ακολούθησε μια μακριά και άβολη σιωπή,

και τελικά,

«Εντάξει γλυκιά μου, δεν πειράζει,
σε ευχαριστούμε που ήρθες, αντίο!»

Καθώς επιστρέφαμε σπίτι με το αυτοκίνητο,

συνειδητοποίησα ότι
με το «να ακούγομαι πιο Λατίνα»

μου ζητούσε να μιλάω σε σπαστά Αγγλικά.

Και δεν μπορούσα
να καταλάβω γιατί το γεγονός

ότι ήμουν μια πραγματική,
ζωντανή, αυθεντική Λατίνα

δεν φαινόταν να έχει σημασία.

Τέλος πάντων, δεν πήρα τη δουλειά.

Δεν πήρα πολλές από τις δουλειές
για τις οποίες με έβλεπαν:

η φιλενάδα του συμμορίτη,

η αυθάδης κλέφτρα καταστημάτων,

η έγκυος Μεξικάνα νούμερο δύο.

(Γέλια)

Τέτοιου είδους ρόλοι υπήρχαν
για κάποια σαν εμένα.

Κάποια που κοιτούσαν και έβλεπαν
ως πολύ σκούρα, πολύ χοντρή,

πολύ φτωχιά, πολύ λαϊκιά.

Αυτοί οι ρόλοι ήταν στερεότυπα

και δεν θα μπορούσαν να είναι
πιο μακριά από τη δική μου πραγματικότητα

ή από τους ρόλους
που ονειρευόμουν να παίξω.

Ήθελα να παίξω πολύπλοκους
και πολυδιάστατους ανθρώπους,

ανθρώπους που υπήρχαν
στο επίκεντρο της δικής τους ζωής.

Όχι χάρτινα ομοιώματα που στέκονταν
στο φόντο της ζωής κάποιου άλλου.

Αλλά όταν τόλμησα να το πω
στο μάνατζέρ μου --

αυτός είναι ο άνθρωπος που πληρώνω
να με βοηθήσει να βρω ευκαιρίες --

η απάντησή του ήταν,

«Κάποιος πρέπει να πει σε αυτό το κορίτσι
ότι έχει μη ρεαλιστικές προσδοκίες».

Και δεν έκανε λάθος.

Τον απέλυσα, αλλά δεν έκανε λάθος.

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

Επειδή κάθε φορά που προσπαθούσα
να πάρω έναν ρόλο

που δεν ήταν ένα κακογραμμένο στερεότυπο,

άκουγα,

«Δεν ψάχνουμε διαφορετικότητα
σε αυτή τη διανομή ρόλου».

Ή, «Μας αρέσει, αλλά είναι
πολύ συγκεκριμένα έθνικ».

Ή, «Δυστυχώς, ήδη έχουμε
έναν Λατίνο σε αυτήν την ταινία».

Λάμβανα συνεχώς το ίδιο μήνυμα.

Ότι η ταυτότητά μου ήταν ένα εμπόδιο
που έπρεπε να ξεπεράσω.

Κι έτσι σκέφτηκα,

«Έλα, εμπόδιο.

Είμαι Αμερικανίδα.
Το όνομά μου είναι Αμέρικα.

Εκπαιδεύτηκα όλη μου τη ζωή γι' αυτό,
απλώς θα ακολουθήσω τους κανόνες,

θα δουλέψω πιο σκληρά».

Κι έτσι έκανα, δούλεψα
όσο πιο σκληρά μπορούσα

για να ξεπεράσω όλα αυτά
που έλεγαν ότι ήταν λάθος με μένα.

Δεν καθόμουν στον ήλιο
για να μη μαυρίσω πολύ,

ίσιωνα τις μπούκλες μου
μέχρι να υποκύψουν.

Συνεχώς προσπαθούσα να χάσω βάρος,

αγόραζα πιο φανταχτερά και ακριβά ρούχα.

Όλα αυτά έτσι ώστε όταν με κοιτούσαν,

δε θα έβλεπαν μια πολύ χοντρή,
πολύ σκούρα, πολύ φτωχή Λατίνα.

Θα έβλεπαν τι μπορούσα να κάνω.

Και ίσως να μου έδιναν μια ευκαιρία.

Και σε ένα ειρωνικό γύρισμα της τύχης,

όταν τελικά πήρα έναν ρόλο που θα έκανε
όλα τα όνειρά μου πραγματικότητα,

ήταν ένας ρόλος που απαιτούσε
να είμαι ακριβώς αυτή που ήμουν.

Η Άνα στο «Οι πραγματικές
γυναίκες έχουν καμπύλες»

ήταν μια σκούρα, φτωχιά, χοντρή Λατίνα.

Δεν είχα δει ποτέ μου
κάποια σαν αυτήν, σαν εμένα,

να είναι στο επίκεντρο
της δικής της ιστορίας ζωής.

Ταξίδεψα σε όλες τις ΗΠΑ

και σε πολλές χώρες με αυτήν την ταινία

όπου άνθρωποι, ανεξαρτήτως ηλικίας,
εθνικότητας, τύπου σώματος,

είδαν τον εαυτό τους στην Άνα.

Μια παχουλή 17-χρονη Μεξικανοαμερικανίδα

που πάλευε ενάντια στα πολιτιστικά πρότυπα
για να εκπληρώσει το απίθανο όνειρό της.

Παρά τα όσα μου είχαν πει όλη μου τη ζωή,

είδα από πρώτο χέρι ότι ο κόσμος ήθελε
να δει ιστορίες για ανθρώπους σαν εμένα.

Και ότι οι μη ρεαλιστικές μου προσδοκίες

να δω τον εαυτό μου να αντιπροσωπεύεται
αυθεντικά στην κουλτούρα

ήταν και οι προσδοκίες και άλλων.

«Οι πραγματικές γυναίκες έχουν καμπύλες»

ήταν μια κριτική, πολιτισμική
και οικονομική επιτυχία.

«Τέλεια», σκέφτηκα, «Τα καταφέραμε!

Αποδείξαμε ότι οι ιστορίες μας έχουν αξία.

Τα πράγματα θα αλλάξουν τώρα».

Αλλά παρακολουθούσα
καθώς έγιναν πολύ λίγα.

Δεν υπήρξε ένα σημείο καμπής.

Κανένας στη βιομηχανία δεν έτρεχε
να αφηγηθεί περισσότερες ιστορίες

για το κοινό που διψούσε και ήταν
έτοιμο να πληρώσει για να τις δει.

Τέσσερα χρόνια αργότερα,
όταν έπαιξα στο «Ugly Betty»,

είδα να επαναλαμβάνεται το ίδιο φαινόμενο.

Το «Ugly Betty» έκανε πρεμιέρα στις ΗΠΑ
με 16 εκατομμύρια θεατές

και προτάθηκε για 11 βραβεία Έμμυ
την πρώτη του χρονιά.

(Χειροκρότημα)

Παρά την επιτυχία του «Ugly Betty»,

δεν θα υπήρχε άλλη τηλεοπτική σειρά

με πρωταγωνίστρια μια Λατίνα

στην αμερικανική τηλεόραση
για οκτώ χρόνια.

Έχουν περάσει 12 χρόνια

από τότε που έγινα η πρώτη
και μοναδική Λατίνα

που έχει ποτέ κερδίσει Έμμυ
σε μια πρωταγωνιστική κατηγορία.

Δεν είναι κάτι να υπερηφανεύομαι.

Είναι κάτι για το οποίο
απογοητεύομαι βαθιά.

Όχι επειδή τα βραβεία
αποδεικνύουν την αξία μας,

αλλά επειδή το ποιοι βλέπουμε
να ευδοκιμούν στον κόσμο

μας μαθαίνει πώς να βλέπουμε
τους εαυτούς μας,

πώς να σκεφτόμαστε τη δική μας αξία,

πώς να ονειρευόμαστε για το μέλλον μας.

Και κάθε φορά που αρχίζω να το αμφισβητώ,

θυμάμαι ότι υπήρχε ένα κοριτσάκι που ζούσε
στην κοιλάδα του Σουάτ στο Πακιστάν.

Και κάπως, ήρθαν στα χέρια της μερικά DVD

μιας αμερικάνικης τηλεοπτικής σειράς

όπου είδε να αντικατοπτρίζεται
το δικό της όνειρο να γίνει συγγραφέας.

Στην αυτοβιογραφία της, η Μαλάλα έγραψε,

«Ενδιαφέρθηκα για τη δημοσιογραφία

αφού είδα πώς οι ίδιες μου οι λέξεις
μπορούσαν να κάνουν διαφορά

καθώς και αφού είδα DVD του «Ugly Betty»

για τη ζωή σε ένα αμερικάνικο περιοδικό».

(Χειροκρότημα)

Για 17 χρόνια στην καριέρα μου,

έχω γίνει μάρτυρας της δύναμης
που έχουν οι φωνές μας

όταν μπορούν να έχουν πρόσβαση
στην παρουσία στην κουλτούρα.

Το έχω δει.

Το έχω ζήσει, το έχουμε δει όλοι μας.

Στην ψυχαγωγία, στην πολιτική,

στις επιχειρήσεις, στην κοινωνική αλλαγή.

Δεν μπορούμε να το αρνηθούμε --
η παρουσία δημιουργεί δυνατότητα.

Αλλά τα τελευταία 17 χρόνια,

έχω ακούσει τις ίδιες δικαιολογίες

γιατί μερικοί από εμάς μπορούν να έχουν
πρόσβαση στην παρουσία στην κουλτούρα

και μερικοί δεν μπορούν.

Οι ιστορίες μας δεν έχουν κοινό,

οι εμπειρίες μας δεν συνηχούν
στο κύριο ρεύμα,

οι φωνές μας είναι πολύ
μεγάλο οικονομικό ρίσκο.

Μόλις πριν από λίγα χρόνια,
με πήρε τηλέφωνο ο ατζέντης μου

για να μου εξηγήσει γιατί
δεν πήρα τον ρόλο σε μια ταινία.

Είπε, «Τους άρεσες

και θέλουν πραγματικά
και διανέμουν με διαφορετικότητα,

αλλά δεν μπορούν
να χρηματοδοτήσουν την ταινία

μέχρι να διανέμουν πρώτα έναν λευκό ρόλο».

Μου παρέδωσε το μήνυμα με βαριά καρδιά

και με έναν τόνο που έλεγε,
«Καταλαβαίνω πόσο βλακεία είναι αυτό».

Παρ' όλα αυτά, όπως
εκατοντάδες άλλες φορές,

ένιωσα τα δάκρυα να κυλάνε
στο πρόσωπό μου.

Και ο πόνος της απόρριψης
να βγαίνει μέσα μου

και μετά η φωνή της ντροπής
να με μαλώνει,

«Είσαι μεγάλη γυναίκα,
σταμάτα να κλαις για μια δουλειά».

Πέρασα αυτή τη διαδικασία για χρόνια
με το να δέχομαι την αποτυχία ως δική μου

και μετά να νιώθω μεγάλη ντροπή
που δεν μπορούσα να ξεπεράσω τα εμπόδια.

Αλλά αυτή τη φορά, άκουσα μια νέα φωνή.

Μια φωνή που έλεγε, «Κουράστηκα.

Αρκετά».

Μια φωνή που καταλάβαινε

ότι τα δάκρυα και ο πόνος
δεν ήταν επειδή έχασα τη δουλειά.

Ήταν γι' αυτά που έλεγαν για μένα.

Αυτά που έλεγαν για μένα
όλη μου τη ζωή

στελέχη και παραγωγοί

και σκηνοθέτες και σεναριογράφοι
και ατζέντηδες και μάνατζερ

και δάσκαλοι και φίλοι και οικογένεια.

Ότι ήμουν ένα άτομο μικρότερης αξίας.

Νόμιζα ότι το αντηλιακό
και το σίδερο ισιώματος

θα έφερναν την αλλαγή σε αυτό
το βαθιά εδραιωμένο σύστημα αξιών.

Αλλά αυτό που συνειδητοποίησα
εκείνη τη στιγμή

ήταν ότι τελικά δεν ζητούσα ποτέ
από το σύστημα να αλλάξει.

Του ζητούσα να με αφήσει να μπω,
και αυτά δεν ήταν τα ίδια πράγματα.

Δεν μπορούσα να αλλάξω
αυτά που πίστευε το σύστημα για μένα,

ενώ εγώ πίστευα αυτά
που πίστευε για μένα το σύστημα.

Και το έκανα.

Εγώ, όπως όλοι γύρω μου,

πίστευα ότι δεν ήταν δυνατόν
να υπάρξω στο όνειρό μου όπως ήμουν.

Και προσπαθούσα να κάνω
τον εαυτό μου αόρατο.

Αυτό μου αποκάλυψε ότι είναι δυνατόν

να είσαι το άτομο που θέλει
πραγματικά να δει αλλαγή

ενώ είναι ταυτόχρονα το άτομο του οποίου
οι πράξεις κρατούν τα πράγματα τα ίδια.

Και αυτό με οδήγησε να πιστεύω
ότι η αλλαγή δεν θα έρθει

αναγνωρίζοντας
τους καλούς και τους κακούς.

Αυτή η συζήτηση μας κάνει
να τη βγάζουμε καθαρή.

Επειδή οι περισσότεροι από εμάς
δεν είμαστε τίποτα από αυτά τα δύο.

Η αλλαγή θα έρθει

όταν κάθε ένας από εμάς έχει το κουράγιο

να αναρωτηθεί ποιες είναι οι δικές μας
θεμελιώδεις αξίες και πεποιθήσεις.

Και μετά να σιγουρευτεί ότι οι πράξεις μας
οδηγούν στις καλύτερες προθέσεις μας.

Είμαι μόνο ένας από εκατομμύρια ανθρώπους

στους οποίους είπαν ότι
για να εκπληρώσω τα όνειρά μου,

για να συνεισφέρω
τα ταλέντα μου στον κόσμο

πρέπει να αντισταθώ
στην αλήθεια του ποια είμαι.

Εγώ πάντως, είμαι έτοιμη
να σταματήσω να αντιστέκομαι

και να αρχίσω να υπάρχω
ως ο πλήρης και αυθεντικός εαυτός μου.

Αν μπορούσα να πάω πίσω
και να πω οτιδήποτε

σε εκείνο το εννιάχρονο, που χόρευε
στο καμαράκι, που έκανε όνειρα,

θα έλεγα,

η ταυτότητά μου δεν είναι to εμπόδιο μου.

Η ταυτότητά μου είναι η υπερδύναμή μου.

Επειδή η αλήθεια είναι,

ο κόσμος μοιάζει με μένα.

Ο κόσμος μοιάζει με σας.

Συλλογικά, ο κόσμος μοιάζει
πραγματικά μαζί μας.

Και για να αντικατοπτρίζουν
τα συστήματά μας αυτό,

δεν πρέπει να δημιουργήσουν
μια νέα πραγματικότητα.

Πρέπει να σταματήσουν να αντιστέκονται
σε αυτόν που ήδη ζούμε.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)