Vật chất chết : Thành phần bí mật trong chuỗi thức ăn của chúng ta - John C. Moore

Xem bài học đầy đủ tại : http://ed.ted.com/lessons/dead-stuff-the-secret-ingredient-in-our-food-chain-john-c-moore

Khi nói về tầng thấp nhất của chuỗi thức ăn, bạn có thể tưởng tượng ra các động vật ăn cỏ đang vui vẻ gặm cây non. Nhưng hình ảnh bình dị này đã bỏ qua một phần rất lớn (và kém ngon miệng hơn) chất dinh dưỡng : vật chất chết. Đi vào chi tiết khái niệm "chuỗi thức ăn nâu", John C. Moore giải thích sự đóng góp khổng lồ của những thứ như cặn bã ao hồ và phân động vật trong việc cung cấp năng lượng cho hệ sinh thái của chúng ta.

Bài học của John C. Moore, hoạt hình bởi TED-Ed.

Nếu ai đó gọi bạn là cặn bã,

bạn có lẽ sẽ tức giận,

nhưng dưới góc nhìn khoa học

thì họ cũng không sai nhiều đâu.

Bạn có bao giờ tự hỏi

thức ăn của mình đến từ đâu?

Bạn có thể nói rằng
nó xuất phát từ

thực vật, động vật,
hay thậm chí là nấm,

nhưng bạn có lẽ
sẽ không nghĩ đến

sinh vật bị thối rữa và phân

thứ mà những thực vật, động vật,
và nấm này đã tiêu thụ.

Vì vậy thực sự,
bạn và hầu hết cơ thể bạn

chỉ cách những thứ như bùn ao

hai hoặc ba độ phân cách.

Tất cả các loài
trong một hệ sinh thái,

từ các sinh vật trong rặng san hô

đến cá trong ao hồ

đến sư tử trên đồng cỏ,

đang trực tiếp hoặc gián tiếp

được những thức ăn chết này
nuôi sống

Hầu hết chất hữu cơ
trong cơ thể chúng ta,

Nếu truy ngược lại
đủ xa

đều xuất phát từ CO2 và nước

thông qua
quá trình quang hợp.

Cây cỏ sử dụng năng lượng
từ ánh sáng mặt trời

để chuyển đổi carbon dioxide
và nước từ môi trường

thành glucose và oxy.

Glucose sau đó chuyển đổi

thành dạng phân tử hữu cơ
phức tạp hơn

để hình thành lá, thân,
rễ, trái cây, và nhiều thứ khác.

Năng lượng được lưu trữ
trong các phân tử hữu cơ

hỗ trợ các chuỗi thực ăn
quen thuộc với chúng ta .

Bạn có thể đã nhìn thấy
các hình minh họa như thế này

hoặc như thế này.

Các chuỗi thức ăn
thân thiện với môi trường

bắt đầu với nền tảng
là cây cỏ.

Nhưng trong hệ sinh thái thực
trên đất liền,

có ít hơn 10% vật chất thực vật

được tiêu thụ
dưới dạng sống.

Còn 90 phần trăm
còn lại thì sao?

Vâng, chỉ cần nhìn vào mặt đất

vào một ngày mùa thu.

Cây cỏ sống rũ bỏ
những bộ phận cơ thể đã chết:

lá rụng, cành hỏng,

và thậm chí rễ ngầm.

Nhiều loài thực vật
có đủ may mắn

để sống toàn bộ cuộc sống của chúng
mà không bị những sinh vật khác ăn,

cuối cùng, chết đi
và để lại thân xác

Tất cả những bộ phận không bị ăn,
tiêu hoá và chết mục này của thực vật

tạo nên 90%
vật chất thực vật trên đất liền ?

Chúng trở thành
các mảnh rã,

nền tảng của cái mà chúng ta gọi là
chuỗi thức ăn nâu (có nguồn gốc từ đất),

màtrông giống như thế này đây.

Điều gì xảy ra cho cây cỏ

cũng xảy ra với tất cả các sinh vật khác
nằm trên chuỗi thức ăn :

một số bị xơi tái,

nhưng hầu hết chỉ bị ăn

khi đã chết và phân huỷ.

Và tất cả dọc theo chuỗi thức ăn này,

sinh vật sống rũ bỏ
vật chất hữu cơ

và thải ra chất thải

trước khi chết đi và để lại
thân xác bị phân huỷ.

Tất cả những cái chết này
nghe có vẻ nghiệt ngã, phải không?

Nhưng sự thật là không phải vậy.

Tất cả các mảnh rã này
cuối cùng được tiêu thụ

bởi vi khuẩn
và các sinh vật ăn xác thối khác,

tạo thành nền tảng
của chuỗi thức ăn nâu đã nêu trên

nền tảng này
hỗ trợ nhiều sinh vật khác,

bao gồm cả chúng ta.

Các nhà khoa học biết rằng

các mảnh rã này

là một nguồn năng lượng
lớn đến bất ngờ

thúc đẩy hệ sinh thái tự nhiên.

Nhưng tương tác
trong một hệ sinh thái

thì còn phức tạp hơn nhiều.

Những gì mà một chuỗi thức ăn
thực sự đại diện

là con đường duy nhất
của dòng chảy năng lượng.

Và trong bất kỳ hệ sinh thái nào,

rất nhiều trong số các dòng chảy này

được liên kết với nhau

để tạo thành một mạng lưới tương tác
phong phú,

hay mạng lưới thức ăn,

với sự hỗ trợ của vật chất chết
tại mỗi bước của mạng lưới này .

Kết quả là
mạng lưới thực phẩm

có những liên kết chặt chẽ
đến nỗi mà

hầu hết mọi loài

không cách các mảnh rã
nhiều hơn hai độ phân cách,

thậm chí cả loài người chúng ta.

Bạn có thể không ăn trực tiếp
những thứ bị thối rữa,

phân, hay cặn ao bùn,

nhưng chắc chắn là
nguồn thức ăn của bạn thì có đấy.

Nhiều loài động vật
mà chúng ta cho vào bụng

hoặc ăn trực tiếp các mảnh rã này

như lợn, gia cầm, nấm,
các loài giáp xác,

hay cá da trơn
và các loài kiếm ăn ở đáy khác,

hoặc được nuôi sống
bởi các động vật này.

Vì vậy, nếu bạn nghĩ rằng thiên nhiên
thì đầy rác,

Bạn đúng rồi đấy.

Nhưng rác của sinh vật này
lại là vàng của sinh vật kia,

và tất cả những vật chất
thối rữa này

cuối cùng lại cung cấp nguồn năng lượng
để nuôi sống chúng ta

và hầu hết cuộc sống trên trái đất,

khi nó đi qua
toàn bộ mạng lưới thức ăn.

Bây giờ, đó lại là
một ý kiến đáng để suy xét