WEBVTT

00:00:02.417 --> 00:00:03.684
Живеам во Јута,

00:00:03.708 --> 00:00:06.559
место познато по тоа што има
едни од најчудесните

00:00:06.583 --> 00:00:09.143
природни пејзажи на планетава.

00:00:09.167 --> 00:00:12.643
Лесно е да се изненадите
од овие прекрасни погледи,

00:00:12.667 --> 00:00:16.518
и да бидете фасцинирани од овие
формации што некогаш личат на вонземски.

00:00:16.542 --> 00:00:20.184
Како научник, сакам да го 
истражувам природниот свет.

00:00:20.208 --> 00:00:21.976
Но како биолог за клетки,

00:00:22.000 --> 00:00:24.809
повеќе сум заинтересирана
за сфаќање на природниот свет

00:00:24.833 --> 00:00:27.042
во многу помал размер.

NOTE Paragraph

00:00:27.917 --> 00:00:30.726
Јас сум молекуларен аниматор
и работам со други истражувачи

00:00:30.750 --> 00:00:33.643
да создадеме визуелизации 
на молекули толку мали,

00:00:33.667 --> 00:00:35.268
што се речиси невидливи.

00:00:35.292 --> 00:00:38.143
Овие молекули се помали
од брановата должина на светлината,

00:00:38.167 --> 00:00:40.406
што значи дека
никогаш не ги гледаме директно,

00:00:40.430 --> 00:00:42.476
дури и со најдобрите светлечки микроскопи.

00:00:42.500 --> 00:00:44.643
Па како создавам
визуелизации на работи

00:00:44.667 --> 00:00:46.643
толку мали што не ги ни гледаме?

NOTE Paragraph

00:00:46.667 --> 00:00:48.809
Научниците, како моите соработници,

00:00:48.833 --> 00:00:50.934
може да ги поминат нивните
цели кариери

00:00:50.958 --> 00:00:53.518
работејќи да разберат
еден молекуларен процес.

00:00:53.542 --> 00:00:56.018
За да го направат ова, прават
серија експерименти

00:00:56.042 --> 00:00:59.143
и секој еден ни кажува 
мал дел од сложувалката.

00:00:59.167 --> 00:01:01.934
Еден тип експеримент
ни кажува за обликот на протеините

00:01:01.958 --> 00:01:03.226
додека друг ни кажува

00:01:03.250 --> 00:01:05.536
за тоа со кои други 
протеини може да реагира;

00:01:05.560 --> 00:01:08.465
друг ни кажува 
каде се наоѓа во клетката,

00:01:08.489 --> 00:01:12.476
Сите овие мали информации 
се користат за да се дојде до хипотеза,

00:01:12.500 --> 00:01:15.583
приказна, всушност, за тоа
како функционира молекулата.

NOTE Paragraph

00:01:17.000 --> 00:01:20.934
Мојата задала е да ги претворам
овие идеи во анимација.

00:01:20.958 --> 00:01:22.226
Ова може да е незгодно,

00:01:22.250 --> 00:01:25.476
затоа што изгледа како
молекулите да прават луди нешта.

00:01:25.500 --> 00:01:28.851
Но овие анимации можат да бидат
неверојатно корисни за истражувачите

00:01:28.875 --> 00:01:31.976
за да ги претстават идеите за тоа
како овие молекули работат.

00:01:32.000 --> 00:01:34.768
Исто така можат да ни дозволат
да го видиме молекул-светот

00:01:34.792 --> 00:01:36.351
низ нивните очи.

NOTE Paragraph

00:01:36.375 --> 00:01:38.309
Сакам да ви покажам неколку анимации,

00:01:38.333 --> 00:01:41.851
кратка турнеја на тоа што јас мислам
дека се природни чуда

00:01:41.875 --> 00:01:43.559
на молекуларниот свет.

00:01:43.583 --> 00:01:45.559
Прво, ова е имунолошка клетка.

00:01:45.583 --> 00:01:48.476
Овие типови клетки треба да се
движат низ телото

00:01:48.500 --> 00:01:51.518
за да најдат непријатели како
патогени бактерии.

00:01:51.542 --> 00:01:54.643
Движењето е засилено 
со еден од моите омилени протеини

00:01:54.667 --> 00:01:55.934
што се вика актин,

00:01:55.958 --> 00:01:58.434
кој е дел од она што го знаеме
како цитоскелет.

00:01:58.458 --> 00:02:00.101
За разлика од нашите скелети,

00:02:00.125 --> 00:02:03.851
филаментите на актин постојано се 
градат и рушат.

00:02:03.875 --> 00:02:07.268
Цитоскелетот актин игра
неверојатно важни улоги во нашите клетки.

00:02:07.292 --> 00:02:09.059
Им дозволуваат да сменат облик,

00:02:09.083 --> 00:02:11.476
да се движат, да се спојат на површини,

00:02:11.500 --> 00:02:13.934
и да јадат бактерии.

NOTE Paragraph

00:02:13.958 --> 00:02:16.559
Актинот е вклучен и во 
различен тип на движење.

00:02:16.583 --> 00:02:19.768
Во мускулните клетки, негови
структури создаваат регуларни филаменти

00:02:19.792 --> 00:02:21.309
што наликуваат на материјал.

00:02:21.333 --> 00:02:24.268
Кога мускулите се згрчуваат,
овие филаменти се спојуваат

00:02:24.292 --> 00:02:26.309
и тие се враќаат
во првобитната позиција

00:02:26.333 --> 00:02:27.809
кога мускулите
се релаксираат.

NOTE Paragraph

00:02:27.833 --> 00:02:31.059
Други делови на цитоскелетот,
како микротубулите,

00:02:31.083 --> 00:02:33.768
се одговорни за пренос
на големи далечини.

00:02:33.792 --> 00:02:36.434
Може да се гледаат како 
клеточни патишта

00:02:36.458 --> 00:02:39.809
што движат работи од 
еден дел на клетката до друг.

00:02:39.833 --> 00:02:42.601
За разлика од патиштата,
микротубулите растат и се собираат

00:02:42.625 --> 00:02:44.059
појавувајќи се кога се треба

00:02:44.083 --> 00:02:46.434
и исчезнувајќи кога ја завршиле работата.

NOTE Paragraph

00:02:46.458 --> 00:02:48.893
Молекуларната верзија на полу-камиони

00:02:48.917 --> 00:02:51.476
се протеини наречени мотор-протеини,

00:02:51.500 --> 00:02:53.976
што се движат низ микротубулите,

00:02:54.000 --> 00:02:56.684
носејќи некогаш голем товар,

00:02:56.708 --> 00:02:58.518
како органели, зад нив.

00:02:58.542 --> 00:03:01.393
Овој мотор-протеин
е познат како динеин,

00:03:01.417 --> 00:03:03.851
познат по тоа што 
работи во група

00:03:03.875 --> 00:03:07.309
и речиси изгледа, барем за мене
како кочија со коњи.

NOTE Paragraph

00:03:07.333 --> 00:03:11.184
Гледате, клетката е ова неверојатно
менувачко, динамично место

00:03:11.208 --> 00:03:14.643
каде работите константно
се градат и рушат.

00:03:14.667 --> 00:03:16.018
Но, некои од овие структури

00:03:16.042 --> 00:03:18.143
се потешки да се одвојат
од други.

00:03:18.167 --> 00:03:20.101
И посебни сили треба да се внесат

00:03:20.125 --> 00:03:23.559
за да се осигура дека структурите 
се одвоени навремено.

00:03:23.583 --> 00:03:26.309
Таа работа ја завршуваат 
протеини како овие.

00:03:26.333 --> 00:03:27.851
Овие протеини како крофна,

00:03:27.875 --> 00:03:29.893
од кои многу ги има во клетката,

00:03:29.917 --> 00:03:31.976
одвојуваат структури

00:03:32.000 --> 00:03:35.393
влечејќи индивидуални протеини
низ централна дупка.

00:03:35.417 --> 00:03:37.976
Кога овие типови протеини не работат
правилно,

00:03:38.000 --> 00:03:40.726
типовите на протеини
што треба да се одвојат

00:03:40.750 --> 00:03:43.184
може да се залепат и соберат

00:03:43.208 --> 00:03:47.393
и тоа може да предизвика 
лоши болести, како Алцхајмер.

NOTE Paragraph

00:03:47.417 --> 00:03:49.434
Ајде сега да го видиме нуклеусот,

00:03:49.458 --> 00:03:52.393
што го вдомува нашиот геном
во форма на ДНК.

00:03:52.417 --> 00:03:53.851
Во сите наши клетки,

00:03:53.875 --> 00:03:58.184
за нашата ДНК се грижат
различен состав на протеини.

00:03:58.208 --> 00:04:01.018
ДНК е собрана околу протеини
наречени хистони,

00:04:01.042 --> 00:04:05.351
кои овозможуваат клетките да пакуваат
големи количини ДНК во нуклеусот.

00:04:05.375 --> 00:04:08.434
Овие машини се викаат
ремоделатори на хроматин,

00:04:08.458 --> 00:04:11.184
и кога работат, всушност
ја собираат ДНК

00:04:11.208 --> 00:04:12.476
околу овие хистони

00:04:12.500 --> 00:04:16.351
и овозможуваат нови делови на ДНК
да се експонираат.

00:04:16.375 --> 00:04:19.309
Оваа ДНК потоа ја препознаваат
други машини.

00:04:19.333 --> 00:04:21.851
Во овој случај, оваа голема молекуларна
машина

00:04:21.875 --> 00:04:23.559
бара сегменти на ДНК

00:04:23.583 --> 00:04:25.893
што кажува дека е 
на почетокот на генот.

00:04:25.917 --> 00:04:27.601
Кога ќе најде сегмент,

00:04:27.625 --> 00:04:30.393
поминува низ серија на 
промени на обликот

00:04:30.417 --> 00:04:32.518
што овозможува да внесува
нова машинерија

00:04:32.542 --> 00:04:36.684
која наизменично го прави генот 
да се вклучи или транскрибира.

00:04:36.708 --> 00:04:39.809
Ова треба да е строго
регулиран процес,

00:04:39.833 --> 00:04:42.601
затоа што вклучување на погрешен
ген во погрешно време

00:04:42.625 --> 00:04:45.268
може да има катастрофални последици.

NOTE Paragraph

00:04:45.292 --> 00:04:48.101
Научниците сега можат 
да користат протеински машини

00:04:48.125 --> 00:04:49.559
за да уредуваат геноми.

00:04:49.583 --> 00:04:52.018
Сигурна сум дека сите сте чуле за CRISPR.

00:04:52.042 --> 00:04:54.851
CRISPR го искористува 
протеинот познат како Кас9,

00:04:54.875 --> 00:04:57.809
што може да се конструира
да препознае и сече

00:04:57.833 --> 00:05:00.226
специфична секвенца на ДНК.

00:05:00.250 --> 00:05:01.518
Во овој пример,

00:05:01.542 --> 00:05:05.518
два Кас9 протеини се користат
за да се извади проблематичен дел на ДНК,

00:05:05.542 --> 00:05:09.018
Пример, дел на ген што може
да развие болест.

00:05:09.042 --> 00:05:10.519
Тогаш се користи клеточна 
машинерија

00:05:10.543 --> 00:05:14.059
за да спои два краја на
ДНК заедно.

NOTE Paragraph

00:05:14.083 --> 00:05:15.351
Како молекуларен аниматор,

00:05:15.375 --> 00:05:18.684
еден од најголемите предизвици ми е
визуелизирање на несигурноста.

00:05:18.708 --> 00:05:22.018
Сите анимации што ви ги покажав
претставуваат хипотези,

00:05:22.042 --> 00:05:24.309
за фунционирањето на процесот

00:05:24.333 --> 00:05:26.684
базирани на најдобрите 
информации кои ги имаме.

00:05:26.708 --> 00:05:28.684
Но за многу молекуларни процеси,

00:05:28.708 --> 00:05:31.684
сѐ уште сме во рани фази 
на разбирање на работите,

00:05:31.708 --> 00:05:33.018
и има многу да се учи.

00:05:33.042 --> 00:05:34.309
Вистината е

00:05:34.333 --> 00:05:38.292
дека овие невидливи молекуларни светови
се огромни и нецелосно истражени.

00:05:39.458 --> 00:05:41.518
За мене, овие молекуларни пејзажи

00:05:41.542 --> 00:05:44.934
се исто толку интересни за истражување
како природниот свет

00:05:44.958 --> 00:05:47.351
видлив за сите нас.

NOTE Paragraph

00:05:47.375 --> 00:05:48.643
Ви благодарам.

NOTE Paragraph

00:05:48.667 --> 00:05:51.792
(аплауз)