[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:02.42,0:00:03.68,Default,,0000,0000,0000,,Живеам во Јута, Dialogue: 0,0:00:03.71,0:00:06.56,Default,,0000,0000,0000,,место познато по тоа што има\Nедни од најчудесните Dialogue: 0,0:00:06.58,0:00:09.14,Default,,0000,0000,0000,,природни пејзажи на планетава. Dialogue: 0,0:00:09.17,0:00:12.64,Default,,0000,0000,0000,,Лесно е да се изненадите\Nод овие прекрасни погледи, Dialogue: 0,0:00:12.67,0:00:16.52,Default,,0000,0000,0000,,и да бидете фасцинирани од овие\Nформации што некогаш личат на вонземски. Dialogue: 0,0:00:16.54,0:00:20.18,Default,,0000,0000,0000,,Како научник, сакам да го \Nистражувам природниот свет. Dialogue: 0,0:00:20.21,0:00:21.98,Default,,0000,0000,0000,,Но како биолог за клетки, Dialogue: 0,0:00:22.00,0:00:24.81,Default,,0000,0000,0000,,повеќе сум заинтересирана\Nза сфаќање на природниот свет Dialogue: 0,0:00:24.83,0:00:27.04,Default,,0000,0000,0000,,во многу помал размер. Dialogue: 0,0:00:27.92,0:00:30.73,Default,,0000,0000,0000,,Јас сум молекуларен аниматор\Nи работам со други истражувачи Dialogue: 0,0:00:30.75,0:00:33.64,Default,,0000,0000,0000,,да создадеме визуелизации \Nна молекули толку мали, Dialogue: 0,0:00:33.67,0:00:35.27,Default,,0000,0000,0000,,што се речиси невидливи. Dialogue: 0,0:00:35.29,0:00:38.14,Default,,0000,0000,0000,,Овие молекули се помали\Nод брановата должина на светлината, Dialogue: 0,0:00:38.17,0:00:40.41,Default,,0000,0000,0000,,што значи дека\Nникогаш не ги гледаме директно, Dialogue: 0,0:00:40.43,0:00:42.48,Default,,0000,0000,0000,,дури и со најдобрите светлечки микроскопи. Dialogue: 0,0:00:42.50,0:00:44.64,Default,,0000,0000,0000,,Па како создавам\Nвизуелизации на работи Dialogue: 0,0:00:44.67,0:00:46.64,Default,,0000,0000,0000,,толку мали што не ги ни гледаме? Dialogue: 0,0:00:46.67,0:00:48.81,Default,,0000,0000,0000,,Научниците, како моите соработници, Dialogue: 0,0:00:48.83,0:00:50.93,Default,,0000,0000,0000,,може да ги поминат нивните\Nцели кариери Dialogue: 0,0:00:50.96,0:00:53.52,Default,,0000,0000,0000,,работејќи да разберат\Nеден молекуларен процес. Dialogue: 0,0:00:53.54,0:00:56.02,Default,,0000,0000,0000,,За да го направат ова, прават\Nсерија експерименти Dialogue: 0,0:00:56.04,0:00:59.14,Default,,0000,0000,0000,,и секој еден ни кажува \Nмал дел од сложувалката. Dialogue: 0,0:00:59.17,0:01:01.93,Default,,0000,0000,0000,,Еден тип експеримент\Nни кажува за обликот на протеините Dialogue: 0,0:01:01.96,0:01:03.23,Default,,0000,0000,0000,,додека друг ни кажува Dialogue: 0,0:01:03.25,0:01:05.54,Default,,0000,0000,0000,,за тоа со кои други \Nпротеини може да реагира; Dialogue: 0,0:01:05.56,0:01:08.46,Default,,0000,0000,0000,,друг ни кажува \Nкаде се наоѓа во клетката, Dialogue: 0,0:01:08.49,0:01:12.48,Default,,0000,0000,0000,,Сите овие мали информации \Nсе користат за да се дојде до хипотеза, Dialogue: 0,0:01:12.50,0:01:15.58,Default,,0000,0000,0000,,приказна, всушност, за тоа\Nкако функционира молекулата. Dialogue: 0,0:01:17.00,0:01:20.93,Default,,0000,0000,0000,,Мојата задала е да ги претворам\Nовие идеи во анимација. Dialogue: 0,0:01:20.96,0:01:22.23,Default,,0000,0000,0000,,Ова може да е незгодно, Dialogue: 0,0:01:22.25,0:01:25.48,Default,,0000,0000,0000,,затоа што изгледа како\Nмолекулите да прават луди нешта. Dialogue: 0,0:01:25.50,0:01:28.85,Default,,0000,0000,0000,,Но овие анимации можат да бидат\Nневеројатно корисни за истражувачите Dialogue: 0,0:01:28.88,0:01:31.98,Default,,0000,0000,0000,,за да ги претстават идеите за тоа\Nкако овие молекули работат. Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:34.77,Default,,0000,0000,0000,,Исто така можат да ни дозволат\Nда го видиме молекул-светот Dialogue: 0,0:01:34.79,0:01:36.35,Default,,0000,0000,0000,,низ нивните очи. Dialogue: 0,0:01:36.38,0:01:38.31,Default,,0000,0000,0000,,Сакам да ви покажам неколку анимации, Dialogue: 0,0:01:38.33,0:01:41.85,Default,,0000,0000,0000,,кратка турнеја на тоа што јас мислам\Nдека се природни чуда Dialogue: 0,0:01:41.88,0:01:43.56,Default,,0000,0000,0000,,на молекуларниот свет. Dialogue: 0,0:01:43.58,0:01:45.56,Default,,0000,0000,0000,,Прво, ова е имунолошка клетка. Dialogue: 0,0:01:45.58,0:01:48.48,Default,,0000,0000,0000,,Овие типови клетки треба да се\Nдвижат низ телото Dialogue: 0,0:01:48.50,0:01:51.52,Default,,0000,0000,0000,,за да најдат непријатели како\Nпатогени бактерии. Dialogue: 0,0:01:51.54,0:01:54.64,Default,,0000,0000,0000,,Движењето е засилено \Nсо еден од моите омилени протеини Dialogue: 0,0:01:54.67,0:01:55.93,Default,,0000,0000,0000,,што се вика актин, Dialogue: 0,0:01:55.96,0:01:58.43,Default,,0000,0000,0000,,кој е дел од она што го знаеме\Nкако цитоскелет. Dialogue: 0,0:01:58.46,0:02:00.10,Default,,0000,0000,0000,,За разлика од нашите скелети, Dialogue: 0,0:02:00.12,0:02:03.85,Default,,0000,0000,0000,,филаментите на актин постојано се \Nградат и рушат. Dialogue: 0,0:02:03.88,0:02:07.27,Default,,0000,0000,0000,,Цитоскелетот актин игра\Nневеројатно важни улоги во нашите клетки. Dialogue: 0,0:02:07.29,0:02:09.06,Default,,0000,0000,0000,,Им дозволуваат да сменат облик, Dialogue: 0,0:02:09.08,0:02:11.48,Default,,0000,0000,0000,,да се движат, да се спојат на површини, Dialogue: 0,0:02:11.50,0:02:13.93,Default,,0000,0000,0000,,и да јадат бактерии. Dialogue: 0,0:02:13.96,0:02:16.56,Default,,0000,0000,0000,,Актинот е вклучен и во \Nразличен тип на движење. Dialogue: 0,0:02:16.58,0:02:19.77,Default,,0000,0000,0000,,Во мускулните клетки, негови\Nструктури создаваат регуларни филаменти Dialogue: 0,0:02:19.79,0:02:21.31,Default,,0000,0000,0000,,што наликуваат на материјал. Dialogue: 0,0:02:21.33,0:02:24.27,Default,,0000,0000,0000,,Кога мускулите се згрчуваат,\Nовие филаменти се спојуваат Dialogue: 0,0:02:24.29,0:02:26.31,Default,,0000,0000,0000,,и тие се враќаат\Nво првобитната позиција Dialogue: 0,0:02:26.33,0:02:27.81,Default,,0000,0000,0000,,кога мускулите\Nсе релаксираат. Dialogue: 0,0:02:27.83,0:02:31.06,Default,,0000,0000,0000,,Други делови на цитоскелетот,\Nкако микротубулите, Dialogue: 0,0:02:31.08,0:02:33.77,Default,,0000,0000,0000,,се одговорни за пренос\Nна големи далечини. Dialogue: 0,0:02:33.79,0:02:36.43,Default,,0000,0000,0000,,Може да се гледаат како \Nклеточни патишта Dialogue: 0,0:02:36.46,0:02:39.81,Default,,0000,0000,0000,,што движат работи од \Nеден дел на клетката до друг. Dialogue: 0,0:02:39.83,0:02:42.60,Default,,0000,0000,0000,,За разлика од патиштата,\Nмикротубулите растат и се собираат Dialogue: 0,0:02:42.62,0:02:44.06,Default,,0000,0000,0000,,појавувајќи се кога се треба Dialogue: 0,0:02:44.08,0:02:46.43,Default,,0000,0000,0000,,и исчезнувајќи кога ја завршиле работата. Dialogue: 0,0:02:46.46,0:02:48.89,Default,,0000,0000,0000,,Молекуларната верзија на полу-камиони Dialogue: 0,0:02:48.92,0:02:51.48,Default,,0000,0000,0000,,се протеини наречени мотор-протеини, Dialogue: 0,0:02:51.50,0:02:53.98,Default,,0000,0000,0000,,што се движат низ микротубулите, Dialogue: 0,0:02:54.00,0:02:56.68,Default,,0000,0000,0000,,носејќи некогаш голем товар, Dialogue: 0,0:02:56.71,0:02:58.52,Default,,0000,0000,0000,,како органели, зад нив. Dialogue: 0,0:02:58.54,0:03:01.39,Default,,0000,0000,0000,,Овој мотор-протеин\Nе познат како динеин, Dialogue: 0,0:03:01.42,0:03:03.85,Default,,0000,0000,0000,,познат по тоа што \Nработи во група Dialogue: 0,0:03:03.88,0:03:07.31,Default,,0000,0000,0000,,и речиси изгледа, барем за мене\Nкако кочија со коњи. Dialogue: 0,0:03:07.33,0:03:11.18,Default,,0000,0000,0000,,Гледате, клетката е ова неверојатно\Nменувачко, динамично место Dialogue: 0,0:03:11.21,0:03:14.64,Default,,0000,0000,0000,,каде работите константно\Nсе градат и рушат. Dialogue: 0,0:03:14.67,0:03:16.02,Default,,0000,0000,0000,,Но, некои од овие структури Dialogue: 0,0:03:16.04,0:03:18.14,Default,,0000,0000,0000,,се потешки да се одвојат\Nод други. Dialogue: 0,0:03:18.17,0:03:20.10,Default,,0000,0000,0000,,И посебни сили треба да се внесат Dialogue: 0,0:03:20.12,0:03:23.56,Default,,0000,0000,0000,,за да се осигура дека структурите \Nсе одвоени навремено. Dialogue: 0,0:03:23.58,0:03:26.31,Default,,0000,0000,0000,,Таа работа ја завршуваат \Nпротеини како овие. Dialogue: 0,0:03:26.33,0:03:27.85,Default,,0000,0000,0000,,Овие протеини како крофна, Dialogue: 0,0:03:27.88,0:03:29.89,Default,,0000,0000,0000,,од кои многу ги има во клетката, Dialogue: 0,0:03:29.92,0:03:31.98,Default,,0000,0000,0000,,одвојуваат структури Dialogue: 0,0:03:32.00,0:03:35.39,Default,,0000,0000,0000,,влечејќи индивидуални протеини\Nниз централна дупка. Dialogue: 0,0:03:35.42,0:03:37.98,Default,,0000,0000,0000,,Кога овие типови протеини не работат\Nправилно, Dialogue: 0,0:03:38.00,0:03:40.73,Default,,0000,0000,0000,,типовите на протеини\Nшто треба да се одвојат Dialogue: 0,0:03:40.75,0:03:43.18,Default,,0000,0000,0000,,може да се залепат и соберат Dialogue: 0,0:03:43.21,0:03:47.39,Default,,0000,0000,0000,,и тоа може да предизвика \Nлоши болести, како Алцхајмер. Dialogue: 0,0:03:47.42,0:03:49.43,Default,,0000,0000,0000,,Ајде сега да го видиме нуклеусот, Dialogue: 0,0:03:49.46,0:03:52.39,Default,,0000,0000,0000,,што го вдомува нашиот геном\Nво форма на ДНК. Dialogue: 0,0:03:52.42,0:03:53.85,Default,,0000,0000,0000,,Во сите наши клетки, Dialogue: 0,0:03:53.88,0:03:58.18,Default,,0000,0000,0000,,за нашата ДНК се грижат\Nразличен состав на протеини. Dialogue: 0,0:03:58.21,0:04:01.02,Default,,0000,0000,0000,,ДНК е собрана околу протеини\Nнаречени хистони, Dialogue: 0,0:04:01.04,0:04:05.35,Default,,0000,0000,0000,,кои овозможуваат клетките да пакуваат\Nголеми количини ДНК во нуклеусот. Dialogue: 0,0:04:05.38,0:04:08.43,Default,,0000,0000,0000,,Овие машини се викаат\Nремоделатори на хроматин, Dialogue: 0,0:04:08.46,0:04:11.18,Default,,0000,0000,0000,,и кога работат, всушност\Nја собираат ДНК Dialogue: 0,0:04:11.21,0:04:12.48,Default,,0000,0000,0000,,околу овие хистони Dialogue: 0,0:04:12.50,0:04:16.35,Default,,0000,0000,0000,,и овозможуваат нови делови на ДНК\Nда се експонираат. Dialogue: 0,0:04:16.38,0:04:19.31,Default,,0000,0000,0000,,Оваа ДНК потоа ја препознаваат\Nдруги машини. Dialogue: 0,0:04:19.33,0:04:21.85,Default,,0000,0000,0000,,Во овој случај, оваа голема молекуларна\Nмашина Dialogue: 0,0:04:21.88,0:04:23.56,Default,,0000,0000,0000,,бара сегменти на ДНК Dialogue: 0,0:04:23.58,0:04:25.89,Default,,0000,0000,0000,,што кажува дека е \Nна почетокот на генот. Dialogue: 0,0:04:25.92,0:04:27.60,Default,,0000,0000,0000,,Кога ќе најде сегмент, Dialogue: 0,0:04:27.62,0:04:30.39,Default,,0000,0000,0000,,поминува низ серија на \Nпромени на обликот Dialogue: 0,0:04:30.42,0:04:32.52,Default,,0000,0000,0000,,што овозможува да внесува\Nнова машинерија Dialogue: 0,0:04:32.54,0:04:36.68,Default,,0000,0000,0000,,која наизменично го прави генот \Nда се вклучи или транскрибира. Dialogue: 0,0:04:36.71,0:04:39.81,Default,,0000,0000,0000,,Ова треба да е строго\Nрегулиран процес, Dialogue: 0,0:04:39.83,0:04:42.60,Default,,0000,0000,0000,,затоа што вклучување на погрешен\Nген во погрешно време Dialogue: 0,0:04:42.62,0:04:45.27,Default,,0000,0000,0000,,може да има катастрофални последици. Dialogue: 0,0:04:45.29,0:04:48.10,Default,,0000,0000,0000,,Научниците сега можат \Nда користат протеински машини Dialogue: 0,0:04:48.12,0:04:49.56,Default,,0000,0000,0000,,за да уредуваат геноми. Dialogue: 0,0:04:49.58,0:04:52.02,Default,,0000,0000,0000,,Сигурна сум дека сите сте чуле за CRISPR. Dialogue: 0,0:04:52.04,0:04:54.85,Default,,0000,0000,0000,,CRISPR го искористува \Nпротеинот познат како Кас9, Dialogue: 0,0:04:54.88,0:04:57.81,Default,,0000,0000,0000,,што може да се конструира\Nда препознае и сече Dialogue: 0,0:04:57.83,0:05:00.23,Default,,0000,0000,0000,,специфична секвенца на ДНК. Dialogue: 0,0:05:00.25,0:05:01.52,Default,,0000,0000,0000,,Во овој пример, Dialogue: 0,0:05:01.54,0:05:05.52,Default,,0000,0000,0000,,два Кас9 протеини се користат\Nза да се извади проблематичен дел на ДНК, Dialogue: 0,0:05:05.54,0:05:09.02,Default,,0000,0000,0000,,Пример, дел на ген што може\Nда развие болест. Dialogue: 0,0:05:09.04,0:05:10.52,Default,,0000,0000,0000,,Тогаш се користи клеточна \Nмашинерија Dialogue: 0,0:05:10.54,0:05:14.06,Default,,0000,0000,0000,,за да спои два краја на\NДНК заедно. Dialogue: 0,0:05:14.08,0:05:15.35,Default,,0000,0000,0000,,Како молекуларен аниматор, Dialogue: 0,0:05:15.38,0:05:18.68,Default,,0000,0000,0000,,еден од најголемите предизвици ми е\Nвизуелизирање на несигурноста. Dialogue: 0,0:05:18.71,0:05:22.02,Default,,0000,0000,0000,,Сите анимации што ви ги покажав\Nпретставуваат хипотези, Dialogue: 0,0:05:22.04,0:05:24.31,Default,,0000,0000,0000,,за фунционирањето на процесот Dialogue: 0,0:05:24.33,0:05:26.68,Default,,0000,0000,0000,,базирани на најдобрите \Nинформации кои ги имаме. Dialogue: 0,0:05:26.71,0:05:28.68,Default,,0000,0000,0000,,Но за многу молекуларни процеси, Dialogue: 0,0:05:28.71,0:05:31.68,Default,,0000,0000,0000,,сѐ уште сме во рани фази \Nна разбирање на работите, Dialogue: 0,0:05:31.71,0:05:33.02,Default,,0000,0000,0000,,и има многу да се учи. Dialogue: 0,0:05:33.04,0:05:34.31,Default,,0000,0000,0000,,Вистината е Dialogue: 0,0:05:34.33,0:05:38.29,Default,,0000,0000,0000,,дека овие невидливи молекуларни светови\Nсе огромни и нецелосно истражени. Dialogue: 0,0:05:39.46,0:05:41.52,Default,,0000,0000,0000,,За мене, овие молекуларни пејзажи Dialogue: 0,0:05:41.54,0:05:44.93,Default,,0000,0000,0000,,се исто толку интересни за истражување\Nкако природниот свет Dialogue: 0,0:05:44.96,0:05:47.35,Default,,0000,0000,0000,,видлив за сите нас. Dialogue: 0,0:05:47.38,0:05:48.64,Default,,0000,0000,0000,,Ви благодарам. Dialogue: 0,0:05:48.67,0:05:51.79,Default,,0000,0000,0000,,(аплауз)