1
00:00:14,982 --> 00:00:18,533
Toplumda düzeni koruyan
yasalara uymak zorundayız.

2
00:00:18,533 --> 00:00:22,251
Tüm kimyasal maddelerin belirli
yasalara da uyduğunu biliyor muydunuz?

3
00:00:22,251 --> 00:00:25,950
Aslında, bu yasaları ilişkilere
bakarak tanımlayabiliriz.

4
00:00:26,250 --> 00:00:29,692
Başlamak için bazı kolay yasalar,
gazları yöneten yasalardır.

5
00:00:31,282 --> 00:00:34,962
1662'de Robert Boyle,
gazları kaplara koyduklarında

6
00:00:34,962 --> 00:00:38,851
ve hacimlerini değiştirdiklerinde
ilginç bir tepki verdiğini fark etti.

7
00:00:39,350 --> 00:00:42,751
Boş bir şişe alın ve kapağı kapatın.

8
00:00:42,751 --> 00:00:45,129
Şimdi şişeyi sıkıştırın, ne oluyor?

9
00:00:45,549 --> 00:00:50,161
Kabın boyutu azaldığında
şişenin içindeki basınç artar.

10
00:00:50,751 --> 00:00:54,751
Bu kabı ancak içerideki gazlar
geri itene kadar sıkıştırabilirsiniz.

11
00:00:55,283 --> 00:00:59,933
Buna ters orantı denir 
ve her gaz için aynı oranda değişir.

12
00:01:00,549 --> 00:01:03,367
Boyle yasası, kimyagerlerin
herhangi bir basınçtaki

13
00:01:03,367 --> 00:01:05,917
herhangi bir gazın hacmini
tahmin etmelerine yarar

14
00:01:05,917 --> 00:01:08,218
çünkü ilişki her zaman aynıdır.

15
00:01:09,167 --> 00:01:12,122
1780'de Jacques Charles gazlar
ve sıcaklıkları arasında

16
00:01:12,122 --> 00:01:14,442
farklı bir ilişki olduğunu fark etti.

17
00:01:14,822 --> 00:01:16,976
Daha önce bir sıcak
hava balonu gördüyseniz

18
00:01:16,976 --> 00:01:17,961
bu yasayı gördünüz.

19
00:01:17,961 --> 00:01:20,138
Balon yerdeyken tamamen düzdür.

20
00:01:20,138 --> 00:01:22,881
Balonu bir parti balonu gibi
havaya uçurmak yerine,

21
00:01:22,881 --> 00:01:26,118
kılıfın içindeki havayı ısıtmak için
dev bir alev kullanırlar.

22
00:01:26,593 --> 00:01:30,775
Hava ısındığında, gaz hacmi
arttıkça balon şişmeye başlar.

23
00:01:30,775 --> 00:01:33,423
Gaz ne kadar sıcak olursa
hacim de o kadar büyük olur

24
00:01:33,423 --> 00:01:34,823
ve bu Charles'ın yasasıdır.

25
00:01:35,143 --> 00:01:37,173
Bu yasa Boyle'un yasasından farklıdır.

26
00:01:37,583 --> 00:01:39,922
Charles'ın yasasının ilişkisi direkttir.

27
00:01:40,221 --> 00:01:43,435
Sıcaklık arttıkça hacim de artar.

28
00:01:44,179 --> 00:01:46,446
Üçüncü yasa da kolayca gösterilebilir.

29
00:01:46,676 --> 00:01:49,279
Parti balonlarını şişirdiğinizde
hacim artar.

30
00:01:49,849 --> 00:01:54,429
Üflerken ciğerlerinizden balona
daha fazla gaz parçacığı sokarsınız.

31
00:01:54,929 --> 00:01:59,620
Bu balon hacminin artmasına neden olur.
Bu Avogadro'nun yürürlükteki kanunu.

32
00:02:00,430 --> 00:02:05,617
Bir kaba eklenen gaz parçacıklarının
sayısı arttıkça hacim de artacaktır.

33
00:02:05,854 --> 00:02:09,334
Çok fazla parçacık eklerseniz
bundan sonra ne olacağını biliyorsunuz.

34
00:02:10,444 --> 00:02:13,829
Yasalar her yerde, en küçük
gaz parçacıklarında bile.

35
00:02:14,259 --> 00:02:17,992
Onları sıkarsanız parçacıklar
birbirine itildikçe basınç artar.

36
00:02:18,382 --> 00:02:21,799
Düşük hacim yüksek basınç anlamına
gelir çünkü bu parçacıklar geri iter.

37
00:02:22,309 --> 00:02:27,038
Sıcaklık arttıkça, gazlar birbirinden
uzaklaşır ve hacim de artar.

38
00:02:27,938 --> 00:02:32,690
Son olarak, kapalı bir kaba gaz
eklerseniz bu kabın hacmi artar.

39
00:02:33,131 --> 00:02:35,077
Ancak çok fazla eklememeye dikkat edin,

40
00:02:35,077 --> 00:02:37,483
aksi takdirde balonun
patlamasına sebep olursunuz.