0:00:14.982,0:00:18.533
W społeczeństwie, musimy przestrzegać praw [br]utrzymujących porządek.

0:00:18.533,0:00:22.251
Czy wiecie, ze podobnie jest w przypadku materii?

0:00:22.251,0:00:26.250
Możemy opisać te prawa patrząc na relacje.

0:00:26.250,0:00:31.282
Na początek kilka prostych praw rządzących gazami.

0:00:31.282,0:00:36.182
W 1662 roku, Robert Boyle zdał sobie sprawę, [br]że gazy miają ciekawą właściwość

0:00:36.182,0:00:39.350
gdy je włożyć do pojemnika i zmienić jego objętość.

0:00:39.350,0:00:42.751
Weźmy pustą butelkę, zakręćmy korek,

0:00:42.751,0:00:45.549
a następnie ściśnijmy ją. [br]Co się wtedy stanie?

0:00:45.549,0:00:50.751
Ciśnienie wewnątrz wzrasta [br]wraz ze zmniejszeniem rozmiaru butelki.

0:00:50.751,0:00:55.283
Możemy zgnieść butelkę jedynie do momentu, [br]aż gaz nie odepchnie naszej ręki z powrotem.

0:00:55.283,0:01:00.549
Nazywa się to proporcjonalnością odwrotną [br]i zmienia się identycznie dla każdego gazu.

0:01:00.549,0:01:05.917
Prawo Boyle'a pozwala chemikom przewidzieć [br]objętość każdego gazu w dowolnym ciśnieniu,

0:01:05.917,0:01:09.167
ponieważ ich zależność jest niezmienna.

0:01:09.167,0:01:14.982
W 1780 roku Jacques Charles zauważył związek [br]pomiędzy gazami, a ich temperaturą.

0:01:14.982,0:01:18.086
Jeśli kiedykolwiek widziałeś balon gazowy, [br]widziałeś jak ta zasada działa.

0:01:18.086,0:01:20.583
Kiedy położy się balon na ziemi,[br]jest on całkiem płaski.

0:01:20.583,0:01:26.815
Nadmuchuje się go za pomocą ogromnego płomienia podgrzewającego powietrze wewnątrz powłoki.

0:01:26.815,0:01:31.433
Wraz z podgrzewaniem wzrasta objętość powietrza.

0:01:31.433,0:01:35.283
Im gaz staje się cieplejszy, tym większa jego objętość.[br]Tak brzmi Prawo Charles'a.

0:01:35.283,0:01:38.181
Zauważcie, że różni się od Prawa Boyle'a.

0:01:38.181,0:01:40.299
Prawo Charles'a określa bezpośredni związek.

0:01:40.299,0:01:44.216
Wraz ze wzrostem temperatury zwiększa się objętość.

0:01:44.216,0:01:46.699
Trzecie prawo równie łatwo zademonstrować.

0:01:46.699,0:01:49.849
Kiedy nadmuchujemy baloniki[br]wzrasta w nich ciśnienie.

0:01:49.849,0:01:55.000
Wdmuchujemy cząsteczki gazów [br]z naszych płuc do balonu.

0:01:55.000,0:02:00.754
To wpływa na zwiększenie objętości balonu. [br]Oto Prawo Avogadra.

0:02:00.754,0:02:04.054
Wraz ze wzrostem liczby cząsteczek gazu,

0:02:04.054,0:02:05.989
wzrasta objętość balonu.

0:02:05.989,0:02:10.021
Jeśli wdmuchniemy za dużo cząsteczek...[br]Wiecie co się stanie.

0:02:10.021,0:02:14.489
Prawa funkcjonują wszędzie, [br]nawet w najmniejszej cząsteczce gazu.

0:02:14.489,0:02:18.388
Jeśli je ścisnąć, ciśnienie wzrośnie,[br]jako że cząstki są ściśnięte.

0:02:18.388,0:02:22.371
Mniejsza objętość oznacza większe ciśnienie, [br]ponieważ cząsteczki odpychają się.

0:02:22.371,0:02:28.287
Wraz ze wzrostem temperatury cząsteczki gazów [br]oddalają się od siebie, a objętość wzrasta.

0:02:28.287,0:02:33.323
Wreszcie, jeśli doda się gazu do zamkniętego pojemnika, w pojemniku objętość również wzrośnie.

0:02:33.323,0:02:38.355
Uwaga jednak, by nie dodać zbyt dużo, [br]bo balon pęknie.