0:00:01.524,0:00:03.857
Tillar shunchaki yoʻqolib ketmaydi.

0:00:04.706,0:00:07.777
Odamlar majburlik tufayli[br]oʻz tillaridan voz kechadilar.

0:00:08.651,0:00:10.851
Odatda siyosiy vaziyat shuni taqozo etadi.

0:00:11.781,0:00:13.177
1892-yilda

0:00:13.201,0:00:15.447
AQSh harbiy generali Richard Henry Pratt

0:00:15.471,0:00:17.979
mahalliy aholini oʻldirishning bir yoʻli

0:00:18.003,0:00:20.891
mahalliy urf-odatlarni yoʻq qilish[br]ekanligini aytib oʻtdi.

0:00:21.863,0:00:24.655
"Hindularni oʻldiring", – dedi u,[br]"lek odamlari qolsin".

0:00:25.688,0:00:28.908
1978-yilgacha[br]hukumat aynan shu ish bilan shugʻullandi.

0:00:28.932,0:00:32.187
Ular mahalliy hindu oilalaridagi[br]yosh bolalarni ajratib olib,

0:00:32.211,0:00:35.707
internat maktablarga joylashtirdilar[br]va yangi inglizcha ism qoʻydilar.

0:00:35.731,0:00:38.264
Agar ular mahalliy tilda gapirishsa,[br]jazolanishardi.

0:00:38.750,0:00:42.112
Assimilatsiya jarayoni[br]genosid uchun qoʻshimcha qurol boʻldi.

0:00:44.053,0:00:46.481
Hozirgi kunda yetti mingta til barhayot.

0:00:46.481,0:00:48.933
Biroq kamchiligi[br]hukumat tomonidan tan olingan

0:00:48.957,0:00:50.291
yoki onlayn tarmoqda mavjud.

0:00:50.919,0:00:53.474
Shu sababli ham,[br]aksariyat xalqlar uchun

0:00:53.498,0:00:56.498
globallashuv – oʻzlikni unutish demakdir.

0:00:56.919,0:01:00.652
Bu oʻz tilingizdan boshqasining evaziga[br]voz kechish degani.

0:01:01.530,0:01:02.711
Hech nima oʻzgarmas ekan

0:01:02.735,0:01:07.009
kelasi 80 yil ichida[br]3000 ta til yoʻqolib ketishi mumkin.

0:01:08.244,0:01:09.844
Xayriyat, oʻzgarishlar mavjud.

0:01:10.347,0:01:11.593
Dunyo xalqlari

0:01:11.617,0:01:14.188
oʻz mahalliy tillarini qayta jonlantirib,

0:01:14.212,0:01:16.212
oʻz madaniyatlarini tiklashmoqda.

0:01:17.268,0:01:18.799
Biz bilamizki,

0:01:18.823,0:01:23.410
tillarni qayta tiklash 1800-yillarda,[br]antisemitizm avj olgan bir paytda,

0:01:23.434,0:01:26.561
yahudiylar oʻz mahalliy tillari boʻlmish[br]ivritga

0:01:26.585,0:01:28.815
madaniy najot deb qarashganida boshlandi.

0:01:30.173,0:01:32.641
Ushbu til ming yillar davomida[br]mudroq boʻlsa ham,

0:01:32.665,0:01:36.013
yahudiylar dini va falsafasiga oid[br]kitoblarda yaxshi saqlanib kelgan.

0:01:36.569,0:01:39.672
Yahudiy yetakchilar tilni oʻrganib,[br]oʻz bolalariga oʻrgatishdi.

0:01:39.696,0:01:43.140
Shunday qilib, 100 avloddan soʻng[br]yahudiy tili qayta tirildi.

0:01:44.204,0:01:47.759
Hozirda u 5 million yahudiy uchun[br]ona tili hisoblanadi.

0:01:47.783,0:01:49.537
Bu esa men, yahudiylar jamiyatining

0:01:49.561,0:01:53.434
ingliz tilida soʻzlashuvchi aʼzosi, uchun

0:01:53.458,0:01:55.950
kamida millat birligi poydevoridir.

0:01:57.315,0:01:59.617
Mana 2 ming yil oʻtdiyamki,

0:01:59.641,0:02:00.841
biz hali ham mavjudmiz.

0:02:02.657,0:02:04.069
Yaqin kunlargacha

0:02:04.093,0:02:06.580
ivrit tilining qayta tirilishi [br]noodatiy hodisa edi.

0:02:06.604,0:02:09.239
Bizning til kabi[br]yaxshi saqlanib qolgan tillar boʻlgan.

0:02:09.263,0:02:11.017
Soʻnggi ming yil ichidagi

0:02:11.041,0:02:13.675
ilk yahudiylar mamlakati [br]Isroilning tuzilishi esa,

0:02:13.699,0:02:16.366
tilning kundalik ishlatilib borilishiga[br]imkon berdi.

0:02:17.188,0:02:20.522
Boshqa tillarga esa,[br]bunday imkon berilmagandi.

0:02:20.546,0:02:22.709
(Video) Xayrli kech, mening ismim Elizabet

0:02:22.733,0:02:25.149
men Kornvol shahrida istiqomat qilaman.

0:02:25.173,0:02:26.329
Eshitib turganingiz

0:02:26.353,0:02:28.338
Kornvol grafligining mahalliy tili edi.

0:02:28.362,0:02:31.822
Hozirda bu hudud [br]Angliyaning janubidagi graflik, xolos.

0:02:32.641,0:02:35.984
1900-yillarda Kornvol yetakchilari[br]oʻz madaniyati uchun kurashishdi.

0:02:36.739,0:02:39.048
Avvalgi 100 yil davomida[br]til mudroq holda edi.

0:02:39.072,0:02:42.651
Ammo ular eski kitoblar, xalq oʻyinlari[br]orqali tilni bolalariga oʻrgatdilar.

0:02:43.239,0:02:45.776
Tilning yangi foydalanuvchilari

0:02:45.800,0:02:47.283
Kornvolga tarqalib ketishdi

0:02:47.307,0:02:49.841
va bu tildan erkin foydalana olishmadi.

0:02:50.538,0:02:53.887
1990-yillarga kelib, [br]Kornvol tili qayta tirildi

0:02:53.911,0:02:55.444
biroq gullab ketolmayotgandi.

0:02:56.839,0:03:01.251
2000-yillarning boshlarida [br]shu tilda suhbatlashuvchilar birlashdi

0:03:01.275,0:03:05.236
va kundalik suhbat qurish uchun[br]onlayn platforma yaratishdi.

0:03:05.934,0:03:08.618
Platforma orqali[br]oylik yo haftalik marosimlar tuzdilar

0:03:08.642,0:03:11.418
va birga yigʻilib suhbatlashishga [br]imkon yaratdilar.

0:03:12.005,0:03:14.799
Hozirda baʼzi maktablar[br]Kornvol tilini oʻrgatadi.

0:03:15.117,0:03:17.268
Endilikda bu tildagi yoʻl belgilari,

0:03:17.292,0:03:18.720
muzqaymoq reklamalari,

0:03:18.744,0:03:21.021
Vikipediyada maqola, hatto[br]memlarni uchratasiz.

0:03:22.252,0:03:24.466
(zaldagilar kulishadi)

0:03:25.815,0:03:29.761
(zaldagilar kulishadi)

0:03:30.393,0:03:32.520
Oʻz tillari qayta muomalaga kiritilgach,

0:03:32.544,0:03:34.893
Kornval xalqi [br]Irlandiya, Shotlandiya, Ueylsda

0:03:34.917,0:03:38.448
istiqomat qiluvchi keltik xalq sifatida[br]tan olindilar.

0:03:38.782,0:03:41.370
Ular asrlar davomidagi[br]majburiy assimilyatsiyaga qarab:

0:03:41.394,0:03:43.760
"Biz Angliyadagi bir graflik emasmiz.

0:03:43.784,0:03:45.760
Biz oʻz huquqlarimizga ega xalqmiz.

0:03:45.784,0:03:47.184
Biz hali ham tirikmiz",– dedi

0:03:47.648,0:03:49.117
Bunday xalqlar juda koʻp.

0:03:49.141,0:03:53.878
Luizianadagi Tunika-Biloksi qabilasi ham[br]oʻz tilini qayta tiklamoqda.

0:03:53.902,0:03:55.863
(Video) Mening ismim Teyanna.

0:03:55.887,0:03:59.323
Doʻstlarim meni "sokin boʻron" deyishadi.

0:03:59.706,0:04:01.706
Hamma narsa 1980-yillarda,

0:04:01.730,0:04:03.611
Donna Pierite va uning oilasi

0:04:03.635,0:04:06.229
Baton Rouj va Yangi Orlean boʻylab [br]sayohat qilib,

0:04:06.253,0:04:10.241
universitet arxividagi eski lugʻatlarni[br]nusxalab olishlaridan boshlandi.

0:04:10.717,0:04:13.281
Ularning maqsadlari [br]Tunika tilini oʻrganish

0:04:13.305,0:04:16.662
va uni farzandlari[br]hamda jamiyatga oʻrgatish edi.

0:04:17.051,0:04:20.757
Hozirda ular [br]Tunika uygʻonish davri yetakchilaridir.

0:04:21.355,0:04:26.387
2014-yildan beri, til kurslarida 100 ta [br]oʻquvchi oʻqidi

0:04:26.411,0:04:28.879
va 2017-yilgi roʻyxatga koʻra,

0:04:28.903,0:04:31.537
32 ta yangi soʻzlashuvchilar [br]yetishib chiqdi.

0:04:31.561,0:04:34.371
Ularning baʼzilari, jumladan,[br]Donnaning qizi – Elizabet

0:04:34.395,0:04:36.276
Tunika tilini yoshlarga oʻrgatyapti.

0:04:36.300,0:04:38.361
Ana shu yangi foydalanuvchilar

0:04:38.385,0:04:40.866
kontent, Facebook video va[br]memlar yaratishmoqda.

0:04:40.890,0:04:42.724
(zaldagilar kulishadi)

0:04:44.180,0:04:45.545
(zaldagilar kulishadi)

0:04:46.999,0:04:48.588
(zaldagilar kulishadi)

0:04:49.166,0:04:50.436
Chop etilayotgan kontent

0:04:50.460,0:04:53.237
qanchalik koʻpaysa, Tunikaliklar ham[br]shunchalik ruhlanadi.

0:04:53.666,0:04:58.053
Yaqinda Texasda yashovchi qabila aʼzosi [br]Elizabetning Facebook sahifasiga yozdi va

0:04:58.077,0:05:00.611
"shu diyorni oʻzing asra"[br]iborasi tarjimasini soʻradi.

0:05:01.593,0:05:03.418
U bu iborani hovlisiga belgi qilib,

0:05:03.442,0:05:06.188
qoʻshnilariga oʻz qadriyati tirikligini[br]va hali ham

0:05:06.212,0:05:07.545
borligini koʻrsatmoqchi edi.

0:05:08.514,0:05:10.537
Ivrit, Kornika va Tunika tillari

0:05:10.561,0:05:15.345
har bir mintaqada boʻlayotgan [br]tirilishlarning bir misoli edi, xolos.

0:05:15.649,0:05:18.610
U Kanal orollaridagi[br]Jerriais soʻzlovchilari boʻladimi

0:05:18.634,0:05:22.887
yoki Nayrobilik Kenya imo-ishora tili[br]foydalanuvchilarimi

0:05:22.911,0:05:26.220
tillarni qayta tiriltiruvchi[br]barcha jamiyatlarning

0:05:26.244,0:05:29.124
bir umumiy jihati bor, yaʼni media.[br]Shu orqali ularning

0:05:29.148,0:05:31.416
tillari boshqalarga[br]oʻrgatilmoqda.

0:05:31.936,0:05:34.031
Internet rivojlanar ekan,

0:05:34.055,0:05:36.274
media barcha uchun ochiq boʻlib bormoqda.

0:05:37.586,0:05:40.657
Bu esa, tillarni qayta tiriltirish yoki[br]tillarni saqlab qolish

0:05:40.681,0:05:42.615
imkonini yanada oshiradi.

0:05:43.600,0:05:45.996
Xoʻsh, [br]siz oʻz mahalliy tilingizni bilasizmi?

0:05:46.020,0:05:49.139
Men inglizchada[br]tarbiya koʻrganimga qaramay,

0:05:49.163,0:05:51.282
meniki: ivrit, yahudiy, vengr [br]va shotland.

0:05:51.854,0:05:55.508
Omadim kulgan ekanki, bu[br]tillarning hammasini onlayn oʻrgana olaman

0:05:55.532,0:05:58.246
Ayniqsa, ivrit tili[br]iPhoneimga oʻrnatilgan,

0:05:58.270,0:06:00.087
uni Google Translatedan qarab,hatto

0:06:00.111,0:06:01.711
avtotoʻgʻirlagich ishlata olaman.

0:06:02.024,0:06:04.990
Mabodo sizning til bunday[br]qoʻllab-quvvatlanmasa ham.

0:06:05.014,0:06:06.565
uni ustida izlanib koʻring.

0:06:06.589,0:06:10.561
Chunki qayerdadir kimdir ham[br]uni onlayn qidirayotgandir.

0:06:11.877,0:06:16.671
Globallashuv davrida oʻz tilingiz va[br]madaniyatingizni bilish

0:06:16.695,0:06:20.536
oʻzligingizni anglashga yoʻldir.

0:06:20.560,0:06:23.881
Yaqinda oʻrgangan[br]ivritcha iboram bilan aytganda,

0:06:23.905,0:06:26.714
"'nḥnw 'dyyn k'n", yaʼni

0:06:26.738,0:06:28.055
biz hali ham shu yerdamiz.

0:06:28.524,0:06:29.675
Katta rahmat.

0:06:29.699,0:06:33.722
(Qarsaklar)