[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:01.50,0:00:03.74,Default,,0000,0000,0000,,As linguas non morren \Nde forma natural.
Dialogue: 0,0:00:04.46,0:00:07.45,Default,,0000,0000,0000,,As linguas maternas abandónanse\Npor algún tipo de presión.
Dialogue: 0,0:00:08.33,0:00:10.58,Default,,0000,0000,0000,,Moitas veces, a presión é política.
Dialogue: 0,0:00:11.98,0:00:15.29,Default,,0000,0000,0000,,En 1892, un xeneral do exército dos EEUU,\NRichard Henry Pratt
Dialogue: 0,0:00:15.35,0:00:17.91,Default,,0000,0000,0000,,dixo que matar as culturas indíxenas
Dialogue: 0,0:00:17.97,0:00:20.64,Default,,0000,0000,0000,,era a única alternativa\Na matar as persoas indíxenas.
Dialogue: 0,0:00:22.07,0:00:24.35,Default,,0000,0000,0000,,Dixo: "Maten o indio, \Npero salven o home".
Dialogue: 0,0:00:25.19,0:00:28.74,Default,,0000,0000,0000,,E, ata 1978,\Niso foi o que fixo o Goberno.
Dialogue: 0,0:00:28.84,0:00:31.44,Default,,0000,0000,0000,,Apartaron os nenos indíxenas\Ndas súas familias
Dialogue: 0,0:00:32.24,0:00:35.14,Default,,0000,0000,0000,,para levalos a internados\Nonde lles asignaban nomes ingleses
Dialogue: 0,0:00:35.58,0:00:37.66,Default,,0000,0000,0000,,e os castigaban por falar a súa lingua.
Dialogue: 0,0:00:38.63,0:00:41.94,Default,,0000,0000,0000,,A asimilación era un complemento \Ndo xenocidio.
Dialogue: 0,0:00:44.12,0:00:46.36,Default,,0000,0000,0000,,Hoxe existen 7.000 linguas no mundo
Dialogue: 0,0:00:46.45,0:00:48.84,Default,,0000,0000,0000,,pero poucas\Nson recoñecidas polos seus gobernos
Dialogue: 0,0:00:48.90,0:00:50.53,Default,,0000,0000,0000,,ou están presentes en Internet.
Dialogue: 0,0:00:51.01,0:00:53.34,Default,,0000,0000,0000,,Para moitas persoas\Nda maior parte das culturas
Dialogue: 0,0:00:53.40,0:00:56.10,Default,,0000,0000,0000,,a globalización\Nsegue a ser profundamente alienante.
Dialogue: 0,0:00:57.02,0:00:59.88,Default,,0000,0000,0000,,Supón abandonar a túa lingua\Nen beneficio da doutra persoa.
Dialogue: 0,0:01:01.60,0:01:02.77,Default,,0000,0000,0000,,E se nada cambia
Dialogue: 0,0:01:02.82,0:01:06.84,Default,,0000,0000,0000,,poderían desaparecer\Nata 3.000 linguas en 80 anos.
Dialogue: 0,0:01:07.96,0:01:09.50,Default,,0000,0000,0000,,Pero as cousas están cambiando.
Dialogue: 0,0:01:10.30,0:01:13.96,Default,,0000,0000,0000,,Arredor do mundo, os pobos\Nestán revitalizando linguas ancestrais
Dialogue: 0,0:01:14.35,0:01:16.12,Default,,0000,0000,0000,,e reconstruíndo as súas culturas.
Dialogue: 0,0:01:17.24,0:01:20.09,Default,,0000,0000,0000,,Polo que sabemos, \Na reivindicación de idiomas
Dialogue: 0,0:01:20.22,0:01:23.42,Default,,0000,0000,0000,,comezou no século XIX, cando,\Nco auxe do antisemitismo
Dialogue: 0,0:01:23.48,0:01:26.36,Default,,0000,0000,0000,,as comunidades xudías\Nusaron a súa lingua ancestral, o hebreo
Dialogue: 0,0:01:26.59,0:01:28.71,Default,,0000,0000,0000,,como método de recuperación cultural.
Dialogue: 0,0:01:30.08,0:01:32.64,Default,,0000,0000,0000,,A pesar de non usarse\Ndurante máis de 1.000 anos
Dialogue: 0,0:01:32.72,0:01:35.86,Default,,0000,0000,0000,,o hebreo estaba ben conservado\Nen libros relixiosos e filosóficos.
Dialogue: 0,0:01:36.36,0:01:39.40,Default,,0000,0000,0000,,Os activistas xudeus\Nestudárono e ensináronllelo ós seus fillos
Dialogue: 0,0:01:39.40,0:01:42.98,Default,,0000,0000,0000,,educando os primeiros falantes nativos\Nen 100 xeracións.
Dialogue: 0,0:01:44.57,0:01:47.30,Default,,0000,0000,0000,,Hoxe, é a lingua materna\Nde 5 millóns de xudeus.
Dialogue: 0,0:01:47.81,0:01:49.36,Default,,0000,0000,0000,,E, polo menos para min
Dialogue: 0,0:01:49.52,0:01:53.20,Default,,0000,0000,0000,,como membro asimilado e falante de inglés\Nda diáspora xudía
Dialogue: 0,0:01:53.89,0:01:55.88,Default,,0000,0000,0000,,é un piar de soberanía cultural.
Dialogue: 0,0:01:57.30,0:01:58.76,Default,,0000,0000,0000,,Dous mil anos despois
Dialogue: 0,0:01:59.35,0:02:00.72,Default,,0000,0000,0000,,seguimos aquí.
Dialogue: 0,0:02:02.80,0:02:06.02,Default,,0000,0000,0000,,Ata hai pouco, a recuperación do hebreo\Nera unha anomalía.
Dialogue: 0,0:02:06.76,0:02:09.43,Default,,0000,0000,0000,,Hai poucas linguas tan ben conservadas
Dialogue: 0,0:02:09.55,0:02:13.30,Default,,0000,0000,0000,,e a creación de Israel,\No primeiro estado xudeu en 1.000 anos
Dialogue: 0,0:02:13.58,0:02:16.05,Default,,0000,0000,0000,,proporcionou un espazo\Npara o uso diario do hebreo.
Dialogue: 0,0:02:16.87,0:02:20.29,Default,,0000,0000,0000,,Noutras palabras, a maioría das culturas\Nnon tiveron esa oportunidade.
Dialogue: 0,0:02:20.70,0:02:24.86,Default,,0000,0000,0000,,(Vídeo) Bos días, son Elizabeth\Ne vivo en Cornualles.
Dialogue: 0,0:02:25.18,0:02:28.35,Default,,0000,0000,0000,,Isto é córnico,\Na lingua ancestral de Cornualles
Dialogue: 0,0:02:28.46,0:02:31.32,Default,,0000,0000,0000,,que hoxe é tecnicamente\Nun condado do sur de Inglaterra.
Dialogue: 0,0:02:32.61,0:02:35.86,Default,,0000,0000,0000,,No século XX, os activistas córnicos\Nloitaron pola súa cultura.
Dialogue: 0,0:02:36.80,0:02:39.33,Default,,0000,0000,0000,,A lingua non se usara en máis de 100 anos
Dialogue: 0,0:02:39.40,0:02:42.59,Default,,0000,0000,0000,,pero usaron libros e obras antigas\Npara ensinarllo ós nenos.
Dialogue: 0,0:02:43.17,0:02:47.17,Default,,0000,0000,0000,,Pero estes novos falantes\Nestaban espallados por Cornualles
Dialogue: 0,0:02:47.63,0:02:49.76,Default,,0000,0000,0000,,e non podían usar a lingua libremente.
Dialogue: 0,0:02:50.63,0:02:53.25,Default,,0000,0000,0000,,Nos 90, o córnico espertara
Dialogue: 0,0:02:53.58,0:02:55.13,Default,,0000,0000,0000,,pero non prosperaba.
Dialogue: 0,0:02:56.82,0:03:00.79,Default,,0000,0000,0000,,A comezos do s. XXI,\Nos falantes de córnico coñecéronse en liña
Dialogue: 0,0:03:01.18,0:03:04.92,Default,,0000,0000,0000,,e aproveitaron os espazos dixitais\Npara falar a diario.
Dialogue: 0,0:03:05.97,0:03:08.68,Default,,0000,0000,0000,,A partir de aí,\Norganizaron eventos periódicos
Dialogue: 0,0:03:08.80,0:03:11.11,Default,,0000,0000,0000,,para reunírense e falaren en público.
Dialogue: 0,0:03:12.09,0:03:14.63,Default,,0000,0000,0000,,Hoxe, algunhas escolas ensinan córnico.
Dialogue: 0,0:03:15.62,0:03:18.34,Default,,0000,0000,0000,,Hai sinais e anuncios de xeado en córnico
Dialogue: 0,0:03:18.54,0:03:20.61,Default,,0000,0000,0000,,artigos na Wikipedia e memes.
Dialogue: 0,0:03:22.43,0:03:24.31,Default,,0000,0000,0000,,(Risas)
Dialogue: 0,0:03:26.36,0:03:29.05,Default,,0000,0000,0000,,(Risas)
Dialogue: 0,0:03:30.47,0:03:33.27,Default,,0000,0000,0000,,Coa lingua intacta outra vez,\No pobo córnico asegurou
Dialogue: 0,0:03:33.38,0:03:38.07,Default,,0000,0000,0000,,o recoñecemento como nación celta,\Nxunto a Irlanda, Escocia e Gales.
Dialogue: 0,0:03:38.77,0:03:41.37,Default,,0000,0000,0000,,Enfrontáronse\Na séculos de asimilación forzada
Dialogue: 0,0:03:41.41,0:03:43.60,Default,,0000,0000,0000,,e dixeron:\N"Non somos un condado de Inglaterra.
Dialogue: 0,0:03:43.65,0:03:45.25,Default,,0000,0000,0000,,Somos un pobo por dereito propio.
Dialogue: 0,0:03:45.79,0:03:46.96,Default,,0000,0000,0000,,E seguimos aquí".
Dialogue: 0,0:03:47.74,0:03:49.36,Default,,0000,0000,0000,,E non son os únicos.
Dialogue: 0,0:03:49.46,0:03:53.49,Default,,0000,0000,0000,,A tribo tunica-biloxi de Luisiana\Nestá rescatando a súa lingua ancestral.
Dialogue: 0,0:03:53.87,0:03:58.73,Default,,0000,0000,0000,,(Vídeo) Chámome Teyana.\NOs meus amigos chámanme "Tormenta queda".
Dialogue: 0,0:03:59.80,0:04:03.48,Default,,0000,0000,0000,,Empezou nos anos 80.\NDonna Pierite e a súa familia
Dialogue: 0,0:04:03.62,0:04:06.22,Default,,0000,0000,0000,,comezaron a viaxar\Na Baton Rouge e Nova Orleáns
Dialogue: 0,0:04:06.68,0:04:10.14,Default,,0000,0000,0000,,para fotocopiar dicionarios antigos\Ngardados en arquivos universitarios.
Dialogue: 0,0:04:10.65,0:04:13.21,Default,,0000,0000,0000,,O obxectivo era estudar o tunica
Dialogue: 0,0:04:13.39,0:04:16.17,Default,,0000,0000,0000,,e ensinárllelo ós nenos\Ne compartilo coa comunidade.
Dialogue: 0,0:04:17.32,0:04:20.60,Default,,0000,0000,0000,,Hoxe están conseguindo\Nun rexurdimento do tunica.
Dialogue: 0,0:04:21.39,0:04:26.24,Default,,0000,0000,0000,,Desde 2014, hai case 100 falantes\Nen clases de inmersión lingüística
Dialogue: 0,0:04:26.75,0:04:28.78,Default,,0000,0000,0000,,e, segundo un censo de 2017
Dialogue: 0,0:04:29.22,0:04:31.70,Default,,0000,0000,0000,,32 novas persoas\Nfalan a lingua con fluidez.
Dialogue: 0,0:04:31.80,0:04:34.47,Default,,0000,0000,0000,,Algúns deles,\Ncomo Elisabeth, a filla de Donna
Dialogue: 0,0:04:34.59,0:04:36.26,Default,,0000,0000,0000,,ensínanlles tunica ós seus fillos.
Dialogue: 0,0:04:36.87,0:04:40.36,Default,,0000,0000,0000,,Estes novos falantes crean contido,\Nvídeos en Facebook e memes, tamén.
Dialogue: 0,0:04:40.91,0:04:42.25,Default,,0000,0000,0000,,(Risas)
Dialogue: 0,0:04:44.10,0:04:45.74,Default,,0000,0000,0000,,(Risas)
Dialogue: 0,0:04:47.05,0:04:48.84,Default,,0000,0000,0000,,(Risas)
Dialogue: 0,0:04:49.15,0:04:50.57,Default,,0000,0000,0000,,E canto máis publican,
Dialogue: 0,0:04:50.64,0:04:53.06,Default,,0000,0000,0000,,máis inspiran\Na outros tunica a implicarse.
Dialogue: 0,0:04:53.53,0:04:56.12,Default,,0000,0000,0000,,Recentemente,\Nun membro da tribo de Texas
Dialogue: 0,0:04:56.28,0:05:00.26,Default,,0000,0000,0000,,preguntoulle a Elisabeth en Facebook\Ncomo se dicía "Benditas estas terras".
Dialogue: 0,0:05:01.82,0:05:04.82,Default,,0000,0000,0000,,Era para un cartel no seu xardín\Nque mostrase ós seus veciños
Dialogue: 0,0:05:04.94,0:05:07.70,Default,,0000,0000,0000,,que a súa cultura\Nestaba viva e prosperando.
Dialogue: 0,0:05:08.80,0:05:11.85,Default,,0000,0000,0000,,O hebreo, o córnico e o tunica\Nson só tres exemplos
Dialogue: 0,0:05:11.90,0:05:15.10,Default,,0000,0000,0000,,dunha vaga de activismo lingüístico\Npresente en tódolos continentes.
Dialogue: 0,0:05:15.49,0:05:18.29,Default,,0000,0000,0000,,Xa sexan falantes de jèrriais\Ndas Illas do Canal
Dialogue: 0,0:05:18.78,0:05:22.16,Default,,0000,0000,0000,,ou falantes de lingua de signos kenyana\Nde Nairobi
Dialogue: 0,0:05:22.77,0:05:24.46,Default,,0000,0000,0000,,tódalas comunidades que traballan
Dialogue: 0,0:05:24.53,0:05:27.66,Default,,0000,0000,0000,,por preservar ou recuperar unha lingua\Nteñen unha cousa en común:
Dialogue: 0,0:05:28.04,0:05:31.95,Default,,0000,0000,0000,,medios de comunicación\Npara compartir e ensinar a lingua.
Dialogue: 0,0:05:32.10,0:05:33.93,Default,,0000,0000,0000,,E co crecemento de internet
Dialogue: 0,0:05:34.43,0:05:36.98,Default,,0000,0000,0000,,que posibilita maior acceso a medios\Ne maior creación
Dialogue: 0,0:05:37.66,0:05:40.57,Default,,0000,0000,0000,,a preservación e a recuperación\Nde linguas ancestrais
Dialogue: 0,0:05:40.62,0:05:42.53,Default,,0000,0000,0000,,é máis viable que nunca.
Dialogue: 0,0:05:43.52,0:05:45.57,Default,,0000,0000,0000,,Cales son as vosas linguas ancestrais?
Dialogue: 0,0:05:46.09,0:05:49.37,Default,,0000,0000,0000,,As miñas son o hebreo, o yiddish,\No húngaro e o gaélico escocés
Dialogue: 0,0:05:49.37,0:05:50.83,Default,,0000,0000,0000,,aínda que me criei en inglés.
Dialogue: 0,0:05:51.72,0:05:55.30,Default,,0000,0000,0000,,E, afortunadamente para min,\Nestas linguas están dispoñibles en liña.
Dialogue: 0,0:05:55.60,0:05:58.06,Default,,0000,0000,0000,,O hebreo especialmente:\Nviña instalado no meu iPhone
Dialogue: 0,0:05:58.50,0:06:01.47,Default,,0000,0000,0000,,está incluído en Google Translate\Ne incluso ten autocorrector.
Dialogue: 0,0:06:02.30,0:06:05.13,Default,,0000,0000,0000,,E aínda que a vosa lingua\Nnon teña un apoio tan amplo
Dialogue: 0,0:06:05.43,0:06:08.92,Default,,0000,0000,0000,,anímovos a investigar,\Nporque é probable que alguén nalgún sitio
Dialogue: 0,0:06:09.55,0:06:11.11,Default,,0000,0000,0000,,empezara a subilo á rede.
Dialogue: 0,0:06:11.74,0:06:16.20,Default,,0000,0000,0000,,Reclamar a túa lingua\Ne aceptar a túa cultura
Dialogue: 0,0:06:16.58,0:06:20.04,Default,,0000,0000,0000,,é un xeito poderoso de ser ti mesmo\Nna era da globalización.
Dialogue: 0,0:06:21.12,0:06:23.82,Default,,0000,0000,0000,,Porque, como hai pouco\Naprendín a dicir en hebreo
Dialogue: 0,0:06:24.24,0:06:26.49,Default,,0000,0000,0000,,"'nḥnw 'dyyn k'n" --
Dialogue: 0,0:06:26.85,0:06:28.25,Default,,0000,0000,0000,,"Seguimos aquí".
Dialogue: 0,0:06:28.46,0:06:29.36,Default,,0000,0000,0000,,Grazas.