0:00:01.809,0:00:05.862
Yogi Berra, de Amerikaanse[br]honkballer en filosoof, heeft gezegd:

0:00:06.720,0:00:10.017
"Zonder doel komen we [br]misschien wel helemaal nergens uit."

0:00:11.525,0:00:15.571
Wetenschappelijk onderzoek[br]geeft ons meer inzicht,

0:00:15.595,0:00:20.357
meer helderheid over hoe de toekomst[br]eruit zal zien in een veranderend klimaat

0:00:20.791,0:00:23.000
en wat dat betekent voor onze gezondheid.

0:00:23.714,0:00:26.989
Ik ga het hebben over een aspect [br]dat daar mee te maken heeft:

0:00:27.443,0:00:29.719
hoe de uitstoot van broeikasgassen

0:00:29.719,0:00:31.879
door het verbranden [br]van fossiele brandstoffen

0:00:32.129,0:00:35.959
de voedingswaarde[br]van ons voedsel vermindert.

0:00:37.011,0:00:39.150
Laten we beginnen met de voedselpiramide.

0:00:39.154,0:00:41.276
Jullie kennen allemaal de voedselpiramide.

0:00:41.288,0:00:43.816
We hebben allemaal[br]uitgebalanceerde voeding nodig.

0:00:43.816,0:00:45.347
We hebben eiwitten nodig,

0:00:45.351,0:00:47.092
we hebben mineralen nodig,

0:00:47.092,0:00:48.388
we hebben vitamines nodig.

0:00:48.388,0:00:51.178
Dit is dus een manier om te bedenken

0:00:51.178,0:00:54.086
hoe we kunnen zorgen[br]dat we elke dag voldoende binnenkrijgen

0:00:54.190,0:00:56.318
zodat we groeien en gezond blijven.

0:00:56.332,0:00:58.947
Maar we eten niet alleen omdat het moet,

0:00:58.947,0:01:00.791
we eten ook voor ons plezier.

0:01:00.905,0:01:03.508
Brood, pasta, pizza --

0:01:03.532,0:01:07.623
er zijn talloze voedingsmiddelen[br]die belangrijk zijn in een cultuur.

0:01:07.623,0:01:09.169
Die eten we graag.

0:01:10.088,0:01:12.479
En die zijn belangrijk voor onze voeding,

0:01:12.483,0:01:14.923
maar ook voor onze cultuur.

0:01:15.757,0:01:21.281
Kooldioxide-uitstoot is gestegen sinds[br]het begin van de industriële revolutie,

0:01:21.285,0:01:26.647
van zo'n 280 deeltjes per miljoen[br]tot meer dan 410 nu.

0:01:26.671,0:01:28.404
En het blijft stijgen.

0:01:28.944,0:01:33.364
Planten halen de koolstof[br]voor de groei uit deze kooldioxide.

0:01:33.378,0:01:34.854
Het gaat de plant in,

0:01:34.854,0:01:36.065
wordt afgebroken

0:01:36.065,0:01:39.449
en de koolstof [br]wordt gebruikt voor de groei.

0:01:40.472,0:01:43.135
Ze hebben ook voedingsstoffen[br]nodig uit de grond.

0:01:44.166,0:01:47.512
En dus is kooldioxide plantenvoedsel.

0:01:49.186,0:01:54.172
Het zou goed nieuws moeten zijn[br]dat stijgende kooldioxideconcentraties

0:01:54.176,0:01:57.152
zorgen voor voedselzekerheid [br]over de hele wereld,

0:01:57.156,0:02:00.464
zodat iedereen elke dag[br]genoeg te eten heeft.

0:02:01.466,0:02:06.351
Ongeveer 820 miljoen mensen in de wereld[br]hebben niet elke dag genoeg te eten.

0:02:07.090,0:02:10.722
Er is dus nogal wat geschreven[br]over hoe hogere CO2-concentraties

0:02:10.722,0:02:13.217
kunnen bijdragen aan voedselzekerheid.

0:02:13.511,0:02:18.263
We moeten de vooruitgang[br]in voedselproductie versnellen

0:02:18.617,0:02:22.802
om een wereldbevolking van negen[br]à tien miljard te kunnen voeden in 2050

0:02:23.226,0:02:26.037
en om de doelstellingen te halen[br]voor Duurzame Ontwikkeling,

0:02:26.037,0:02:27.773
en dan vooral doelstelling nummer 2,

0:02:27.773,0:02:30.689
over het verminderen[br]van voedselonzekerheid,

0:02:30.689,0:02:32.517
het verhogen van de voedingswaarde

0:02:32.517,0:02:35.671
en het beschikbaar maken[br]van voedsel voor iedereen.

0:02:36.195,0:02:40.445
We weten inmiddels dat klimaatverandering[br]de landbouwproductiviteit beïnvloedt.

0:02:40.959,0:02:43.385
De aarde is al één graad Celsius opgewarmd

0:02:43.385,0:02:45.200
sinds het pré-industriële tijdperk.

0:02:45.704,0:02:49.083
Daardoor veranderen lokale[br]temperaturen en neerslagpatronen,

0:02:49.537,0:02:53.945
en dat beïnvloedt [br]de landbouwproductiviteit

0:02:53.945,0:02:55.337
overal in de wereld.

0:02:56.312,0:02:59.603
En het zijn niet alleen lokale[br]temperatuurs- en neerslagveranderingen,

0:02:59.607,0:03:00.833
het zijn de extremen.

0:03:01.553,0:03:05.224
Extremen zoals hittegolven,[br]overstromingen en droogtes

0:03:05.248,0:03:08.938
hebben grote invloed op de productiviteit.

0:03:10.677,0:03:12.543
En dat kooldioxide,

0:03:13.037,0:03:14.934
behalve dat het plantengroei bevordert,

0:03:16.018,0:03:18.555
ook andere gevolgen heeft:

0:03:18.819,0:03:21.885
namelijk dat planten [br]door een hogere kooldioxideconcentratie

0:03:21.909,0:03:25.974
meer koolhydraten,[br]suiker en zetmeel produceren,

0:03:25.978,0:03:30.818
maar dat concentraties van eiwitten[br]en essentiële voedingsstoffen verminderen.

0:03:31.262,0:03:37.355
Dit is cruciaal voor hoe we nadenken[br]over de ontwikkeling van voedselzekerheid.

0:03:38.532,0:03:39.642
Een paar avonden terug,

0:03:39.642,0:03:42.462
tijdens de tafelgesprekken [br]over klimaatverandering,

0:03:42.462,0:03:45.517
zei iemand dat hij[br]voor vijf zevende optimistisch was:

0:03:46.451,0:03:48.852
vijf dagen per week was hij een optimist

0:03:49.306,0:03:51.871
en dit onderwerp is[br]voor de overige twee dagen.

0:03:53.227,0:03:55.386
Wanneer we het[br]hebben over micronutriënten

0:03:55.410,0:03:59.527
zijn die vrijwel allemaal aangetast [br]door hogere CO2-concentraties.

0:03:59.851,0:04:02.060
Twee in het bijzonder zijn ijzer en zink.

0:04:02.284,0:04:06.161
Wanneer je niet genoeg ijzer binnenkrijgt,[br]kun je bloedarmoede ontwikkelen.

0:04:06.315,0:04:08.979
Dat kan resulteren[br]in vermoeidheid, kortademigheid

0:04:09.393,0:04:12.486
en verder nog een aantal[br]vrij ernstige gevolgen.

0:04:12.750,0:04:14.416
Als je niet genoeg zink opneemt,

0:04:14.490,0:04:16.861
kun je een gebrek aan eetlust ontwikkelen.

0:04:17.045,0:04:19.202
Dat is overal een wezenlijk probleem.

0:04:19.202,0:04:22.291
Ongeveer een miljard[br]mensen heeft een tekort aan zink.

0:04:22.295,0:04:25.105
Het is erg belangrijk voor[br]de gezondheid van moeder en kind.

0:04:25.189,0:04:26.966
Het heeft invloed op de ontwikkeling.

0:04:27.788,0:04:31.605
De B-vitamines zijn[br]essentieel om talloze redenen.

0:04:31.633,0:04:34.627
Ze helpen ons voedsel[br]om te zetten in energie.

0:04:34.627,0:04:39.545
Ze zijn belangrijk voor diverse [br]fysiologische processen in ons lichaam.

0:04:39.984,0:04:42.688
Als er meer koolstof in een plant zit,

0:04:42.712,0:04:44.370
zit er minder stikstof in

0:04:44.394,0:04:46.030
en minder vitamine B.

0:04:46.731,0:04:48.315
En het gaat niet alleen over ons.

0:04:48.319,0:04:50.078
Het vee is al aangetast,

0:04:50.082,0:04:53.734
want de kwaliteit[br]van hun voedsel gaat achteruit.

0:04:53.734,0:04:57.059
In feite heeft dit[br]gevolgen voor elke planteneter.

0:04:57.059,0:04:59.059
Denk bijvoorbeeld ook eens

0:04:59.059,0:05:01.109
aan onze huisdieren, [br]onze katten en honden.

0:05:01.109,0:05:04.577
Als je de etiketten leest[br]van de meest gangbare huisdierenvoeding,

0:05:04.601,0:05:08.626
zie je dat ze voor een groot deel[br]bestaan uit granen.

0:05:09.270,0:05:11.017
Dit raakt dus iedereen.

0:05:11.381,0:05:13.697
Hoe weten we dat dit een probleem is?

0:05:13.697,0:05:15.608
We hebben het gezien in veldonderzoek

0:05:15.612,0:05:18.853
en bij experimenten in het laboratorium.

0:05:18.967,0:05:20.447
Bij het veldonderzoek --

0:05:20.471,0:05:23.926
en ik zal me hier met name[br]richten op tarwe en rijst --

0:05:24.940,0:05:27.220
zijn er velden met bijvoorbeeld rijst

0:05:27.220,0:05:29.530
die zijn onderverdeeld[br]in verschillende percelen.

0:05:30.460,0:05:32.564
De percelen zijn allemaal gelijk:

0:05:32.568,0:05:34.459
de grond is hetzelfde,

0:05:34.473,0:05:36.192
de neerslag is gelijk --

0:05:36.216,0:05:37.592
alles is hetzelfde.

0:05:38.152,0:05:42.059
Alleen wordt er kooldioxide geblazen [br]over sommige percelen.

0:05:42.637,0:05:44.058
Zo kun je vergelijken

0:05:45.082,0:05:48.112
wat de effecten zijn[br]onder de huidige condities

0:05:48.285,0:05:52.532
en onder toekomstige[br]condities met meer kooldioxide.

0:05:53.032,0:05:56.117
Ik heb meegewerkt[br]aan een van deze onderzoeken.

0:05:56.117,0:06:00.756
We hebben 18 rijstsoorten[br]onderzocht in China en Japan

0:06:00.756,0:06:02.602
en die gekweekt onder condities

0:06:02.602,0:06:04.925
die zijn te verwachten later deze eeuw.

0:06:07.185,0:06:09.227
Als we naar de uitkomsten kijken:

0:06:09.227,0:06:12.353
de witte balk laat[br]de huidige condities zien

0:06:12.353,0:06:16.289
en de rode balk die later deze eeuw.

0:06:16.741,0:06:20.335
Proteïne neemt af[br]met ongeveer tien procent,

0:06:20.759,0:06:24.522
ijzer zo'n acht procent,[br]zink ongeveer vijf procent.

0:06:25.404,0:06:27.950
Dit klinkt niet[br]als een dramatische daling,

0:06:27.974,0:06:31.658
maar als je kijkt naar[br]de allerarmsten in elk land,

0:06:31.902,0:06:33.637
die voornamelijk zetmeel eten,

0:06:34.271,0:06:37.877
dan zie je dat dit bij de mensen[br]die toch al op het randje leven

0:06:37.877,0:06:39.558
tot regelrechte tekorten zal leiden

0:06:39.562,0:06:41.799
met als gevolg[br]allerlei gezondheidsproblemen.

0:06:42.263,0:06:46.138
De bevindingen zijn een stuk[br]aanmerkelijker bij de B-vitamines.

0:06:46.138,0:06:49.777
Als je kijkt naar vitamine B1 en B2,

0:06:49.801,0:06:52.010
zie je een afname van 17 procent.

0:06:52.494,0:06:57.513
Panthotheenzuur, vitamine B5, [br]vermindert met 13 procent.

0:06:57.517,0:07:00.674
Foliumzuur neemt met zo'n 30 procent af.

0:07:00.888,0:07:04.752
Dit zijn gemiddelden [br]van de diverse experimenten.

0:07:05.186,0:07:08.498
Foliumzuur is essentieel[br]voor de ontwikkeling van kinderen.

0:07:08.782,0:07:10.885
Zwangeren die te weinig foliumzuur krijgen

0:07:10.885,0:07:13.931
hebben een veel grotere kans[br]op een kind met geboorteafwijkingen.

0:07:14.599,0:07:19.809
Dit zijn dus ernstige potentiële[br]gevolgen voor onze gezondheid

0:07:19.809,0:07:21.870
wanneer de hoeveelheid CO2 [br]blijft toenemen.

0:07:23.636,0:07:24.881
In een ander voorbeeld

0:07:24.881,0:07:29.310
in modellen die zijn gemaakt[br]door Chris Weyant en zijn collega's,

0:07:29.310,0:07:33.846
zien we hoe meer CO2[br]leidt tot minder ijzer en zink --

0:07:33.846,0:07:35.948
er werd alleen gekeken[br]naar ijzer en zink --

0:07:36.452,0:07:38.403
met allerlei gevolgen voor de gezondheid.

0:07:38.403,0:07:41.765
Ze keken naar malaria,[br]aandoeningen met diarree, longontsteking,

0:07:41.765,0:07:43.559
bloedarmoede door ijzertekort,

0:07:43.583,0:07:47.284
en ze keken naar[br]de mogelijke gevolgen in 2050.

0:07:47.584,0:07:49.968
Hoe donkerder de kleur hier,

0:07:49.968,0:07:51.788
hoe groter de gevolgen.

0:07:51.982,0:07:54.251
Je ziet de enorme impact

0:07:54.705,0:07:56.744
in Azië en Afrika,

0:07:57.638,0:08:00.503
maar vergeet niet dat[br]in landen als de Verenigde Staten

0:08:00.507,0:08:01.803
en landen in Europa,

0:08:02.057,0:08:04.472
de bevolking ook getroffen kan worden.

0:08:05.075,0:08:08.749
Volgens hun berekeningen kunnen[br]wel 125 miljoen mensen worden getroffen.

0:08:10.041,0:08:13.648
Ze hebben ook modellen gemaakt[br]van de meest effectieve maatregelen

0:08:14.112,0:08:17.717
en hun conclusie was[br]het reduceren van broeikasgassen:

0:08:18.641,0:08:21.703
de uitstoot van broeikasgassen[br]moet naar beneden vóór 2050,

0:08:21.703,0:08:25.050
zodat we ons niet zoveel zorgen[br]hoeven te maken over deze effecten

0:08:25.050,0:08:26.264
later deze eeuw.

0:08:28.568,0:08:31.074
Deze experimenten, deze onderzoeksmodellen

0:08:31.098,0:08:33.656
lieten klimaatverandering zelf[br]buiten beschouwing.

0:08:34.082,0:08:36.856
Ze richtten zich alleen[br]op de factor kooldioxide.

0:08:37.584,0:08:39.714
Dus als je ze combineert,

0:08:39.738,0:08:43.197
verwacht men dat de impact[br]veel groter zal zijn dan wat ik nu vertel.

0:08:44.108,0:08:47.127
Ik zou jullie hier nu het liefst[br]willen kunnen vertellen

0:08:47.151,0:08:49.929
hoezeer het voedsel [br]dat jullie aten als ontbijt,

0:08:49.929,0:08:51.939
dat jullie straks bij de lunch gaan eten,

0:08:51.939,0:08:54.868
is veranderd ten opzichte van[br]dat wat jullie grootouders aten

0:08:54.892,0:08:56.966
gelet op de voedzaamheid ervan.

0:08:58.312,0:08:59.329
Maar dat kan ik niet.

0:08:59.493,0:09:00.976
Dat hebben we nooit onderzocht.

0:09:02.253,0:09:05.404
Ik zou jullie graag vertellen [br]hoe de huidige voedselonzekerheid

0:09:05.408,0:09:07.451
wordt beïnvloed door die veranderingen.

0:09:07.801,0:09:08.827
Maar dat kan ik niet.

0:09:09.121,0:09:11.040
Ook dat hebben we nooit onderzocht.

0:09:12.437,0:09:14.999
Er is veel dat we[br]nog niet weten op dit gebied.

0:09:15.903,0:09:19.262
Onder andere wat mogelijke[br]oplossingen kunnen zijn.

0:09:19.986,0:09:22.370
We weten niet precies[br]wat die oplossingen zijn,

0:09:22.764,0:09:25.217
maar we hebben een heleboel opties.

0:09:25.521,0:09:27.832
Er zijn technologische ontwikkelingen.

0:09:28.056,0:09:31.396
Er is plantenveredeling.[br]Er is biofortificatie.

0:09:31.396,0:09:32.928
De bodem kan verschil maken.

0:09:33.262,0:09:35.955
Natuurlijk is het ook[br]erg nuttig om te weten

0:09:36.189,0:09:39.630
hoe deze aanpassingen in de toekomst[br]onze gezondheid zullen beïnvloeden

0:09:39.634,0:09:42.739
en die van onze kinderen[br]en die van onze kleinkinderen.

0:09:44.111,0:09:46.094
Dit soort investeringen kost tijd.

0:09:47.053,0:09:47.872
Het kost tijd

0:09:47.872,0:09:49.892
om al deze kwesties uit te zoeken.

0:09:51.427,0:09:55.044
Er is geen nationale instelling of concern

0:09:55.044,0:09:56.722
die dit onderzoek financiert.

0:09:57.799,0:10:02.899
We hebben deze investeringen hard nodig[br]om te onderzoeken welke kant het op gaat.

0:10:04.048,0:10:06.147
Wat we ondertussen wel kunnen doen,

0:10:06.681,0:10:11.859
is ervoor zorgen dat iedereen[br]toegang heeft tot een volwaardig dieet,

0:10:12.813,0:10:16.482
niet alleen degenen in de welvarende delen[br]van de wereld, maar overal.

0:10:17.552,0:10:22.081
We moeten ook individueel en gezamenlijk[br]de uitstoot van broeikasgassen verminderen

0:10:22.411,0:10:25.263
om de uitdagingen van[br]de nabije toekomst te verkleinen.

0:10:27.520,0:10:32.785
Ze zeggen: als je onderwijs te duur vindt,[br]kijk dan maar eens wat onwetendheid kost.

0:10:34.042,0:10:34.961
Toch maar niet ...

0:10:35.977,0:10:38.153
Laten we investeren in onszelf,

0:10:38.787,0:10:39.965
in onze kinderen

0:10:39.969,0:10:41.287
en in onze planeet.

0:10:41.287,0:10:42.399
Dank u wel.

0:10:42.399,0:10:44.238
(Applaus)