0:00:01.357,0:00:02.928
Çok uzun bir zaman boyunca

0:00:02.952,0:00:06.086
aklımdan çıkmayan iki bilinmez vardı.

0:00:06.689,0:00:08.950
Bir türlü anlam veremiyordum

0:00:08.974,0:00:11.877
ve açıkçası, incelemekten de korkuyordum.

0:00:12.349,0:00:15.896
Birinci bilinmezim: 40 yaşındayım

0:00:15.920,0:00:18.991
ve hayatım boyunca her geçen yıl

0:00:19.015,0:00:25.071
Birleşik Devletler'de, Britanya'da[br]ve Batı'nın her bir yanında

0:00:25.109,0:00:27.093
ciddi depresyon ve anksiyete artışı var.

0:00:27.173,0:00:30.101
Ben de sebebini anlamak istiyorum.

0:00:31.108,0:00:32.975
Bu bize niçin oluyor?

0:00:33.394,0:00:36.036
Ne oluyor da her geçen yıl

0:00:36.060,0:00:39.314
daha çoğumuz günü atlatmakta[br]daha çok zorluk çekiyoruz?

0:00:39.743,0:00:43.300
Bunu anlama isteğim de[br]daha kişisel bir sebepten ileri geliyordu.

0:00:43.324,0:00:44.713
Daha bir gençken

0:00:44.737,0:00:46.158
doktora gittiğimi

0:00:46.182,0:00:50.667
ve ona içimden acı aktığını[br]hissettiğimi açıkladığımı hatırlıyorum.

0:00:51.237,0:00:52.633
Kontrol edemiyordum,

0:00:52.657,0:00:54.942
bunun niçin olduğunu da anlamıyordum,

0:00:54.966,0:00:57.021
bundan bir hayli utanıyordum da.

0:00:57.045,0:00:58.791
Doktorum da bana bir hikâye anlattı,

0:00:58.791,0:01:00.678
şimdi anlıyorum ki iyi niyetliymiş

0:01:00.702,0:01:02.394
ama çok basite indirgenmişti.

0:01:02.418,0:01:03.586
Tamamen yanlış değildi.

0:01:03.610,0:01:06.472
Doktorum dedi ki "İnsanların[br]niçin böyle olduğunu biliyoruz."

0:01:06.472,0:01:10.658
Bazı insanların kafasının içinde[br]kimyasal bir dengesizlik oluyor --

0:01:10.682,0:01:12.103
sen de onlardan birisin.

0:01:12.127,0:01:14.111
Yapmamız gereken şey sana ilaç yazmak,

0:01:14.135,0:01:16.499
kimsayal dengesizliği[br]normale döndürecektir.''

0:01:16.523,0:01:19.153
Ben de Paxil veya Seroxat diye[br]bir ilaç almaya başladım.

0:01:19.153,0:01:21.983
Farklı ülkelerde ismi farklı[br]ama aynı ilaç.

0:01:22.007,0:01:24.490
Çok daha iyi hissettim,[br]tam bir harekete geçiriciydi.

0:01:24.514,0:01:25.925
Ama çok geçmeden

0:01:25.949,0:01:27.950
o acı hissi geri gelmeye başladı.

0:01:27.974,0:01:29.982
Ve bana daha yüksek doz[br]vermeye başladılar,

0:01:29.982,0:01:35.367
ta ki 13 yaşında yasal olarak alabileceğim[br]en yüksek doza ulaşana kadar.

0:01:35.402,0:01:38.871
Bu 13 yıın büyük bir kısmında[br]ve özellikle de sonunda

0:01:38.895,0:01:40.395
büyük bir acı çekiyordum.

0:01:40.419,0:01:43.395
Kendime sormaya başladım,[br]''Burada neler oluyor?

0:01:43.419,0:01:48.131
Çünkü her şeyi, kültüre hâkim[br]kitaba göre yapıyorsun --

0:01:48.149,0:01:50.268
niçin hâlâ böyle hissediyorsun?''

0:01:50.292,0:01:53.164
Ben de bu iki bilinmezin[br]derinine inmeye başladım,

0:01:53.188,0:01:54.596
yazdığım kitap için

0:01:54.620,0:01:57.125
dünyanın dört bir yanına[br]büyük bir yolculuğa çıktım.

0:01:57.149,0:01:58.568
65 bin km seyahat ettim.

0:01:58.592,0:02:01.085
Dünyanın önde gelen uzmanlarıyla oturup

0:02:01.109,0:02:03.276
depresyon ve anksiyetenin nedenlerini

0:02:03.300,0:02:05.172
ve daha da önemlisi, çözümlerini

0:02:05.196,0:02:08.150
depresyon ve anksiyete geçirmiş[br]insanları araştırmaya koyuldum,

0:02:08.150,0:02:09.956
nerede ve ne koşulda olursa olsun.

0:02:09.980,0:02:14.056
Bu yolda tanıştığım harika insanlardan[br]inanılmaz şeyler öğrendim.

0:02:14.069,0:02:17.045
Ancak öğrendiklerimin temelinde şu var,

0:02:17.069,0:02:20.104
şu ana dek, depresyon ve anksiyetenin

0:02:20.128,0:02:23.835
dokuz farklı nedenine ilişkin[br]bilimsel kanıtımız var.

0:02:23.859,0:02:26.668
Bunların ikisi gerçekten de biyolojimizde.

0:02:26.692,0:02:29.405
Genleriniz sizi bu sorunlara karşı[br]daha hassas yapabiliyor

0:02:29.405,0:02:31.333
ama tabii kaderinizi yazmıyor.

0:02:31.357,0:02:33.132
Bir de depresyona girdiğinizde

0:02:33.132,0:02:36.690
içinden çıkmayı zorlaştıran[br]gerçek beyin değişimleri olabiliyor.

0:02:36.714,0:02:40.786
Ancak depresyon ve anksiyeteye[br]sebep olduğu kanıtlanan etkenlerin çoğu

0:02:40.786,0:02:42.550
biyolojik kökenli değil.

0:02:43.520,0:02:45.734
Yaşam şeklimizle ilgili etkenler.

0:02:46.116,0:02:47.607
Bunları anladığımız zaman

0:02:47.631,0:02:50.727
kimyasal antidepresanların yanında

0:02:50.751,0:02:55.279
insanlara sunulabilecek[br]bir dizi farklı çözüme kapı açılıyor,

0:02:55.284,0:03:00.567
Örneğin eğer yalnızlık çekiyorsanız[br]depresyona girme ihtimaliniz daha yüksek.

0:03:00.573,0:03:05.604
İşinizle ilgili hiçbir kontrolünüz yoksa[br]ve sadece söyleneni yapmak zorundaysanız

0:03:05.628,0:03:07.517
depresyona girme ihtimaliniz yüksek.

0:03:07.541,0:03:10.025
Doğal hayatın içine çok nadir giriyorsanız

0:03:10.049,0:03:11.918
depresyona girme ihtimaliniz yüksek.

0:03:11.942,0:03:16.273
Tek bir şey, öğrendiğim depresyon[br]ve anksiyete sebeplerini birleştiriyor.

0:03:16.276,0:03:18.339
Hepsini değil ama pek çoğunu.

0:03:18.363,0:03:22.719
Burada hepimiz doğal[br]fiziksel ihtiyaçlarımız olduğunu biliyor.

0:03:22.736,0:03:23.910
Buna şüphe yok.

0:03:23.934,0:03:26.513
Yiyeceğe, suya ihtiyacımız var,

0:03:26.537,0:03:28.767
sığınacak bir eve, temiz havaya.

0:03:28.791,0:03:32.915
Bu şeyleri elinizden alırsam[br]çok hızlı bir şekilde sorun yaşarsınız.

0:03:32.926,0:03:34.728
Ancak aynı zamanda,

0:03:34.752,0:03:38.123
her bir insanın[br]doğal psikolojik ihtiyaçları da var.

0:03:38.147,0:03:40.186
Bir yere ait olduğunuzu hissetmeniz lazım.

0:03:40.210,0:03:43.274
Hayatınızın anlamı ve bir amacı olduğunu.

0:03:43.298,0:03:45.829
İnsanların sizi fark ettiğini[br]ve size değer verdiğini.

0:03:45.853,0:03:48.410
Ulaşılabilir bir geleceğiniz[br]olduğunu hissetmelisiniz.

0:03:48.434,0:03:51.482
Yarattığımız bu kültür[br]pek çok şeyde çok iyi.

0:03:51.506,0:03:53.666
Pek çok şey geçmişe kıyasla[br]iyiye gidiyor da.

0:03:53.690,0:03:54.951
Hayatta olmaktan mutluyum.

0:03:54.951,0:03:58.849
Ancak o derinlerde yatan[br]psikolojik ihtiyaçları karşılamada

0:03:58.849,0:04:01.124
giderek daha başarısız hâle geliyoruz.

0:04:01.895,0:04:03.998
Bu elbette tek sorun değil

0:04:04.022,0:04:08.069
ama bu krizin durmak bilmeden artmasında[br]önemli bir rol oynadığı kanısındayım.

0:04:08.919,0:04:12.149
Bunu kabul etmekte zorluk çektim.

0:04:12.173,0:04:14.879
Depresyonu, beynimdeki bir sorundan

0:04:14.903,0:04:22.589
yaşam şeklimiz de dâhil pek çok etkene[br]bağlama fikrini çok ölçüp tarttım.

0:04:22.609,0:04:28.144
Ve bir gün Güney Afrikalı psikiyatrist[br]Dr. Derek Summerfield'le tanışınca

0:04:28.155,0:04:29.966
bu fikir gözümde şekillenmeye başladı.

0:04:29.990,0:04:31.141
Harika bir adam.

0:04:31.165,0:04:34.879
Dr. Summerfield[br]2001 yılında Komboçya'daydı,

0:04:34.903,0:04:39.946
ülkenin vatandaşlarına ilk kez[br]kimyasal antidepresanları tanıtıyordu.

0:04:39.976,0:04:43.273
Kamboçyalı yerel doktorların[br]bu ilaçlardan haberi yoktu.

0:04:43.297,0:04:44.888
Merak içindeydiler.

0:04:44.912,0:04:46.126
O da açıkladı.

0:04:46.150,0:04:47.436
Onlar da dedi ki,

0:04:47.436,0:04:50.403
"Bunlara ihtiyacımız yok,[br]bizim zaten antidepresanlarımız var."

0:04:50.427,0:04:52.164
Summerfield "Nasıl yani?'' dedi.

0:04:52.188,0:04:55.427
Bitkisel bir tedaviden[br]bahsedeceklerini sanıyordu,

0:04:55.451,0:04:59.223
St. John's Wort bitkisi,[br]gingko biloba gibi bir şeyden.

0:04:59.910,0:05:02.299
Ama onlar bir hikâye anlattılar.

0:05:02.800,0:05:06.379
Halkları içinde pirinç tarlalarında[br]çalışan bir çiftçi varmış.

0:05:06.403,0:05:10.393
Bir gün ABD ile yaşanan savaştan[br]kalan bir mayın tarlasına basmış

0:05:10.411,0:05:11.823
ve bacağını kaybetmiş.

0:05:11.847,0:05:13.283
Bacak protezi yapılmış

0:05:13.307,0:05:16.118
ve bir süre sonra pirinç tarlalarında[br]çalışmaya geri dönmüş.

0:05:16.118,0:05:20.334
Ama görünen o ki protez bir bacakla[br]su içinde çalışmak çok acı veriyor.

0:05:20.356,0:05:24.886
Onun için de bacağını kaybettiği yerde[br]yeniden çalışmak çok travmatik olmalıydı.

0:05:24.903,0:05:27.306
Adam her gün ağlamaya başlamış,

0:05:27.330,0:05:28.759
yataktan çıkmıyormuş,

0:05:28.783,0:05:31.666
tüm klasik depresyon semptomları varmış.

0:05:32.013,0:05:33.378
Kamboçyalı doktor dedi ki

0:05:33.402,0:05:35.688
"İşte bu noktada ona antidepresan verdik."

0:05:35.712,0:05:38.347
Dr. Summerfield da[br]''Ne verdiniz?'' diye soruyor.

0:05:38.371,0:05:41.180
Yanına gidip onunla oturduklarını,

0:05:41.982,0:05:43.792
onu dinlediklerini anlatmışlar.

0:05:44.464,0:05:47.011
Acısının anlamlı olduğunu --

0:05:47.035,0:05:49.956
depresyon mücadelesinde bunu göremediğini

0:05:49.980,0:05:53.640
ama aslında hayatında[br]tamamen anlaşılır nedenler olduğunu.

0:05:53.966,0:05:57.164
Halktaki insanlarla konuşan[br]doktorlardan biri şunu fark etmiş,

0:05:57.188,0:06:01.155
''Eğer biz bu adama bir inek alsaydık[br]mandıra çiftçisi olabilirdi,

0:06:01.173,0:06:06.698
pirinç tarlalarında çalışmaya dönüp[br]onu yiyip bitiren bu duruma da düşmezdi.''

0:06:06.713,0:06:08.022
Ve ona bir inek alıyorlar.

0:06:08.046,0:06:10.226
İki hafta içinde adam ağlamayı bırakıyor.

0:06:10.250,0:06:12.212
Bir ay içinde de depresyondan kurtuluyor.

0:06:12.212,0:06:13.845
Dr. Summerfield'a dediklerine göre

0:06:13.845,0:06:16.559
''Bakın doktor, o inek...[br]İşte o inek bir antidepresandı.

0:06:16.583,0:06:18.130
Demek istediğiniz bu değil mi?''

0:06:18.130,0:06:19.225
(Gülme sesleri)

0:06:19.249,0:06:22.302
(Alkışlar)

0:06:22.326,0:06:25.249
Depresyona benim yetiştirildiğim[br]bakış açısıyla bakıyorsanız

0:06:25.249,0:06:26.669
ki çoğumuz öyledir,

0:06:26.669,0:06:28.533
bu bir eşek şakasına benzemiyor mu?

0:06:28.557,0:06:31.751
''Antidepresan için bir doktora gittim[br]ama o bana bir inek verdi.''

0:06:31.795,0:06:34.822
Ancak o Kamboçyalı doktorlar[br]içgüdüsel olarak biliyorlardı ki

0:06:34.846,0:06:37.823
bu bireyden yola çıkarak[br]bilimsel olmayan bu anekdot

0:06:37.847,0:06:41.132
bugün dünyadaki[br]tıp camiasına yön veren şey,

0:06:41.156,0:06:43.243
Dünya Sağlık Örgütü'nün

0:06:43.267,0:06:47.897
eldeki en iyi bilimsel kanıta dayanarak[br]yıllardır bize anlatmaya çalıştığı şey.

0:06:48.576,0:06:50.505
Depresyondaysınız,

0:06:50.529,0:06:51.906
anksiyete hâlindeyseniz

0:06:53.008,0:06:56.268
zayıf ya da aklınızı kaçırmış değilsiniz,

0:06:56.292,0:06:59.877
parçaları bozulmuş bir makine değilsiniz.

0:07:00.950,0:07:03.484
İhtiyaçları karşılanmamış bir insansınız.

0:07:03.919,0:07:06.133
Bu Kamboçyalı doktorların

0:07:06.133,0:07:09.614
ve Dünya Sağlık Örgütü'nün söylemedikleri[br]şeyleri de hesaba katmak önemli.

0:07:09.614,0:07:11.356
O çiftçiye şöyle söylemediler:

0:07:11.380,0:07:14.181
''Hey dostum, kendini toparlaman gerek.

0:07:14.205,0:07:17.472
Bu sorunu kendi başına[br]anlayıp çözmen lazım.''

0:07:17.851,0:07:19.843
Tam aksine, şunu söylediler:

0:07:19.867,0:07:23.391
''Burada hepimiz senin[br]toparlanman için yanındayız.

0:07:23.415,0:07:27.827
Bu sorunu birlikte anlayıp çözebiliriz.''

0:07:28.543,0:07:32.559
İşte depresyondaki[br]bir insanın ihtiyacı olan şey bu.

0:07:32.583,0:07:35.828
Depresyonda olan herkesin[br]hak ettiği yaklaşım bu.

0:07:35.852,0:07:38.839
Birleşmiş Milletler'de[br]önde gelen doktorlardan biri

0:07:38.863,0:07:42.701
iki yıl önce, 2017 yılında[br]Dünya Sağlık Günü resmi açıklamasında

0:07:42.720,0:07:45.537
kimyasal dengesizlikler[br]hakkında daha az tartışıp

0:07:45.561,0:07:48.798
yaşam şeklimizdeki dengesizlikleri[br]daha çok tartışmalıyız demişti.

0:07:48.890,0:07:50.893
İlaçlar kimilerini gerçekten rahatlatıyor,

0:07:50.917,0:07:53.047
bir süre için beni de rahatlattılar

0:07:53.071,0:07:57.498
ama tam da bu sorun biyolojinin[br]çok daha derininde olduğu için

0:07:57.522,0:08:00.577
çözümlerin de aynı ölçüde[br]derine inmesi lazım.

0:08:00.601,0:08:04.888
Bunu ilk öğrendiğimde[br]şöyle düşündüğümü hatırlıyorum,

0:08:04.919,0:08:08.645
''Pekala, tüm bilimsel kanıt ortada,[br]bir yığın çalışma da okudum,

0:08:08.665,0:08:11.971
bunu açıklayan bir dizi uzmanla da[br]görüşmeler yaptım.''

0:08:11.995,0:08:14.381
Ama hep şunu düşündüm,[br]''Bunu nasıl yapabiliriz?''

0:08:14.405,0:08:16.318
Bizi depresyona sokan şeyler

0:08:16.342,0:08:20.183
vakaların çoğunda bu Kamboçyalı çiftçinin[br]başına gelenlerden çok daha karmaşık.

0:08:20.183,0:08:22.812
Bu görüşü benimsemek için[br]nereden başlamalıyız?

0:08:22.836,0:08:27.685
Ama sonra kitabım için[br]dünyanın her yerine yaptığım o yolculukta

0:08:27.704,0:08:33.979
Sydey'den San Fransisco'ya, Sao Paulo'ya[br]tam tamına bunu yapan insanlarla tanıştım,

0:08:33.995,0:08:37.001
Depresyon ve anksiyetenin[br]derin nedenlerini anlayan

0:08:37.001,0:08:40.832
ve gruplar hâlinde bunları çözen[br]insanlarla tanıştım.

0:08:40.895,0:08:45.066
Tanıştığım ve kitabımda yazdığım[br]tüm o harika insanları anlatamam,

0:08:45.100,0:08:48.553
depresyon ve anksiyetenin[br]öğrendiğim tüm dokuz nedenini de

0:08:48.577,0:08:51.299
çünkü on saatlik bir TED konuşması[br]yapmama izin vermezler.

0:08:51.299,0:08:52.835
Şikayetlerinizi onlara bildirin.

0:08:52.859,0:08:54.789
Ama iki nedene yönelmek

0:08:54.813,0:08:58.226
ve bu nedenlerden ortaya çıkan[br]sonuçlardan ikisini anlatmak istiyorum.

0:08:58.578,0:08:59.728
Birincisi.

0:09:00.285,0:09:03.293
İnsanlık tarihinin en yalnız toplumuyuz.

0:09:03.317,0:09:06.150
Amerikalılara şunu soran[br]yeni bir çalışma vardı:

0:09:06.174,0:09:09.324
''Artık kimseye yakın olmadığınız[br]hissine kapıldığınız oluyor mu?''

0:09:09.348,0:09:12.953
İnsanların %39'u[br]bunun onları tanımladığını söyledi.

0:09:12.953,0:09:14.387
"Artık kimseye yakın olmama."

0:09:14.411,0:09:16.908
Yalnızlığın uluslararası ölçümlerinde,

0:09:16.932,0:09:19.830
Birleşik Krallık ve Avrupa'nın kalanı[br]ABD'nin hemen arkasında,

0:09:19.830,0:09:21.299
aranızda kibirlenen varsa...

0:09:21.323,0:09:22.331
(Gülme sesleri)

0:09:22.355,0:09:26.694
Dünyanın önde gelen yalnızlık[br]uzmanlarıyla bu konuyu masaya yatırdım,

0:09:26.694,0:09:30.022
Profesör John Cacioppo isminde[br]Chicago'da inanılmaz bir adamla da.

0:09:30.141,0:09:32.964
Çalışmasının bize sunduğu[br]bir soruyu çok düşündüm.

0:09:32.988,0:09:35.293
Profesör Cacioppo şunu sordu,

0:09:35.317,0:09:36.967
''Niçin varız?

0:09:36.991,0:09:38.944
Niçin buradayız, niçin hayattayız?''

0:09:38.968,0:09:41.174
Bir öbemli sebebi şu ki

0:09:41.198,0:09:45.875
Afrika savannalarındaki atalarımız[br]bir şeyde çok iyiydiler.

0:09:46.287,0:09:49.577
Zamanın çoğunda yere serdikleri[br]hayvanlardan daha büyük değillerdi,

0:09:49.601,0:09:52.914
onlardan daha hızlı da değillerdi

0:09:52.938,0:09:57.282
ama grup kurmakta[br]ve iş birliği yapmakta çok iyilerdi.

0:09:57.300,0:09:59.561
Bizim tür olarak süper gücümüz bu.

0:09:59.585,0:10:00.990
Bir araya geliyoruz,

0:10:01.014,0:10:03.490
tıpkı bir kovanda yaşamaya[br]evrilen arılar gibi

0:10:03.514,0:10:05.746
insanlar da kabile hâlinde[br]yaşamaya evrildi.

0:10:05.770,0:10:12.142
Ve biz kabilelerimizi dağıtan[br]tarihteki ilk insanlarız.

0:10:12.484,0:10:14.551
Bu da çok kötü hissetmemize neden oluyor.

0:10:15.048,0:10:17.192
Ama böyle olmak zorunda değil.

0:10:17.216,0:10:19.850
Kitabımdaki hatta hayatımdaki[br]kahramanlardan biri,

0:10:19.874,0:10:21.969
Sam Everington adındaki doktor.

0:10:21.993,0:10:26.341
Uzun yıllar yaşadığım Doğu Londra'nın[br]yoksul bir kısmında pratisyen.

0:10:26.358,0:10:28.045
Sam halinden hiç de memnun değildi

0:10:28.069,0:10:32.095
çünkü aşırı depresyon ve anksiyete[br]sebebiyle gelen çok hastası vardı.

0:10:32.117,0:10:34.839
Benim gibi o da kimyasal[br]antidepresanlara karşı değil,

0:10:34.863,0:10:37.085
bazı insanları rahatlattığı kanısında.

0:10:37.109,0:10:38.512
Ancak iki şeyi görebiliyordu.

0:10:38.512,0:10:42.061
Bir, hastaları çoğu zaman tamamen[br]makul nedenlerden ötürü depresyondaydı,

0:10:42.085,0:10:45.823
yalnızlık gibi.

0:10:45.847,0:10:49.291
İki, ilaçkar bazı insanları rahatlatsa da

0:10:49.315,0:10:51.583
çoğu insanın sorununu çözmüyordu.

0:10:51.607,0:10:53.140
Altta yatan sorunu.

0:10:53.871,0:10:56.522
Bir gün Sam farklı[br]bir yaklaşımda karar kıldı.

0:10:56.546,0:11:00.518
Hastaneye Lisa Cunningham adında[br]bir kadın geldi.

0:11:00.518,0:11:02.387
Lisa'yla daha sonra tanıştım.

0:11:02.411,0:11:07.785
Lisa 7 yıldır ağır depresyon ve anksiyete[br]sebebiyle evinde dışa kapalı yaşıyordu.

0:11:08.898,0:11:11.823
Sam'in hastanesine geldiğinde[br]ona söylenen şey şu oldu;

0:11:11.847,0:11:13.907
''Endişelenme.[br]Yine bu ilaçları yazacağız

0:11:13.907,0:11:16.498
ama ayrıca bir şey daha yazacağız.

0:11:16.522,0:11:19.965
Haftada iki kez buraya geleceksin,

0:11:19.989,0:11:22.767
depresyon ve anksiyeteli bir[br]hasta grubuyla tanışacaksın,

0:11:22.791,0:11:25.601
ne kadar zor durumda olduğunu değil

0:11:25.625,0:11:29.026
birlikte anlamlı ne yapabileceğiniz[br]hakkında konuşacaksınız,

0:11:29.026,0:11:32.439
böylece yalnızlık çekmeyecek[br]ve hayat amaçsız gibi hissetmeyeceksiniz."

0:11:32.439,0:11:35.098
Bu grup ilk bir araya geldiğinde

0:11:35.122,0:11:37.378
Lisa anksiyete sebebiyle kusmaya başladı,

0:11:37.402,0:11:39.323
bu, onun için çok fazlaydı.

0:11:39.347,0:11:41.981
Ama diğerleri ona destek oldu,[br]grup konuşmaya başladı,

0:11:42.005,0:11:43.680
''Nasıl yardımcı olabiliriz?''

0:11:43.704,0:11:46.038
Bunlar şehirden,[br]benim gibi Doğu Londra insanları.

0:11:46.038,0:11:48.070
Bahçecilik hakkında bir şey bilmiyorlardı.

0:11:48.094,0:11:50.339
Bahçecilikle uğraşma fikri ortaya attılar.

0:11:50.363,0:11:53.989
Doktor odaları arkasında boş alan vardı.[br]Orayı bahçe yapmayı düşündüler.

0:11:54.360,0:11:58.068
Kütüphaneden kitaplar aldılar,[br]YouTube videoları izlediler.

0:11:58.972,0:12:01.501
Ellerini toprağın içine soktular.

0:12:01.844,0:12:04.887
Mevsimlerin ritmini öğrenmeye başladılar.

0:12:04.911,0:12:07.901
Doğaya maruz kalmanın[br]çok güçlü bir antidepresan olduğuna dair

0:12:07.918,0:12:09.894
çok sayıda kanıt var.

0:12:09.918,0:12:12.927
Ama onlar daha önemli[br]bir şey yapmaya başladılar.

0:12:13.347,0:12:15.377
Bir kabile kurmaya başladılar.

0:12:15.401,0:12:17.212
Bir grup kurmaya başladılar.

0:12:17.236,0:12:19.260
Birbirilerini önemsemeye başladılar.

0:12:19.284,0:12:20.882
Eğer birisi o gün gelmediyse

0:12:20.882,0:12:23.502
diğerleri hemen onu arayıp[br]iyi olduğundan emin oluyordu.

0:12:23.526,0:12:26.377
O gün canını sıkan şeyin[br]ne olduğunu anlamaya çalışıyorlardı.

0:12:26.377,0:12:27.964
Lisa'nın bana söylediği,

0:12:27.988,0:12:32.155
''Bahçe çiçeklenmeye başladıkça[br]biz de çiçek açmaya başladık.''

0:12:32.474,0:12:34.506
Bu yaklaşıma sosyal reçete deniyor.

0:12:34.530,0:12:36.085
Avrupa'nın her yerine yayılıyor.

0:12:36.085,0:12:38.480
Küçük ama giderek önem kazanan[br]bir dizi kanıta göre

0:12:38.480,0:12:43.224
bu, depresyon ve anksiyetede[br]gerçek ve anlamlı düşüşler yaşatabilir.

0:12:43.300,0:12:47.021
Bir gün, Lisa ve depresyondan kurtulmuş[br]arkadaşlarının inşa ettiği o bahçede

0:12:47.045,0:12:49.526
öylece durduğumu hatırlıyorum --

0:12:49.550,0:12:51.134
gerçekten çok güzel bir bahçeydi.

0:12:51.158,0:12:52.349
Şöyle düşünmüştüm,

0:12:52.373,0:12:56.244
Avustralya'da Hugh Mackay adında[br]bir profesörden esinlenmiş.

0:12:56.268,0:13:00.649
Şunu düşündüm, bu kültürde[br]insanların morali bozuk olduğunda

0:13:00.673,0:13:03.737
onlara söylediğimiz şey --[br]ki bunu hepimiz söylemişizdir --

0:13:03.761,0:13:06.985
''Sadece kendin olman lazım.''

0:13:07.742,0:13:10.692
Ama anladım ki[br]asıl söylememiz gereken şey

0:13:10.716,0:13:11.866
''Sen olma.

0:13:12.306,0:13:13.639
Kendin olma.

0:13:14.218,0:13:16.427
Biz ol, bizimle ol.

0:13:16.765,0:13:18.090
Bu grubun bir parçası ol.''

0:13:18.114,0:13:21.820
(Alkışlar)

0:13:21.844,0:13:24.423
Bu sorunların çözümü

0:13:24.447,0:13:29.068
ayrı bir birey gibi bir köşeye,[br]kaynaklarımızın içine çekilmek değil.

0:13:29.085,0:13:31.125
Zaten bizi bu krize sokan şey kısmen bu.

0:13:31.149,0:13:33.902
Sizden daha büyük bir şeyle[br]yeniden bağlanmak.

0:13:33.926,0:13:35.891
Sizlerle konuşmak istediğim

0:13:35.891,0:13:38.982
diğer depresyon ve anksiyete[br]sebeplerinden biri de buraya çıkıyor.

0:13:38.982,0:13:40.982
Hepimiz biliyoruz ki

0:13:41.006,0:13:44.752
hazır yiyecekler beslenmemizi ele geçirdi[br]ve bizi fiziksel olarak hasta ediyor.

0:13:44.776,0:13:46.982
Bunu bir üstünlük duygusuyla söylemiyorum,

0:13:47.006,0:13:49.405
ben de bu konuşmadan[br]hemen önce McDonald's'daydım.

0:13:49.429,0:13:53.272
Hepinizin o sağlıklı TED kahvaltısından[br]yediğini gördüm ve bana göre değil dedim.

0:13:53.272,0:13:58.109
Ama hazır yieyeceklerin bizi[br]ele geçirmesi ve hasta etmesi gibi

0:13:58.133,0:14:03.763
hazır değerler de aklımızı ele geçirerek[br]bizi mental olarak hasta ediyor.

0:14:04.157,0:14:07.261
Binlerce yıl boyunca[br]filozoflar şunu söyledi,

0:14:07.285,0:14:11.873
Hayatın para, statü ve hava atmaktan[br]ibaret olduğu kanısındaysanız

0:14:11.897,0:14:13.420
rezil bir durumda hissedersiniz.

0:14:13.444,0:14:16.921
Bu, Schopenhauer'den tam bir alıntı değil[br]ama söylediklerinin özü.

0:14:17.091,0:14:20.397
Ama garip olan, neredeyse kimse[br]bunu bilimsel olarak araştırmadı,

0:14:20.397,0:14:24.030
ta ki tanıştığım olağanüstü insan[br]profesör Tim Kasser'a kadar,

0:14:24.054,0:14:28.967
kendisi Illinois'de Knox College'de[br]ve 30 yıldır bu konuda araştırma yapıyor.

0:14:28.967,0:14:31.974
Araştırması birkaç önemli[br]noktaya değiniyor.

0:14:31.998,0:14:35.189
İlki, kederden kurtulmak için

0:14:35.213,0:14:41.818
daha iyi bir hayatı satın alabileceğinize[br]ne kadar inanıyorsanız

0:14:41.818,0:14:44.729
depresyona ve anksiyeteye[br]yakalanma olasılığınız daha fazla.

0:14:44.753,0:14:50.651
İkincisi, bir toplum olarak[br]bu inançlarla yaşar hâle geldik.

0:14:50.682,0:14:52.095
Tüm hayatım boyunca

0:14:52.119,0:14:56.312
reklam, Instagram ve benzeri[br]her şeyin yükü altında olduk.

0:14:56.871,0:14:58.324
Ben de buna biraz kafa yordum.

0:14:58.324,0:15:04.029
Doğduğumuzdan beri bu şekilde[br]beslendiğimizi fark ettim, ruh için KFC.

0:15:04.053,0:15:07.840
Mutluluğu hep yanlış yerlerde[br]aramak için eğitildik

0:15:07.840,0:15:10.840
ve nasıl hazır yiyecekler[br]beslenme ihtiyaçlarımızı karşılamıyor,

0:15:10.840,0:15:13.042
bir de üstüne bizi hasta ediyorsa

0:15:13.066,0:15:16.408
hazır değerler de aynı şekilde[br]psikolojik ihtiyaçlarımızı karşılamıyor

0:15:16.408,0:15:18.874
ve güzel bir hayattan bizi uzaklaştırıyor.

0:15:18.898,0:15:23.021
Profesör Kasser'le ilk zaman geçirip[br]bunu öğrendiğimde

0:15:23.046,0:15:25.633
pek çok duyguyu bir arada hissettim.

0:15:25.657,0:15:28.347
Çünkü bir yandan[br]bu konu zor bir konuydu.

0:15:28.371,0:15:31.633
Kendi hayatımda da sık sık[br]moralim bozuk olduğunda

0:15:31.657,0:15:36.922
birtakım göstermelik, dış çözümle[br]sorunuma çare bulmaya çalışmıştım.

0:15:37.441,0:15:40.131
Bunun bende[br]niçin işe yaramadığını anlıyordum.

0:15:40.930,0:15:43.812
Bir de şunu düşündüm,[br]bu çok bariz değil mi?

0:15:43.836,0:15:45.581
Hatta ne kadar basmakalıp.

0:15:45.605,0:15:49.120
Şimdi buradaki kimse ölüm döşeğinde

0:15:49.121,0:15:52.437
aldıkları ayakkabıları veya kaç kez[br]retweet'lendiklerini düşünmeyecek,

0:15:52.461,0:15:56.274
hayatınızda edindiğiniz sevgiyi[br]ve kurduğunuz bağları düşüneceksiniz.

0:15:56.303,0:15:58.248
Bunun klişe gibi olduğunun farkındayım.

0:15:58.272,0:16:00.761
Ama profesör Kasser'le[br]konuşmalarımda hep şunu sordum

0:16:00.761,0:16:02.998
''Niçin bu tuhaf ikililiği hissediyorum?''

0:16:03.022,0:16:06.829
O da diyordu ki ''Bir ölçüde[br]bunları hepimiz biliyoruz.

0:16:06.853,0:16:09.228
Ama bu kültürün içinde[br]bunlarla yaşamıyoruz.''

0:16:09.252,0:16:11.491
Bunları o kadar iyi biliyoruz ki[br]klişe olmuşlar.

0:16:11.491,0:16:12.633
Ama onlarla yaşamıyoruz.

0:16:12.657,0:16:15.866
Kendime sorup durdum,[br]neden böylesi derin bir şeyi biliyor

0:16:15.890,0:16:17.176
ama uygulamıyoruz?

0:16:17.200,0:16:20.604
Bir süre sonra[br]profesör Kasser bana dedi ki

0:16:20.628,0:16:24.689
"Çünkü hayatta önemli olan şeyleri[br]görmezden gelmemize sebep olan

0:16:24.689,0:16:26.806
bir makine içinde yaşıyoruz.''

0:16:27.260,0:16:28.847
Bunu epey düşünmem gerekti.

0:16:28.871,0:16:32.056
"Çünkü hayatta önemli olan şeyleri[br]görmezden gelmemize sebep olan

0:16:32.056,0:16:33.978
bir makine içinde yaşıyoruz.

0:16:34.299,0:16:38.077
Profesör Kasser'in de istediği[br]bu makineyi bozup bozamayacağımızdı.

0:16:38.101,0:16:40.004
Buna yönelik çok sayıda araştırma yaptı.

0:16:40.004,0:16:41.553
Bir örnek vereceğim

0:16:41.577,0:16:45.077
ve herkesi bunu aile ve arkadaşlarıyla[br]denemesini rica ediyorum.

0:16:45.101,0:16:48.443
Nathan Dungan isimli biri de dâhil,[br]bir grup genç ve yetişkini

0:16:48.467,0:16:52.680
belli bir süre bir araya getirip[br]bir dizi oturum düzenledi.

0:16:52.704,0:16:54.467
Bu grubun amaçlarından biri

0:16:54.491,0:17:00.561
insanların hayatlarında gerçekten anlam[br]ve amaç buldukları bir anı düşünmekti.

0:17:00.585,0:17:02.728
Farklı insanlar için[br]farklı anlar paylaşıldı.

0:17:02.752,0:17:06.369
Kimi için müzik çalmak,[br]yazmak, birine yardım etmek --

0:17:06.393,0:17:09.196
Buradaki her şey[br]bir şey tasvir edebiliyor sanırım.

0:17:09.220,0:17:12.101
Amaçlardan biri de[br]insanlara şunu sordurmaktı:

0:17:12.125,0:17:17.517
"Hayatınızın çoğunu, bu anlam[br]ve amaç dolu anları takip etmeye

0:17:17.619,0:17:20.569
ve daha azını ihtiyacınız olmayan[br]şeyleri satın almaya,

0:17:20.593,0:17:23.315
sosyal medyada paylaşım yapıp[br]insanları kıskandırmaya

0:17:23.339,0:17:24.606
nasıl adayabilirsiniz?

0:17:24.958,0:17:26.601
Bulguları şöyleydi,

0:17:26.625,0:17:27.959
sadece bu toplantılar...

0:17:27.983,0:17:31.233
aslında aşırı tüketicilik için[br]bir Adsız Alkolikler toplantısı gibi.

0:17:31.807,0:17:34.900
İnsanları bu toplantılara teşvik etmek,[br]bu değerleri öne çıkarmak,

0:17:34.900,0:17:37.315
harekete geçirmek[br]ve birbirimizden destek almak

0:17:37.339,0:17:40.196
insanların değerlerinde[br]kayda değer bir değişim yarattı.

0:17:40.220,0:17:44.633
Onları bu depresyon yaratan[br]mesajlar kasırgasından,

0:17:44.657,0:17:47.291
mutluluğu yanlış yerde arama[br]eğiliminden uzaklaştırdı

0:17:47.315,0:17:52.816
ve bizi depresyondan çıkaran daha anlamlı[br]ve yepyeni değerlere yakınlaştırdı.

0:17:53.347,0:17:56.649
Ancak gördüğüm ve yazdığım tüm çözümler,

0:17:56.673,0:17:59.412
ki burada çoğundan bahsedemiyorum,

0:17:59.436,0:18:00.807
hep şunu düşündüm,

0:18:00.831,0:18:04.530
Bu yaklaşımları fark etmem[br]niçin bu kadar uzun sürdü?

0:18:04.554,0:18:06.570
Çünkü bunu insanlara açıkladığınızda

0:18:06.594,0:18:09.038
bazıları daha karışık ama hepsi değil --

0:18:09.062,0:18:12.306
bunu insanlara açıkladığınızda...[br]çok da anlaması güç bir şey değil.

0:18:12.330,0:18:14.425
Hepimiz bir ölçüde bunların farkındayız.

0:18:14.449,0:18:17.086
Bunu kavramak niçin bu kadar zor olsun?

0:18:17.110,0:18:19.044
Bence çok sebebi var.

0:18:19.475,0:18:23.744
Ama bir tanesi şu ki[br]depresyon ve anksiyetenin...

0:18:23.768,0:18:27.188
...aslında ne olduğu hakkındaki[br]düşünce şeklimizi değiştirmemiz gerek.

0:18:27.776,0:18:31.408
Depresyon ve anksiyeteye sebep olan[br]çok gerçek biyolojik etkenler var.

0:18:32.117,0:18:35.871
Ancak biyolojiyi[br]tek sorumlu olarak görürsek,

0:18:35.895,0:18:37.141
benim yaptığım gibi

0:18:37.165,0:18:41.230
ve aslında kültürümüzün hayatımın[br]çoğunda yaptığı gibi,

0:18:41.254,0:18:45.111
o zaman insanlara ima ettiğimiz şey,

0:18:45.135,0:18:48.172
kimsenin niyeti öyle değildir[br]ama gerçekten şunu ima ediyoruz ki

0:18:48.196,0:18:50.498
''Senin acın hiçbir şey ifade etmiyor.

0:18:50.522,0:18:51.958
Bu sadece bir arıza.

0:18:51.982,0:18:54.451
Bir bilgisayar programının[br]hata vermesi gibi,

0:18:54.475,0:18:57.142
kafanda bir kablo problemi sadece.''

0:18:58.061,0:19:01.168
Ben depresyonun bir arıza[br]olmadığını fark edene kadar

0:19:01.192,0:19:05.257
hayatımı değiştirmeye başlayamadım.

0:19:06.620,0:19:07.770
Bu bir sinyal.

0:19:08.684,0:19:10.691
Depresyonunuz bir sinyal.

0:19:11.077,0:19:12.918
Size bir şey söylüyor.

0:19:12.942,0:19:17.553
(Alkışlar)

0:19:17.577,0:19:19.966
Böyle hissetmemizin sebepleri var

0:19:19.990,0:19:22.705
ve depresyonun pençesindeyken[br]bunları görmek çok zor --

0:19:22.729,0:19:25.339
Kişisel tecrübem sayesinde[br]bunu çok iyi anlıyorum.

0:19:25.363,0:19:28.846
Ancak doğru yardımla[br]bu sorunları anlayabilir

0:19:28.870,0:19:31.344
ve bu sorunları birlikte düzeltebiliriz.

0:19:31.368,0:19:32.560
Ancak bunu yapmak için

0:19:32.584,0:19:36.962
ilk adım bu sinyallerin[br]üzerini kapamayı bırakmak,

0:19:36.988,0:19:41.180
bunların bir zayıflık, çılgınlık ve sadece[br]biyolojik olduğu söylemeyi kesmek,

0:19:41.204,0:19:43.139
bu çok az sayıda insan için geçerli.

0:19:43.163,0:19:46.789
Bu sinyallere kulak vermemiz gerek

0:19:46.813,0:19:50.085
çünkü gerçekten de duymamız gereken[br]bir şeyler söylüyorlar.

0:19:50.514,0:19:55.537
Sadece gerçekten[br]bu sinyallere kulak verdiğimizde

0:19:55.561,0:19:59.576
ve onları hesaba kattığımızda[br]ve onlara saygı duyduğumuzda

0:19:59.600,0:20:06.262
bizi özgür kılan, yeni ve daha derin[br]çözümlere kapı açacağız.

0:20:07.133,0:20:11.206
İnekler her bir yanda bizi bekliyor.

0:20:11.585,0:20:12.766
Teşekkürler

0:20:12.790,0:20:16.478
(Alkışlar)