WEBVTT

00:00:07.615 --> 00:00:12.540
Pekâlâ, sanırım bugünün gelmesi
bir şekilde kaçınılmazdı.

00:00:12.540 --> 00:00:14.200
Çünkü bu süper bir tesadüf,

00:00:14.200 --> 00:00:17.363
aslında, iki yıl önce tam bu gün,

00:00:17.363 --> 00:00:19.364
23 Nisan 2014'te,

00:00:19.364 --> 00:00:22.803
on üçüncü intihar girişimimden sonra

00:00:22.803 --> 00:00:26.449
Chicago'daki bir merkezden
taburcu olmuştum.

00:00:26.859 --> 00:00:29.905
50 adet çok güçlü ağrı kesici

00:00:29.905 --> 00:00:32.464
ve 8 kadeh sert içkiden sonra

00:00:32.464 --> 00:00:34.238
acil servise kaldırılmıştım

00:00:34.238 --> 00:00:39.222
ve aileme 24 saati
çıkaramayabileceğim söylenmişti.

00:00:39.418 --> 00:00:43.918
Ancak beş gün sonra taburcu oldum
ve hiç zarar görmemiştim.

00:00:43.988 --> 00:00:46.483
Bu mucize gibi bir şeydi

00:00:46.813 --> 00:00:48.763
ve bugün karşınızda duruyorum,

00:00:48.763 --> 00:00:53.409
tam olarak iki yıl sonra,
2016 Yılının 23 Nisanında --

00:00:53.409 --> 00:00:57.118
size bunun neden bir çare
olmayacağını nasıl anladığımı

00:00:57.118 --> 00:01:00.503
ve neden asla bir daha
yapmayacağımı anlatacağım --

00:01:00.713 --> 00:01:03.958
Bu sorunla maalesef epeydir uğraşıyordum

00:01:03.958 --> 00:01:06.859
ve dediğim gibi bu on üçüncü girişimimdi.

00:01:06.969 --> 00:01:10.061
Nedeni, 15 yaşımdan hemen sonra

00:01:10.061 --> 00:01:12.921
işler biraz ters gitmeye başladı.

00:01:12.921 --> 00:01:14.505
Ben altın çocuktum,

00:01:14.505 --> 00:01:16.989
mükemmel öğrenci,
notları yüksek, süper uslu.

00:01:16.989 --> 00:01:19.559
Sonra birden, artık öyle değildim.

00:01:19.729 --> 00:01:21.779
Okulu sebepsiz yere asıyor,

00:01:21.779 --> 00:01:24.874
her sabah neden varım diyerek uyanıyordum.

00:01:24.974 --> 00:01:26.826
Bir sorun olduğu açıktı

00:01:26.826 --> 00:01:30.589
ve ilk intihar girişimimden sonra,

00:01:30.959 --> 00:01:33.533
ailem bu duruma baktırmaya karar verdi

00:01:33.533 --> 00:01:34.823
ve öyle yaptık.

00:01:34.823 --> 00:01:39.015
Kapsamlı psikolojik değerlendirmeler
ve nörolojik testlerden sonra

00:01:39.115 --> 00:01:40.667
bir şey bulduk:

00:01:40.847 --> 00:01:44.878
Manik depresif olarak da bilinen
bipolar rahatsızlığım vardı.

00:01:44.969 --> 00:01:47.045
Bu ne demek anlamamıştım

00:01:47.045 --> 00:01:49.946
ama beyin devrelerimde 
bir anormallik olduğu açıktı

00:01:49.946 --> 00:01:53.322
ve benim sinir ileticilerimin düzeni 
normal insanlara göre

00:01:53.322 --> 00:01:56.343
çok yetersiz durumdaydı.

00:01:56.473 --> 00:01:59.718
Kısacası genetik piyangoyu kaybetmiştim.

00:01:59.818 --> 00:02:01.383
Fakat bunun iyi bir yanı vardı.

00:02:01.383 --> 00:02:03.748
Biraz ferahlık veren iyi haber şuydu;

00:02:03.748 --> 00:02:05.331
kötü bir insan değildim.

00:02:05.331 --> 00:02:07.314
Çünkü çok uzun süredir

00:02:07.314 --> 00:02:09.428
ailem ve çevremde 
neden olduğum çatışmaların

00:02:09.428 --> 00:02:12.168
kendi suçum olduğunu,
gerçekten benim yaptığımı sanıyordum

00:02:12.168 --> 00:02:13.834
ve öyle olmadığını bilmek güzeldi.

00:02:13.834 --> 00:02:17.374
Bir kişi olarak yansımamın
bu olmadığını bilmek güzeldi,

00:02:17.374 --> 00:02:19.658
bu hastalığımın yansımasıydı

00:02:19.658 --> 00:02:21.583
ve onu ben yönetmiyordum.

00:02:21.583 --> 00:02:26.044
Ama aynı şey ayrıca çok kötü bir haberdi.

00:02:26.164 --> 00:02:28.887
Çünkü gelecekle ilgili 
pek çok planım vardı.

00:02:28.887 --> 00:02:31.069
Çok parlak bir öğrenciydim.

00:02:31.069 --> 00:02:34.445
Bu yüzden, zihinsel tutarlılığım
ve düşüncelerim üzerinde

00:02:34.445 --> 00:02:37.541
kontrolüm olmadığının söylenmesi
beni çok korkutmuştu.

00:02:37.541 --> 00:02:40.067
Her şeyden kökten vazgeçmek 
zorunda olduğumu

00:02:40.067 --> 00:02:45.433
çünkü işlerin artık benim istediğim gibi
gitmeyeceğini anladığım an galiba oydu.

00:02:45.433 --> 00:02:46.642
Ve haklıydım.

00:02:46.642 --> 00:02:48.503
Üçüncü sınıfın sonunda,

00:02:48.503 --> 00:02:50.117
okula gitsem bile

00:02:50.117 --> 00:02:52.991
haftada en fazla üç gün gidiyordum.

00:02:52.991 --> 00:02:54.829
Lise birinci sınıfta,

00:02:54.829 --> 00:02:59.579
okulu temelli bırakmadan önce 
bir ya da iki ay devam edebildim,

00:02:59.579 --> 00:03:02.658
gün içinde kısmi hastane
tedavisine gidiyordum

00:03:02.658 --> 00:03:07.443
ve geceleri ileri yerleştirmede beş dersi
kendi kendime öğreniyordum.

00:03:07.443 --> 00:03:10.545
Yani sizi çaresiz bırakan bir 
zihinsel hastalığınız var diye

00:03:10.545 --> 00:03:12.614
hayat durmuyordu.

00:03:12.751 --> 00:03:16.896
Sonra bunun berbat olduğunu gördüm.

00:03:16.896 --> 00:03:18.522
Çok berbattı.

00:03:18.522 --> 00:03:21.841
Durumun berbat olması
hastalığın kendisi yüzünden değildi,

00:03:21.841 --> 00:03:23.837
onun doğası yüzündendi.

00:03:23.967 --> 00:03:28.278
Çünkü bu görünür bir çözümü
olan bir sorun değildi.

00:03:28.278 --> 00:03:30.775
Bacağım kırılsa ne olduğunu görürüm.

00:03:30.775 --> 00:03:33.395
Altı, sekiz hafta alçıya alınır

00:03:33.395 --> 00:03:34.936
ve devam ederim.

00:03:34.936 --> 00:03:38.426
Fakat psikolojik rahatsızlıklar
hiç aynı şekilde olmuyor.

00:03:38.426 --> 00:03:42.450
Maalesef hiçbir şey göremiyorsunuz,
ne olup bittiğini hiç bilmiyorsunuz.

00:03:42.450 --> 00:03:45.488
Eldeki tek şey, bir dizi nedenle 
ortaya çıkabilecek olan

00:03:45.488 --> 00:03:48.026
bir dizi muğlak belirti oluyor.

00:03:48.026 --> 00:03:51.573
Şöyle şeyler söyleyen insanlara nasıl
davranacağını bilmekte zorlanırsınız:

00:03:51.573 --> 00:03:53.567
"Galiba bir şeyler görüyorum."

00:03:53.567 --> 00:03:55.811
"Her gün ölmek istiyorum."

00:03:55.811 --> 00:03:59.866
Bu sözler, "Midem ağrıyor" diyen
biriyle ilgilenmekten azıcık daha zor.

00:04:00.226 --> 00:04:02.903
Ve sonra hayat böyle devam etti.

00:04:02.903 --> 00:04:07.966
Yani bu görünürlük eksikliği
bizi boşta kalan top yapmaya zorluyor.

00:04:08.206 --> 00:04:11.076
Bunun genel anlamı,
doğru ilacı bulana kadar,

00:04:11.196 --> 00:04:12.816
birbiri ardına

00:04:12.816 --> 00:04:15.197
ilaçlar arasında dönüp durmak.

00:04:15.197 --> 00:04:17.637
Şanslıysanız bir iki hafta alır.

00:04:17.637 --> 00:04:19.629
Çoğunda birkaç ay alır.

00:04:19.629 --> 00:04:22.578
Benim durumumda bu süre
bir yıl ile bir buçuk yıl arası.

00:04:22.728 --> 00:04:26.866
Nihayet kısmi hastane tedavisi
bir tür rutine girmişti.

00:04:26.866 --> 00:04:30.077
Sabah hastane, gece okul, yatış.

00:04:30.077 --> 00:04:32.746
Durula, yıka, tekrarla.

00:04:32.746 --> 00:04:35.528
Rutinim artık buydu

00:04:35.628 --> 00:04:37.890
ve bu rutinden nefret ediyordum.

00:04:37.890 --> 00:04:41.747
Önceleri okula gitmek için

00:04:41.747 --> 00:04:44.143
sabah saçma bir saatte
uyanmak zorunda olmaktan

00:04:44.143 --> 00:04:46.483
ne kadar çok şikayet
ettiğimi iyi hatırlıyordum.

00:04:46.483 --> 00:04:48.938
Ama şimdi bunun için her şeyi verirdim.

00:04:48.988 --> 00:04:52.264
Okulda olup malzeme odasında 
arkadaşlarımla konuşmak için

00:04:52.264 --> 00:04:55.195
her şeyi ama her şeyi verirdim.

00:04:55.195 --> 00:04:58.387
Yemekhanenin iğrenç yemeklerini
yemek için bile her şeyi verirdim

00:04:58.387 --> 00:05:00.266
çünkü durum o kadar berbattı.

00:05:00.266 --> 00:05:02.273
Bütün o şeyler artık uzak anılardı.

00:05:02.403 --> 00:05:04.558
Artık burada olmak istemiyordum.

00:05:04.558 --> 00:05:06.624
Şimdiye kadarki hayatım böyleydi,

00:05:06.624 --> 00:05:08.138
bir yıldan fazla olmuştu

00:05:08.138 --> 00:05:10.393
ve sonsuza kadar böyle gidemezdi,

00:05:10.393 --> 00:05:12.856
bunu kabul etmiyordum.

00:05:13.046 --> 00:05:15.250
Yapmam gereken şeyi biliyordum.

00:05:15.250 --> 00:05:17.813
Tek bir nedenle buradaydım:

00:05:17.933 --> 00:05:19.766
Bir tedavi merkezinden diğerine,

00:05:19.766 --> 00:05:21.766
oradan başka bir tedavi merkezine,

00:05:21.766 --> 00:05:24.514
yine başka bir tedavi merkezine
dönüp durmamın nedeni,

00:05:24.514 --> 00:05:27.793
kendimi öldürmeyi denemekten
vazgeçemiyor gibi olmamdı.

00:05:28.093 --> 00:05:32.736
Ama bunun bir nedeni olmalıydı
ve sonunda buldum.

00:05:32.736 --> 00:05:36.196
Yani bir süre etrafta görünüyordum,
her şey iyi gibi gidiyordu

00:05:36.196 --> 00:05:38.252
ve sonra aniden,

00:05:38.502 --> 00:05:41.242
artık iyi hissetmiyordum 
ve işler baş aşağı gidiyordu,

00:05:41.242 --> 00:05:42.856
bu yüzdendi.

00:05:42.976 --> 00:05:45.313
Gittiğim bütün tedavi merkezleri,

00:05:45.363 --> 00:05:48.137
aldığım bütün tedaviler,

00:05:48.177 --> 00:05:51.175
verdikleri bütün motivasyonlar

00:05:51.175 --> 00:05:52.638
şöyle şeylerdi:

00:05:52.638 --> 00:05:54.968
"Ailenin ne kadar büyük 
yıkım yaşayacağını düşün,

00:05:54.968 --> 00:05:57.019
asla aynı olamayacaklar."

00:05:57.019 --> 00:05:59.806
"Senin kaybından kaç kişi 
etkilenecek, bunu düşün."

00:05:59.806 --> 00:06:01.910
"Kardeşlerin ne hissedecekler?"

00:06:02.276 --> 00:06:04.831
Bunlar çok güzel motivasyonlar,

00:06:04.831 --> 00:06:07.076
yani sevdiklerini üzmeyi kim ister?

00:06:07.076 --> 00:06:08.923
Ama sonra fark ettim ki

00:06:08.923 --> 00:06:10.400
bunu zaten biliyoruz.

00:06:10.400 --> 00:06:13.292
Sevdiklerimizi sevdiğimizi biliriz,
o yüzden bir not alırlar,

00:06:13.292 --> 00:06:16.878
gitmeden önce yürekten ve nazikçe
yazılmış bir not alırlar.

00:06:17.058 --> 00:06:20.258
Fark ettim ki

00:06:20.258 --> 00:06:22.895
yani ya annem babam artık yanımda olmazsa?

00:06:22.895 --> 00:06:25.470
İştelerdir, telefonuma cevap vermezler.

00:06:25.470 --> 00:06:28.185
Kardeşim okuldadır, telefonu açmaz.

00:06:28.185 --> 00:06:30.223
Konuşacak kimsem olmaz

00:06:30.223 --> 00:06:34.677
ve yakındaki eczaneden bir kutu
Advil'e ulaşmak çok kolay.

00:06:35.157 --> 00:06:38.314
Bütün bu dışsal motivasyonlar gitmişti

00:06:38.314 --> 00:06:40.001
ve ben dağılmıştım

00:06:40.001 --> 00:06:43.532
çünkü bana göre beni
burada tutacak hiçbir şeyim yoktu.

00:06:43.642 --> 00:06:48.477
Gitmeyi çok fena istesem de 
burada kalma arzusunu

00:06:48.477 --> 00:06:52.173
ne yapıp edip bulmak zorundaydım.

00:06:52.293 --> 00:06:55.883
Bunu hangi kahrolası
biçimde yapmam gerekiyordu?

00:06:55.883 --> 00:06:57.382
Hiç bilmiyordum.

00:06:57.382 --> 00:07:00.493
Bana imkânsız görünüyordu 
ve bir süre öyleydi de.

00:07:00.493 --> 00:07:03.706
Bir yıl, iki yıl bir sebep 
bulmaya çabaladım

00:07:03.706 --> 00:07:06.821
ve sonunda neredeyse vazgeçmiştim.

00:07:06.821 --> 00:07:10.101
Sonra, geçen baharda bir gün, kaderin işi,

00:07:10.101 --> 00:07:12.101
çözüm tam kucağıma düştü.

00:07:12.101 --> 00:07:16.634
Bir arkadaşımı yirmilik diş çekimi için
hastaneye götürmüştüm

00:07:16.634 --> 00:07:19.549
ve operasyon sırasında
bekleme odasındaydım.

00:07:19.639 --> 00:07:23.019
Ruh sağlığı temalı bir 
dergiyi karıştırıyordum,

00:07:23.209 --> 00:07:27.227
bir yazıya rastladım ve orada
çok ilginç bir istatistik gördüm.

00:07:27.407 --> 00:07:33.399
Görünüşe göre, her 20 intihar
girişiminden 19'u başarısız oluyordu,

00:07:33.779 --> 00:07:35.251
başarısızlık oranı %95'di

00:07:35.251 --> 00:07:38.004
ve neden şanslı olduğumu
kesinlikle açıklıyordu.

00:07:38.004 --> 00:07:41.324
Ancak bundan sonraki intihar oranı,

00:07:41.324 --> 00:07:44.911
bundan sonra gördüğüm istatistik,

00:07:45.091 --> 00:07:47.933
hayatımı sonsuza kadar değiştirdi.

00:07:47.933 --> 00:07:52.301
Söylendiğine göre, intihar girişimi
başarısız olanların %96'sı,

00:07:52.301 --> 00:07:57.264
hayatlarına ciddi hasarlarla
devam ediyordu.

00:07:57.394 --> 00:07:59.683
Size şöyle açıklayayım,

00:07:59.683 --> 00:08:03.067
kendini asma girişimi
planlandığı gibi gitmediği için

00:08:03.067 --> 00:08:06.517
boyundan aşağısı felç kalan
insanlardan bahsediyorum,

00:08:06.517 --> 00:08:09.734
kendilerini yanlış bölgeden
vurdukları için yüzleri dağılan

00:08:09.734 --> 00:08:12.360
ve kalıcı beyin hasarı oluşan insanlardan,

00:08:12.360 --> 00:08:16.612
daimi karaciğer ve böbrek
diyalizine giren insanlardan --

00:08:16.612 --> 00:08:20.157
ki bunu her gün, hatta her hafta
yaptırtmak zorundalar --

00:08:20.377 --> 00:08:21.756
ve bunların tümünün sebebi,

00:08:21.756 --> 00:08:23.672
bu kişilerin hepsinin aşırı dozdan sonra

00:08:23.672 --> 00:08:26.813
hastaneye yeteri kadar hızlı
gidemeyip mideleri yıkanmadığı içindi.

00:08:26.813 --> 00:08:29.482
0.95 çarpı 0.96, 0.91 yapar.

00:08:29.652 --> 00:08:35.385
Bunun anlamı, intihar girişiminden
sağ çıkanların %91'i

00:08:35.385 --> 00:08:39.150
şu anda anlattığım şekilde
bir hayat yaşıyor.

00:08:39.270 --> 00:08:45.199
İnsanların %91'i sadece başka
bir çıkış göremediği için

00:08:45.199 --> 00:08:48.925
çok farklı ve korkunç bir hayat yaşıyor.

00:08:49.265 --> 00:08:51.381
O zaman şunu anladım:

00:08:51.761 --> 00:08:54.687
Şu anda uyanmaktan
çok nefret ediyor olabilirdim,

00:08:54.687 --> 00:08:56.222
zor hareket ediyordum

00:08:56.222 --> 00:08:59.757
ve ailemi üzmek istemediğim için
burada kalıyordum,

00:08:59.757 --> 00:09:02.927
benim için çok fedakarlık yaptılar

00:09:03.610 --> 00:09:08.966
ama eğer alternatif buysa 
bundan sonra hayatı sevecek miydim?

00:09:09.113 --> 00:09:14.081
Düşünelim, o 13 denemenin birinde bile

00:09:14.081 --> 00:09:17.299
eğer çoğunluk tarafına düşüp
"şanslı" olmasaydım,

00:09:17.299 --> 00:09:20.964
bugün bildiğim hayat olmayacaktı.

00:09:21.544 --> 00:09:24.157
Şöyle bir şey var,
intiharı düşünen çoğu insan

00:09:24.157 --> 00:09:26.323
kaybedecek bir şeyi olmadığını sanır.

00:09:26.323 --> 00:09:28.511
Ya ölürsün ya hayatta kalırsın,

00:09:28.551 --> 00:09:30.525
ya ölür ya da başarısız olursun.

00:09:30.635 --> 00:09:36.093
Ama şimdi, ya ölürsün ya da hakikaten
başarısız olursun vardı

00:09:36.263 --> 00:09:38.978
ve bu, oyunu tamamen değiştirdi.

00:09:38.978 --> 00:09:42.426
O andan itibaren intihar 
konusunda hiç aynı düşünmedim.

00:09:42.426 --> 00:09:45.691
Hiç tekrar denemedim,
hatta hiç aklımdan geçmedi.

00:09:45.691 --> 00:09:49.873
Yani şu vardı,
pervasızlık yaptığımı anladım.

00:09:49.873 --> 00:09:54.047
Hayatıma son vermek için
aşırıya gittiğimi anladım,

00:09:54.047 --> 00:09:57.417
her denemem bir öncekinden daha aşırıydı.

00:09:57.757 --> 00:10:00.451
Fiziksel olarak sağlam kaldığım için

NOTE Paragraph

00:10:00.451 --> 00:10:03.175
en azından ibadet amaçlarımı
gerçekleştirebilirdim,

00:10:03.175 --> 00:10:05.244
bu razı olacağım bir şeydi.

00:10:05.244 --> 00:10:07.368
İntihar bir emniyet filesi gibiydi,

00:10:07.368 --> 00:10:09.252
benim sigortamdı.

NOTE Paragraph

00:10:09.252 --> 00:10:10.792
Şöyle bir örnek vereyim:

00:10:10.792 --> 00:10:12.679
Eğer bir ip cambazı iseniz

00:10:12.679 --> 00:10:16.273
gösteriden önce prova yaparsınız
ve altınızda bir emniyet filesi vardır.

00:10:16.273 --> 00:10:19.463
Bir iki kez düşebilirsiniz 
çünkü sorun yoktur.

00:10:19.463 --> 00:10:22.406
Fakat gösteri anında aşağıda file yoktur

00:10:22.406 --> 00:10:23.878
ve düşmezsiniz

00:10:23.878 --> 00:10:26.897
çünkü nereye düşeceksiniz,
düşerseniz bittiniz demektir.

00:10:26.987 --> 00:10:29.609
Hayat da biraz buna benziyor.

00:10:29.609 --> 00:10:31.490
İntihar benim emniyet filemdi

00:10:31.490 --> 00:10:34.501
çünkü hayat kalitemi ve mutluluğumu

00:10:34.501 --> 00:10:37.416
kader benden tamamen çekip almıştı.

00:10:37.416 --> 00:10:40.420
Düşündüm ki eğer beni yıkan kaderse

00:10:40.420 --> 00:10:42.295
ben cezadan muaftım.

00:10:42.295 --> 00:10:45.768
Bir gemiden atlayabilirdim çünkü başıma
gelenlerden ben sorumlu değildim.

00:10:45.768 --> 00:10:48.977
Hayır, benim suçum değildi ki,
temelli gidebilirdim.

00:10:48.977 --> 00:10:51.115
Yalnız, artık yapamıyordum.

00:10:51.115 --> 00:10:52.593
Burada takılıp kalmıştım.

00:10:52.593 --> 00:10:56.433
Bu yüzden hayata bakışımı değiştirmem
gerekiyordu ve bunu hemen yapmalıydım.

00:10:56.433 --> 00:11:00.621
Değişim "Umarım her şey düzelir"den
"Her şey düzelecek" biçimine dönüştü.

00:11:00.661 --> 00:11:06.294
"Umarım mutlu olurum"dan 
"Sonsuza kadar mutlu olacağım"a dönüştü.

00:11:06.294 --> 00:11:08.590
Yani şunu anladım,
burada kalmak zorundaysam

00:11:08.590 --> 00:11:11.348
mutluluktan daha az bir şeye
razı olmayacaktım

00:11:11.348 --> 00:11:14.619
ve eğer bunu istiyorsam
kendim elde etmeliydim.

00:11:14.619 --> 00:11:17.336
Hayatımın kontrolünü ele almalıydım.

00:11:17.336 --> 00:11:21.329
Ve bir kez daha, yedi yıldan sonra,
Shradda tekrar kontrolü ele almıştı.

00:11:21.329 --> 00:11:24.538
Bundan sonra şunu gördüm,
madem burada takılıp kalmışsam

00:11:24.538 --> 00:11:27.500
öylesine var olmak istemiyordum,
yaşamak istiyordum.

00:11:27.500 --> 00:11:29.843
Tatminkar bir hayat yaşamanın tek yolu da

00:11:29.843 --> 00:11:31.490
benim düşünceme göre

00:11:31.490 --> 00:11:33.037
bir tutku bulmaktı.

00:11:33.037 --> 00:11:35.410
Bulmam uzun sürmedi.

00:11:35.480 --> 00:11:39.502
Yani epeydir bir psikolojik 
rahatsızlıkla mücadele ediyordum.

00:11:39.502 --> 00:11:43.226
Bu süre boyunca, hastalığın yaftalandığını

00:11:43.226 --> 00:11:47.475
ve bu konuda çok fazla
yanlış anlama olduğunu görmüştüm.

00:11:47.475 --> 00:11:49.233
Öyle görünüyordu ki

00:11:49.233 --> 00:11:51.962
psikolojik rahatsızlıkları,
onu çeken kişiler hariç

00:11:51.962 --> 00:11:54.725
hiç kimse bilmiyor gibiydi.

00:11:54.935 --> 00:11:57.130
Bunu anlıyorum, çok iyi anlıyorum.

00:11:57.130 --> 00:12:01.329
İnsanlar somut, elle tutulan şeyleri sever

00:12:01.329 --> 00:12:05.276
ve psikolojik rahatsızlıklar
hiçbir şekilde somut şeyler değil.

00:12:05.856 --> 00:12:08.066
Psikolojik rahatsızlıklar gözle görülmez,

00:12:08.066 --> 00:12:10.657
onlara dokunamazsınız, göremezsiniz

00:12:10.657 --> 00:12:13.509
ve bu nedenle anlaşılmazlar.

00:12:13.769 --> 00:12:16.690
Kırık bacak örneğini alalım.

00:12:16.690 --> 00:12:18.849
Biri bacağını kırmıştır.

00:12:18.849 --> 00:12:21.372
Kolunuz bacağınız hiç kırılmamış olabilir

00:12:21.372 --> 00:12:26.048
ama bütün insanlar en azından 
bir parça fiziksel acı tatmıştır.

00:12:26.168 --> 00:12:28.297
Ayak parmağınızı çarptınız diyelim,

00:12:28.297 --> 00:12:32.363
bunun nasıl acıdığını bilirsiniz,
bunun ne çok acıdığını bilirsiniz.

00:12:32.363 --> 00:12:34.511
Aklınızdaki bu acıyı alın,

00:12:34.511 --> 00:12:36.279
biraz artırın,

00:12:36.279 --> 00:12:39.939
kırılan bir kemiğin nasıl 
bir his olduğunu anlayabilir

00:12:39.939 --> 00:12:41.870
ve bunu görebilirsiniz de.

00:12:41.870 --> 00:12:43.920
Kavraması kolay.

00:12:43.920 --> 00:12:46.214
Psikolojik rahatsızlık aynı değil.

00:12:46.214 --> 00:12:49.737
Bir kişinin zihinsel durumu 
çok hızlı kötüleşiyor olabilir

00:12:49.737 --> 00:12:52.236
ama bunu asla anlamazsınız

00:12:52.236 --> 00:12:55.785
çünkü dışarıdaki kabuk
görünüşte aynı kalır.

00:12:55.945 --> 00:12:57.696
Sorun bu.

00:12:57.866 --> 00:12:59.681
Tamam, bunu anlıyorum.

00:12:59.681 --> 00:13:03.167
Fakat milyonlarca insanın da
bu şekilde düşünmesi üzücü

00:13:03.167 --> 00:13:08.266
ve bunu değiştirmek için kimsenin
bir şey yaptığı da yok gibi.

00:13:08.516 --> 00:13:11.856
Böylece misyonum
bu görünümü değiştirmek oldu

00:13:11.856 --> 00:13:13.775
ve işe başladım.

00:13:13.775 --> 00:13:18.276
Şunu anladım ki 
bütün bu şeylerle mücadele ederken

00:13:18.276 --> 00:13:21.091
benim lisedeki kişilerin hiçbirine

00:13:21.091 --> 00:13:23.196
durumumdan bahsetmemekle,

00:13:23.196 --> 00:13:26.594
çok nefret ettiğim şu şeyden,
damgalanmaktan bahsetmemekle,

00:13:26.594 --> 00:13:29.356
öykümü anlatmaktan utanmakla,

00:13:29.356 --> 00:13:31.798
bu duruma katkı yapıyordum.

00:13:31.798 --> 00:13:36.909
Bunu yenmenin tek yolu da
kendi gerçeğimle açıkça ortaya çıkmaktı.

00:13:37.173 --> 00:13:39.147
Şimdi yaptığım şey işte bu.

00:13:39.147 --> 00:13:40.921
Aileme ve arkadaşlarıma,

00:13:40.921 --> 00:13:43.558
bir TED konuşması yapacağımın
haberini verdiğimde

00:13:43.558 --> 00:13:46.766
pek çok "tebrikler" 
ve "çok cesursun" tepkisi aldım.

00:13:46.766 --> 00:13:51.313
Fakat bunu pek anlamadım
çünkü ben öyle görmüyordum.

00:13:51.313 --> 00:13:53.420
Bu sahneye cesur olduğumdan çıkmadım.

00:13:53.420 --> 00:13:57.701
Bu sahnede bu konuşmayı yapıyorum
çünkü bu konuşmanın yapılması gerekiyor.

00:13:57.701 --> 00:13:59.361
Bu konuşmanın yapılması gerek

00:13:59.361 --> 00:14:01.431
çünkü insanlar şunu hiç fark etmiyor,

00:14:01.431 --> 00:14:03.641
psikolojik hastaların damgalanması,

00:14:03.641 --> 00:14:06.722
hastalıktan ıstırap çekenleri
tedavi aramaktan çok

00:14:06.722 --> 00:14:08.732
dolaylı olarak ölüme iter.

00:14:08.732 --> 00:14:11.335
İzninizle ne kastediyorum açıklayayım.

00:14:11.335 --> 00:14:14.693
Şiddetli depresyonu olan kişiler

00:14:14.693 --> 00:14:16.883
ihtiharın eşiğinde olabilir.

00:14:16.883 --> 00:14:19.834
Ancak yardım istemeye cesaret ettiklerinde

00:14:19.834 --> 00:14:23.147
dikkat çekmeye çalışıyor veya kafayı
bozmuş yaftası yiyorlar.

00:14:23.147 --> 00:14:25.946
İnsanlar bunu bilir, bunu onlar biliyorlar

00:14:25.946 --> 00:14:28.031
ve bu nedenle şöyle düşünüyorlar:

00:14:28.031 --> 00:14:31.123
"Konuşmayıp sessiz kalsam daha iyi gibi."

00:14:31.123 --> 00:14:32.894
Fakat her nedense,

00:14:32.894 --> 00:14:35.615
insanlar kanser olduğunu açıkladığında

00:14:35.615 --> 00:14:38.429
Facebook paylaşımları 100 beğeni alır,

00:14:38.429 --> 00:14:42.121
arkadaşları bir Facebook
destek grubu sayfası açar,

00:14:42.121 --> 00:14:44.927
bu hastalık öyle ciddiye alınıyor ki

00:14:44.927 --> 00:14:47.743
hasta çocukları Disneyland'a
götürme işini yapan

00:14:47.743 --> 00:14:50.699
belirli bir kuruluş bile var.

00:14:50.699 --> 00:14:52.267
Öldüklerinde - eğer ölürlerse -

00:14:52.267 --> 00:14:54.060
bir savaşçı gibi görülürler,

00:14:54.060 --> 00:14:56.323
sonuna kadar savaşan cesur insanlardır.

00:14:56.323 --> 00:14:58.346
Öyle olmadıklarını söylemiyorum.

00:14:58.346 --> 00:14:59.826
Ama her nedense,

00:14:59.826 --> 00:15:03.567
birisi psikotik episodlara
daha fazla tahammül edemeyip

00:15:03.567 --> 00:15:07.179
paranoyası tetikleyen, 
devamlı sıcak terleme, bulantı yapan,

00:15:07.179 --> 00:15:11.938
sürekli değişen ilaç tedavileriyle
baş edemeyip,

00:15:11.938 --> 00:15:14.918
artık bunlara katlanamayıp

00:15:14.918 --> 00:15:16.878
intihar ettiğinde

00:15:16.878 --> 00:15:20.215
bencil ve güçsüz olarak görülüyor.

00:15:20.379 --> 00:15:23.460
Bu hakikaten şaşırtıcı ve üzücü

00:15:23.460 --> 00:15:27.339
çünkü bu iki hastalık da
diğeri kadar acı verici olabiliyor,

00:15:27.339 --> 00:15:29.676
diğeri kadar ölümcül olabiliyor,

00:15:29.676 --> 00:15:32.203
ikisi de aynı neticeyi getirebiliyor

00:15:32.203 --> 00:15:34.619
ve birbirinden çok farklı görülüyor.

00:15:34.619 --> 00:15:37.204
Bu yüzden buradayım çünkü kızgınım.

00:15:37.204 --> 00:15:39.629
Kızgınım çünkü yardıma
ihtiyacım olduğunda

00:15:39.629 --> 00:15:42.145
yardım isteyebileceğimi hissetseydim,

00:15:42.145 --> 00:15:45.095
bunu insanlara anlatmanın sorun 
olmayacağını hissetseydim,

00:15:45.095 --> 00:15:48.304
o zaman belki de ihtiyacım
olan desteği alabilirdim.

00:15:48.304 --> 00:15:52.186
Kendimi belki üç, belki dört,
belki beş yıl yaşadığım azaptan

00:15:52.186 --> 00:15:53.531
kurtarmış olurdum.

00:15:53.531 --> 00:15:55.785
Ama ne olacağını bildiğim için

00:15:55.785 --> 00:15:57.360
sessizce acı çektim.

00:15:57.360 --> 00:16:00.209
Diğerlerinin aynı şeye
izin vermesini reddediyorum.

00:16:00.209 --> 00:16:03.840
Bu konuşmaya tonlarca farklı
tepki alacağımın farkındayım.

00:16:03.840 --> 00:16:07.899
Birileri böyle tabu bir konuda
birinin konuşmasına çok şaşıracak

00:16:07.899 --> 00:16:11.252
çünkü insanlar bu konuyu konuşmaz.

00:16:11.252 --> 00:16:13.410
Bundan mutlu olan kişiler de olacak,

00:16:13.410 --> 00:16:17.453
onlar da psikolojik rahatsızlıklarını
açıkça söyleyebileceklerini düşünecekler.

00:16:17.453 --> 00:16:19.603
Benim bu sahnede konuşmamın

00:16:19.603 --> 00:16:22.279
dikkat çekme taktiği olduğunu

00:16:22.279 --> 00:16:24.768
düşünecek kişiler de maalesef olacak.

00:16:24.768 --> 00:16:26.538
Bunların hepsini tarttım

00:16:26.538 --> 00:16:29.673
ama iki saniye sonra bunu 
yapmamam gerektiğine karar verdim.

00:16:29.673 --> 00:16:32.152
Çünkü burada bulunma nedenim 
kabul görmek değil,

00:16:32.152 --> 00:16:33.881
bu hiç umurumda değil.

00:16:33.881 --> 00:16:36.109
Bir mesaj vermek için buradayım:

00:16:36.169 --> 00:16:39.546
Bu konu konuşulmalı çünkü bu konu
yeterince gündeme getirilmiyor

00:16:39.546 --> 00:16:41.351
ve sorun bu.

00:16:41.441 --> 00:16:44.837
Kim olursanız olun,
kim olduğunuz önemli değil,

00:16:44.837 --> 00:16:47.396
sözüme güvenin, sizin için bir umut var.

00:16:47.396 --> 00:16:49.686
Bir umudunuz var, başarabilirsiniz,

00:16:49.686 --> 00:16:52.417
sonsuza kadar acı çekmek
zorunda değilsiniz.

00:16:52.417 --> 00:16:55.957
En son mutlu oluşunuzun üzerinden 
ne kadar zaman geçmiş olursa olsun,

00:16:55.957 --> 00:16:59.951
şimdi buradasınız ve bunun anlamı
bir gün daha, bir gün daha kalabilirsiniz,

00:16:59.951 --> 00:17:03.707
kendi başarı öykünüzü gerçekleştirene 
dek, ne kadar gerekiyorsa kalabilirsiniz.

00:17:03.707 --> 00:17:06.359
Çok güzel şeyler yaşayacaksınız

00:17:06.359 --> 00:17:08.920
çünkü o güzel şeyleri
siz gerçekleştireceksiniz.

00:17:08.920 --> 00:17:11.413
Sonra şunu anlamanız gerekiyor:

00:17:11.413 --> 00:17:14.819
bu çektikleriniz
ve yaşadıklarınız sayesinde

00:17:14.819 --> 00:17:18.319
hiç kimsede olmayan beceri 
ve yetenekler kazandınız.

00:17:18.319 --> 00:17:20.982
Öyleyse bunları
kendi avantajınıza kullanın

00:17:20.982 --> 00:17:23.841
dışarı çıkın ve dünyaya
ne olduğunuzu gösterin.

00:17:23.911 --> 00:17:27.421
Eğer bu konuşmadan aklınızda
bir şey kalmasını istesem

00:17:27.881 --> 00:17:29.563
şu olsun derim:

00:17:29.903 --> 00:17:32.245
Asla olduğunuz yere bakıp

00:17:32.365 --> 00:17:34.399
işler daha kötü olamaz sanmayın.

00:17:34.519 --> 00:17:36.243
Çünkü inan bana,

00:17:36.323 --> 00:17:38.157
işler daha da kötüleşebilir.

00:17:38.217 --> 00:17:41.645
İşler çok daha kötüleşebilir.

00:17:42.545 --> 00:17:46.085
Fakat aynı zamanda 
işler çok iyiye de gidebilir.

00:17:46.455 --> 00:17:48.109
Teşekkür ederim.

00:17:48.109 --> 00:17:50.150
(Alkışlar)