0:00:01.292,0:00:05.583
ABD'ye Kingston, Jamaika'dan[br]1968 yazında geldim.

0:00:06.083,0:00:09.643
Altı kişilik ailem, Brooklyn'deki[br]üç katlı asansörsüz bir binada

0:00:09.667,0:00:12.226
küçük, iki yatak odalı bir[br]bir apartmana tıkışmıştı.

0:00:12.250,0:00:14.059
Apartmanda birçok çocuk vardı,

0:00:14.083,0:00:16.726
bazıları İspanyolca,[br]bazıları İngilizce konuşuyordu.

0:00:16.750,0:00:19.184
Başta, onlarla oynamama izin yoktu

0:00:19.208,0:00:22.143
çünkü ebeveynlerimin de dediği gibi,[br]''Onlar çok gürültücü''.

0:00:22.167,0:00:23.064
(Gülüşler)

0:00:23.064,0:00:25.715
Dolayısıyla onları sadece [br]penceremden izleyebiliyordum.

0:00:25.745,0:00:28.684
Patenle kaymak en sevdikleri[br]aktivitelerden birisiydi.

0:00:28.708,0:00:31.601
Şehrin gerisindeki bir otobüse[br]iple bağlanıp

0:00:31.625,0:00:33.559
sitenin alt tarafına,

0:00:33.583,0:00:35.654
benim apartmanımın önüne gelince

0:00:35.654,0:00:37.561
arka tamponu bırakmayı severlerdi.

0:00:38.125,0:00:40.559
Bir gün yanlarında [br]yeni bir kız vardı.

0:00:40.583,0:00:43.924
Her zamanki kahkahalı[br]bağrışmaları duydum,

0:00:43.924,0:00:46.008
araya ''Mira, mira! Mira, mira!''

0:00:46.008,0:00:48.335
yani İspanyolca ''Bak, bak!''[br]sözleri karışmıştı.

0:00:48.335,0:00:51.941
Grup, sitenin üst tarafında[br]bir otobüsü yakalayıp

0:00:51.941,0:00:56.643
gülerek ve ''Mira, mira, mira, mira!''[br]diye çığlık atarak aşağı kaydı.

0:00:56.667,0:00:59.101
Otobüs aniden durdu.

0:00:59.125,0:01:02.684
Tecrübeli biniciler uyum sağladı[br]ve hızlıca otobüsü bıraktılar

0:01:02.708,0:01:06.393
ama yeni kız geriye sendeledi[br]ve kaldırıma düştü.

0:01:06.417,0:01:08.083
Hareket etmiyordu.

0:01:09.000,0:01:11.268
Yetişkinler ona yardım etmek[br]için koştular.

0:01:11.292,0:01:13.421
Otobüs sürücüsü ne olduğunu görmek

0:01:13.421,0:01:15.309
ve ambulans çağırmak için dışarı çıktı.

0:01:15.333,0:01:17.226
Kızın kafasından kan geliyordu.

0:01:17.250,0:01:19.059
Gözlerini açmadı.

0:01:19.083,0:01:21.786
Ambulansı bekledik ve bekledik.

0:01:21.792,0:01:25.521
Herkes, ''Ambulans nerede? [br]Ambulans nerede?'' diyordu.

0:01:25.542,0:01:27.625
Nihayet polis geldi.

0:01:28.167,0:01:32.208
Yaşlı siyahi Amerikali bir adam[br]''Hiç ambulans gelmiyor.'' dedi.

0:01:33.000,0:01:35.684
Tekrardan bunu yüksek sesle [br]polise söyledi.

0:01:35.708,0:01:37.893
''Hiç ambulans gelmiyor[br]biliyorsun değil mi?

0:01:37.917,0:01:40.083
Buraya hiçbir zaman[br]ambulans göndermezler.''

0:01:41.083,0:01:44.601
Polis sinirlenen komşularıma baktı,

0:01:44.625,0:01:47.862
kızı polis arabasına koydu ve gitti.

0:01:48.042,0:01:50.351
O zaman 10 yaşındaydım.

0:01:50.375,0:01:52.184
Bunun doğru olmadığını biliyordum.

0:01:52.208,0:01:54.601
Yapabileceğimiz daha çok [br]şey olduğunu biliyordum.

0:01:54.625,0:01:57.226
Benim yapabildiğim bir doktor olmaktı.

0:01:57.250,0:01:58.559
Bir dahiliyeci oldum

0:01:58.559,0:02:01.890
ve Amerika'ya ilk göç ettiğimde[br]sahip olduğum komşularım gibi

0:02:01.890,0:02:04.422
genelde ''az hizmet alan''[br]olarak nitelendirdiğimiz

0:02:04.422,0:02:07.833
savunmasız kişilerle [br]ilgilenmeye adadım.

0:02:09.042,0:02:13.268
80'lerde Harlem'deki ilk yıllarımda

0:02:13.292,0:02:17.643
HIV'e yakalanmış genç erkeklerde[br]şok edici bir artış gördüm.

0:02:17.667,0:02:19.476
Daha sonra Miami'ye taşındım,

0:02:19.500,0:02:22.393
HIV'in kadınlar ve çocukları da[br]kapsadığını fark ettim.

0:02:22.417,0:02:25.184
En çok da yoksul, siyahi [br]ve esmer insanları.

0:02:25.208,0:02:29.518
Belirli bir kesimde görülen bir [br]enfeksiyon, birkaç yıl içerisinde

0:02:29.542,0:02:31.893
dünya çapında bir salgına dönüştü.

0:02:31.917,0:02:34.559
Yine, bir şeyler yapma dürtüsü hissettim.

0:02:34.583,0:02:39.128
Neyse ki aktivistler,[br]yandaşlar, eğitimciler

0:02:39.128,0:02:43.389
ve benim gibi hastalığı tedavi eden [br]hekimlerin yardımıyla bir yol bulduk.

0:02:43.500,0:02:47.726
HIV yayılmasını azaltmak[br]ve hastalığa yakalanmış olanlara

0:02:47.750,0:02:51.309
yasal koruma sağlamak için[br]muazzam bir eğitim çabası vardı.

0:02:51.333,0:02:53.601
Ödeme gücüne bakılmaksızın

0:02:53.625,0:02:57.101
dünyadaki mümkün [br]olduğunca çok hastanın

0:02:57.125,0:02:59.559
ilaç tedavisine eriştiğinden[br]emin olmak için

0:02:59.583,0:03:02.143
siyasi bir istek vardı.

0:03:02.167,0:03:05.518
Yirmi yıl içerisinde[br]bu ölümcül enfeksiyonu

0:03:05.542,0:03:10.963
diyabet gibi kronik bir hastalığa [br]dönüştüren tedaviler ortaya çıktı.

0:03:11.000,0:03:13.625
Şimdi ufukta bir aşı var.

0:03:15.395,0:03:17.923
Son 5-7 yıl içerisinde,[br]Florida'daki hastalar arasında

0:03:17.923,0:03:21.226
yeni bir salgın hastalık fark ettim

0:03:21.250,0:03:23.393
ve bunun gibi bir şeye benziyor.

0:03:23.417,0:03:28.601
Opa-locka'da yaşayan ve[br]emekli bir sekreterlik çalışanı olan

0:03:28.625,0:03:31.101
Bayan Anna Mae ilaçlarını [br]yeniletmek için gelmişti.

0:03:31.125,0:03:34.809
Kendisinde tansiyon, [br]diyabet, kalp hastalığı gibi

0:03:34.833,0:03:36.559
yaygın kronik hastalıklar

0:03:36.583,0:03:41.667
ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı [br]ile birlikte astım vardı.

0:03:41.667,0:03:44.226
Bayan Anna Mae benim [br]uyumlu hastalarımdan biriydi,

0:03:44.250,0:03:47.158
bu yüzden solunum ilaçlarını yeniletmeye

0:03:47.212,0:03:49.309
normalden daha erken geldiğinde [br]şaşırmıştım.

0:03:49.333,0:03:50.851
Muayanenin sonuna doğru bana

0:03:50.875,0:03:54.476
bir Florida Elektrik formu[br]uzattı ve imzalamamı istedi.

0:03:54.500,0:03:56.976
Elektrik faturasında borç vardı.

0:03:57.000,0:04:01.393
Bu form, hekimlerin[br]hastanın elektriği kesilirse

0:04:01.417,0:04:03.768
etkilenebilecek araçları gerektiren

0:04:03.792,0:04:06.375
ciddi sağlık durumlarını [br]belgelemelerini sağlıyordu.

0:04:07.497,0:04:09.064
''Ama Bayan Anna Mae,'' dedim,

0:04:09.064,0:04:11.817
''solunum için herhangi bir[br]tıbbi cihaz kullanmıyorsunuz.

0:04:11.817,0:04:14.398
Bu şekilde sınıflandırılabileceğinizi[br]düşünmüyorum.''

0:04:14.583,0:04:18.543
Biraz sorgulama ortaya çıkardı ki[br]sıcaktan ötürü nefes alabilmek için

0:04:18.543,0:04:21.601
sabah akşam klima kullanıyordu.

0:04:21.625,0:04:25.684
Çok astım ilacı aldığı için[br]az parası kalmıştı,

0:04:25.708,0:04:28.518
bu yüzden faturasını ödeyememiş[br]ve borçları birikmişti.

0:04:28.542,0:04:29.809
Formu doldurdum

0:04:29.833,0:04:31.934
ama reddedilebileceğini bilerek

0:04:31.958,0:04:34.458
onu aynı zamanda sosyal[br]hizmet görevlisine gönderdim.

0:04:35.120,0:04:36.313
Ondan sonra, Jorge vardı:

0:04:36.313,0:04:38.817
Miami sokaklarında sattığı[br]meyvelerin bazılarını

0:04:38.817,0:04:43.059
zaman zaman kliniğimize hediye eden [br]çok tatlı ve kibar bir adam.

0:04:43.083,0:04:46.518
Ne zaman gün boyu o[br]sıcak sokaklarda çalışsa

0:04:46.542,0:04:50.186
sıvı kaybı ve böbreklerine yeterli [br]kan ulaşamaması nedeniyle

0:04:50.186,0:04:54.619
böbreklerinin işlevinde [br]kötüleşme belirtileri görülürdü.

0:04:54.708,0:04:58.768
Ne zaman birkaç gün izin alsa[br]böbrekleri çok daha iyi çalışırdı.

0:04:58.792,0:05:01.768
Ama başka hiçbir geçim kaynağı[br]olmadan, ne yapabilirdi ki?

0:05:01.792,0:05:06.167
Kendisinin de dediği gibi, ''Hava iyi de[br]olsa kötü de olsa, çalışmak zorundayım.''

0:05:06.917,0:05:09.473
Ama vakaların en tahrip edicisi

0:05:09.473,0:05:12.726
Fort Laurderdale'dan KOAH'lı [br]Bayan Sandra Faye Twiggs olabilir.

0:05:12.750,0:05:16.708
Kızıyla vantilatör üzerine ettiği bir [br]kavga ardından tutuklanmıştı.

0:05:17.774,0:05:19.351
Hapisten tahliyesinden sonra

0:05:19.375,0:05:21.226
apartmanına döndü,

0:05:21.250,0:05:23.143
sürekli öksürdü

0:05:23.167,0:05:25.167
ve üç gün sonra öldü.

0:05:26.583,0:05:28.726
Fark ettiğim bir başka şey de şuydu:

0:05:28.750,0:05:32.434
Veriler alerji sezonlarının[br]haftalarca erkenden başladığını,

0:05:32.458,0:05:34.604
gece vakti sıcaklığının arttığını,

0:05:34.604,0:05:36.329
ağaçların daha hızlı büyüdüğünü

0:05:36.329,0:05:39.950
ve Zika ve deng humması gibi tehlikeli [br]hastalıkları taşıyan sivrisineklerin

0:05:39.950,0:05:43.078
daha önce var olmadıkları [br]bölgelerde ortaya çıktığını gösteriyor.

0:05:43.458,0:05:47.184
Ayrıca iklimsel nezihleştirmenin[br]yaklaştığı işaretlerini görüyorum.

0:05:47.208,0:05:50.143
Bu, zengin insanlar [br]daha yüksek rakımdaki

0:05:50.167,0:05:52.476
ve iklim değişikliğinden[br]doğan sel tahribatından

0:05:52.500,0:05:55.792
daha az etkilenen fakir bölgelere[br]taşındığında oluyor.

0:05:56.375,0:06:00.059
Miami’nin Little Haiti semtindeki [br]evinden çıkartıldığı için

0:06:00.083,0:06:03.748
stresli ve gergin bir şekilde gelen [br]hastam Bayan Marie gibi.

0:06:03.748,0:06:07.073
Oraya lüks bir apartman yapılacaktı[br]çünkü apartmanın geliştiricileri

0:06:07.073,0:06:10.851
Little Haiti deniz seviyesinden [br]üç metre yüksekte olduğu için

0:06:10.875,0:06:13.625
selden etkilenmeyeceğini fark etmişlerdi.

0:06:14.708,0:06:19.684
İnkar edilemez, bariz ve istikrarlı[br]bir ısınma eğilimi yolda.

0:06:19.708,0:06:24.476
HIV/AIDS'ten bile büyük olan[br]bir sağlık tehlikesi gelişmekte

0:06:24.500,0:06:27.758
ve bu tehlikenin nasıl görüneceğine[br]dair ipuçları verenler

0:06:27.782,0:06:29.809
benim dar gelirli hastalarımdı.

0:06:29.833,0:06:32.559
Bu yeni salgın iklim değişikliği

0:06:32.583,0:06:35.559
ve sağlığa çeşitli etkileri var.

0:06:35.583,0:06:38.893
İklim değişikliği bizi dört[br]başlıca şekilde etkiliyor.

0:06:38.917,0:06:43.101
Doğrudan ısı, ağır hava şartları[br]ve kirlilikle;

0:06:43.125,0:06:45.226
hastalıkların yayılmasıyla;

0:06:45.250,0:06:48.684
yemek ve su miktarının bozulmasıyla

0:06:48.708,0:06:52.059
ve duygusal sağlığımızın bozulmasıyla.

0:06:52.083,0:06:56.226
Tıpta, hafızamıza yardımcı olmak[br]için ipucular kullanıyoruz

0:06:56.250,0:06:58.643
ve ısı dalgası anlamına gelen[br]''heatwave'' ipucusu

0:06:58.667,0:07:02.643
bize iklim değişikliğinin sağlığa[br]sekiz önemli etkisini gösteriyor.

0:07:02.667,0:07:05.351
H: Sıcaklık hastalıkları.

0:07:05.375,0:07:09.601
E: Kalp ve akciğer [br]hastalıklarının şiddetlenmesi.

0:07:09.625,0:07:11.934
A: Astımın kötüleşmesi.

0:07:11.958,0:07:13.809
T: Travmatik yaralar,

0:07:13.833,0:07:16.434
özellikle ağır hava şartlarında olanlar.

0:07:16.458,0:07:19.726
W: Su ve yemekten kaynaklı hastalıklar.

0:07:19.750,0:07:21.976
A: Alerjilerin kötüye gitmesi.

0:07:22.000,0:07:27.309
V: Vektör aracılı Zika, dang humması[br]ve Laym gibi hastalıkların yayılması.

0:07:27.333,0:07:30.792
E: Duygusal stresin artması.

0:07:31.375,0:07:33.175
Fakir, savunmasız insanlar

0:07:33.175,0:07:35.875
şimdiden iklim değişikliğinin[br]etkilerini hissediyorlar.

0:07:35.875,0:07:39.250
Onlar deyimdeki gibi[br]''felaket habercileri''.

0:07:39.833,0:07:43.851
Gerçekten, deneyimleri vahiyler[br]veya kehanetler gibi.

0:07:43.875,0:07:46.476
Dünyamıza, ilk olarak onlara[br]zarar veren,

0:07:46.500,0:07:51.268
yanlış bir şey yaptığımıza dikkat[br]çeken bir yol gösterici.

0:07:51.292,0:07:54.000
Ama bizim sıradaki olmamız[br]an meselesi.

0:07:54.433,0:07:56.143
Eğer birlikte hareket edersek,

0:07:56.167,0:07:58.768
doktorlar, hastalar[br]ve diğer sağlık çalışanları olarak

0:07:58.792,0:08:00.851
çözümler bulacağız.

0:08:00.875,0:08:03.351
Bunu HIV krizinde yaptık.

0:08:03.375,0:08:07.091
Orada, ilaç tedavisi[br]ve daha iyi araştırma talep eden

0:08:07.095,0:08:12.856
aktivist HIV hastaları ile doktorlar [br]ve bilim insanlarının işbirliği sayesinde

0:08:12.875,0:08:15.250
salgını kontrol altına alabildik.

0:08:15.750,0:08:18.863
Uluslararası sağlık kuruluşları,[br]STK'lar, siyasetçiler

0:08:18.863,0:08:22.808
ve HIV ilaçlarını düşük gelirli ülkelerde [br]ulaşılabilir hale getiren

0:08:22.808,0:08:26.958
ilaç şirketleri sayesindeydi.

0:08:27.458,0:08:33.055
Bu işbirliği modelini, çok geç olmadan[br]iklim değişikliğinin

0:08:33.055,0:08:36.833
sağlık üzerindeki etkilerine de [br]uygulayamamamız için bir sebep yok.

0:08:37.333,0:08:39.101
İklim değişikliği burada.

0:08:39.125,0:08:42.309
Çoktan yoksul insanların[br]sağlığına ve evlerine zarar veriyor.

0:08:42.333,0:08:44.059
Hastam Jorge'nin yaptığı gibi,

0:08:44.083,0:08:46.033
soğuk sıcak demeden

0:08:46.047,0:08:47.713
her halükarda,

0:08:47.713,0:08:49.476
çoğumuz çalışmak zorunda kalacağız.

0:08:49.500,0:08:53.434
Ama hastalar ve doktorlar [br]el ele vererek

0:08:53.458,0:08:54.976
bazı basit aletlerle

0:08:55.000,0:08:58.309
hepimiz için iklim geçişini [br]daha az şiddetli hale getirecek

0:08:58.333,0:09:00.143
birçok şey yapabilirler.

0:09:00.167,0:09:03.309
Bu hastalar bana iklim[br]değişikliğiyle savaşmak için

0:09:03.333,0:09:05.559
bir klinisyen kuruluşu [br]kurma ilhamı verdi.

0:09:05.583,0:09:08.976
İklim değişikliğinin sağlığa[br]olan etkilerini anlamaya,

0:09:09.000,0:09:12.434
iklimle alakalı hastalığı olanları [br]korumayı öğrenmeye

0:09:12.458,0:09:15.300
ve gerçek dünya çözümlerini[br]desteklemeye odaklanıyoruz

0:09:15.833,0:09:20.393
Yakın zamandaki bir Gallup araştırması,[br]en çok saygı duyulan üç mesleğin

0:09:20.417,0:09:22.958
hemşireler, doktorlar ve eczacılar[br]olduğunu gösterdi.

0:09:22.958,0:09:25.410
Bu yüzden toplumun [br]saygı duyulan üyeleri olarak,

0:09:25.410,0:09:28.518
iklim değişikliği politikasını[br]ve siyaseti etkilemek için

0:09:28.542,0:09:30.476
sesimizi yükseltiyoruz.

0:09:30.500,0:09:32.643
Yapabileceğimiz çok fazla şey var.

0:09:32.667,0:09:35.348
Klinisyenler olarak, hastalarımızla[br]olan iletişimimiz

0:09:35.348,0:09:37.601
olanları diğerlerinden [br]önce görmemizi sağlıyor.

0:09:37.625,0:09:41.976
Bu bizi değişimin önde gelenleri[br]olmak için uygun bir pozisyona koyuyor.

0:09:42.000,0:09:46.184
Sağlık meslek okullarımızda iklimle[br]ilgili hastalıkları öğretebiliriz.

0:09:46.208,0:09:49.518
Onları tanımlayacak faturalama[br]kodlarının olduğundan emin olarak

0:09:49.542,0:09:52.684
hastalarımızın iklimle alakalı[br]durumlarından bilgi toplayabiliriz.

0:09:52.708,0:09:55.393
İklimle alakalı sağlık [br]araştırmaları yapabiliriz.

0:09:55.417,0:09:58.309
Evlerde nasıl yeşil uygulamalar[br]olabileceğini öğretebiliriz.

0:09:58.309,0:10:00.697
Hastamızın enerji ihtiyacını [br]savunabiliriz.

0:10:00.697,0:10:03.410
Daha güvenli evlere sahip olmaları[br]için yardım edebiliriz.

0:10:03.410,0:10:06.383
O evlerde durumlar kötüleşirse[br]gerekli ekipmanı almalarında

0:10:06.383,0:10:07.768
yardımcı olabiliriz.

0:10:07.792,0:10:11.184
Bulgular konusunda meclis üyelerinin[br]önünde tanıklık edebiliriz

0:10:11.208,0:10:15.458
ve hastalarımızın iklimle ilgili[br]rahatsızlıklarını tedavi edebiliriz.

0:10:16.750,0:10:18.451
En önemlisi,

0:10:18.451,0:10:21.828
ekonomik ve sosyal adaleti içeren

0:10:21.828,0:10:25.521
bir sağlık modeli kullanarak

0:10:25.521,0:10:29.667
hastalarımızı karşılacakları zihinsel[br]ve fiziksel zorluklara hazırlayabiliriz.

0:10:30.667,0:10:34.226
Bu, hapisten çıktıktan sonra

0:10:34.250,0:10:40.458
kızı ile bir vantilatör üzerine kavga edip[br]ölen KOAH Bayan Sandra Faye Twiggs,

0:10:40.458,0:10:44.146
apartmanındaki sıcaklığın onu [br]hasta ve sinirli yaptığını bilir

0:10:44.230,0:10:47.643
ve serinlemek için daha iyi[br]bir yere giderdi anlamına geliyor.

0:10:47.667,0:10:51.625
Hatta daha iyisi, apartmanı[br]asla çok sıcak olmazdı.

0:10:52.417,0:10:55.934
Yoksullardan, hayatlarımızın sadece[br]hassas olmadığını ama aynı zamanda

0:10:55.958,0:11:00.268
direnç, yenilik ve hayatta kalma [br]hikayeleri olduğunu öğrendim.

0:11:00.292,0:11:03.434
Tıpkı o yaz gecesi yüksek sesle[br]polise gerçeği söyleyen

0:11:03.458,0:11:04.726
yaşlı bilge adam gibi:

0:11:04.750,0:11:07.143
''Hiç ambulans gelmiyor,''

0:11:07.167,0:11:11.208
ve onun yerine polisi küçük kızı [br]hastaneye götürmesi için zorlamıştı.

0:11:12.083,0:11:13.476
Bakın ne diyeceğim.

0:11:13.500,0:11:14.750
Hepiniz dinleyin.

0:11:15.500,0:11:19.559
Eğer iklim değişikliğine karşı[br]tıp bir cevap verecekse

0:11:19.583,0:11:23.125
bu sadece bir ambulansı[br]bekleyerek olmayacak.

0:11:23.708,0:11:28.018
Biz klinisyenler ilk adımı [br]attığımız için olacak.

0:11:28.042,0:11:29.726
O kadar ses çıkaracağız ki,

0:11:29.750,0:11:33.458
mesele ihmal edilemeyecek[br]veya yanlış anlaşılamayacak.

0:11:34.083,0:11:36.984
Hastalarımızın anlattığı hikayelerle

0:11:37.008,0:11:39.875
ve bizim onların adına[br]anlattığımız hikayelerle başlayacak.

0:11:40.625,0:11:45.226
Her zamanki gibi hastalarımız için[br]doğrusu neyse onu yapacağız;

0:11:45.250,0:11:48.226
ama aynı zamanda çevremiz için,

0:11:48.250,0:11:50.226
kendimiz için,

0:11:50.226,0:11:52.151
bu gezegendeki tüm insanlar için,

0:11:52.151,0:11:54.309
hepsi için doğrusu neyse [br]onu yapacağız.

0:11:54.333,0:11:55.643
Teşekkürler.

0:11:55.667,0:11:57.708
(Alkış ve tezahüratlar)