1
00:00:01,292 --> 00:00:05,583
Cheguei aos Estados Unidos desde Xamaica 
coa miña familia no verán de 1.968.

2
00:00:06,083 --> 00:00:09,643
Éramos seis e viviamos confinados 
nun piso de dúas habitacións

3
00:00:09,667 --> 00:00:12,226
nun edificio de tres andares en Brooklyn.

4
00:00:12,250 --> 00:00:14,059
No barrio vivían moitos nenos

5
00:00:14,083 --> 00:00:16,726
algúns falaban español e outros inglés.

6
00:00:16,750 --> 00:00:19,184
Ao comezo non me deixaban xogar con eles

7
00:00:19,208 --> 00:00:22,143
porque, como dicían meus pais,
"Sonche moi rillotes"

8
00:00:22,167 --> 00:00:23,184
(Risos)

9
00:00:23,208 --> 00:00:25,601
así que só podía velos pola fiestra.

10
00:00:25,625 --> 00:00:28,684
Patinar era unha das actividades favoritas

11
00:00:28,708 --> 00:00:31,601
Encantáballes agarrarse á parte traseira
dos buses

12
00:00:31,625 --> 00:00:33,559
e soltábanse

13
00:00:33,583 --> 00:00:35,934
cando o bus chegaba ó final da rúa

14
00:00:35,958 --> 00:00:38,101
diante do meu edificio.

15
00:00:38,125 --> 00:00:40,559
Un día, apareceu una nena nova.

16
00:00:40,583 --> 00:00:44,934
Ouvín os risos de sempre mesturados 
con: "Mira, mira!"

17
00:00:44,958 --> 00:00:46,268
"Mira, mira!"

18
00:00:46,292 --> 00:00:48,101
Falaban español.

19
00:00:48,125 --> 00:00:52,101
O grupo suxeitouse á parte traseira do bus
ao comezo da rúa

20
00:00:52,125 --> 00:00:56,643
e segundo baixaban a rúa
berrando "Mira, mira, mira, mira"

21
00:00:56,667 --> 00:00:59,101
o bus parou de súpeto.

22
00:00:59,125 --> 00:01:02,684
Os que tiñan máis experiencia ceibáronse,

23
00:01:02,708 --> 00:01:06,393
pero a nena nova golpeouse e 
caeu na beirarrúa.

24
00:01:06,417 --> 00:01:08,083
Non se movía.

25
00:01:09,000 --> 00:01:11,268
Os adultos correron a axudala.

26
00:01:11,292 --> 00:01:13,601
O condutor do bus saíu a ver qué pasara

27
00:01:13,625 --> 00:01:15,309
e chamar a unha ambulancia.

28
00:01:15,333 --> 00:01:17,226
Saíalle sangue da cabeza.

29
00:01:17,250 --> 00:01:19,059
Non abría os ollos.

30
00:01:19,083 --> 00:01:20,476
Esperamos pola ambulancia,

31
00:01:20,500 --> 00:01:21,768
esperamos e esperamos,

32
00:01:21,792 --> 00:01:23,921
até que alguén dixo:
"Onde está a ambulancia?"

33
00:01:23,925 --> 00:01:25,582
"Onde está a ambulancia?"

34
00:01:25,582 --> 00:01:27,785
Por fin, chegou a policía.

35
00:01:28,259 --> 00:01:32,300
Un home negro maior dixo:
"A ambulancia non vai vir."

36
00:01:33,000 --> 00:01:35,684
Repetiullo máis alto a un policía

37
00:01:35,708 --> 00:01:37,893
"Vostede sabe que non vai vir.

38
00:01:37,917 --> 00:01:40,083
Aquí nunca mandan ambulancias."

39
00:01:41,083 --> 00:01:44,601
O policía mirou para os meus veciños que
comezaban a fartarse,

40
00:01:44,625 --> 00:01:46,559
recolleu a nena, meteuna no coche 


41
00:01:46,583 --> 00:01:48,018
e marchou.

42
00:01:48,042 --> 00:01:50,351
Eu tiña dez anos.

43
00:01:50,375 --> 00:01:52,184
Sabía que isto non era xusto.

44
00:01:52,208 --> 00:01:54,601
Sabía que podiamos facer algo.

45
00:01:54,625 --> 00:01:57,226
O que eu puiden facer foi facerme médico

46
00:01:57,250 --> 00:01:58,559
Fíxenme médico interno

47
00:01:58,583 --> 00:02:02,934
e compromentinme a coidar daqueles
ós que chamamos desatendidos,

48
00:02:02,958 --> 00:02:04,268
os vulnerábeis,

49
00:02:04,292 --> 00:02:07,833
como os meus primeiros veciños 
nos Estados Unidos.

50
00:02:09,042 --> 00:02:13,268
Durante os meus primeiros anos 
de formación no Harlem dos 80,

51
00:02:13,292 --> 00:02:17,643
presenciei un aumento de homes 
mozos con VIH.

52
00:02:17,667 --> 00:02:19,476
Cando me mudei a Miami,

53
00:02:19,500 --> 00:02:22,393
vin que o VIH tamén afectaba 
a mulleres e nenos

54
00:02:22,417 --> 00:02:25,184
principalmente xente pobre de cor.

55
00:02:25,208 --> 00:02:29,518
En poucos anos, unha infección 
que afectaba a un grupo da poboación

56
00:02:29,542 --> 00:02:31,893
tornouse nunha epidemia mundial.

57
00:02:31,917 --> 00:02:34,559
Volvín a sentir que tiña que facer algo.

58
00:02:34,583 --> 00:02:38,684
Por sorte, coa axuda de activistas, 
defensores, educadores

59
00:02:38,708 --> 00:02:41,309
e médicos coma min que tratan
a enfermidade,

60
00:02:41,333 --> 00:02:43,476
atopamos un camiño.

61
00:02:43,500 --> 00:02:47,726
Investimos na educación para reducir
a transmisión do VIH

62
00:02:47,750 --> 00:02:51,309
e proporcionar protección legal
a aqueles coa enfermidade.

63
00:02:51,333 --> 00:02:53,601
Queriámosnos asegurar de que

64
00:02:53,625 --> 00:02:57,101
pacientes de todo o mundo

65
00:02:57,125 --> 00:02:59,559
sen importar o seu nivel económico

66
00:02:59,583 --> 00:03:02,143
puidesen ter acceso á medicación.

67
00:03:02,167 --> 00:03:05,518
Novos tratamentos xurdiron 
en poucas décadas

68
00:03:05,542 --> 00:03:09,393
e tornaron esta enfermidade mortal
nunha enfermidade crónica

69
00:03:09,417 --> 00:03:10,976
como a diabetes.

70
00:03:11,000 --> 00:03:13,625
Agora até hai unha vacina no horizonte.

71
00:03:15,625 --> 00:03:17,559
Nos últimos cinco ou sete anos,

72
00:03:17,583 --> 00:03:21,226
estou a ver unha epidemia diferente 
nos pacientes en Florida,

73
00:03:21,250 --> 00:03:23,393
algo coma isto.

74
00:03:23,417 --> 00:03:28,601
Anna Mae, unha administrativa xubilada
que vive dunha renda fixa en Opa-locka,

75
00:03:28,625 --> 00:03:31,101
veu a recoller as súas receitas.

76
00:03:31,125 --> 00:03:34,809
Tiña síntomas crónicos 
de presión arterial, diabetes,

77
00:03:34,833 --> 00:03:36,559
doenzas cardiovasculares e asma

78
00:03:36,583 --> 00:03:39,782
mesturados con doenza 
pulmonar obstrutiva crónica

79
00:03:39,782 --> 00:03:41,643
DPOC.

80
00:03:41,667 --> 00:03:44,226
Anna Mae era un dos meus pacientes 
máis regulares,

81
00:03:44,250 --> 00:03:47,768
así que me sorprendeu que precisase
receitas novas

82
00:03:47,792 --> 00:03:49,309
tan axiña.

83
00:03:49,333 --> 00:03:50,851
Ao final da visita,

84
00:03:50,875 --> 00:03:54,476
Anna deume un papel da compañía
eléctrica para que o asinase.

85
00:03:54,500 --> 00:03:56,976
Non pagara a factura da luz.

86
00:03:57,000 --> 00:04:01,303
O papel certificaba que o paciente tiña 
unha enfermidade grave

87
00:04:01,303 --> 00:04:03,768
que requería un equipamento que se 
vería prexudicado

88
00:04:03,792 --> 00:04:06,715
se lle cortaban a electricidade.

89
00:04:07,917 --> 00:04:09,434
"Pero señora Anna Mae," dixen,

90
00:04:09,458 --> 00:04:11,893
"Vostede non precisa dunha máquina
para respirar,

91
00:04:11,917 --> 00:04:13,708
non creo que isto 
lle vaia valer."

92
00:04:14,583 --> 00:04:17,809
Tras algunhas preguntas, 
dixo que usaba o aire acondicionado

93
00:04:17,833 --> 00:04:21,601
día e noite porque non podía 
respirar coa calor.

94
00:04:21,625 --> 00:04:25,684
Como tiña que comprar mais inhaladores
para a asma,

95
00:04:25,708 --> 00:04:28,518
non lle quedaba diñeiro 
para as facturas.

96
00:04:28,542 --> 00:04:29,809
Firmei o papel,

97
00:04:29,833 --> 00:04:31,934
pero como sabía que non lle ía valer,

98
00:04:31,958 --> 00:04:34,458
mandeille un traballador social.

99
00:04:35,250 --> 00:04:36,643
Tamén falei con Jorge,

100
00:04:36,667 --> 00:04:38,393
un bo home que moitas veces

101
00:04:38,417 --> 00:04:39,768
agasallábanos froitas

102
00:04:39,792 --> 00:04:43,059
que vendía nas rúas de Miami.

103
00:04:43,083 --> 00:04:46,518
Os seus riles non funcionaban ben

104
00:04:46,542 --> 00:04:50,106
e cando traballaba todo o día na rúa

105
00:04:50,106 --> 00:04:52,033
por causa da calor 
e deshidratación

106
00:04:52,033 --> 00:04:54,684
non lle chegaba o suficiente sangue
aos riles.

107
00:04:54,708 --> 00:04:58,768
Os seus riles sempre estaban mellor
cando descansaba uns días.

108
00:04:58,792 --> 00:05:01,768
Pero sen diñeiro, que ía facer?

109
00:05:01,792 --> 00:05:06,267
Como dicía: "Teño que traballar 
aínda que chova, faga sol, frío ou calor."

110
00:05:06,917 --> 00:05:10,143
Pero o peor caso 
era o de Sandra Faye Twiggs

111
00:05:10,167 --> 00:05:12,726
de Fort Lauderdale, quen tiña DPOC.

112
00:05:12,750 --> 00:05:16,808
Sandra fora arrestada tras pelexar
coa sua filla por un ventilador.

113
00:05:17,774 --> 00:05:19,351
Cando saíu da cárcere,

114
00:05:19,399 --> 00:05:21,250
volveu ao seu piso

115
00:05:21,250 --> 00:05:23,143
e non parou de toser

116
00:05:23,167 --> 00:05:25,167
até que morreu tres días despois.

117
00:05:26,583 --> 00:05:28,726
Isto é o que vin:

118
00:05:28,750 --> 00:05:32,434
hai datos que mostran que as alerxias
están a comezar antes,

119
00:05:32,458 --> 00:05:34,684
as temperaturas nocturnas 
están a aumentar,

120
00:05:34,708 --> 00:05:36,559
as árbores están a medrar 
mais rápido

121
00:05:36,583 --> 00:05:39,976
e os moquitos que transmiten doenzas
perigosas como a Zika ou o dengue

122
00:05:40,000 --> 00:05:42,625
están a aparecer en áreas nas 
que antes non existían.

123
00:05:43,458 --> 00:05:47,184
Tamén estou a ver sinais de xentrificación
climáticas.

124
00:05:47,208 --> 00:05:50,143
Isto acontece cando os ricos se mudan 
a áreas pobres

125
00:05:50,167 --> 00:05:52,476
que están en zonas máis elevadas

126
00:05:52,500 --> 00:05:55,792
polo que teñen menos 
probabilidades de asolagarse.

127
00:05:56,375 --> 00:06:00,059
Un exemplo é a miña paciente Marie,
quen sufría estrés e ansiedade,

128
00:06:00,083 --> 00:06:04,018
porque fora desaloxadado seu piso 
en Little Haiti, Miami

129
00:06:04,042 --> 00:06:06,893
para poder construir un edificio de pisos
de luxo.

130
00:06:06,917 --> 00:06:10,851
Os construtores creían que Little Haiti
non se inundaría

131
00:06:10,875 --> 00:06:13,625
porque está a 3 metros sobre o 
nivel do mar.

132
00:06:14,708 --> 00:06:19,684
As temperaturas está a aumentar 
máis e máis.

133
00:06:19,708 --> 00:06:24,476
Unha emerxencia sanitaria maior có
SIDA/VIH está cada vez máis preto,

134
00:06:24,500 --> 00:06:27,746
e os meus pacientes mais desfavorecidos
déronme as primeiras probas

135
00:06:27,746 --> 00:06:29,833
de como vai ser.

136
00:06:29,833 --> 00:06:32,559
Esta nova epidemia é o cambio climático,

137
00:06:32,583 --> 00:06:35,559
e ten diferentes efectos para a saúde.

138
00:06:35,583 --> 00:06:38,893
Hai catro formas nas que o cambio 
climático nos poden influír.

139
00:06:38,917 --> 00:06:43,101
Direitamente, pola calor, fenómenos 
meteorolóxicos extremos e contaminación;

140
00:06:43,125 --> 00:06:45,226
polo contaxio de enfermidades,

141
00:06:45,250 --> 00:06:48,684
polos problemas co suministro 
de comida e auga,

142
00:06:48,708 --> 00:06:52,059
e afectando tamén 
o noso benestar emocional.

143
00:06:52,083 --> 00:06:56,226
En medicina usamos regras 
mnemotécnicas para axudar á memoria,

144
00:06:56,250 --> 00:06:58,643
esta "onda de calor" mnemotécnica

145
00:06:58,667 --> 00:07:01,667
amosa oito efectos do cambio climático 
na saúde.

146
00:07:02,597 --> 00:07:05,351
Doenzas relacionadas coa calor.

147
00:07:05,375 --> 00:07:09,601
Aumento das doenzas cardiovasculares
e pulmonares.

148
00:07:09,625 --> 00:07:11,934
Empeoramento do asma.

149
00:07:11,958 --> 00:07:13,809
Lesións traumáticas,

150
00:07:13,833 --> 00:07:16,434
especialmente durante fenómenos 
meteorolóxicos extremos.

151
00:07:16,458 --> 00:07:19,726
Infeccións alimentarias.

152
00:07:19,750 --> 00:07:21,976
Empeoramento das alerxias.

153
00:07:22,000 --> 00:07:27,309
Enfermidades transmitidas por vectores
como o Zika, dengue e doenza de Lyme.

154
00:07:27,333 --> 00:07:30,792
E finalemente, o aumento do estrés 
emocional

155
00:07:31,375 --> 00:07:35,851
Os pobres e vulnerábeis xa están a sentir 
os efectos do cambio climático.

156
00:07:35,875 --> 00:07:39,250
Son, metaforicamente, o paxaro 
na mina de carbón.

157
00:07:39,833 --> 00:07:43,851
As súas experiencias son coma 
profecías ou presaxios.

158
00:07:43,875 --> 00:07:46,476
Unha luz para amosarnos

159
00:07:46,500 --> 00:07:51,268
que estamos a facer algo co noso mundo
que está a afectalos a eles primeiro.

160
00:07:51,292 --> 00:07:54,000
Pero seremos os seguintes.

161
00:07:54,833 --> 00:07:56,143
Se actuamos xuntos,

162
00:07:56,167 --> 00:07:58,768
médicos, pacientes e outros 
profesionais da saúde;

163
00:07:58,792 --> 00:08:00,851
atoparemos solucións.

164
00:08:00,875 --> 00:08:03,351
Xa fixemos isto coa crisis do VIH.

165
00:08:03,375 --> 00:08:06,851
Foi grazas ao activismo dos pacentes
de VIH

166
00:08:06,875 --> 00:08:09,976
que demandaron medicacións 
e máis investigación

167
00:08:10,000 --> 00:08:12,851
e a colaboración de médicos e
científicos

168
00:08:12,875 --> 00:08:15,250
que fomos capazes de controlar
a epidemia.

169
00:08:15,750 --> 00:08:18,559
E grazas ás axencias internacionais
de sáude,

170
00:08:18,583 --> 00:08:22,434
ONGs, políticos e farmacéuticas

171
00:08:22,458 --> 00:08:27,198
as persoas en países desfavorecidos
tiveron acceso á medicación para o VIH.

172
00:08:27,458 --> 00:08:32,601
Este mesmo modelo de colaboración
pode aplicarse

173
00:08:32,625 --> 00:08:36,833
para tratar os efectos do cambio climático
antes de que sexa tarde.

174
00:08:37,333 --> 00:08:39,101
O cambio climático está aquí.

175
00:08:39,125 --> 00:08:42,309
Xa está a danar a saúde e os fogares
dos máis desfavorecidos.

176
00:08:42,333 --> 00:08:44,059
Como o meu paciente Jorge,

177
00:08:44,083 --> 00:08:46,393
a maioría de nós teremos que traballar,

178
00:08:46,417 --> 00:08:47,893
aínda que chova, faga sol,

179
00:08:47,917 --> 00:08:49,476
vaia frío ou calor

180
00:08:49,500 --> 00:08:53,434
Pero se os pacientes e os médicos
traballan xuntos

181
00:08:53,458 --> 00:08:54,976
e coas ferramentas necesarias,

182
00:08:55,000 --> 00:08:58,473
poden facer moito para que esta transición
climática sexa menos perigosa

183
00:08:58,473 --> 00:09:00,053
para todos.

184
00:09:00,053 --> 00:09:03,309
Estes pacientes inspiráronme a crear
unha organización de médicos

185
00:09:03,333 --> 00:09:05,559
para loitar contra o cambio climático.

186
00:09:05,583 --> 00:09:08,976
Centrámonos en entender os efectos
do cambio climático na saúde,

187
00:09:09,000 --> 00:09:12,434
aprender a protexer os pacientes con 
doenzas causadas polo clima

188
00:09:12,458 --> 00:09:15,000
e fomentar solucións plausíbeis.

189
00:09:15,833 --> 00:09:20,393
Un estudo recente amosou que tres das
profesións mais respectadas son

190
00:09:20,417 --> 00:09:22,764
enfermería, medicina e farmacia.

191
00:09:22,764 --> 00:09:25,060
Así que, como profesionais respectados,

192
00:09:25,060 --> 00:09:28,642
temos que alzar as nosas voces para
pedir cambios nas políticas climáticas

193
00:09:28,642 --> 00:09:30,476
e na política en xeral.

194
00:09:30,500 --> 00:09:32,643
Hai tanto que podemos facer.

195
00:09:32,667 --> 00:09:35,518
Como médicos, o contacto direito cos
nosos pacientes

196
00:09:35,542 --> 00:09:37,865
permítenos ser os primeiros en
ver moitas cousas.

197
00:09:37,865 --> 00:09:41,976
Estamos nunha posición perfecta para 
estar á vanguarda do cambio.

198
00:09:42,000 --> 00:09:46,184
Podemos educar sobre doenzas climáticas
nas universidase.

199
00:09:46,208 --> 00:09:49,518
Podemos estudar as doenzas climáticas
dos nosos pacientes

200
00:09:49,542 --> 00:09:52,684
se nos aseguramos de catalogalos
cos códigos correctos.

201
00:09:52,708 --> 00:09:55,393
Podemos facer estudos relacionados coa 
saúde e o clima.

202
00:09:55,417 --> 00:09:58,309
Podemos ensinar prácticas ecolóxicas 
nos fogares.

203
00:09:58,333 --> 00:10:01,101
Podemos defender as necesidades 
enerxéticas dos pacientes.

204
00:10:01,125 --> 00:10:03,226
Podemos axudalos a ter
fogares máis seguros.

205
00:10:03,250 --> 00:10:06,059
Podemos equipar os seu fogares 
cos elementos necesarios

206
00:10:06,083 --> 00:10:07,852
que os axuden se a
situación empeora.

207
00:10:07,852 --> 00:10:11,248
Podemos presentar os nosos achados
ante os lexisladores

208
00:10:11,248 --> 00:10:15,458
e podemos tratar as doenzas climáticas
dos nosos pacientes.

209
00:10:16,750 --> 00:10:21,851
E, sobre todo, podemos preparalos 
médica e fisicamente

210
00:10:21,875 --> 00:10:24,268
para os desafíos que afrontarán

211
00:10:24,292 --> 00:10:25,851
usando un modelo de medicina

212
00:10:25,875 --> 00:10:29,667
que incorpora xustiza económica
e social.

213
00:10:30,667 --> 00:10:34,226
Esto significaría que Sandra Faye Twiggs
con DPOC

214
00:10:34,250 --> 00:10:37,851
quen morreu cando saíu da cárcere

215
00:10:37,875 --> 00:10:40,434
tras pelexar coa súa filla por 
un ventilador,

216
00:10:40,458 --> 00:10:44,726
sabería que a calor na súa casa 
afectaba á súa saúde e ánimo

217
00:10:44,750 --> 00:10:47,643
e podería ter buscado un lugar 
máis seguro para refrescarse.

218
00:10:47,667 --> 00:10:51,625
Incluso, a súa casa nunca chegaría 
a estar tan quente.

219
00:10:52,417 --> 00:10:55,934
Aprendín dos pobres que as nosas
vidas non só son vulnerbáeís,

220
00:10:55,958 --> 00:11:00,268
son tamén historias de resistencia,
innovación e supervivencia.

221
00:11:00,292 --> 00:11:03,434
Como aquel vello sabio que berrou 
ó policía

222
00:11:03,458 --> 00:11:04,726
naquela noite de verán:

223
00:11:04,750 --> 00:11:07,143
"A ambulancia non vai vir,"

224
00:11:07,167 --> 00:11:11,208
e fíxolle levar a pequena ó hospital.

225
00:11:12,083 --> 00:11:13,476
E saben que?

226
00:11:13,500 --> 00:11:14,750
Escoiten.

227
00:11:15,500 --> 00:11:19,559
Se vai haber unha resposta médica ó 
cambio climático,

228
00:11:19,583 --> 00:11:23,125
non vai estar a esperar 
por unha ambulancia.

229
00:11:23,708 --> 00:11:28,018
Vai ocorrer porque os médicos van 
dar o primeiro paso.

230
00:11:28,042 --> 00:11:29,726
Faremos tanto ruido,

231
00:11:29,750 --> 00:11:33,458
que o problema non se poderá
ignorar ou malinterpretar.

232
00:11:34,083 --> 00:11:37,244
Comezará coas historias que 
contan os nosos pacientes

233
00:11:37,248 --> 00:11:39,965
e as historias que contamos no seu nome.

234
00:11:40,625 --> 00:11:45,226
Como sempre, faremos o mellor
para os nosos pacientes,

235
00:11:45,250 --> 00:11:48,226
e tamén o mellor para o medio ambiente,

236
00:11:48,250 --> 00:11:50,226
para nós

237
00:11:50,250 --> 00:11:52,851
e para todo o mundo,

238
00:11:52,875 --> 00:11:54,309
todos.

239
00:11:54,333 --> 00:11:55,643
Grazas

240
00:11:55,667 --> 00:11:57,708
(Aplausos e asubíos)