0:00:00.777,0:00:04.465
[owacje]

0:00:04.465,0:00:06.813
Dziękuje.

0:00:06.813,0:00:14.823
[owacje]

0:00:14.823,0:00:17.055
Dziękuje

0:00:17.055,0:00:21.164
[owacje]

0:00:21.164,0:00:27.736
Dziękuje bardzo.

0:00:27.736,0:00:32.398
Dziękuje.

0:00:32.398,0:00:39.906
[owacje]

0:00:39.906,0:00:44.410
Do Graça'y Machel i rodziny Mandeli,

0:00:44.410,0:00:48.177
do Prezydenta Zumy i

0:00:48.177,0:00:51.451
członków rządu;

0:00:51.451,0:00:57.538
do głów państwa,

0:00:57.538,0:01:00.840
szanownych gości.

0:01:00.840,0:01:02.893
To niezwykły zaszczyt

0:01:02.893,0:01:06.901
by być tu dzisiaj z wami i uczcić

0:01:06.901,0:01:10.947
to nietuzinkowe życie.

0:01:10.947,0:01:13.575
Do mieszkańców Południowej Afryki.

0:01:13.575,0:01:23.119
[owacje]

0:01:23.119,0:01:29.367
Niestrudzonemu narodowi

0:01:29.367,0:01:30.592
świat dziękuje

0:01:30.592,0:01:35.665
za podzielenie się z nami Nelsonem Mandelą.

0:01:35.665,0:01:40.166
Jego walka była waszą walką,

0:01:40.166,0:01:44.844
jego triumf był waszym triumfem,

0:01:44.844,0:01:46.204
wasza godność,

0:01:46.204,0:01:50.252
nadzieja i wolność zostały wyrażone jego życiem

0:01:50.252,0:01:53.581
Wasza demokracja

0:01:53.581,0:01:57.953
to jego pielęgnowana spuścizna

0:01:57.953,0:02:04.782
Trudno jest wychwalać człowieka

0:02:04.782,0:02:07.450
ujmując w słowa

0:02:07.450,0:02:11.033
nie tylko fakty i daty

0:02:11.033,0:02:14.973
z życia, ale istotną prawdę

0:02:14.973,0:02:19.030
o osobie, chwile radości,

0:02:19.030,0:02:22.342
smutku i ciszy,

0:02:22.342,0:02:27.976
cechy tworzące czyjąś duszę.

0:02:27.976,0:02:30.420
Ciężko uczynić to w przypadku kogoś,

0:02:30.420,0:02:35.390
kto pokierował naród ku sprawiedliwości i

0:02:35.390,0:02:42.038
poruszył miliardy ludzi na świecie.

0:02:42.038,0:02:43.114
Spróbujmy przekroczyć fakty:

0:02:43.114,0:02:47.033
urodzony w czasie I Wojny Światowej, [br]z dala od zgiełku władzy,

0:02:47.033,0:02:49.899
chłopiec wypasający bydło,

0:02:49.899,0:02:54.365
uczący się od starszyzny plemienia Mambu.

0:02:54.365,0:02:57.783
Madiba jawi się jako ostatni wielki wyzwoliciel

0:02:57.783,0:03:01.866
minionego wieku. Jak Gandhi,

0:03:01.866,0:03:06.420
zainicjował ruch oporu,

0:03:06.420,0:03:11.568
który miał nikłe szanse powodzenia.

0:03:11.568,0:03:15.838
Przemawiał w imieniu

0:03:15.838,0:03:18.092
uciśnionych, mówiąc o

0:03:18.092,0:03:23.204
moralnej potrzebie sprawiedliwości rasowej.

0:03:23.204,0:03:25.364
W okresie Kennedy'ego i Chruszczowa

0:03:25.364,0:03:30.576
przeszedł brutalne zniewolenie,

0:03:30.576,0:03:35.477
które trwało do ostatnich dni Zimnej Wojny.

0:03:35.477,0:03:37.415
Po wyjściu z więzienia, podobnie jak Abraham Lincoln,

0:03:37.415,0:03:41.373
utrzymał kraj w jedności bez użycia siły,

0:03:41.373,0:03:45.355
pomimo zagrażającego mu rozpadu.

0:03:45.355,0:03:47.661
Jak amerykańscy ojcowie założyciele ustanowił

0:03:47.661,0:03:55.230
konstytucyjne prawo dbające o wolność przyszłych pokoleń.

0:03:55.230,0:03:57.617
Oddanie demokracji,

0:03:57.617,0:04:01.009
rządy prawa, [br]zostały usankcjonowane nie tylko dzięki

0:04:01.009,0:04:04.975
jego elekcji, ale również gotowości do oddania

0:04:04.975,0:04:15.427
władzy po jednej kadencji.

0:04:15.427,0:04:17.219
Rozmach

0:04:17.219,0:04:21.116
jego życia,

0:04:21.116,0:04:26.900
zakres osiągnięć, powszechne uznanie,

0:04:26.900,0:04:29.173
kuszą, aby wspominać Nelsona Mandelę

0:04:29.173,0:04:33.803
jako ikonę, radosną i pogodną,

0:04:33.803,0:04:37.078
oderwaną od przyziemnych spraw małych ludzi,

0:04:37.078,0:04:40.811
ale Madiba oparł się

0:04:40.811,0:04:43.525
takiemu bezdusznemu portretowi.

0:04:43.525,0:04:54.204
[owacje]

0:04:54.204,0:04:57.958
Zamiast tego, dzielił się

0:04:57.958,0:05:01.951
wątpliwościami i obawami,

0:05:01.951,0:05:07.147
pomyłkami, jak również zwycięstwami.

0:05:07.147,0:05:09.002
Mówił, że nie jest świętym,

0:05:09.002,0:05:12.530
o ile nie myśli się o świętym jak o grzeszniku,

0:05:12.530,0:05:17.081
który wciąż próbuje.

0:05:17.081,0:05:21.871
Potrafił przyznać się do niedoskonałości,

0:05:21.871,0:05:24.951
zawsze towarzyszył mu dobry humor,

0:05:24.951,0:05:29.996
nawet figlarność, pomimo ciężaru jaki dźwigał,

0:05:29.996,0:05:32.950
za co go kochaliśmy.

0:05:32.950,0:05:37.902
Nie był z marmuru, był człowiekiem z krwi i kości,

0:05:37.902,0:05:41.236
synem i mężem, ojcem

0:05:41.236,0:05:44.199
i przyjacielem, dlatego tak wiele

0:05:44.199,0:05:49.153
nas nauczył, i wciąż uczy,

0:05:49.153,0:05:52.585
Nie wszystko co osiągnął było nieuniknione,

0:05:52.585,0:05:56.206
w jego wzniosłym życiu, widzimy człowieka

0:05:56.206,0:05:59.550
który zasłużył na miejsce w historii dzięki walce

0:05:59.550,0:06:05.537
i sprytowi, a także wytrwałości i wierze.

0:06:05.537,0:06:08.063
Mówi nam, co jest możliwe,

0:06:08.063,0:06:12.406
nie tylko na kartach historii, ale także

0:06:12.406,0:06:16.781
w naszym życiu.

0:06:16.781,0:06:20.532
Mandela pokazał nam moc działania

0:06:20.532,0:06:25.391
w podejmowaniu ryzyka w imię idei.

0:06:25.391,0:06:27.917
Był prawy, bo po ojcu odziedziczył

0:06:27.917,0:06:31.896
dumną niepokorność,

0:06:31.896,0:06:35.891
silne poczucie uczciwości.

0:06:35.891,0:06:39.866
Podzielał z milionami czarnych i kolorowych Południowoafrykańczyków

0:06:39.866,0:06:43.543
złość zrodzoną z tysięcy upokorzeń

0:06:43.543,0:06:49.173
zniewag, niezapamiętanych chwil

0:06:49.173,0:06:52.345
chęci walki z systemem, który zniewolił,

0:06:52.345,0:06:55.310
jak mawiał, mój lud

0:06:55.310,0:06:59.260
jak inni wielcy Afrykańskiego Kongresu Narodowego,

0:06:59.260,0:07:02.896
Zulusi i Tambosi,

0:07:02.896,0:07:08.400
[owacje]

0:07:08.400,0:07:11.366
Madiba poskromił swój gniew

0:07:11.366,0:07:14.373
kierując pragnienie walki na stworzenie

0:07:14.373,0:07:18.622
programów i strategii działań,

0:07:18.622,0:07:23.186
pozwalające mężczyznom i kobietom upomnieć się

0:07:23.186,0:07:26.709
o godność daną od Boga.

0:07:26.709,0:07:29.872
Zaakceptował również konsekwencje swoich działań,

0:07:29.872,0:07:35.290
wiedząc, że stając przeciw potężnej niesprawiedliwości

0:07:35.290,0:07:38.954
ponosi wysoką cenę.

0:07:38.954,0:07:41.708
Walczyłem przeciwko dominacji białych i dominacji

0:07:41.708,0:07:46.108
czarnych

0:07:46.108,0:07:50.536
Ceniłem ideę demokratycznego i wolnego społeczeństwa,

0:07:50.536,0:07:53.540
w którym wszyscy żyją razem w harmonii i

0:07:53.540,0:07:59.982
na równych zasadach, jest to ideał,[br]dla którego pragnę żyć

0:07:59.982,0:08:02.083
i go osiągnąć, a jeśli zajdzie potrzeba

0:08:02.083,0:08:04.374
jestem gotów za niego umrzeć.

0:08:04.374,0:08:15.401
[owacje]

0:08:15.401,0:08:17.793
Mandela nauczył nas siły działania

0:08:17.793,0:08:21.873
ale również siły idei,

0:08:21.873,0:08:25.791
znaczenia rozsądku i debaty,

0:08:25.791,0:08:30.757
potrzeby nauki od zwolenników,

0:08:30.757,0:08:33.653
jak i opozycjonistów,

0:08:33.653,0:08:37.374
rozumiał, [br]że idei nie zatrzymają więzienne mury

0:08:37.374,0:08:41.214
lub kula snajpera.

0:08:41.214,0:08:44.375
Jego proces stał się aktem oskarżenia przeciwko apartheidowi,

0:08:44.375,0:08:46.731
nie tylko dzięki jego elokwencji i zaciekłości,

0:08:46.731,0:08:51.396
ale właśnie jego prawniczego przygotowania.

0:08:51.396,0:08:55.125
Dekady spędzone w więzieniu nie tylko wyostrzyły jego argumentację,

0:08:55.125,0:08:58.582
lecz także rozsiały jego pragnienie wiedzy[br]do innych w ruchu,[br]

0:08:58.582,0:09:03.630
tak więc nauczył się języka [br]i zwyczajów swojego prześladowcy[br]

0:09:03.630,0:09:06.455
by pewnego dnia móc zakomunikować im

0:09:06.455,0:09:10.708
jak zależna od niego jest ich wolność.

0:09:10.708,0:09:18.157
[owacje]

0:09:18.157,0:09:24.666
Mandela pokazał, że działania [br]i idee nie są wystarczające[br]

0:09:24.666,0:09:26.539
i że jakkolwiek słuszne by nie były

0:09:26.539,0:09:31.568
muszą zostać objęte prawem i instytucjami

0:09:31.568,0:09:34.538
Był rozsądny, sprawdzał swoje przekonania

0:09:34.538,0:09:37.533
wobec twardej powierzchni okoliczności i historii

0:09:37.533,0:09:40.922


0:09:40.922,0:09:43.917


0:09:43.917,0:09:48.258


0:09:48.258,0:09:53.836


0:09:53.836,0:09:57.072


0:09:57.072,0:10:00.438


0:10:00.438,0:10:06.378


0:10:06.378,0:10:11.210


0:10:11.210,0:10:15.204


0:10:15.204,0:10:18.584


0:10:18.584,0:10:22.420


0:10:22.420,0:10:29.291


0:10:29.291,0:10:32.273


0:10:32.273,0:10:37.179


0:10:37.179,0:10:40.873


0:10:40.873,0:10:43.135


0:10:43.135,0:10:48.988


0:10:48.988,0:10:50.876


0:10:50.876,0:10:54.992


0:10:54.992,0:10:58.536


0:10:58.536,0:11:03.774


0:11:03.774,0:11:06.676


0:11:06.676,0:11:12.293


0:11:12.293,0:11:15.293


0:11:15.293,0:11:18.454


0:11:18.454,0:11:23.256


0:11:23.256,0:11:28.037


0:11:28.037,0:11:30.374


0:11:30.374,0:11:32.900


0:11:32.900,0:11:37.960


0:11:37.960,0:11:41.337


0:11:41.337,0:11:45.646


0:11:45.646,0:11:49.983


0:11:49.983,0:11:54.302


0:11:54.302,0:11:57.991


0:11:57.991,0:12:00.208


0:12:00.208,0:12:06.493


0:12:06.493,0:12:08.623


0:12:08.623,0:12:12.094


0:12:12.094,0:12:16.265


0:12:16.265,0:12:19.542


0:12:19.542,0:12:25.957


0:12:25.957,0:12:28.711


0:12:28.711,0:12:33.873


0:12:33.873,0:12:37.209


0:12:37.209,0:12:39.425


0:12:39.425,0:12:43.227


0:12:43.227,0:12:51.411


0:12:51.411,0:12:54.789


0:12:54.789,0:12:58.305


0:12:58.305,0:13:02.704


0:13:02.704,0:13:05.682


0:13:05.682,0:13:12.456


0:13:12.456,0:13:15.294


0:13:15.294,0:13:20.296


0:13:20.296,0:13:22.398


0:13:22.398,0:13:25.375


0:13:25.375,0:13:29.881


0:13:29.881,0:13:33.422


0:13:33.422,0:13:39.262


0:13:39.262,0:13:41.373


0:13:41.373,0:13:46.923


0:13:46.923,0:13:49.458


0:13:49.458,0:13:53.879


0:13:53.879,0:13:55.958


0:13:55.958,0:14:02.205


0:14:02.205,0:14:04.794


0:14:04.794,0:14:08.537


0:14:08.537,0:14:12.212


0:14:12.212,0:14:17.548


0:14:17.548,0:14:20.504


0:14:20.504,0:14:24.291


0:14:24.291,0:14:28.412


0:14:28.412,0:14:32.631


0:14:32.631,0:14:36.802


0:14:36.802,0:14:37.743


0:14:37.743,0:14:51.214


0:14:51.214,0:14:52.210


0:14:52.210,0:14:57.061


0:14:57.061,0:15:01.293


0:15:01.293,0:15:04.104


0:15:04.104,0:15:07.626


0:15:07.626,0:15:12.131


0:15:12.131,0:15:17.475


0:15:17.475,0:15:20.456


0:15:20.456,0:15:23.795


0:15:23.795,0:15:33.462


0:15:33.462,0:15:35.885


0:15:35.885,0:15:38.627


0:15:38.627,0:15:42.742


0:15:42.742,0:15:47.047


0:15:47.047,0:15:50.249


0:15:50.249,0:15:55.131


0:15:55.131,0:15:59.001


0:15:59.001,0:16:02.773


0:16:02.773,0:16:06.628


0:16:06.628,0:16:10.961


0:16:10.961,0:16:14.713


0:16:14.713,0:16:19.646


0:16:19.646,0:16:23.256


0:16:23.256,0:16:26.481


0:16:26.481,0:16:30.538


0:16:30.538,0:16:34.716


0:16:34.716,0:16:45.880


0:16:45.880,0:16:48.118


0:16:48.118,0:16:51.958


0:16:51.958,0:16:56.321


0:16:56.321,0:17:00.540


0:17:00.540,0:17:03.462


0:17:03.462,0:17:06.261


0:17:06.261,0:17:10.880


0:17:10.880,0:17:14.298


0:17:14.298,0:17:18.614


0:17:18.614,0:17:22.820


0:17:22.820,0:17:25.844


0:17:25.844,0:17:30.555


0:17:30.555,0:17:35.049


0:17:35.049,0:17:38.043


0:17:38.043,0:17:42.403


0:17:42.403,0:17:45.594


0:17:45.594,0:17:51.545


0:17:51.545,0:17:55.841


0:17:55.841,0:17:58.240


0:17:58.240,0:18:03.760


0:18:03.760,0:18:05.251


0:18:05.251,0:18:08.662


0:18:08.662,0:18:15.883


0:18:15.883,0:18:18.664


0:18:18.664,0:18:22.409


0:18:22.409,0:18:27.072


0:18:27.072,0:18:29.419


0:18:29.419,0:18:32.797


0:18:32.797,0:18:36.445


0:18:36.445,0:18:40.042


0:18:40.042,0:18:45.256


0:18:45.256,0:18:48.535


0:18:48.535,0:18:52.458


0:18:52.458,0:18:58.078


0:18:58.078,0:19:01.580


0:19:01.580,0:19:07.800