1
00:00:08,842 --> 00:00:13,005
(Muzika)

2
00:00:22,634 --> 00:00:25,431
(Muzika se završava)

3
00:00:26,548 --> 00:00:32,750
(Aplauz)

4
00:00:34,180 --> 00:00:38,242
Upravo ste videli
kako se svira laserska harfa.

5
00:00:38,318 --> 00:00:40,240
Zašto laserska, je jasno.

6
00:00:40,404 --> 00:00:41,554
A zašto harfa?

7
00:00:41,576 --> 00:00:44,934
Pa zato što ovi vertikalni snopovi
koje ste malopre videli

8
00:00:44,959 --> 00:00:47,991
podsećaju donekle na žice na pravoj harfi.

9
00:00:48,030 --> 00:00:50,412
Na pravoj harfi bismo okidali žice,

10
00:00:50,437 --> 00:00:53,202
a ovde prekidamo laserske snopove.

11
00:00:53,554 --> 00:00:55,897
Laserska harfa je povezana sa računarom.

12
00:00:55,943 --> 00:00:58,854
Na računaru biramo
koji će se instrument čuti,

13
00:00:58,879 --> 00:01:01,879
tako da preko laserske harfe
možemo da sviramo kontrabas,

14
00:01:01,904 --> 00:01:05,074
saksofon, violinu, bubanj,

15
00:01:05,099 --> 00:01:07,426
bilo koji drugi instrument.

16
00:01:07,881 --> 00:01:12,093
Može to da bude i neki
sintetički generisani zvuk, sempl, itd.

17
00:01:12,990 --> 00:01:16,802
Harfa je samo "okidač" nota.

18
00:01:17,154 --> 00:01:21,016
Centralni deo harfe je jedan mali računar
koji se naziva mikrokontroler,

19
00:01:21,016 --> 00:01:23,588
i može se reći, to je njegov mozak.

20
00:01:25,810 --> 00:01:28,943
Taj mikrokontroler komunicira sa računarom

21
00:01:28,959 --> 00:01:32,068
i šalje otprilike poruke u ovom formatu,
sada ću malo da karikiram:

22
00:01:32,099 --> 00:01:34,867
"Hej, ćao, ja sam laserska harfa.

23
00:01:35,056 --> 00:01:36,718
Javljam se sa kanala broj jedan.

24
00:01:36,743 --> 00:01:40,851
I, pošto je onaj ko svira
prekinuo laserski snop broj jedan,

25
00:01:40,876 --> 00:01:47,460
ti mi uključi notu C2 i pojačaj je
do 80 posto maksimalne jačine."

26
00:01:47,690 --> 00:01:51,709
Za neki drugi snop,
taj protokol bi glasio slično,

27
00:01:51,709 --> 00:01:56,612
s tim što bismo imali situaciju
da se recimo uključi nota E4

28
00:01:56,637 --> 00:01:59,699
i do 60 posto maksimalne
jačine da se čuje.

29
00:02:00,934 --> 00:02:07,365
Na računaru je potrebno imati instaliran
DAW - digital audio workstation.

30
00:02:08,842 --> 00:02:12,581
To je neki od programa
za snimanje i obradu zvuka,

31
00:02:12,607 --> 00:02:15,007
kao što su Ableton, Q-BASE i slično.

32
00:02:15,032 --> 00:02:17,240
I on treba da je u stanju, a jeste,

33
00:02:17,263 --> 00:02:20,684
da interpretira te poruke
koje je poslala laserska harfa.

34
00:02:21,183 --> 00:02:24,363
U biblioteci zvukova u tom programu

35
00:02:24,378 --> 00:02:27,165
se biraju tzv. virtuelni
muzički instrumenti,

36
00:02:27,190 --> 00:02:31,118
i to mogu biti neki od onih
koje sam malopre naveo.

37
00:02:32,221 --> 00:02:36,288
U ovom mom današnjem setapu,
ja imam ovde jednu nožnu pedalu.

38
00:02:36,935 --> 00:02:40,949
Videćete posle u nastupu,

39
00:02:41,285 --> 00:02:44,801
kada je pritisnem,
harfa će se brzo zaklopiti

40
00:02:44,801 --> 00:02:46,321
i ponovo otvoriti,

41
00:02:46,346 --> 00:02:50,799
i na taj način mogu da promenim
broj snopova koji harfa ima,

42
00:02:50,823 --> 00:02:53,932
kao i notnu banku, odnosno raspored nota.

43
00:02:55,216 --> 00:02:59,115
Taj protokol kojim harfa
komunicira sa računarom

44
00:02:59,147 --> 00:03:03,169
naziva se MIDI, to je skraćenica
od Musical Instrument Digital Interface,

45
00:03:03,186 --> 00:03:05,121
i kao što samo ime kaže,

46
00:03:05,146 --> 00:03:09,802
on služi za povezivanje
muzičkih instrumenata, opreme, računara,

47
00:03:10,360 --> 00:03:14,120
u jedan sistem, pri čemu svaki
od elemenata tog sistema

48
00:03:14,145 --> 00:03:16,832
je potrebno da podržava
MIDI specifikaciju.

49
00:03:17,848 --> 00:03:21,714
Taj MIDI protokol je moguće
progurati kroz USB kabl,

50
00:03:21,740 --> 00:03:27,060
tako da sam ja USB konekciju
koristio za spoj harfe i računara.

51
00:03:27,568 --> 00:03:30,382
E sad, kako laserska harfa
može da se realizuje?

52
00:03:30,420 --> 00:03:33,888
Neka osnovna podela je na dva tipa.

53
00:03:33,998 --> 00:03:36,529
Prvi je "framed", drugi je "frameless".

54
00:03:36,703 --> 00:03:39,140
"Framed" ili pristup sa ramom

55
00:03:39,165 --> 00:03:42,372
bi bio takav da bismo imali
jedan mehanički ram,

56
00:03:42,397 --> 00:03:46,121
pri čemu bi na gornjem delu tog rama
postojao niz senzora,

57
00:03:46,146 --> 00:03:48,450
za svaki od snopova po jedan senzor.

58
00:03:48,513 --> 00:03:51,934
U ovom drugom, "frameless"
iliti pristupu bez rama,

59
00:03:51,959 --> 00:03:55,134
koji je malo više "fancy",
koji sam ja koristio,

60
00:03:55,159 --> 00:03:57,988
imamo samo jedan senzor
koji se nalazi ovde na podu,

61
00:03:58,013 --> 00:03:59,705
i samo jedan laser.

62
00:03:59,745 --> 00:04:05,568
E sad, kako je dovoljan samo jedan senzor
i zašto je dovoljan samo jedan laser?

63
00:04:05,592 --> 00:04:09,699
Pa zato što taj laserski modul
se ispaljuje vodoravno

64
00:04:09,699 --> 00:04:14,811
i nailazi na jedno ogledalo od koga
se odbija, i tako dobijamo prvi snop.

65
00:04:16,714 --> 00:04:19,369
To ogledalo se nalazi
na osovini malog motora

66
00:04:19,387 --> 00:04:20,769
koji se naziva galvanometar,

67
00:04:20,786 --> 00:04:24,543
i galvanometar je u stanju da veoma
brzo i precizno pomera to ogledalo

68
00:04:24,543 --> 00:04:27,170
i zaustavlja u definisanom broju pozicija.

69
00:04:27,731 --> 00:04:30,622
Tako da, praktično,
pošto se to relativno brzo radi,

70
00:04:33,096 --> 00:04:35,716
taj mikrokontroler,
koji sam isprogramirao unapred,

71
00:04:35,732 --> 00:04:40,092
u svakom momentu zna
u kojoj poziciji je to ogledalo.

72
00:04:40,553 --> 00:04:43,863
I zna, ako je nastala refleksija
od ruku onog ko svira,

73
00:04:43,888 --> 00:04:48,021
tačno od kog snopa
je moglo u tom trenutku da nastane.

74
00:04:49,751 --> 00:04:52,764
Zato je dovoljan jedan senzor na podu.

75
00:04:52,881 --> 00:04:55,404
To je takozvano
multipleksiranje u vremenu.

76
00:04:55,862 --> 00:04:59,419
Od ostalih hardverskih komponenti,
tu postoje sva potrebna napajanja,

77
00:04:59,451 --> 00:05:03,296
drajverske pločice
za laser i galvanometar,

78
00:05:03,321 --> 00:05:05,615
i imamo tri potenciometra
koja su zanimljiva.

79
00:05:05,633 --> 00:05:09,426
Jedan služi da bi se razmak
između snopova međusobno kontrolisao,

80
00:05:09,451 --> 00:05:15,239
drugi da se ukupan set lasera
pomera levo-desno,

81
00:05:15,239 --> 00:05:19,782
i treći služi za podešavanje
osetljivosti harfe,

82
00:05:19,807 --> 00:05:21,869
jer nije isto da li svirate
u potpunom mraku

83
00:05:21,896 --> 00:05:24,310
ili nekom ambijentu
gde ima manje ili više svetla.

84
00:05:24,326 --> 00:05:27,029
E sad, otkud ja u svetu muzike

85
00:05:27,045 --> 00:05:29,583
i šta me je to inspirisalo
da napravim lasersku harfu?

86
00:05:30,599 --> 00:05:34,419
Odrastao sam u muzičkoj porodici,
uvek sam bio okružen gomilom instrumenata.

87
00:05:35,279 --> 00:05:38,145
Neke prve akorde na gitari
sam odsvirao sa pet-šest godina.

88
00:05:38,170 --> 00:05:40,973
Posle sam se interesovao za neke
druge muzičke instrumente,

89
00:05:40,998 --> 00:05:43,461
kao što su bas, bubanj, klavijature.

90
00:05:45,748 --> 00:05:49,200
Tu je uvek bilo nekih vinil ploča,
rokenrol, bluz, fank,

91
00:05:49,224 --> 00:05:50,398
na tome sam odrastao.

92
00:05:50,423 --> 00:05:53,137
Kako sam postajao zreliji,

93
00:05:53,162 --> 00:05:55,599
zainteresovao sam se za neke
druge muzičke žanrove,

94
00:05:55,623 --> 00:05:57,350
kao što su džez, soul,

95
00:05:57,375 --> 00:06:00,790
ali sa druge strane i za neke
modernijeg tipa,

96
00:06:00,815 --> 00:06:05,340
kao što su na primer drum 'n' bass,
house, techno, dubstep.

97
00:06:05,420 --> 00:06:07,388
I u stvari u mom nekom stvaralaštvu danas

98
00:06:07,413 --> 00:06:11,063
pokušavam da napravim fuziju
svih tih muzičkih žanrova

99
00:06:11,084 --> 00:06:14,507
i da koristim, kao što vidite,
što više instrumenata u svemu tome.

100
00:06:14,718 --> 00:06:18,882
Sa druge strane, oduvek
sam se interesovao za nauku i tehnologiju.

101
00:06:20,327 --> 00:06:24,499
Na ETF-u u Beogradu sam se zainteresovao
za programiranje i elektroniku.

102
00:06:25,037 --> 00:06:27,974
I nekako...

103
00:06:28,060 --> 00:06:31,790
pokušavao sam ta dva sveta da spojim
uz neki treći svet,

104
00:06:31,790 --> 00:06:35,986
a to je da me interesuje kako to
stvari rade ispod haube.

105
00:06:36,009 --> 00:06:41,064
I onda kada sam video koncert
Žana Mišel Žara,

106
00:06:41,089 --> 00:06:43,338
jedan od koncerata
gde on svira lasersku harfu,

107
00:06:43,362 --> 00:06:47,788
tu mi je kliknulo da bih mogao i sebi
da probam da napravim jednu verziju harfe.

108
00:06:48,460 --> 00:06:54,160
I onda sam na master studijama na ETF-u
napravio koncept realizacije,

109
00:06:54,185 --> 00:06:56,341
a na jednom od ispita
na doktorskim studijama

110
00:06:56,357 --> 00:06:59,482
sam taj projekat završio do samog kraja.

111
00:07:01,123 --> 00:07:02,419
Ono čime se trenutno bavim,

112
00:07:02,444 --> 00:07:05,029
jeste da sam programer
u jednoj softverskoj kompaniji,

113
00:07:05,054 --> 00:07:07,982
a muzika je oduvek bila
moja velika ljubav i hobi,

114
00:07:08,006 --> 00:07:10,450
međutim, takav pogled na stvari

115
00:07:11,303 --> 00:07:14,278
i dan danas, uzimam
sa velikom rezervom, fusnotom,

116
00:07:14,278 --> 00:07:17,599
voleo bih da se te stvari možda
u nekom momentu i promene.

117
00:07:18,461 --> 00:07:22,156
Tako da, svaki dan pokušavam
da na polju muzike se pomerim

118
00:07:22,181 --> 00:07:23,835
makar korak unapred,

119
00:07:23,859 --> 00:07:26,193
i tako odigram još jedan loto tiket,

120
00:07:26,203 --> 00:07:30,778
sa nadom da će me muzički bubanj
u nekom momentu obradovati sedmicom.

121
00:07:31,785 --> 00:07:34,755
Mislim da u poslednje vreme
imam sve više pogodaka.

122
00:07:36,958 --> 00:07:38,858
Ono gde sada trenutno nastupam

123
00:07:38,858 --> 00:07:43,386
jesu neka mesta gde su
agende prilično dosadne,

124
00:07:43,386 --> 00:07:45,118
neke govorancije i slično,

125
00:07:45,143 --> 00:07:49,085
gde je potrebno nekim tzv. "wow" efektom
malo razmrdati publiku.

126
00:07:49,549 --> 00:07:55,733
I tu se mogu čuti npr. Faithless, Prodigy,
ali i neka dela klasičnih kompozicija.

127
00:07:56,524 --> 00:07:59,619
Zainteresovao sam se
i za "looping" tehniku.

128
00:08:00,486 --> 00:08:04,435
U tom smislu sam nabavio "looper",

129
00:08:04,460 --> 00:08:08,547
uređaj koji je u stanju da odsvirane
sekvence ponavlja iznova i iznova.

130
00:08:08,572 --> 00:08:12,254
Tako da možete da odsvirate
nešto na basu, gitari, klavijaturama,

131
00:08:12,279 --> 00:08:16,212
i da u roku od 30 sekundi do minut
imate celu kompoziciju.

132
00:08:17,170 --> 00:08:21,149
I na poslednjem, ali nikako
najmanje važnom mestu,

133
00:08:21,599 --> 00:08:25,311
mislim da me je ovaj muzički bubanj
konačno obradovao,

134
00:08:25,311 --> 00:08:28,868
zato što smo, moj prijatelj,
Janko Dragović i ja,

135
00:08:28,893 --> 00:08:32,514
koji je inače sjajan producent,
DJ i kreativni muzičar,

136
00:08:32,514 --> 00:08:37,594
oformili bend pod nazivom "Dual Flux",
ili na srpskom "dual fluks" -

137
00:08:38,115 --> 00:08:40,559
(Smeh)

138
00:08:40,599 --> 00:08:43,703
koji je juče izbacio svoj prvi album, EP.

139
00:08:44,396 --> 00:08:48,824
I u suštini, mi pokušavamo
da napravimo neki "live act"

140
00:08:48,849 --> 00:08:53,904
koji će izgledati slično
kao što ćete uskoro da vidite.

141
00:08:54,535 --> 00:08:56,553
Ne opterećujemo se muzičkim žanrovima,

142
00:08:56,577 --> 00:08:59,044
i on je isto naslušan svakakve muzike

143
00:08:59,069 --> 00:09:02,200
i pokušavamo da napravimo
tu neku "world fusion"

144
00:09:02,225 --> 00:09:06,325
fuziju svega što nas zanima i interesuje.

145
00:09:06,350 --> 00:09:12,735
Tako da, sada će imati premijeru
jedne od tih numera sa tog albuma,

146
00:09:12,760 --> 00:09:14,333
pod nazivom "Sideliners".

147
00:09:14,599 --> 00:09:21,469
(Aplauz)

148
00:09:23,265 --> 00:09:28,640
(Muzika)

149
00:15:45,891 --> 00:15:48,229
(Muzika se završava)

150
00:15:50,112 --> 00:15:55,934
(Aplauz)