0:00:00.968,0:00:04.968
Ik vind het geweldig om jullie te spreken [br]via deze hightech methode.

0:00:06.167,0:00:08.079
Van alle mensen die ooit hebben geleefd,

0:00:08.103,0:00:09.872
zou de overgrote meerderheid

0:00:09.872,0:00:15.078
onbegrijpelijk hebben gevonden[br]wat we hier aan het doen zijn.

0:00:15.760,0:00:18.753
Want duizenden eeuwen lang,

0:00:18.777,0:00:21.712
in de donkere tijd[br]voor de wetenschappelijke revolutie

0:00:21.736,0:00:23.544
en de Verlichting,

0:00:23.568,0:00:26.454
hadden mensen lage verwachtingen -

0:00:26.454,0:00:27.761
voor hun leven,

0:00:27.761,0:00:29.576
voor het leven van hun nakomelingen.

0:00:29.600,0:00:31.442
In feite verwachtten ze

0:00:31.466,0:00:35.913
dat er nooit iets wezenlijk nieuws [br]of beters verwezenlijkt zou kunnen worden.

0:00:36.847,0:00:41.831
Dit pessimisme valt al op in de Bijbel,

0:00:41.855,0:00:46.069
in een van de weinige Bijbelse passages [br]met een genoemde auteur.

0:00:46.093,0:00:49.724
Hij heet Qohelet [br]en is een raadselachtige figuur.

0:00:50.173,0:00:54.458
Hij schreef: "Wat was, is wat zal zijn,

0:00:55.133,0:00:58.200
en wat gedaan is, [br]is wat er zal gedaan worden;

0:00:58.736,0:01:01.434
er is niets nieuws onder de zon."

0:01:02.140,0:01:06.355
Is er iets waarvan men zegt: [br]"Kijk, dit is nieuw"?

0:01:06.379,0:01:10.434
Nee, dat was al gedaan [br]in de eeuwen die voor ons kwamen.

0:01:11.427,0:01:16.299
Qohelet beschreef [br]een wereld zonder vernieuwing.

0:01:17.252,0:01:20.530
Met vernieuwing bedoel ik iets nieuws [br]in de zin van Qohelet,

0:01:20.554,0:01:23.172
niet alleen iets dat is veranderd,

0:01:23.196,0:01:26.696
maar een significante verandering [br]met blijvende gevolgen,

0:01:26.720,0:01:28.895
waarvan mensen echt zouden zeggen:

0:01:28.919,0:01:30.895
"Kijk, dit is nieuw"

0:01:30.919,0:01:33.093
en liefst ook ‘goed’.

0:01:34.061,0:01:38.918
Puur willekeurige veranderingen [br]zijn dus geen vernieuwing.

0:01:38.942,0:01:41.043
OK, Heraclitus zei wel

0:01:41.043,0:01:44.173
dat een mens geen twee keer [br]in dezelfde rivier kan stappen,

0:01:44.173,0:01:47.140
want het is niet dezelfde rivier [br]en hij is niet dezelfde man.

0:01:47.307,0:01:51.399
Maar als de rivier willekeurig verandert,

0:01:51.423,0:01:53.819
is het echt wel dezelfde rivier.

0:01:54.458,0:02:00.399
Als echter een idee in een geest [br]zich verspreidt naar andere geesten

0:02:00.423,0:02:03.204
en levens voor generaties verandert,

0:02:03.228,0:02:04.728
dan is dat vernieuwing.

0:02:05.395,0:02:08.323
Menselijk leven zonder vernieuwing

0:02:08.347,0:02:11.974
is leven zonder creativiteit, [br]zonder vooruitgang.

0:02:12.498,0:02:15.990
Het is een statische maatschappij, [br]een nulsomspel.

0:02:16.712,0:02:20.038
Dat was de levende hel [br]waarin Qohelet leefde,

0:02:20.419,0:02:23.537
zoals als iedereen, [br]tot een paar eeuwen geleden.

0:02:24.228,0:02:28.833
Het was een hel, want voor de mens

0:02:28.857,0:02:32.958
is lijden nauw gerelateerd aan stilstaan.

0:02:32.982,0:02:35.831
Omdat stilstaan meer is[br]dan alleen maar frustrerend.

0:02:36.442,0:02:38.442
Alle bronnen van lijden --

0:02:38.466,0:02:42.740
honger, pandemieën, inkomende asteroïden

0:02:42.764,0:02:46.272
en dingen als oorlog en slavernij --

0:02:46.296,0:02:48.711
kwetsen mensen alleen maar

0:02:48.711,0:02:52.631
tot we de kennis hebben gecreëerd [br]om ze te voorkomen.

0:02:52.631,0:02:56.934
Er is een verhaal in Somerset Maugham's [br]roman ‘Gekluisterde levens’

0:02:56.958,0:02:58.744
over een oude, wijze man

0:02:58.768,0:03:03.831
die de hele geschiedenis [br]van de mensheid als volgt samenvat:

0:03:04.529,0:03:06.073
"Hij werd geboren,

0:03:06.097,0:03:08.517
hij leed en hij stierf."

0:03:09.296,0:03:11.010
En het gaat verder:

0:03:11.034,0:03:15.853
"Het leven was onbeduidend [br]en de dood zonder gevolgen."

0:03:16.268,0:03:21.173
En inderdaad, de overgrote meerderheid [br]van de mensen die ooit hebben geleefd

0:03:21.197,0:03:24.977
hadden levens vol lijden [br]en slopende arbeid,

0:03:25.001,0:03:28.315
alvorens jong en in doodsangst te sterven.

0:03:29.493,0:03:33.704
En ja, in de meeste generaties

0:03:33.728,0:03:37.886
had niets enige nieuwe consequentie [br]voor de volgende generaties.

0:03:38.728,0:03:45.452
En toch probeerden de vroegere mensen [br]om hun toestand te verklaren.

0:03:46.103,0:03:50.412
En ze deden dat meestal [br]in grandioze kosmische termen.

0:03:50.794,0:03:53.601
Dat was de juiste manier, zo blijkt,

0:03:53.625,0:03:58.870
al hun waren verklaringen, [br]hun mythen, grotendeels vals.

0:03:59.834,0:04:01.987
Sommigen probeerden [br]een verklaring te vinden

0:04:01.987,0:04:05.363
voor de ontberingen [br]en monotonie van hun wereld

0:04:05.387,0:04:10.228
in termen van een eindeloze [br]kosmische strijd tussen goed en kwaad,

0:04:10.252,0:04:13.097
waarin mensen het slagveld waren -

0:04:13.637,0:04:17.858
wat netjes uitlegde waarom hun eigen [br]ervaring zo vol lijden was

0:04:17.882,0:04:20.017
en waarom er nooit vooruitgang kwam.

0:04:20.728,0:04:23.407
Maar het was niet waar.

0:04:24.212,0:04:26.379
Verbazingwekkend genoeg

0:04:26.403,0:04:29.125
was al hun conflict en lijden

0:04:29.149,0:04:34.569
alleen te wijten aan de manier [br]waarop zij met ideeën omgingen.

0:04:35.125,0:04:39.367
Ze waren tevreden [br]met dogma's en ad-hoc verhalen,

0:04:39.391,0:04:41.835
in plaats van ze te bekritiseren

0:04:41.859,0:04:48.327
en te zoeken naar een betere uitleg [br]voor de wereld en hun eigen toestand.

0:04:48.696,0:04:52.883
De twintigste-eeuwse natuurkunde [br]kwam met betere verklaringen,

0:04:52.883,0:04:55.546
maar nog steeds in termen [br]van een kosmische oorlog.

0:04:55.570,0:05:00.863
Dit keer waren de strijders [br]orde en chaos, of entropie.

0:05:00.887,0:05:06.144
Dat verhaal houdt echter [br]hoop voor de toekomst in.

0:05:06.986,0:05:08.177
Maar op een andere manier

0:05:08.201,0:05:10.993
is het nog somberder dan de oude mythen,

0:05:11.017,0:05:14.791
omdat de schurk, entropie,

0:05:14.815,0:05:18.418
voorbestemd is om de uiteindelijke [br]overwinning te behalen,

0:05:18.442,0:05:21.147
wanneer de onverbiddelijke wetten [br]van de thermodynamica

0:05:21.147,0:05:23.347
alle vernieuwing zullen stilleggen

0:05:23.347,0:05:26.480
door de zogenaamde [br]warmtedood van het universum.

0:05:26.982,0:05:31.125
Op dit moment is er een verhaal gaande [br]van een lokale strijd in die oorlog,

0:05:31.149,0:05:35.093
tussen duurzaamheid, die orde is,

0:05:35.117,0:05:38.474
en verspilling, die chaos is --

0:05:38.498,0:05:41.561
dat is de eigentijdse kijk [br]op goed en kwaad,

0:05:41.585,0:05:44.499
vaak met de bijgedachte [br]dat de mens het kwaad is

0:05:44.499,0:05:47.052
en dat we dus ook niet [br]moeten proberen te winnen.

0:05:47.650,0:05:50.848
En onlangs waren er verhalen [br]van een andere kosmische oorlog,

0:05:50.872,0:05:55.053
tussen zwaartekracht, [br]waarbij het universum instort,

0:05:55.077,0:05:58.490
en donkere energie,[br]die het uiteindelijk uit elkaar drijft.

0:05:58.514,0:05:59.720
Dit keer,

0:05:59.744,0:06:03.156
welke van die kosmische krachten ook wint,

0:06:03.180,0:06:04.330
verliezen wij.

0:06:05.157,0:06:10.137
Al die pessimistische verhalen [br]over de menselijke conditie

0:06:10.161,0:06:12.470
bevatten een kern van waarheid,

0:06:12.494,0:06:14.422
maar als profetieën

0:06:14.446,0:06:17.517
zijn ze allemaal misleidend, [br]en allemaal om dezelfde reden:

0:06:17.962,0:06:22.267
geen van hen portretteert mensen [br]als wat we werkelijk zijn.

0:06:22.688,0:06:25.100
Zoals Jacob Bronowski zei:

0:06:25.124,0:06:29.045
"De mens is geen [br]figuur in het landschap --

0:06:29.069,0:06:31.847
hij is de vormgever van het landschap."

0:06:31.871,0:06:33.022
Met andere woorden,

0:06:33.046,0:06:37.498
mensen zijn geen speelbal [br]van kosmische krachten,

0:06:37.522,0:06:40.661
wij zijn gebruikers [br]van kosmische krachten.

0:06:41.093,0:06:42.863
Ik zal er straks meer over zeggen,

0:06:42.887,0:06:47.434
maar eerst: wat voor soort [br]dingen creëren vernieuwing?

0:06:48.022,0:06:51.172
Het begin van het universum [br]deed dat zeker.

0:06:51.196,0:06:54.268
De big bang, [br]bijna 14 miljard jaar geleden,

0:06:54.292,0:06:57.680
creëerde ruimte, tijd en energie,

0:06:57.704,0:06:59.212
alle fysische dingen.

0:06:59.609,0:07:01.712
En dan, onmiddellijk erna,

0:07:01.736,0:07:05.307
wat ik het eerste tijdperk [br]van vernieuwing noem,

0:07:05.331,0:07:08.135
met het eerste atoom, de eerste ster,

0:07:08.159,0:07:09.675
het eerste zwarte gat,

0:07:09.699,0:07:11.373
het eerste sterrenstelsel.

0:07:11.833,0:07:15.000
Maar dan, op een gegeven moment,

0:07:15.024,0:07:18.283
verdween vernieuwing uit het universum.

0:07:18.307,0:07:22.442
Misschien zo vroeg al [br]als 12 of 13 miljard jaar geleden,

0:07:22.466,0:07:24.506
ontstond er tot op de dag van vandaag

0:07:24.530,0:07:29.585
nooit een nieuw soort astronomisch object.

0:07:29.609,0:07:33.990
Er was alleen [br]wat ik de grote monotonie noem.

0:07:34.807,0:07:39.545
Dus had Qohelet bij toeval nog meer gelijk

0:07:39.569,0:07:42.410
over het heelal buiten de zon

0:07:42.434,0:07:44.736
dan hij had onder de zon.

0:07:45.156,0:07:48.827
Zolang de grote monotonie duurde,

0:07:48.851,0:07:51.414
was wat er was

0:07:51.438,0:07:53.406
echt wat er zal zijn.

0:07:53.430,0:07:54.982
En er is daar niets

0:07:55.006,0:07:59.034
waarvan echt gezegd kon worden: [br]"Kijk, dit is nieuw."

0:07:59.646,0:08:01.637
Niettemin

0:08:01.661,0:08:05.828
was er op een gegeven moment [br]tijdens de grote monotonie

0:08:05.852,0:08:09.537
een gebeurtenis -- toen zonder enig effect

0:08:09.561,0:08:11.760
en zelfs miljarden jaren later nog

0:08:11.784,0:08:15.172
had het niet het minste effect [br]buiten zijn eigen planeet --

0:08:15.196,0:08:16.773
maar uiteindelijk

0:08:16.773,0:08:21.277
kon het een kosmisch gedenkwaardige[br]vernieuwing veroorzaken.

0:08:21.277,0:08:24.586
Die gebeurtenis [br]was de oorsprong van het leven:

0:08:25.102,0:08:28.204
het creëren van de eerste [br]genetische kennis,

0:08:28.228,0:08:31.085
coderen voor biologische aanpassingen,

0:08:31.109,0:08:33.109
coderen voor vernieuwing.

0:08:34.243,0:08:38.067
Het veranderde het aardoppervlak helemaal.

0:08:38.091,0:08:41.495
Genen in het DNA van eencellige organismen

0:08:41.519,0:08:43.417
zetten zuurstof vrij in de lucht,

0:08:43.441,0:08:45.299
absorbeerden CO2,

0:08:45.323,0:08:48.299
staken krijt en ijzererts in de grond,

0:08:48.323,0:08:50.991
bijna geen kubieke centimeter [br]van het oppervlak

0:08:50.991,0:08:54.371
tot op zekere diepte bleef onaangetast

0:08:54.371,0:08:56.299
door deze genen.

0:08:56.942,0:09:01.691
De aarde werd, zo niet een nieuwe plaats [br]op de kosmische schaal,

0:09:01.691,0:09:03.838
dan toch wel een zeer eigenaardige.

0:09:04.236,0:09:07.458
Een voorbeeld: buiten de aarde

0:09:07.482,0:09:11.990
zijn slechts en paar 100 verschillende[br]chemische stoffen aangetroffen.

0:09:12.411,0:09:15.866
Vermoedelijk zijn er nog wat meer [br]op levenloze plaatsen,

0:09:15.890,0:09:17.739
maar op aarde

0:09:17.763,0:09:21.294
creëerde de evolutie miljarden [br]verschillende soorten chemicaliën.

0:09:21.843,0:09:24.905
En dan de eerste planten, dieren,

0:09:24.929,0:09:29.738
en later, bij een vooroudersoort van ons,

0:09:29.762,0:09:31.595
verklarende kennis.

0:09:31.936,0:09:34.944
Voor de eerste keer in het universum, [br]voor zover wij weten.

0:09:35.413,0:09:40.601
Verklarende kennis [br]is de bepalende aanpassing van onze soort.

0:09:41.149,0:09:44.244
Ze verschilt van niet-verklarende kennis,

0:09:44.268,0:09:46.506
in DNA bijvoorbeeld,

0:09:46.530,0:09:48.306
door universeel te zijn.

0:09:48.330,0:09:52.354
Dat wil zeggen: [br]wat kan worden begrepen,

0:09:52.378,0:09:55.044
kan worden begrepen [br]door middel van verklarende kennis.

0:09:55.068,0:09:58.871
En daarenboven kan elk fysisch proces

0:09:58.895,0:10:01.776
worden geregeld door dergelijke kennis,

0:10:01.800,0:10:04.688
alleen beperkt [br]door de wetten van de fysica.

0:10:05.228,0:10:08.999
En dus begon ook verklarende kennis

0:10:09.023,0:10:11.956
het aardoppervlak te transformeren.

0:10:12.792,0:10:15.461
En binnenkort zal de Aarde

0:10:15.461,0:10:18.141
het enige bekende [br]object in het heelal zijn

0:10:18.141,0:10:23.556
dat inkomende asteroïden kan afwenden[br]in plaats van ze aan te trekken.

0:10:24.300,0:10:27.713
Qohelet werd begrijpelijkerwijs misleid

0:10:27.737,0:10:31.632
door de pijnlijke traagheid [br]van de vooruitgang in zijn tijd.

0:10:32.109,0:10:36.395
Vernieuwing in het menselijk leven [br]was nog te zeldzaam, te geleidelijk,

0:10:36.419,0:10:39.125
om opgemerkt te worden in één generatie.

0:10:39.149,0:10:41.093
In de biosfeer

0:10:41.117,0:10:44.825
was de evolutie van[br]nieuwe soorten nog langzamer.

0:10:45.140,0:10:47.688
Maar beide dingen gebeurden.

0:10:48.029,0:10:54.458
Waarom is er nu zo een grote monotonie [br]in het heelal in het algemeen

0:10:54.482,0:10:58.219
en wat liet onze planeet [br]deze trend doorbreken?

0:10:58.902,0:11:03.905
Nou, het heelal als geheel [br]is relatief eenvoudig.

0:11:04.370,0:11:06.403
Sterren zijn zo eenvoudig

0:11:06.427,0:11:09.823
dat we hun gedrag kunnen voorspellen [br]miljarden jaren in de toekomst

0:11:09.847,0:11:13.402
en kunnen uitvissen hoe ze [br]miljarden jaren geleden gevormd werden.

0:11:14.061,0:11:16.370
Waarom is het heelal eenvoudig?

0:11:16.759,0:11:22.535
Het is feitelijk omdat grote, [br]massieve, machtige dingen

0:11:22.559,0:11:26.723
mindere dingen sterk beïnvloeden, [br]en niet vice versa.

0:11:27.617,0:11:29.982
Ik noem dat de hiërarchieregel.

0:11:30.006,0:11:33.236
Bijvoorbeeld, wanneer [br]een komeet de zon treft,

0:11:33.260,0:11:35.728
doet de zon verder als vanouds,

0:11:35.752,0:11:37.950
maar de komeet verdampt.

0:11:38.657,0:11:40.514
Om dezelfde reden

0:11:40.538,0:11:47.109
worden grote dingen niet erg beïnvloed [br]door kleine delen van zichzelf,

0:11:47.133,0:11:48.910
dat wil zeggen door details.

0:11:49.609,0:11:52.672
Dat betekent dat hun algemene gedrag

0:11:52.696,0:11:53.846
simpel is.

0:11:54.165,0:11:57.561
Aangezien geen erg nieuwe [br]dingen kunnen gebeuren met zaken

0:11:57.585,0:11:59.323
die simpel blijven,

0:11:59.347,0:12:04.652
heeft de hiërarchieregel [br]door die grootschalige eenvoud

0:12:04.676,0:12:07.347
de grote monotonie veroorzaakt .

0:12:08.473,0:12:11.910
Maar de redding is

0:12:11.934,0:12:15.316
dat die hiërarchieregel geen natuurwet is.

0:12:15.918,0:12:18.831
Hij gold gewoon tot nu toe in het heelal,

0:12:18.855,0:12:20.117
behalve hier.

0:12:20.141,0:12:25.093
In onze biosfeer controleren [br]molecuulgrote objecten, genen,

0:12:25.117,0:12:28.172
enorm veel onevenredige middelen.

0:12:28.615,0:12:31.511
De eerste genen voor fotosynthese:

0:12:31.535,0:12:34.282
doordat ze hun eigen[br]proliferatie veroorzaakten

0:12:34.306,0:12:37.821
en vervolgens het oppervlak[br]van de planeet transformeerden,

0:12:37.845,0:12:42.303
schonden of keerden ze[br]de hiërarchieregel om

0:12:42.327,0:12:46.414
met een adembenemende [br]factor van 10 tot de macht 40.

0:12:47.390,0:12:51.672
Verklarende kennis [br]is in potentie veel krachtiger

0:12:51.696,0:12:53.331
door de universaliteit

0:12:53.355,0:12:55.712
en sneller gecreëerd.

0:12:56.157,0:13:00.881
Als menselijke kennis [br]een factor 10 tot de 40e heeft bereikt,

0:13:00.905,0:13:03.865
zal ze vrijwel de hele Melkweg besturen

0:13:03.889,0:13:05.817
en verder kijken.

0:13:05.841,0:13:08.268
Dus zijn mensen

0:13:08.292,0:13:11.222
en alle andere [br]makers van verklarende kennis

0:13:11.222,0:13:12.982
die eventueel daarbuiten bestaan

0:13:12.982,0:13:17.894
de ultieme oorzaken [br]van vernieuwing in het heelal.

0:13:18.343,0:13:21.002
Wij zijn de reden en het middel

0:13:21.026,0:13:27.006
door welke vernieuwing en creativiteit[br]en kennis en vooruitgang,

0:13:27.030,0:13:32.535
objectieve, grootschalige [br]fysieke effecten kunnen hebben.

0:13:33.514,0:13:36.363
Vanuit menselijk perspectief

0:13:36.387,0:13:37.977
is het enige alternatief

0:13:37.977,0:13:40.617
van die levende hel [br]van statische samenlevingen

0:13:40.617,0:13:45.204
de voortdurende creatie van nieuwe ideeën,

0:13:45.228,0:13:48.309
gedrag, nieuwe soorten objecten.

0:13:48.728,0:13:50.862
Deze robot zal snel achterhaald zijn

0:13:50.886,0:13:54.900
door nieuwe verklarende [br]kennis, vooruitgang.

0:13:56.204,0:13:59.410
Maar vanuit kosmisch perspectief

0:13:59.434,0:14:04.188
is verklarende kennis [br]de aartsvijand van de hiërarchieregel.

0:14:04.752,0:14:07.486
Ze is de vernietiger [br]van de grote monotonie.

0:14:08.379,0:14:13.545
Ze is de schepper [br]van het volgende kosmologische tijdperk,

0:14:13.569,0:14:15.085
het Anthropoceen.

0:14:15.966,0:14:19.339
Als er sprake is van een kosmische oorlog,

0:14:19.363,0:14:22.768
is het niet degene die wordt afgebeeld [br]in die pessimistische verhalen.

0:14:22.792,0:14:27.506
Het is een oorlog [br]tussen monotonie en vernieuwing,

0:14:27.530,0:14:30.962
tussen stasis en creativiteit.

0:14:31.633,0:14:33.664
En in deze oorlog

0:14:33.688,0:14:38.016
is onze kant niet voorbestemd [br]om te verliezen.

0:14:38.593,0:14:40.389
Als we ervoor kiezen

0:14:40.389,0:14:45.419
om onze unieke capaciteit te gebruiken [br]om verklarende kennis te creëren,

0:14:45.419,0:14:47.394
zouden we kunnen winnen.

0:14:48.175,0:14:49.325
Bedankt.

0:14:50.095,0:14:53.645
(Applaus)