0:00:00.991,0:00:03.317
Có hai lý do khiến tôi thức dậy mỗi ngày.

0:00:03.341,0:00:07.372
Một là, nông dân quy mô gia đình nhỏ [br]cần nhiều lương thực hơn.

0:00:07.738,0:00:12.916
Thật điên rồ khi năm 2019, nông dân [br]nuôi chúng ta lại bị đói.

0:00:13.353,0:00:18.186
Và hai, khoa học cần đa dạng [br]và toàn diện hơn.

0:00:18.679,0:00:22.101
Nếu chúng ta định giải quyết [br]các thách thức khó nhất trên hành tinh,

0:00:22.125,0:00:26.458
như lương thực không ổn định [br]cho hàng triệu người sống trong nghèo khổ,

0:00:26.482,0:00:28.101
đòi hỏi chúng ta phải chung tay.

0:00:28.680,0:00:31.260
Tôi muốn dùng công nghệ tiên tiến nhất

0:00:31.284,0:00:34.577
cùng các đội đa dạng [br]và toàn diện trên hành tinh

0:00:34.601,0:00:36.668
để giúp nông dân có nhiều lương thực hơn.

0:00:37.545,0:00:39.426
Tôi là nhà sinh học tính toán.

0:00:39.450,0:00:42.854
Tôi biết -- đó là gì và nó sẽ giúp [br]cắt đứt cơn đói ra sao?

0:00:42.878,0:00:46.124
Về cơ bản, tôi thích máy tính và sinh học

0:00:46.148,0:00:48.592
và gọi chung là một công việc.

0:00:48.616,0:00:49.699
(Cười)

0:00:49.723,0:00:51.243
Tôi không có câu chuyện

0:00:51.267,0:00:54.553
về việc mong muốn trở thành[br]nhà sinh học từ lúc còn trẻ.

0:00:54.577,0:00:58.283
Thật ra tôi đã chơi bóng rổ [br]ở trường đại học.

0:00:58.585,0:01:03.728
Và một phần trong gói hỗ trợ tài chính[br]là tôi cần công việc vừa học vừa làm.

0:01:04.300,0:01:05.840
Và một ngày nọ,

0:01:05.864,0:01:09.061
tôi lang thang tới toà nhà gần nhất[br]gần phòng ký túc của mình.

0:01:09.085,0:01:11.765
Và thật tình cờ, đây là toà nhà sinh học.

0:01:12.347,0:01:14.933
Tôi bước vào và thấy bảng tin việc làm.

0:01:15.493,0:01:17.657
Dĩ nhiên là trước khi có Internet.

0:01:18.430,0:01:20.437
Và tôi đã thấy thẻ mục lục

0:01:20.461,0:01:23.616
quảng cáo việc làm trong phòng mẫu cây.

0:01:24.601,0:01:26.602
Tôi nhanh chóng ghi lại con số,

0:01:26.626,0:01:28.331
vì có đề cập "giờ linh hoạt",

0:01:28.355,0:01:31.612
và tôi cần việc làm [br]ngoài lịch chơi bóng rổ của mình.

0:01:32.204,0:01:36.791
Tôi chạy vào thư viện để tìm hiểu [br]phòng mẫu cây là gì.

0:01:36.815,0:01:39.022
(Cười)

0:01:39.046,0:01:40.355
Và hoá ra là

0:01:40.379,0:01:44.458
phòng mẫu cây là nơi họ trữ các cây trồng [br]đã chết và khô héo.

0:01:45.379,0:01:47.093
Tôi thật may mắn khi nhận việc này.

0:01:47.117,0:01:50.323
Công việc khoa học đầu tiên của tôi

0:01:50.347,0:01:55.682
là dán cây chết vào tờ giấy [br]suốt nhiều giờ liền.

0:01:55.706,0:01:58.984
(Cười)

0:01:59.008,0:02:00.158
Thật là hấp dẫn.

0:02:00.182,0:02:03.321
Đây là cách tôi trở thành [br]nhà sinh học tính toán.

0:02:04.323,0:02:05.506
Trong lúc đó,

0:02:05.530,0:02:08.252
công nghệ gen và máy tính đang thịnh hành.

0:02:08.276,0:02:10.680
Và tôi làm nghiên cứu thạc sĩ

0:02:10.704,0:02:13.799
về việc kết hợp sinh học và máy tính.

0:02:13.823,0:02:14.988
Trong suốt thời gian đó,

0:02:15.012,0:02:16.791
tôi làm tại phòng lab Los Alamos

0:02:16.815,0:02:19.333
về sinh học lý thuyết [br]và nhóm vật lý sinh học.

0:02:19.776,0:02:23.506
Và đó là lần đầu tiên tôi biết tới[br]với siêu máy tính,

0:02:23.530,0:02:25.204
và tâm trí tôi lâng lâng.

0:02:25.840,0:02:27.879
Với sức mạnh của siêu máy tính,

0:02:27.903,0:02:32.126
cơ bản là hàng ngàn PC [br]được kết nối trên steroid,

0:02:32.150,0:02:37.623
chúng tôi có thể khám phá sự phức tạp[br]của cúm và viêm gan C.

0:02:38.134,0:02:40.465
Và trong suốt thời gian này [br]tôi thấy sức mạnh

0:02:40.489,0:02:44.609
của việc kết hợp máy tính và sinh học, [br]vì nhân loại.

0:02:44.633,0:02:47.005
Và tôi muốn đây là [br]con đường sự nghiệp của tôi.

0:02:48.030,0:02:49.807
Từ năm 1999,

0:02:49.831,0:02:52.529
tôi dành phần lớn [br]sự nghiệp khoa học của mình

0:02:52.553,0:02:54.482
trong các phòng lab công nghệ cao,

0:02:54.506,0:02:57.239
quanh quẩn thiết bị vô cùng đắt đỏ.

0:02:57.712,0:02:59.355
Nhiều người hỏi tôi

0:02:59.379,0:03:03.246
làm cách nào và tại sao tôi làm việc [br]vì nông dân ở Châu Phi.

0:03:03.804,0:03:06.106
Vì các kỹ năng máy tính của tôi,

0:03:06.130,0:03:10.669
năm 2013, một đội các nhà khoa học [br]người Đông Phi

0:03:10.693,0:03:14.782
đề nghị tôi gia nhập đội [br]để cứu lấy cây sắn.

0:03:15.766,0:03:22.736
Sắn là cây trồng có lá và rễ [br]nuôi 800 triệu người trên toàn cầu.

0:03:23.639,0:03:26.676
Và 500 triệu người ở Đông Phi.

0:03:26.994,0:03:29.001
Gần một tỷ người

0:03:29.025,0:03:31.993
phụ thuộc vào cây trồng này [br]cho lượng calories hàng ngày.

0:03:32.581,0:03:36.426
Nếu một hộ nông dân nhỏ có đủ sắn,

0:03:36.450,0:03:38.594
cô ấy có thể nuôi gia đình

0:03:38.618,0:03:42.664
và cô ấy có thể bán nó ở chợ [br]để đổi những thứ quan trọng như học phí,

0:03:42.688,0:03:44.823
chi phí y tế và tiết kiệm.

0:03:45.752,0:03:49.283
Nhưng sắn lại gặp nguy hiểm tại Châu Phi.

0:03:49.665,0:03:54.101
Bướm trắng và virus đang tàn phá sắn.

0:03:54.593,0:03:56.799
Bướm trắng là loài côn trùng nhỏ

0:03:56.823,0:03:59.641
ăn lá của hơn 600 cây trồng.

0:03:59.665,0:04:01.466
Đây là tin xấu.

0:04:01.490,0:04:02.649
Có nhiều loài

0:04:02.673,0:04:04.942
trở nên kháng thuốc trừ sâu;

0:04:04.966,0:04:09.220
và chúng truyền hàng trăm virus thực vật

0:04:09.244,0:04:11.768
gây ra bệnh sọc nâu ở sắn

0:04:11.792,0:04:13.592
và bệnh khảm sắn.

0:04:14.085,0:04:16.219
Điều này giết chết hẳn loài cây trồng.

0:04:17.038,0:04:18.855
Và nếu không có sắn,

0:04:18.879,0:04:22.878
sẽ không có lương thực hay thu nhập [br]cho hàng triệu người.

0:04:24.141,0:04:26.617
Trong chuyến đi tới Tanzania

0:04:26.641,0:04:29.379
tôi nhận ra những người phụ nữ này[br]cần sự giúp đỡ.

0:04:29.403,0:04:33.656
Những hộ nông dân quy mô nhỏ [br]tuyệt vời và mạnh mẽ,

0:04:33.680,0:04:34.948
đa phần là phụ nữ,

0:04:34.972,0:04:36.239
đang làm việc chăm chỉ.

0:04:36.744,0:04:39.180
Họ không đủ lương thực để nuôi gia đình,

0:04:39.204,0:04:40.792
và đó là khủng hoảng thật sự.

0:04:41.530,0:04:43.029
Chuyện xảy ra là

0:04:43.053,0:04:46.045
họ ra ngoài và trồng sắn khi mưa tới.

0:04:46.069,0:04:47.775
Chín tháng sau,

0:04:47.799,0:04:50.879
không có gì xảy ra, vì sâu và mầm bệnh.

0:04:50.903,0:04:53.061
Và tôi tự nghĩ,

0:04:53.085,0:04:56.283
làm cách nào mà nông dân có thể chịu đói?

0:04:56.815,0:04:59.135
Vì vậy tôi quyết định [br]dành thời gian trải nghiệm

0:04:59.159,0:05:00.839
cùng nông dân và các nhà khoa học

0:05:00.863,0:05:03.466
để tìm hiểu liệu có cách nào [br]giúp được hay không.

0:05:04.427,0:05:07.283
Tình hình trên mặt đất đúng là gây sốc.

0:05:07.307,0:05:11.577
Bướm trắng đã tàn phá những lá cây[br]mà chúng ăn để lấy protein,

0:05:11.601,0:05:15.183
và virus tàn phá rễ để ăn tinh bột.

0:05:15.592,0:05:18.037
Cả một vụ mùa đang phát triển trôi qua,

0:05:18.061,0:05:22.171
và nông dân sẽ mất thu nhập [br]và lương thực cả năm,

0:05:22.195,0:05:25.393
và gia đình sẽ phải chịu cơn đói dài.

0:05:25.942,0:05:28.022
Chuyện này có thể ngăn ngừa triệt để.

0:05:28.046,0:05:29.370
Nếu nông dân biết

0:05:29.394,0:05:32.458
trồng đa dạng các loại sắn[br]trên cánh đồng của mình,

0:05:32.482,0:05:36.807
có thể chống lại virus và mầm bệnh,

0:05:36.831,0:05:38.736
họ sẽ có nhiều lương thực hơn.

0:05:38.760,0:05:41.595
Chúng tôi có mọi công nghệ chúng tôi cần,

0:05:41.619,0:05:44.823
nhưng kiến thức và nguồn tài nguyên

0:05:44.847,0:05:47.982
không phân phối đồng đều khắp toàn cầu.

0:05:48.712,0:05:51.274
Tôi muốn đề cập cụ thể là,

0:05:51.298,0:05:53.150
công nghệ gen cũ kỹ

0:05:53.174,0:05:56.037
có nhiệm vụ khám phá sự phức tạp

0:05:56.061,0:05:59.123
liên quan sâu và mầm bệnh --

0:05:59.147,0:06:02.145
những công nghệ này không dùng cho [br]tiểu Saharan Châu Phi.

0:06:03.058,0:06:05.399
Chúng trị giá hơn một triệu đô la;

0:06:05.423,0:06:07.311
chúng cần năng lượng liên tục,

0:06:07.335,0:06:09.135
năng lực chuyên môn của con người.

0:06:09.970,0:06:12.831
Những chiếc máy này rất ít thấy[br]trên lục địa,

0:06:12.855,0:06:17.476
khiến cho các nhà khoa học đấu tranh [br]trong chiến tuyến không có lựa chọn

0:06:17.500,0:06:19.499
ngoài việc phải gửi các mẫu ra nước ngoài.

0:06:19.523,0:06:21.483
Và khi bạn gửi các mẫu ra nước ngoài,

0:06:21.507,0:06:24.133
mẫu xuống cấp, tốn rất nhiều tiền,

0:06:24.157,0:06:27.324
và cố gắng lấy dữ liệu về qua mạng yếu

0:06:27.348,0:06:28.748
gần như là không thể.

0:06:29.142,0:06:33.441
Có lúc mất sáu tháng để lấy các kết quả [br]về cho nông dân.

0:06:33.465,0:06:35.219
Vậy thì quá trễ rồi.

0:06:35.243,0:06:36.830
Mùa vụ đã qua rồi,

0:06:36.854,0:06:40.020
dẫn đến tình trạng nghèo hơn và đói hơn.

0:06:41.306,0:06:43.464
Chúng tôi biết mình có thể thay đổi được.

0:06:43.989,0:06:45.423
Năm 2017,

0:06:45.423,0:06:50.227
chúng tôi nghe về dụng cụ cầm tay,[br]giải trình tự DNA di động

0:06:50.227,0:06:52.763
gọi là Oxford Nanopore MinION.

0:06:52.763,0:06:56.936
Thiết bị này được dùng ở Tây Phi[br]để chống lại Ebola.

0:06:56.936,0:06:58.463
Chúng tôi nghĩ:

0:06:58.463,0:07:01.774
Sao chúng tôi không thể dùng nó [br]để giúp nông dân ở Đông Phi?

0:07:01.774,0:07:06.612
Chúng tôi đã làm là chúng tôi [br]bắt tay thực hiện.

0:07:06.612,0:07:09.329
Vào lúc đó, công nghệ còn rất mới,

0:07:09.329,0:07:12.877
nhiều nghi ngờ chúng tôi có thể [br]nhân rộng trên nông trại.

0:07:12.877,0:07:14.219
Khi chúng tôi tiến hành,

0:07:14.219,0:07:18.126
một trong các những cộng tác viên ở Anh

0:07:18.126,0:07:21.781
nói rằng chúng tôi chưa từng [br]làm việc đó ở Đông Phi,

0:07:21.781,0:07:23.859
tự mình làm ở nông trại.

0:07:23.859,0:07:25.925
Chúng tôi chấp nhận thử thách.

0:07:25.925,0:07:32.414
Người này thậm chí cá với chúng tôi [br]hai chai sâm banh thượng hạng

0:07:32.414,0:07:36.839
là chúng tôi không thể làm được.

0:07:36.869,0:07:38.471
Hai từ:

0:07:38.471,0:07:39.650
thanh toán.

0:07:39.650,0:07:41.845
(Cười)

0:07:41.845,0:07:46.023
(Vỗ tay)

0:07:46.023,0:07:48.959
Thanh toán đi, vì chúng tôi đã làm được.

0:07:48.959,0:07:52.266
Chúng tôi đưa phòng lab [br]phân tử công nghệ cao

0:07:52.266,0:07:55.935
cho nông dân ở Tanzania, [br]Kenya và Uganda,

0:07:55.935,0:07:58.938
và chúng tôi gọi nó là phòng lab cây.

0:07:58.938,0:08:00.162
Chúng tôi đã làm gì?

0:08:00.162,0:08:02.763
Trước tiên, chúng tôi [br]đặt tên cho đội mình --

0:08:02.763,0:08:04.956
tên là dự án hành động virus sắn.

0:08:04.956,0:08:06.344
Chúng tôi đã tạo trang web,

0:08:06.344,0:08:09.965
chúng tôi nhập sự hỗ trợ [br]từ bộ gen và cộng đồng máy tính,

0:08:09.965,0:08:12.400
và chúng tôi tới chỗ bác nông dân.

0:08:12.410,0:08:15.241
Mọi thứ chúng ta cần cho phòng lab cây

0:08:15.241,0:08:17.680
được đồng đội đưa qua đây.

0:08:17.680,0:08:21.753
Tất cả các phân tử và yêu cầu[br]tính toán cần thiết

0:08:21.753,0:08:25.426
để chẩn đoán cây bị bệnh đều ở đây.

0:08:25.426,0:08:29.163
Và thật sự là có trên sân khấu này luôn.

0:08:29.163,0:08:32.771
Chúng tôi biết chúng tôi có thể [br]lấy dữ liệu gần hơn với vấn đề,

0:08:32.771,0:08:34.408
và gần hơn với nông dân,

0:08:34.408,0:08:38.170
có thể nói cô ấy biết điều gì xảy ra [br]với cây trồng nhanh hơn.

0:08:38.170,0:08:40.070
Không chỉ nói cô ấy biết chuyện xảy ra

0:08:40.070,0:08:41.482
mà còn cho cô ấy giải pháp.

0:08:41.482,0:08:42.828
Và giải pháp là,

0:08:42.828,0:08:45.477
đốt cánh đồng và trồng đa dạng

0:08:45.477,0:08:49.944
chống lại sâu và mầm bệnh [br]có trên cánh đồng của mình.

0:08:49.944,0:08:54.172
Điều đầu tiên chúng tôi đã làm là[br]chúng tôi phải chiết xuất DNA.

0:08:54.172,0:08:57.046
Và chúng tôi dùng máy này ở đây.

0:08:57.046,0:09:00.269
Được gọi là PDQeX,

0:09:00.269,0:09:04.189
viết tắt của "Chiết xuất khá nhanh."

0:09:04.189,0:09:06.264
(Cười)

0:09:06.264,0:09:07.768
Tôi biết.

0:09:07.768,0:09:11.392
Bạn tôi, Joe rất là ngầu.

0:09:11.392,0:09:14.784
Một trong các thách thức lớn nhất[br]trong chiết xuất DNA

0:09:14.784,0:09:18.124
thường cần thiết bị rất đắt tiền,

0:09:18.124,0:09:19.553
và mất nhiều thời gian.

0:09:19.553,0:09:21.061
Nhưng với chiếc máy này,

0:09:21.061,0:09:23.842
chúng tôi có thể làm trong 20 phút,

0:09:23.842,0:09:25.110
với một phần của chi phí.

0:09:25.110,0:09:29.156
Và nó dùng hết pin của xe máy.

0:09:29.156,0:09:34.334
Từ đây, chúng tôi chiết xuất DNA [br]và chuẩn bị đưa vào thư viện,

0:09:34.334,0:09:36.127
chuẩn bị để tải vào

0:09:36.127,0:09:40.450
máy lập trình gen cầm tay di động này,

0:09:40.450,0:09:41.626
ngay tại đây,

0:09:41.626,0:09:45.391
khi chúng tôi cắm cái này [br]vào siêu máy tính mini,

0:09:45.391,0:09:47.733
được gọi là MinIT.

0:09:47.733,0:09:52.568
Tất cả được cắm vào bộ pin di động.

0:09:52.568,0:09:54.467
Chúng tôi có thể loại bỏ

0:09:54.467,0:09:56.900
yêu cầu nguồn năng lượng chủ yếu [br]và mạng Internet,

0:09:56.900,0:10:01.805
có hai nhân tố rất hạn chế [br]trong nông trại gia đình quy mô nhỏ.

0:10:01.805,0:10:05.033
Phân tích dữ liệu nhanh [br]cũng là một rắc rối.

0:10:05.033,0:10:09.383
Đây là nơi nhà sinh học tính toán [br]như tôi là cần thiết.

0:10:09.383,0:10:11.639
Tất cả việc dán cây chết,

0:10:11.639,0:10:13.222
và tất cả việc đo lường,

0:10:13.222,0:10:15.240
và tính toán

0:10:15.240,0:10:19.412
đều rất cần thiết trong thế giới thực,[br]theo cách thực tế.

0:10:19.412,0:10:22.487
Tôi có thể tạo cơ sở dữ liệu tuỳ chỉnh

0:10:22.487,0:10:27.114
và chúng tôi có thể đưa kết quả [br]cho nông dân trong ba tiếng

0:10:27.114,0:10:29.693
thay vì sáu tháng.

0:10:29.693,0:10:32.531
(Vỗ tay)

0:10:38.094,0:10:41.795
Nông dân phấn khích quá mức.

0:10:41.795,0:10:44.619
Làm sao chúng tôi biết mình đang tác động?

0:10:44.619,0:10:46.635
Chín tháng sau dự án,

0:10:46.635,0:10:49.899
Asha đi từ việc có không tấn một héc ta

0:10:49.899,0:10:51.927
tới 40 tấn một héc ta.

0:10:51.927,0:10:53.745
Cô ấy có đủ để nuôi gia đình

0:10:53.745,0:10:56.468
và cô ấy đang bán tại chợ,

0:10:56.468,0:11:00.212
và giờ cô ấy đang xây nhà [br]cho gia đình mình.

0:11:00.212,0:11:01.401
Vâng, thật tuyệt.

0:11:01.401,0:11:05.531
(Vỗ tay)

0:11:05.671,0:11:07.939
Làm sao để quy hoạch phòng lab cây trồng?

0:11:07.939,0:11:09.340
Chuyện là,

0:11:09.340,0:11:11.470
các nông dân đã được thu nhỏ ở Châu Phi.

0:11:11.470,0:11:13.377
Phụ nữ làm việc trong nhóm nông dân,

0:11:13.377,0:11:17.530
giúp Asha nghĩa là giúp [br]3000 người ở làng của cô ấy,

0:11:17.530,0:11:21.670
vì cô ấy đã chia sẻ kết quả [br]và cũng là giải pháp.

0:11:21.670,0:11:26.666
Tôi nhớ từng người nông dân mà tôi gặp.

0:11:26.666,0:11:30.254
Nỗi đau và niềm vui của họ

0:11:30.254,0:11:32.978
được khắc sâu vào ký ức tôi.

0:11:32.978,0:11:35.708
Khoa học của chúng tôi dành cho họ.

0:11:35.708,0:11:41.183
Phòng lab cây trồng là nỗ lực lớn nhất [br]để giúp họ có an toàn thực phẩm hơn.

0:11:41.183,0:11:42.990
Tôi chưa từng mơ

0:11:42.990,0:11:45.964
ngành khoa học tốt nhất [br]tôi từng thực hiện trong đời

0:11:45.964,0:11:49.457
sẽ chiếm ưu thế ở Đông Phi,

0:11:49.481,0:11:51.847
với các thiết bị công nghệ gen tốt nhất.

0:11:52.312,0:11:54.764
Nhưng đồng đội của chúng tôi đã mơ

0:11:54.788,0:11:59.058
chúng tôi tìm đáp án cho nông dân [br]trong ba tiếng so với sáu tháng,

0:11:59.082,0:12:00.518
và chúng tôi đã làm được.

0:12:00.542,0:12:04.650
Vì đó là sức mạnh của sự đa dạng [br]và toàn diện trong khoa học.

0:12:05.156,0:12:06.307
Cảm ơn.

0:12:06.331,0:12:09.482
(Vỗ tay)

0:12:09.506,0:12:13.589
(Chúc mừng)