[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:03.68,0:00:07.17,Default,,0000,0000,0000,,Merhabalar, ben Chris Anderson. \NTED Interview'a hoş geldiniz. Dialogue: 0,0:00:07.19,0:00:10.82,Default,,0000,0000,0000,,4. sezonda olağanüstü konuklarla \Nbir araya geliyoruz Dialogue: 0,0:00:10.85,0:00:14.32,Default,,0000,0000,0000,,ancak bunun için bugünkü bölümü \Nbeklemek de istemiyorum Dialogue: 0,0:00:14.34,0:00:17.26,Default,,0000,0000,0000,,çünkü şu an bir pandeminin \Ntam ortasındayız Dialogue: 0,0:00:17.29,0:00:20.64,Default,,0000,0000,0000,,ve gerçekten konuşmak \Nistediğim bir konuğumuz var. Dialogue: 0,0:00:21.51,0:00:23.59,Default,,0000,0000,0000,,Adam Kucharski, Dialogue: 0,0:00:23.59,0:00:26.19,Default,,0000,0000,0000,,enfeksiyon hastalıkları üzerine çalışan \Nve pandeminin Dialogue: 0,0:00:26.19,0:00:29.47,Default,,0000,0000,0000,,matematiksel modellemesi \Nüzerine yoğunlaşan bir bilim insanı. Dialogue: 0,0:00:29.99,0:00:31.32,Default,,0000,0000,0000,,Londra Hijyen ve Tropikal Dialogue: 0,0:00:31.34,0:00:33.31,Default,,0000,0000,0000,,Tıp Üniversitesi'nde\Ndoçent doktor Dialogue: 0,0:00:33.31,0:00:35.27,Default,,0000,0000,0000,,ve aynı zamanda \Nkendisi bir TED Fellow. Dialogue: 0,0:00:35.29,0:00:37.39,Default,,0000,0000,0000,,(Müzik) Dialogue: 0,0:00:37.42,0:00:39.96,Default,,0000,0000,0000,,(TED Talk) Adam Kucharski: Peki, \Nsalgın karşısında Dialogue: 0,0:00:39.96,0:00:41.60,Default,,0000,0000,0000,,aslında nasıl bir tavır almalıyız? Dialogue: 0,0:00:41.62,0:00:44.79,Default,,0000,0000,0000,,İletişim, yakın fiziksel temaslar? Dialogue: 0,0:00:45.28,0:00:47.66,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bu salgının nasıl bulaşacagını Dialogue: 0,0:00:47.66,0:00:49.45,Default,,0000,0000,0000,,öngörmek istiyorsak bunun öncesinde Dialogue: 0,0:00:49.45,0:00:51.58,Default,,0000,0000,0000,,ne tür bilgiler toplamalıyız? Dialogue: 0,0:00:52.27,0:00:55.64,Default,,0000,0000,0000,,Bunların cevabı için, ekibimiz bir \Nmatematiksel model dizayn etti ... Dialogue: 0,0:00:56.45,0:00:59.33,Default,,0000,0000,0000,,Chris Anderson: Bu pandeminin, \Nteknik anlamda COVID-19, Dialogue: 0,0:00:59.36,0:01:01.78,Default,,0000,0000,0000,,günlük dilde korona virüsü \Nolarak da biliniyor, Dialogue: 0,0:01:01.81,0:01:04.76,Default,,0000,0000,0000,,üstesinden gelmeyi amaçladığımızda Dialogue: 0,0:01:04.78,0:01:07.68,Default,,0000,0000,0000,,onun düşünme tarzını inanılmaz \Nbir biçimde yardımcı buldum. Dialogue: 0,0:01:07.70,0:01:10.05,Default,,0000,0000,0000,,Sizinle birlikte öğrenmek için \Ncan atıyorum. Dialogue: 0,0:01:10.47,0:01:12.65,Default,,0000,0000,0000,,Bu soru için birçok farklı \Nönerilerde bulunan Dialogue: 0,0:01:12.65,0:01:14.93,Default,,0000,0000,0000,,Twitter'dakilere de \Nözellikle teşekkür ediyorum. Dialogue: 0,0:01:14.93,0:01:18.02,Default,,0000,0000,0000,,Biliyorum ki bu konu \Nşu an herkesin aklında. Dialogue: 0,0:01:18.05,0:01:19.100,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca bugünkü bölümün bizlere Dialogue: 0,0:01:20.02,0:01:22.35,Default,,0000,0000,0000,,bu pandeminin nasıl \Ngözler önüne serildiğini Dialogue: 0,0:01:22.37,0:01:26.08,Default,,0000,0000,0000,,en ince ayrıntılarına kadar \Nvermesini umut ediyorum. Dialogue: 0,0:01:26.11,0:01:27.85,Default,,0000,0000,0000,,Nelerle karşılaşabiliriz Dialogue: 0,0:01:27.87,0:01:30.50,Default,,0000,0000,0000,,ve toplu olarak bu pandemi \Niçin neler yapabiliriz. Dialogue: 0,0:01:31.21,0:01:32.40,Default,,0000,0000,0000,,Hadi başlayalim. Dialogue: 0,0:01:32.43,0:01:33.58,Default,,0000,0000,0000,,(Müzik) Dialogue: 0,0:01:37.78,0:01:39.79,Default,,0000,0000,0000,,Adam, TED Interview'a hoş geldin. Dialogue: 0,0:01:39.82,0:01:41.50,Default,,0000,0000,0000,,Adam Kucharski: Tesekkür ederim. Dialogue: 0,0:01:41.52,0:01:44.55,Default,,0000,0000,0000,,CA: Hadi birkaç temel öğeyle başlayalım. Dialogue: 0,0:01:44.86,0:01:48.34,Default,,0000,0000,0000,,Şu geçtiğimiz birkaç hafta içinde, \Nbelki daha bile az, Dialogue: 0,0:01:48.36,0:01:51.31,Default,,0000,0000,0000,,şüpheci insanların karşılığı Dialogue: 0,0:01:51.33,0:01:53.93,Default,,0000,0000,0000,,"Hadi ama, çok da büyütülecek \Nbir şey değil, Dialogue: 0,0:01:53.95,0:01:56.49,Default,,0000,0000,0000,,vaka sayısı çok da yüksek değil. Dialogue: 0,0:01:56.51,0:01:58.90,Default,,0000,0000,0000,,Grip ile karşılaştır, \Ndiğer şeylerle karşılaştır. Dialogue: 0,0:01:58.93,0:02:01.01,Default,,0000,0000,0000,,Dünya'da daha büyük problemler var. Dialogue: 0,0:02:01.04,0:02:04.38,Default,,0000,0000,0000,,Bunun üzerine neden bu kadar \Ntelaş ediyoruz?" şeklinde oldu. Dialogue: 0,0:02:04.85,0:02:08.48,Default,,0000,0000,0000,,Zannediyorum ki bu yaygaranın \Ncevabı da matematik ile alakalı. Dialogue: 0,0:02:08.50,0:02:12.48,Default,,0000,0000,0000,,Katsal büyümenin matematiğini \Nkonuşuyoruz aslında, Dialogue: 0,0:02:12.50,0:02:13.87,Default,,0000,0000,0000,,değil mi? Dialogue: 0,0:02:13.90,0:02:15.04,Default,,0000,0000,0000,,AK: Kesinlikle. Dialogue: 0,0:02:15.07,0:02:19.90,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca en basit şeylerin bulaşımı \Nve yayılma seviyesini anlayabilecegimiz Dialogue: 0,0:02:19.93,0:02:22.36,Default,,0000,0000,0000,,bir sayı var ortada. Dialogue: 0,0:02:22.86,0:02:24.66,Default,,0000,0000,0000,,Bu sayıya da çoğalma sayısı diyoruz Dialogue: 0,0:02:24.68,0:02:26.57,Default,,0000,0000,0000,,ve kavramsal olarak, her bir vaka için, Dialogue: 0,0:02:26.57,0:02:27.87,Default,,0000,0000,0000,,ortalama başka kaç kişiye Dialogue: 0,0:02:27.90,0:02:29.59,Default,,0000,0000,0000,,bulaştığını gösteriyor. Dialogue: 0,0:02:29.61,0:02:32.16,Default,,0000,0000,0000,,Bu da sana bu virüsün \Nnasıl yükseldiğinin algısını, Dialogue: 0,0:02:32.16,0:02:34.65,Default,,0000,0000,0000,,bu büyümenin nasıl \Ngörüneceğinin bilgisini veriyor. Dialogue: 0,0:02:34.67,0:02:37.88,Default,,0000,0000,0000,,Korona virüsü için, şu an birçok \Nbaşka ülkelerde de görüyoruz, Dialogue: 0,0:02:37.90,0:02:41.35,Default,,0000,0000,0000,,her bir insan ortalama olarak \Niki veya üç insana bulaştırıyor. Dialogue: 0,0:02:42.52,0:02:44.13,Default,,0000,0000,0000,,CA: O zaman bununla ilgili olarak Dialogue: 0,0:02:44.15,0:02:48.38,Default,,0000,0000,0000,,anlamamız gereken ilk şey, \Nbir üzerindeki herhangi bir rakam Dialogue: 0,0:02:48.40,0:02:50.77,Default,,0000,0000,0000,,bu virüsün çoğalacağı anlamına geliyor. Dialogue: 0,0:02:50.79,0:02:54.88,Default,,0000,0000,0000,,Birin altındaki herhangi bir rakam da \Nazalacağı anlamına gelir. Dialogue: 0,0:02:55.51,0:02:57.84,Default,,0000,0000,0000,,AK: Kesinlikle -- eğer bu sayı \Nbirin üstündeyse, Dialogue: 0,0:02:57.84,0:02:59.79,Default,,0000,0000,0000,,o zaman her bir virüs bulaşan insan grubu Dialogue: 0,0:02:59.79,0:03:02.63,Default,,0000,0000,0000,,bir öncekine göre daha fazla \Nbulaşmaya yol açacak demektir. Dialogue: 0,0:03:02.65,0:03:04.58,Default,,0000,0000,0000,,Üssel efekti de göreceğiz, Dialogue: 0,0:03:04.61,0:03:08.17,Default,,0000,0000,0000,,öyleyse eğer bu sayı ikiyse, her bulaşma \Ndevrinde bu sayı ikiye katlanacak Dialogue: 0,0:03:08.17,0:03:09.80,Default,,0000,0000,0000,,ve eğer birin altındaysa, Dialogue: 0,0:03:09.80,0:03:12.23,Default,,0000,0000,0000,,o zaman ortalama olarak \Ninişe geçtiğini göreceğiz. Dialogue: 0,0:03:12.60,0:03:14.44,Default,,0000,0000,0000,,CA: O zaman bu sayı iki veya üstüyse, Dialogue: 0,0:03:14.44,0:03:17.51,Default,,0000,0000,0000,,sanırım buradaki herkes \Nbelki de şu satranç tahtası Dialogue: 0,0:03:17.54,0:03:19.78,Default,,0000,0000,0000,,ve pirinç taneleriyle \Nünlü hikayeye aşinadır. Dialogue: 0,0:03:19.80,0:03:24.32,Default,,0000,0000,0000,,Eğer satranç tahtasındaki her kare için \Npirinç tanesi sayısını ikiye katlarsan, Dialogue: 0,0:03:24.34,0:03:27.71,Default,,0000,0000,0000,,ilk 10 veya 15 kare için pek de \Nbir şey olduğu söylenemez, Dialogue: 0,0:03:27.74,0:03:30.100,Default,,0000,0000,0000,,ancak bu süre zarfında 64. kareye \Ngeldiğinde bir anda bu dünyadaki Dialogue: 0,0:03:30.100,0:03:33.83,Default,,0000,0000,0000,,her bir insan için tonlarca \Npirincin olduğunu fark edersin. Dialogue: 0,0:03:33.85,0:03:34.90,Default,,0000,0000,0000,,(Gülüşmeler) Dialogue: 0,0:03:34.93,0:03:38.01,Default,,0000,0000,0000,,Katsal büyüme gerçekten de \Ninanılmaz bir şey. Dialogue: 0,0:03:38.03,0:03:39.58,Default,,0000,0000,0000,,Küçük sayılar şu an için Dialogue: 0,0:03:39.58,0:03:42.03,Default,,0000,0000,0000,,pek de ilgilenmen gereken şeyler \Ndeğil aslında -- Dialogue: 0,0:03:42.06,0:03:45.40,Default,,0000,0000,0000,,Nelerle karşılaşabileceğinin \Nmodelleriyle ilgilenmelisin. Dialogue: 0,0:03:45.98,0:03:47.13,Default,,0000,0000,0000,,AK: Kesinlikle. Dialogue: 0,0:03:47.16,0:03:49.51,Default,,0000,0000,0000,,Açıkçası, katsal büyümeye devam edersen, Dialogue: 0,0:03:49.51,0:03:50.83,Default,,0000,0000,0000,,bazen bu oldukça yüksek, Dialogue: 0,0:03:50.83,0:03:53.43,Default,,0000,0000,0000,,belki de mantıksızca \Nyüksek sayılar elde edebilirsin. Dialogue: 0,0:03:53.43,0:03:56.13,Default,,0000,0000,0000,,Ancak bir zaman çerçevesinde\Nbaktığımızda, mesela bir ay, Dialogue: 0,0:03:56.13,0:03:57.38,Default,,0000,0000,0000,,eğer çoğalma sayısı üçse, Dialogue: 0,0:03:57.40,0:03:59.94,Default,,0000,0000,0000,,her bir insan ortalama olarak \Nüç kişiye bulaştırıyor. Dialogue: 0,0:03:59.94,0:04:02.90,Default,,0000,0000,0000,,Bu bulaşma dönüşümü arasındaki \Nboşluk yaklaşık olarak beş gün. Dialogue: 0,0:04:02.93,0:04:05.26,Default,,0000,0000,0000,,Şu an bir tane vakan \Nolduğunu düşünecek olursak, Dialogue: 0,0:04:05.26,0:04:09.39,Default,,0000,0000,0000,,bu da bir anlamda bir ay içinde \Naltı tane beş-günlük aşama demektir. Dialogue: 0,0:04:09.41,0:04:10.78,Default,,0000,0000,0000,,O zaman bu ayın sonunda, Dialogue: 0,0:04:10.80,0:04:13.38,Default,,0000,0000,0000,,yalnızca bir kişi sanırım 729 tane Dialogue: 0,0:04:13.38,0:04:15.71,Default,,0000,0000,0000,,vaka üretmiş demektir. Dialogue: 0,0:04:15.74,0:04:17.29,Default,,0000,0000,0000,,Öyleyse bir ayda bile Dialogue: 0,0:04:17.32,0:04:19.58,Default,,0000,0000,0000,,eğer kontrol edilmezse\Nyalnızca ölçüsü bile Dialogue: 0,0:04:19.60,0:04:21.14,Default,,0000,0000,0000,,hızla yükselebilir demektir. Dialogue: 0,0:04:22.24,0:04:23.40,Default,,0000,0000,0000,,CA: Kesinlikle, Dialogue: 0,0:04:23.42,0:04:26.30,Default,,0000,0000,0000,,şu anda baktığın bu sayıların Dialogue: 0,0:04:26.30,0:04:28.87,Default,,0000,0000,0000,,virüsün ülkeye girişinin Dialogue: 0,0:04:28.87,0:04:30.99,Default,,0000,0000,0000,,ilk aşamalarında ortaya çıktığı görülüyor. Dialogue: 0,0:04:31.47,0:04:35.03,Default,,0000,0000,0000,,Sana çoğalma sayısının daha \Naçık bir biçimde anlaşılmasını Dialogue: 0,0:04:35.03,0:04:38.03,Default,,0000,0000,0000,,sağlayacak bir model verildi \Nçünkü bana kalırsa Dialogue: 0,0:04:38.05,0:04:41.82,Default,,0000,0000,0000,,bu neredeyse bu virüsü \Nnasıl anladığımızın, buna nasıl Dialogue: 0,0:04:41.84,0:04:46.11,Default,,0000,0000,0000,,tepki gösterdiğimizin ve bundan ne kadar \Nkorkmamız gerektiğinin özü aslında. Dialogue: 0,0:04:46.46,0:04:48.01,Default,,0000,0000,0000,,Senin düşüncene göre, Dialogue: 0,0:04:48.03,0:04:52.13,Default,,0000,0000,0000,,bunu DOTS adı verilen\Ndört bileşene ayırıyorsun: Dialogue: 0,0:04:52.13,0:04:54.36,Default,,0000,0000,0000,,süre, Dialogue: 0,0:04:54.38,0:04:57.03,Default,,0000,0000,0000,,olanaklar, Dialogue: 0,0:04:57.05,0:04:59.07,Default,,0000,0000,0000,,yayılma olasılığı Dialogue: 0,0:04:59.09,0:05:00.29,Default,,0000,0000,0000,,ve duyarlılık. Dialogue: 0,0:05:00.32,0:05:02.42,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca bence bunların her birini açıklaman Dialogue: 0,0:05:02.45,0:05:04.30,Default,,0000,0000,0000,,bence oldukça yararlı olur Adam, Dialogue: 0,0:05:04.32,0:05:07.91,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bu verdiğimiz dört bileşenin \Ngerçek çoğalma sayısıyla ilişkili olduğu Dialogue: 0,0:05:07.91,0:05:11.52,Default,,0000,0000,0000,,oldukça basit bir denklem. Dialogue: 0,0:05:11.54,0:05:13.15,Default,,0000,0000,0000,,O zaman sırayla konuşalım. Dialogue: 0,0:05:13.18,0:05:14.66,Default,,0000,0000,0000,,Süre. Ne demek bu? Dialogue: 0,0:05:14.69,0:05:18.36,Default,,0000,0000,0000,,AK: Süre bir insanın ne kadar \Nsüre içinde bulaşıcı olduğunu ölçer. Dialogue: 0,0:05:18.74,0:05:20.78,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, sezgisel olarak, eğer bir insan Dialogue: 0,0:05:20.78,0:05:23.78,Default,,0000,0000,0000,,uzunca bir sure zarfında \Nbulaşıcı durumdaysa, Dialogue: 0,0:05:23.78,0:05:25.97,Default,,0000,0000,0000,,mesela bir kişiden \Niki kat daha uzun bir süre, Dialogue: 0,0:05:25.99,0:05:28.13,Default,,0000,0000,0000,,o zaman bu durum, \Nbulaşıcıların bu hastalığı Dialogue: 0,0:05:28.13,0:05:30.55,Default,,0000,0000,0000,,iki katı süre boyunca \Nbulaştırdığı anlamına gelir. Dialogue: 0,0:05:30.98,0:05:35.82,Default,,0000,0000,0000,,CA: Grip veya diğer patojenlerle \Nkarşılaştırdığımızda Dialogue: 0,0:05:35.84,0:05:39.90,Default,,0000,0000,0000,,bu virüsün süresi nedir? Dialogue: 0,0:05:40.29,0:05:43.68,Default,,0000,0000,0000,,AK: Aslına bakacak olursan bu biraz \Nda insanlar bulaşıcı olduklarında Dialogue: 0,0:05:43.68,0:05:44.59,Default,,0000,0000,0000,,ne olduğuna bağlı. Dialogue: 0,0:05:44.59,0:05:47.46,Default,,0000,0000,0000,,eğer çabucak izole edilmişlerse\Nbu durum süreyi kısaltır Dialogue: 0,0:05:47.48,0:05:51.41,Default,,0000,0000,0000,,ancak şu an karşımızda insanların daha\Nhastanelerde izole bile edilmeden Dialogue: 0,0:05:51.41,0:05:54.09,Default,,0000,0000,0000,,etkili bir biçimde bulaşıcı \Nolmaları gibi bir süre var. Dialogue: 0,0:05:54.84,0:05:58.74,Default,,0000,0000,0000,,CA: Ayrıca bu kişiler o hafta \Nsüresince hiçbir semptomları Dialogue: 0,0:05:58.76,0:06:00.96,Default,,0000,0000,0000,,göstermemiş bile olabilirler, değil mi? Dialogue: 0,0:06:01.40,0:06:05.22,Default,,0000,0000,0000,,O zaman birisi bu virüse yakalandığında \Nbunun bir kuluçka dönemi var. Dialogue: 0,0:06:05.68,0:06:08.57,Default,,0000,0000,0000,,Bu kuluçka dönemi içerisinde insanların Dialogue: 0,0:06:08.59,0:06:11.14,Default,,0000,0000,0000,,bulaşıcı olmaya basladığı \Nve hatta belki de Dialogue: 0,0:06:11.14,0:06:14.48,Default,,0000,0000,0000,,semptomlarını göstermeye başladıkları \Nçok da açık olmayan bir süre var Dialogue: 0,0:06:14.48,0:06:17.42,Default,,0000,0000,0000,,ve bu tarihlerin\Nnasıl sıralandığı belli değil. Dialogue: 0,0:06:17.45,0:06:18.60,Default,,0000,0000,0000,,Doğru mu? Dialogue: 0,0:06:18.62,0:06:21.01,Default,,0000,0000,0000,,AK: Hayır, daha fazla \Nbilgi elde etmeye başladık. Dialogue: 0,0:06:21.01,0:06:24.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu bilgilerden aldığımız \Nbazı verilere göre Dialogue: 0,0:06:24.80,0:06:29.58,Default,,0000,0000,0000,,bazı insanlar bir bulaşıcı \Nevresinden diğerine geçerken Dialogue: 0,0:06:29.58,0:06:31.89,Default,,0000,0000,0000,,bir gecikme yaşayabiliyorlar. Dialogue: 0,0:06:32.35,0:06:34.62,Default,,0000,0000,0000,,Bu gecikme de yaklaşık \Nbeş gün gibi görünüyor. Dialogue: 0,0:06:35.19,0:06:37.84,Default,,0000,0000,0000,,Kuluçka süresi ve semptomların \Ngörülme süresi de Dialogue: 0,0:06:37.86,0:06:39.48,Default,,0000,0000,0000,,yaklaşık olarak beş gün. Dialogue: 0,0:06:39.48,0:06:42.72,Default,,0000,0000,0000,,Öyleyse düşün ki birçok insan, \Nsemptomatik oldukları bu süre içinde Dialogue: 0,0:06:42.72,0:06:44.96,Default,,0000,0000,0000,,yalnızca hastalığı \Nbaşkalarına bulaştırıyorlar. Dialogue: 0,0:06:44.96,0:06:46.61,Default,,0000,0000,0000,,Kuluçka süresi ve biraz da Dialogue: 0,0:06:46.61,0:06:48.93,Default,,0000,0000,0000,,başka insanlara bulaştırma \Ngibi süreler de var. Dialogue: 0,0:06:48.93,0:06:52.29,Default,,0000,0000,0000,,Aslında gerçek şu ki bu değerler \Nbirbirleriyle yakınlık gösteriyorlar. Dialogue: 0,0:06:52.29,0:06:54.47,Default,,0000,0000,0000,,Varsayalım ki bazı insanlar \Nya başlangıcında Dialogue: 0,0:06:54.47,0:06:57.81,Default,,0000,0000,0000,,ya da daha açıkça semptomları göstermeden \Nönce bulaşıcı durumdalar. Dialogue: 0,0:06:58.40,0:07:01.88,Default,,0000,0000,0000,,CA: Öyleyse bu ortalama \Nolarak insanların başkalarına Dialogue: 0,0:07:01.90,0:07:04.29,Default,,0000,0000,0000,,daha bu hastalığın semptomlarını Dialogue: 0,0:07:04.29,0:07:06.91,Default,,0000,0000,0000,,göstermeden önce\Nbulaştırdıkları anlamına geliyor. Dialogue: 0,0:07:07.40,0:07:08.57,Default,,0000,0000,0000,,AK: Olanak dahilinde. Dialogue: 0,0:07:08.59,0:07:11.59,Default,,0000,0000,0000,,Açıkçası bunlar erken veriler \Nancak bence makul sayıda insanın Dialogue: 0,0:07:11.59,0:07:13.90,Default,,0000,0000,0000,,erken ve açık semptomlar \Ngösterdiği ya da hatta Dialogue: 0,0:07:13.90,0:07:17.41,Default,,0000,0000,0000,,daha karakteristik olarak ateş \Nve öksürük gibi semptomlar göstermediğini Dialogue: 0,0:07:17.41,0:07:19.42,Default,,0000,0000,0000,,fakat kendilerini iyi hissetmedikleri gibi Dialogue: 0,0:07:19.43,0:07:20.66,Default,,0000,0000,0000,,bir de bu süre zarfında Dialogue: 0,0:07:20.66,0:07:23.20,Default,,0000,0000,0000,,virüsü bulaştırdıkları şeklinde \Ngüçlü kanıtlar var. Dialogue: 0,0:07:23.62,0:07:28.34,Default,,0000,0000,0000,,CA: Peki bu özellikler virüsü gripten \Ndaha farklı hale mi getiriyor? Dialogue: 0,0:07:29.42,0:07:32.02,Default,,0000,0000,0000,,AK: Aslında bu bakımdan griple \Nbenzer özellikleri var. Dialogue: 0,0:07:32.04,0:07:34.54,Default,,0000,0000,0000,,Pandemik gribin kontrolünün zor olmasının Dialogue: 0,0:07:34.54,0:07:37.10,Default,,0000,0000,0000,,ve bir tehdit gibi korkulmasının sebebi Dialogue: 0,0:07:37.10,0:07:40.74,Default,,0000,0000,0000,,insanların ciddi anlamda hastalanmadan \Nönce çok fazla bulaşıyor olması. Dialogue: 0,0:07:40.76,0:07:44.15,Default,,0000,0000,0000,,Bu da demek oluyor ki \Nvakalar belirleninceye kadar Dialogue: 0,0:07:44.17,0:07:47.25,Default,,0000,0000,0000,,aslında birçok insana halihazırda \Nbulaşmış anlamına geliyor. Dialogue: 0,0:07:47.25,0:07:49.55,Default,,0000,0000,0000,,CA: Evet, o zaman bu da \Nbu virüsün düzenbazlığı. Dialogue: 0,0:07:49.55,0:07:54.50,Default,,0000,0000,0000,,Peki neden bu virüsle ilgili bir şeyler \Nyapmak bu kadar zor? Dialogue: 0,0:07:54.52,0:07:56.39,Default,,0000,0000,0000,,Bizden hep bir adım önde Dialogue: 0,0:07:56.41,0:07:59.77,Default,,0000,0000,0000,,ve insanların nasıl hissettiklerine \Nveya ne yapıyor olduklarına Dialogue: 0,0:07:59.77,0:08:01.41,Default,,0000,0000,0000,,her zaman dikkatini veremezsin. Dialogue: 0,0:08:01.43,0:08:03.73,Default,,0000,0000,0000,,Yani demek istediğim,\Nbu arada bu nasıl oluyor? Dialogue: 0,0:08:03.73,0:08:05.32,Default,,0000,0000,0000,,Nasıl oluyor da bir insan Dialogue: 0,0:08:05.35,0:08:08.79,Default,,0000,0000,0000,,bir başkasına semptomlarını\Ngöstermediği halde bulaştırabiliyor, Dialogue: 0,0:08:08.79,0:08:12.09,Default,,0000,0000,0000,,çünkü genellikle \Ndamlacıkların havaya karıştığını Dialogue: 0,0:08:12.09,0:08:14.90,Default,,0000,0000,0000,,ve bir başkasının da \Nonu solumasıyla aldığını düşünürüz, Dialogue: 0,0:08:14.92,0:08:16.55,Default,,0000,0000,0000,,bu şekilde bulaşma oluyor. Dialogue: 0,0:08:16.57,0:08:20.76,Default,,0000,0000,0000,,Bulaşma semptomlarının \Nöncesinde aslında neler oluyor? Dialogue: 0,0:08:21.95,0:08:24.34,Default,,0000,0000,0000,,AK: Aslında bu virüsle gördüğümüz \Nbulaşma seviyesi Dialogue: 0,0:08:24.34,0:08:27.11,Default,,0000,0000,0000,,gerçekte gördüğümüz gibi değil, \Nörneğin kızamık hastalığı, Dialogue: 0,0:08:27.11,0:08:30.31,Default,,0000,0000,0000,,birisi hapşırdığında bir sürü virüs \Nsalınıyor ve potansiyel olarak Dialogue: 0,0:08:30.31,0:08:32.44,Default,,0000,0000,0000,,duyarlı olanlar \Nbu virüse maruz kalabiliyor. Dialogue: 0,0:08:32.44,0:08:34.16,Default,,0000,0000,0000,,Potansiyel olarak, Dialogue: 0,0:08:34.18,0:08:36.75,Default,,0000,0000,0000,,biri hafif semptomlar göstermenin\Nbaşında olsa bile Dialogue: 0,0:08:36.75,0:08:37.83,Default,,0000,0000,0000,,küçük bir öksürük bile Dialogue: 0,0:08:37.83,0:08:39.72,Default,,0000,0000,0000,,virüsün dışarı çıkması için yeterli, Dialogue: 0,0:08:39.74,0:08:41.19,Default,,0000,0000,0000,,özellikle yakın toplanmalarda Dialogue: 0,0:08:41.19,0:08:42.48,Default,,0000,0000,0000,,yaptığımız şey, Dialogue: 0,0:08:42.50,0:08:44.52,Default,,0000,0000,0000,,mesela kalabalık gruplarla yemek yemek, Dialogue: 0,0:08:44.54,0:08:45.87,Default,,0000,0000,0000,,bu tür yerlerde olabiliyor, Dialogue: 0,0:08:45.90,0:08:47.78,Default,,0000,0000,0000,,bir dağ evi örneği vardı, Dialogue: 0,0:08:47.81,0:08:50.24,Default,,0000,0000,0000,,bu durumlarda bile,\Nhafif hasta olanlar olabilir Dialogue: 0,0:08:50.24,0:08:53.54,Default,,0000,0000,0000,,ama virüs ortaya çıkıp diğerlerini\Nkendine maruz bırakabiliyor, Dialogue: 0,0:08:53.54,0:08:55.91,Default,,0000,0000,0000,,çalışmalarımız sürüyor ancak \Nher zaman bulaşmaya Dialogue: 0,0:08:55.91,0:08:58.32,Default,,0000,0000,0000,,sebebiyet verecek kadar \Nyeterli virüs olabiliyor. Dialogue: 0,0:08:58.96,0:09:03.12,Default,,0000,0000,0000,,CA: İyi ama eğer birisi hafif de olsa \Nhastaysa semptomları göstermezler mi? Dialogue: 0,0:09:03.15,0:09:07.89,Default,,0000,0000,0000,,Peki insanlar daha bilmedikleri \Nhalde ortada hasta olduklarına, Dialogue: 0,0:09:07.91,0:09:11.94,Default,,0000,0000,0000,,bir şeyler olduğuna dair \Nyeterli delil yok mu? Dialogue: 0,0:09:11.97,0:09:14.06,Default,,0000,0000,0000,,Bu hafta yayınlanan bir Alman gazetesinde Dialogue: 0,0:09:14.09,0:09:18.07,Default,,0000,0000,0000,,görülüyor ki daha başlangıçta bile Dialogue: 0,0:09:18.10,0:09:20.97,Default,,0000,0000,0000,,birisine yapılan boğaz kültür testinde Dialogue: 0,0:09:20.99,0:09:24.27,Default,,0000,0000,0000,,yüz binlerce virüsün Dialogue: 0,0:09:24.29,0:09:26.30,Default,,0000,0000,0000,,halihazırda çoğaldığı söyleniyor. Dialogue: 0,0:09:26.32,0:09:30.17,Default,,0000,0000,0000,,Şey gibi, mesela birisi normal \Nşekilde nefes alıp verdiğinde Dialogue: 0,0:09:30.20,0:09:32.32,Default,,0000,0000,0000,,bilmedikleri ve hatta insanlara Dialogue: 0,0:09:32.32,0:09:35.08,Default,,0000,0000,0000,,direkt olarak bulaşan \Nveya yüzeylere yerleşen Dialogue: 0,0:09:35.10,0:09:37.68,Default,,0000,0000,0000,,bu virüsler havaya karışıyor. Dialogue: 0,0:09:37.68,0:09:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Böyle bir şey mümkün mü? Dialogue: 0,0:09:39.02,0:09:40.96,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence biz de bunun ne kadar Dialogue: 0,0:09:40.96,0:09:42.55,Default,,0000,0000,0000,,olduğunu saptamaya çalışıyoruz. Dialogue: 0,0:09:42.57,0:09:43.86,Default,,0000,0000,0000,,Senin de söylediğin gibi Dialogue: 0,0:09:43.86,0:09:46.48,Default,,0000,0000,0000,,semptom göstermeyen Dialogue: 0,0:09:46.51,0:09:48.45,Default,,0000,0000,0000,,fakat boğazlarında virüs olanlar var. Dialogue: 0,0:09:48.47,0:09:51.43,Default,,0000,0000,0000,,Hatta kesinlikle bunlar nefes \Nyoluyla dışarıya veriliyor Dialogue: 0,0:09:51.46,0:09:54.80,Default,,0000,0000,0000,,ancak gerçekten bulaşmanın oluşması \Niçin bu biraz nadir bir durum mu Dialogue: 0,0:09:54.83,0:09:58.38,Default,,0000,0000,0000,,veya bu yolda daha fazla bulaşmanın \Nolduğunu mu görüyoruz? Dialogue: 0,0:09:58.41,0:10:00.65,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden bu oldukça erken bir bilgi Dialogue: 0,0:10:00.65,0:10:02.33,Default,,0000,0000,0000,,ve bence bir yapbozun parçası gibi Dialogue: 0,0:10:02.33,0:10:05.93,Default,,0000,0000,0000,,ama elimizdeki delillerle birlikte diğer \Nbulaşıcı olaylarda bildiklerimizle Dialogue: 0,0:10:05.93,0:10:08.39,Default,,0000,0000,0000,,nereye yerleşeceğini bulmak \Nkonusunda çalışıyoruz. Dialogue: 0,0:10:08.41,0:10:13.65,Default,,0000,0000,0000,,CA: Pekala, süre, bulaşıcılık\Nperiyodunun süresidir. Dialogue: 0,0:10:13.67,0:10:18.29,Default,,0000,0000,0000,,Bize göre bu beş-altı gün,\Nböyle mi söylemiştin? Dialogue: 0,0:10:18.32,0:10:19.80,Default,,0000,0000,0000,,AK: Yaklaşık bir hafta, Dialogue: 0,0:10:19.80,0:10:23.03,Default,,0000,0000,0000,,özellikle insanlar bulaşıcı olduklarında\Nne olduğuna göre değişiyor. Dialogue: 0,0:10:23.05,0:10:25.97,Default,,0000,0000,0000,,CA: Hatta bazı vakalar bile var ki Dialogue: 0,0:10:25.97,0:10:29.23,Default,,0000,0000,0000,,insanlar bu virüsü kaptıktan çok sonra\Nbile testleri pozitif çıkıyor. Dialogue: 0,0:10:29.38,0:10:32.53,Default,,0000,0000,0000,,Bu doğru olabilir ama o sıralarda\Nmuhtemelen çok bulaşıcı değiller. Dialogue: 0,0:10:32.53,0:10:33.96,Default,,0000,0000,0000,,Bu doğru mudur, Dialogue: 0,0:10:33.96,0:10:35.78,Default,,0000,0000,0000,,AK: Sanırım bu bizim temel teorimiz, Dialogue: 0,0:10:35.78,0:10:38.16,Default,,0000,0000,0000,,bulaşmanın büyük çoğunluğu\Nbaşlarda gerçekleşiyor. Dialogue: 0,0:10:38.16,0:10:41.16,Default,,0000,0000,0000,,Hatta insanların açık açık \Nhastalanmaya başlayıp Dialogue: 0,0:10:41.16,0:10:43.97,Default,,0000,0000,0000,,davranışlarının değişiminden \Ntutun normal bir günde Dialogue: 0,0:10:43.97,0:10:45.51,Default,,0000,0000,0000,,oldukları hale kadar Dialogue: 0,0:10:45.51,0:10:48.65,Default,,0000,0000,0000,,birçok solunum enfeksiyonu\Nvakalarında bunu görüyoruz. Dialogue: 0,0:10:49.91,0:10:52.83,Default,,0000,0000,0000,,CA: Tekrardan, bu virüsün\Nsüresini grip gibi başka vakalarla Dialogue: 0,0:10:52.85,0:10:54.04,Default,,0000,0000,0000,,karşılaştıracak olursak Dialogue: 0,0:10:54.07,0:10:55.53,Default,,0000,0000,0000,,grip bununla benzer mi? Dialogue: 0,0:10:55.56,0:10:57.61,Default,,0000,0000,0000,,Grip için verilen süre nedir? Dialogue: 0,0:10:58.41,0:11:01.46,Default,,0000,0000,0000,,AK: Gribin süresi, Dialogue: 0,0:11:01.49,0:11:04.78,Default,,0000,0000,0000,,insanların aktif olarak \Nbulaşıcı olduğu süreye göre daha kısa. Dialogue: 0,0:11:04.80,0:11:07.25,Default,,0000,0000,0000,,Yani grip için aslında bir vakadan Dialogue: 0,0:11:07.27,0:11:09.05,Default,,0000,0000,0000,,diğer vakaya dönüşü oldukça hızlı. Dialogue: 0,0:11:09.08,0:11:11.51,Default,,0000,0000,0000,,Bir insana bulaşması durumunda Dialogue: 0,0:11:11.54,0:11:13.100,Default,,0000,0000,0000,,potansiyel olarak üç gün gibi \Nbir durum söz konusu. Dialogue: 0,0:11:14.85,0:11:17.62,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca terazinin öbür ucunda olası \Nsürenin birkaç ay kadar Dialogue: 0,0:11:17.62,0:11:20.68,Default,,0000,0000,0000,,cinsel yolla bulaşan hastalıkların \Nolması gibi bir durum da var. Dialogue: 0,0:11:21.23,0:11:22.38,Default,,0000,0000,0000,,CA: Doğru. Dialogue: 0,0:11:22.40,0:11:26.96,Default,,0000,0000,0000,,Pekala, şu ana kadar bu virüs için\Nbildiklerimizin aksi bir şey yok. Dialogue: 0,0:11:26.98,0:11:29.79,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi de olanaklara biraz bakalım. Dialogue: 0,0:11:29.82,0:11:30.97,Default,,0000,0000,0000,,Ne demek bu? Dialogue: 0,0:11:30.100,0:11:34.44,Default,,0000,0000,0000,,AK: Olanaklar bir insanın \Nbulaşıcı olduğu sürede Dialogue: 0,0:11:34.46,0:11:36.100,Default,,0000,0000,0000,,etkileşim halindeyken bulaşma için Dialogue: 0,0:11:36.100,0:11:38.73,Default,,0000,0000,0000,,ne kadar şansı olduğunun ölçümüdür. Dialogue: 0,0:11:38.73,0:11:41.06,Default,,0000,0000,0000,,Yani tipik bir sosyal davranış ölçümü. Dialogue: 0,0:11:41.65,0:11:45.01,Default,,0000,0000,0000,,Ortalama olarak insanlar \Nbulaşıcı oldukları sırada bu virüsün Dialogue: 0,0:11:45.04,0:11:48.53,Default,,0000,0000,0000,,yayılması olanağı için \Nkaç insanla sosyal bağlantı kurarlar? Dialogue: 0,0:11:48.55,0:11:53.70,Default,,0000,0000,0000,,CA: O zaman bu, gün içinde\Nkaç tane insana yakınlaştığın, Dialogue: 0,0:11:53.72,0:11:55.96,Default,,0000,0000,0000,,verilen gün içinde Dialogue: 0,0:11:55.96,0:11:58.06,Default,,0000,0000,0000,,onlara virüsü bulaştırdığın \Ndurumu demektir. Dialogue: 0,0:11:58.09,0:12:00.99,Default,,0000,0000,0000,,Bu sayı da eğer insanlar normal, Dialogue: 0,0:12:01.01,0:12:03.71,Default,,0000,0000,0000,,yani şehir ortamında önlemler almıyorsa Dialogue: 0,0:12:03.71,0:12:07.16,Default,,0000,0000,0000,,yüzlere kadar çıkabilir sanırım? Dialogue: 0,0:12:07.18,0:12:08.75,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bazı insanlar için. Dialogue: 0,0:12:08.78,0:12:11.73,Default,,0000,0000,0000,,Buna bakarak geçtiğimiz\Nyıllarda çalışmalar yaptık Dialogue: 0,0:12:11.76,0:12:13.64,Default,,0000,0000,0000,,ve fiziksel temas için ortalama olarak Dialogue: 0,0:12:13.64,0:12:15.45,Default,,0000,0000,0000,,günde yaklaşık beş insan demek. Dialogue: 0,0:12:15.48,0:12:16.87,Default,,0000,0000,0000,,Çoğu insan genelde Dialogue: 0,0:12:16.87,0:12:19.35,Default,,0000,0000,0000,,10, 15 insanla konuşacak \Nve bağlantı halinde olacak Dialogue: 0,0:12:19.35,0:12:20.20,Default,,0000,0000,0000,,fakat açıkça Dialogue: 0,0:12:20.22,0:12:22.52,Default,,0000,0000,0000,,kültürler arasında fiziksel selamlaşmanın Dialogue: 0,0:12:22.54,0:12:25.10,Default,,0000,0000,0000,,farklı seviyelerini de görebiliriz. Dialogue: 0,0:12:25.12,0:12:27.91,Default,,0000,0000,0000,,CA: Tahminen, bu sayı Dialogue: 0,0:12:27.91,0:12:30.90,Default,,0000,0000,0000,,diğer virüslere göre farklı değil. Dialogue: 0,0:12:30.92,0:12:34.37,Default,,0000,0000,0000,,Yani bu yalnızca yaşadığımız\Nhayatın bir özelliği. Dialogue: 0,0:12:35.28,0:12:37.05,Default,,0000,0000,0000,,AK: Sanırım bu virüs için, Dialogue: 0,0:12:37.07,0:12:39.44,Default,,0000,0000,0000,,eğer bu tür etkileşimlerle \Ngeçiyorsa ki grip Dialogue: 0,0:12:39.46,0:12:42.37,Default,,0000,0000,0000,,ve diğer \Nsolunum enfeksiyonlarında da gördük Dialogue: 0,0:12:42.39,0:12:46.32,Default,,0000,0000,0000,,bu tarz yakınlaşmalar ve günlük \Nfiziksel etkileşimler bu virüsün Dialogue: 0,0:12:46.34,0:12:49.44,Default,,0000,0000,0000,,bulaşması konusunda oldukça önemli. Dialogue: 0,0:12:49.46,0:12:51.65,Default,,0000,0000,0000,,CA: Bir ihtimal ortada bir farklılık var. Dialogue: 0,0:12:51.67,0:12:56.40,Default,,0000,0000,0000,,Doğrusu şu ki eğer semptomsuz\Nenfeksiyonlu durumdaysanız belki de Dialogue: 0,0:12:56.42,0:12:59.79,Default,,0000,0000,0000,,bu aslında daha fazla \Nolanak olduğunu gösterir. Dialogue: 0,0:12:59.81,0:13:02.78,Default,,0000,0000,0000,,Deyim yerindeyse bu da \Nvirüsün dehasının bir parçası, Dialogue: 0,0:13:02.81,0:13:06.61,Default,,0000,0000,0000,,virüs bir insanın içine girip \Naçığa çıkmadan orada kalabiliyor Dialogue: 0,0:13:06.63,0:13:09.49,Default,,0000,0000,0000,,ve insanlar hasta olduklarını \Nbilmeden başka insanlarla Dialogue: 0,0:13:09.49,0:13:11.78,Default,,0000,0000,0000,,etkileşim halinde olmaya, \Nişe gitmeye, Dialogue: 0,0:13:11.80,0:13:13.73,Default,,0000,0000,0000,,metroya binmeye devam ediyorlar. Dialogue: 0,0:13:13.75,0:13:14.92,Default,,0000,0000,0000,,AK: Kesinlikle. Dialogue: 0,0:13:14.94,0:13:16.29,Default,,0000,0000,0000,,Grip gibi bir durumda Dialogue: 0,0:13:16.32,0:13:20.28,Default,,0000,0000,0000,,insanlar hastalandıklarında açıkça\Nsosyal iletişimleri kopuyor. Dialogue: 0,0:13:20.30,0:13:23.28,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden insanlar günlük hayatlarında Dialogue: 0,0:13:23.31,0:13:25.53,Default,,0000,0000,0000,,sürekli bir yerlere gittikleri için Dialogue: 0,0:13:25.53,0:13:28.71,Default,,0000,0000,0000,,böylesine bulaşıcı bir virüse \Nbulaşımı konusunda avantaj sağlıyor. Dialogue: 0,0:13:28.74,0:13:29.90,Default,,0000,0000,0000,,CA: Senin modellemende Dialogue: 0,0:13:29.93,0:13:34.76,Default,,0000,0000,0000,,bu virüs için verilen olanak sayısı\Ngrip için verilenden fazla mi? Dialogue: 0,0:13:35.41,0:13:39.94,Default,,0000,0000,0000,,AK: Şu an için benzer\Ndeğerler kullanıyoruz, Dialogue: 0,0:13:39.96,0:13:43.02,Default,,0000,0000,0000,,örneğin farklı popülasyonlardaki Dialogue: 0,0:13:43.05,0:13:45.45,Default,,0000,0000,0000,,fiziksel temaslara bakmaya çalışıyoruz. Dialogue: 0,0:13:45.47,0:13:47.88,Default,,0000,0000,0000,,Ancak yaptığımız şey riski ölçmek. Dialogue: 0,0:13:47.90,0:13:50.21,Default,,0000,0000,0000,,Bu da bizi diğer öğeye, \NY terimine getiriyor. Dialogue: 0,0:13:50.24,0:13:52.47,Default,,0000,0000,0000,,Böylece her temas arasında Dialogue: 0,0:13:52.50,0:13:55.35,Default,,0000,0000,0000,,bir yayılma olayının\Nmeydana gelme olasılığı nedir? Dialogue: 0,0:13:55.37,0:13:57.62,Default,,0000,0000,0000,,CA: Pekala, hadi diğer\Nsayıyla devam edelim, Dialogue: 0,0:13:57.64,0:14:00.30,Default,,0000,0000,0000,,Y terimi, yayılma olasılığı. Dialogue: 0,0:14:00.32,0:14:01.98,Default,,0000,0000,0000,,Bunu nasıl açıklıyorsun? Dialogue: 0,0:14:02.01,0:14:04.61,Default,,0000,0000,0000,,AK: Yani bu da belirli bir olasılık Dialogue: 0,0:14:04.63,0:14:07.21,Default,,0000,0000,0000,,veya belirli bir etkileşim durumunda Dialogue: 0,0:14:07.24,0:14:10.11,Default,,0000,0000,0000,,virüsün karşı tarafa geçeceğini ölçer. Dialogue: 0,0:14:10.13,0:14:13.12,Default,,0000,0000,0000,,Mesela birisiyle konuştuğun \Nsırada öksürmezsin, Dialogue: 0,0:14:13.14,0:14:16.57,Default,,0000,0000,0000,,hapşırmazsın veya herhangi bir Dialogue: 0,0:14:16.60,0:14:19.30,Default,,0000,0000,0000,,sebeple virüs aslında Dialogue: 0,0:14:19.32,0:14:20.97,Default,,0000,0000,0000,,diğer kişiye geçmez. Dialogue: 0,0:14:20.99,0:14:23.42,Default,,0000,0000,0000,,Bu virüs için daha önce de dediğim gibi Dialogue: 0,0:14:23.42,0:14:25.93,Default,,0000,0000,0000,,diyelim ki insanlar günde\N10 kişiyle konuşuyorlar Dialogue: 0,0:14:25.95,0:14:28.81,Default,,0000,0000,0000,,ancak biz bu kişilerin 10 \Nkişiye bulaştırdığını görmüyoruz. Dialogue: 0,0:14:28.83,0:14:31.25,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden tüm bu olasılıklar aslında Dialogue: 0,0:14:31.28,0:14:33.71,Default,,0000,0000,0000,,virüsün karşı tarafa \Ngeçmediğini gösteriyor. Dialogue: 0,0:14:34.54,0:14:38.92,Default,,0000,0000,0000,,CA: Fakat insanlar bu virüsün\Noldukça bulaşıcı olduğunu söylüyorlar. Dialogue: 0,0:14:38.94,0:14:42.45,Default,,0000,0000,0000,,Yine griple karşılaştırdığımızda Dialogue: 0,0:14:42.48,0:14:44.41,Default,,0000,0000,0000,,bu virüsün yayılma olasılığı kaçtır? Dialogue: 0,0:14:44.86,0:14:48.62,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bu yakın görüşmelere \Nbakarak bazı analizler yaptık. Dialogue: 0,0:14:48.64,0:14:51.06,Default,,0000,0000,0000,,Yaklaşık olarak 10 farklı \Nvaka incelemesi yaptık Dialogue: 0,0:14:51.08,0:14:54.89,Default,,0000,0000,0000,,ve bu yakın görüşmelerin üçte birinin Dialogue: 0,0:14:54.89,0:14:57.20,Default,,0000,0000,0000,,sonradan bu erken dönemlerinde \Nfarkında olmadan Dialogue: 0,0:14:57.20,0:14:59.14,Default,,0000,0000,0000,,virüs kaptığını anladık. Dialogue: 0,0:14:59.17,0:15:01.44,Default,,0000,0000,0000,,Mesela büyük yemek \Ndavetleri gibi durumlarda Dialogue: 0,0:15:01.46,0:15:05.18,Default,,0000,0000,0000,,her bir insanın \Nvirüse maruz kalma olasılığı Dialogue: 0,0:15:05.20,0:15:06.56,Default,,0000,0000,0000,,üçte bir oranda. Dialogue: 0,0:15:06.58,0:15:10.19,Default,,0000,0000,0000,,Bu durum aile içinde\Nve yakın durumlarda bile olsa Dialogue: 0,0:15:10.21,0:15:12.32,Default,,0000,0000,0000,,mevsimsel grip için biraz daha düşüktür, Dialogue: 0,0:15:12.35,0:15:14.48,Default,,0000,0000,0000,,bu değerler çok da yüksek değildir. Dialogue: 0,0:15:14.51,0:15:18.37,Default,,0000,0000,0000,,SARS gibi bir virüs için bile, \Netkileşim başına risk sayısı Dialogue: 0,0:15:18.39,0:15:24.41,Default,,0000,0000,0000,,korona virüsü için \Ngörülen sayıdan daha düşüktü. Dialogue: 0,0:15:24.49,0:15:25.93,Default,,0000,0000,0000,,Sezgisel olarak anlamlı olan, Dialogue: 0,0:15:25.96,0:15:28.39,Default,,0000,0000,0000,,eğer bu şey çok kolay yayılıyorsa \Netkileşim başına Dialogue: 0,0:15:28.39,0:15:30.10,Default,,0000,0000,0000,,ortada daha yüksek bir risk olmalı. Dialogue: 0,0:15:30.12,0:15:31.27,Default,,0000,0000,0000,,CA: Hım. Dialogue: 0,0:15:32.35,0:15:35.90,Default,,0000,0000,0000,,Peki, dördüncü numaraya gelelim, Dialogue: 0,0:15:35.93,0:15:38.48,Default,,0000,0000,0000,,D, duyarlılık. Dialogue: 0,0:15:39.87,0:15:40.94,Default,,0000,0000,0000,,Nedir duyarlılık? Dialogue: 0,0:15:40.94,0:15:45.59,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bu da nüfustaki duyarlılık\Noranının bir ölçüsüdür. Dialogue: 0,0:15:45.62,0:15:48.17,Default,,0000,0000,0000,,Düşün ki biriyle etkileşim halindesin, Dialogue: 0,0:15:48.19,0:15:50.38,Default,,0000,0000,0000,,virüs karşı tarafa geçiyor, \Nonlara bulaşıyor, Dialogue: 0,0:15:50.40,0:15:52.35,Default,,0000,0000,0000,,fakat bazı insanlar aşılanmış Dialogue: 0,0:15:52.37,0:15:54.18,Default,,0000,0000,0000,,veya bir çeşit bağışıklıkları var Dialogue: 0,0:15:54.20,0:15:55.99,Default,,0000,0000,0000,,ve bu virüs onları etkilemiyor Dialogue: 0,0:15:56.02,0:15:57.78,Default,,0000,0000,0000,,fakat başkalarını etkileyebiliyorlar. Dialogue: 0,0:15:57.80,0:16:01.29,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden bizler, kendilerini vakaya \Nçevirmeyecek insanların Dialogue: 0,0:16:01.32,0:16:04.38,Default,,0000,0000,0000,,potansiyel orantıları için açıklamada \Nbulunmak zorundayız. Dialogue: 0,0:16:06.37,0:16:11.70,Default,,0000,0000,0000,,CA: Açıkçası, bu korona virüsü \Niçin ortada bir aşı olmadığı gibi Dialogue: 0,0:16:11.72,0:16:16.31,Default,,0000,0000,0000,,bildiğimiz kadarıyla bu virüse \Nbağışıklığı olan kimse de yok. Dialogue: 0,0:16:16.34,0:16:20.36,Default,,0000,0000,0000,,Yani diyorsun ki duyarlılık sayısı \Nbayağı yüksek, Dialogue: 0,0:16:20.38,0:16:22.10,Default,,0000,0000,0000,,problemin bir kısmı bu mu? Dialogue: 0,0:16:22.12,0:16:23.73,Default,,0000,0000,0000,,AK: Evet, bence bunun ispatı şu: Dialogue: 0,0:16:23.75,0:16:26.58,Default,,0000,0000,0000,,bu virüs, nüfusları ve hatta Çin gibi Dialogue: 0,0:16:26.60,0:16:28.78,Default,,0000,0000,0000,,bulaşmanın fazla ama \Nkontrol önlemlerinin de Dialogue: 0,0:16:28.78,0:16:31.65,Default,,0000,0000,0000,,oldukça sıkı olduğu alanları tamamen\Nduyarlı hale getirecek, Dialogue: 0,0:16:31.65,0:16:33.27,Default,,0000,0000,0000,,fakat ocak ayının sonlarına kadar Dialogue: 0,0:16:33.29,0:16:35.34,Default,,0000,0000,0000,,öngördüğümüz kontrol önlemleri var, Dialogue: 0,0:16:35.36,0:16:38.12,Default,,0000,0000,0000,,Wuhan’ın neredeyse %95’i hala duyarlı. Dialogue: 0,0:16:38.14,0:16:39.82,Default,,0000,0000,0000,,O zaman bir sürü bulaşma görüldü Dialogue: 0,0:16:39.84,0:16:43.06,Default,,0000,0000,0000,,ancak bu bulaşmayı etkileyen Dialogue: 0,0:16:43.08,0:16:46.10,Default,,0000,0000,0000,,SOYD bileşenlerinden hiçbiri alınmadı. Dialogue: 0,0:16:47.36,0:16:49.37,Default,,0000,0000,0000,,CA: Öyleyse işin matematiği şöyle Dialogue: 0,0:16:49.40,0:16:55.22,Default,,0000,0000,0000,,ki böylesi stresli bir durumun arasında \Nbile içimdeki inek öğrencinin Dialogue: 0,0:16:55.24,0:16:58.39,Default,,0000,0000,0000,,matematiğin bu güzelliğini \Nsevdiğini açıkça itiraf edebilirim, Dialogue: 0,0:16:58.41,0:17:00.82,Default,,0000,0000,0000,,çünkü ben bu şekilde hiç düşünmemiştim, Dialogue: 0,0:17:00.85,0:17:03.55,Default,,0000,0000,0000,,bildiğimiz bu numaraları birlikte çarpıp Dialogue: 0,0:17:03.57,0:17:05.23,Default,,0000,0000,0000,,çoğalma sayısını buluyorsun. Dialogue: 0,0:17:05.23,0:17:06.39,Default,,0000,0000,0000,,Doğru mu? Dialogue: 0,0:17:06.39,0:17:07.48,Default,,0000,0000,0000,,AK: Kesinlikle, evet, Dialogue: 0,0:17:07.48,0:17:10.13,Default,,0000,0000,0000,,bu numaraları birlikte \Nçarpınca sana ortalama olarak Dialogue: 0,0:17:10.13,0:17:12.75,Default,,0000,0000,0000,,virüsün sayısını verirken bir \Nanlamda bulaşma sırasında Dialogue: 0,0:17:12.75,0:17:14.56,Default,,0000,0000,0000,,enfeksiyonun olduğu yolu buluyorsunuz. Dialogue: 0,0:17:14.56,0:17:17.78,Default,,0000,0000,0000,,CA: Tüm mantığı yalnızca bu yani. Dialogue: 0,0:17:17.80,0:17:20.57,Default,,0000,0000,0000,,Bulaşıcı olduğunuz süredeki \Ngünlerin sayısı, Dialogue: 0,0:17:20.59,0:17:23.34,Default,,0000,0000,0000,,bu günler içinde ortalama olarak \Ngörüştüğünüz Dialogue: 0,0:17:23.34,0:17:26.06,Default,,0000,0000,0000,,ve virüs bulaştırma şansınızın\Nolduğu insanların sayısı. Dialogue: 0,0:17:27.19,0:17:32.18,Default,,0000,0000,0000,,Sonra bunu yayılma olasılığıyla\Nçarpıyorsunuz, Dialogue: 0,0:17:32.20,0:17:34.88,Default,,0000,0000,0000,,virüs o insanlara geçiyor Dialogue: 0,0:17:34.90,0:17:36.75,Default,,0000,0000,0000,,ve geçme dediğimiz şey de budur. Dialogue: 0,0:17:36.78,0:17:38.86,Default,,0000,0000,0000,,Daha sonra duyarlılık sayısı. Dialogue: 0,0:17:38.89,0:17:41.95,Default,,0000,0000,0000,,Bu arada, duyarlılık olasılığı için Dialogue: 0,0:17:41.97,0:17:43.31,Default,,0000,0000,0000,,ne düşünüyorsun? Dialogue: 0,0:17:43.80,0:17:47.05,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence yayılma bakımından Dialogue: 0,0:17:47.07,0:17:49.11,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse yüzde 100. Dialogue: 0,0:17:50.13,0:17:52.80,Default,,0000,0000,0000,,CA: Pekala, bu numaraları birlikte çarptık Dialogue: 0,0:17:52.80,0:17:57.45,Default,,0000,0000,0000,,ve şu anda görünüşe göre \Nsenin de dediğin gibi Dialogue: 0,0:17:57.48,0:18:02.23,Default,,0000,0000,0000,,oldukça hızlı büyüdüğünden dolayı \Niki veya üç gibi bir sayı bu virüs için Dialogue: 0,0:18:02.53,0:18:04.66,Default,,0000,0000,0000,,oldukça makul bir sayı. Dialogue: 0,0:18:05.14,0:18:06.31,Default,,0000,0000,0000,,AK: Kesinlikle. Dialogue: 0,0:18:06.33,0:18:08.62,Default,,0000,0000,0000,,Böylesi kontrol altına \Nalınamayan salgınlarda Dialogue: 0,0:18:08.62,0:18:10.49,Default,,0000,0000,0000,,oldukça hızlı büyümenin görüldüğü Dialogue: 0,0:18:10.52,0:18:12.53,Default,,0000,0000,0000,,bir kaç ülke görüyoruz. Dialogue: 0,0:18:13.80,0:18:18.64,Default,,0000,0000,0000,,CA: Peki bu iki veya üç sayısı gribe\Ngöre ne durumda? Dialogue: 0,0:18:18.66,0:18:22.22,Default,,0000,0000,0000,,Sanırım kış aylarında \Nmevsimsel gripler var Dialogue: 0,0:18:22.24,0:18:23.94,Default,,0000,0000,0000,,ve bulaşıcı oluyorlar, Dialogue: 0,0:18:23.97,0:18:28.24,Default,,0000,0000,0000,,bunun haricinde yıl içerisinde \Nçoğalma sayısı olarak bu sayı Dialogue: 0,0:18:28.27,0:18:30.40,Default,,0000,0000,0000,,birin altına düşüyor, değil mi? Dialogue: 0,0:18:30.43,0:18:33.09,Default,,0000,0000,0000,,Ancak mevsimsel grip zamanı boyunca\Nbu sayı ne durumda? Dialogue: 0,0:18:33.83,0:18:36.04,Default,,0000,0000,0000,,AK: Grip sezonu başladığı zamanların Dialogue: 0,0:18:36.07,0:18:37.60,Default,,0000,0000,0000,,ilk başlarında tahminimizce Dialogue: 0,0:18:37.62,0:18:41.34,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse 1.2, 1.4 gibi bir durumda. Dialogue: 0,0:18:41.76,0:18:43.71,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden nüfustaki aşılanmalardan Dialogue: 0,0:18:43.73,0:18:47.74,Default,,0000,0000,0000,,ve diğer şeylerden gelen \Nbağışıklığı da hesaba katarsak Dialogue: 0,0:18:47.76,0:18:48.95,Default,,0000,0000,0000,,o kadar bulaşıcı değil. Dialogue: 0,0:18:48.97,0:18:51.10,Default,,0000,0000,0000,,Yine de birin üstündeyken bulaşabilir Dialogue: 0,0:18:51.10,0:18:54.37,Default,,0000,0000,0000,,ancak korona virüs gibi böylesine\Nhızlı bir şekilde hareket etmiyor. Dialogue: 0,0:18:55.02,0:18:58.27,Default,,0000,0000,0000,,CA: Pekala, şu iki elemente\Ngeri dönmek istiyorum: Dialogue: 0,0:18:58.29,0:19:00.86,Default,,0000,0000,0000,,spesifik olanak ve bulaşma olasılığı Dialogue: 0,0:19:00.88,0:19:04.83,Default,,0000,0000,0000,,çünkü görünüşe göre bunların\Nenfeksiyon oranı konusunda Dialogue: 0,0:19:04.83,0:19:07.39,Default,,0000,0000,0000,,bir şeyler yapabilmeleri gibi bir \Nşans var ortada. Dialogue: 0,0:19:07.41,0:19:08.56,Default,,0000,0000,0000,,Bunlara geçmeden önce Dialogue: 0,0:19:08.58,0:19:10.93,Default,,0000,0000,0000,,bir başka sayı olan Dialogue: 0,0:19:10.95,0:19:13.91,Default,,0000,0000,0000,,ölüm oranından biraz bahsedelim. Dialogue: 0,0:19:13.93,0:19:15.61,Default,,0000,0000,0000,,Öncelikle, lütfen bize de açıkla, Dialogue: 0,0:19:15.63,0:19:17.92,Default,,0000,0000,0000,,sanıyorum ki ortada insanların kafasını Dialogue: 0,0:19:17.92,0:19:20.44,Default,,0000,0000,0000,,karıştıran iki farklı \Nölüm oranı versiyonu var, Dialogue: 0,0:19:20.47,0:19:22.47,Default,,0000,0000,0000,,Bunları açıklayabilir misin? Dialogue: 0,0:19:22.49,0:19:26.58,Default,,0000,0000,0000,,AK: Tabii, birincisi bizim genellikle \Nvaka ölüm oranı olarak konuştuğumuz Dialogue: 0,0:19:26.61,0:19:29.65,Default,,0000,0000,0000,,ve bu semptomların \Nortaya çıktığı vakaların Dialogue: 0,0:19:29.65,0:19:33.56,Default,,0000,0000,0000,,ne kadarının ölümcül olacağının oranıdır. Dialogue: 0,0:19:34.18,0:19:36.60,Default,,0000,0000,0000,,Bir de bazen söylediğimiz \Nenfeksiyon ölüm oranı var Dialogue: 0,0:19:36.60,0:19:38.36,Default,,0000,0000,0000,,ki bir anlamda semptom gözetmeksizin Dialogue: 0,0:19:38.36,0:19:39.97,Default,,0000,0000,0000,,herkesin bulaşıcı durumda olduğu Dialogue: 0,0:19:39.97,0:19:43.70,Default,,0000,0000,0000,,ve bunlardan kaçının \Nölümcül olduğunun oranıdır. Dialogue: 0,0:19:43.76,0:19:46.54,Default,,0000,0000,0000,,Ancak ortalarda dolaşan bu\Nsayıların büyük bir çoğunluğu Dialogue: 0,0:19:46.54,0:19:49.03,Default,,0000,0000,0000,,bazen VÖO olarak da bilinen \Nvaka ölüm oranıdır. Dialogue: 0,0:19:49.96,0:19:54.03,Default,,0000,0000,0000,,CA: Peki, bu virüs için ölüm oranı nedir Dialogue: 0,0:19:54.06,0:19:57.26,Default,,0000,0000,0000,,ve tekrardan soruyorum, diğer\Npatojenlerle nasıl karşılaştırılır? Dialogue: 0,0:19:57.67,0:20:00.48,Default,,0000,0000,0000,,AK: Ortalarda dönüp dolaşan\Nbirkaç sayı var. Dialogue: 0,0:20:00.51,0:20:03.44,Default,,0000,0000,0000,,Yaşanılan zorluklardan biri genelde Dialogue: 0,0:20:03.44,0:20:06.69,Default,,0000,0000,0000,,semptomatik insanların \Nbelirtilmiyor oluşu. Dialogue: 0,0:20:06.71,0:20:07.100,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca bir gecikme de var. Dialogue: 0,0:20:07.100,0:20:09.24,Default,,0000,0000,0000,,Düşün ki 100 tane insan Dialogue: 0,0:20:09.26,0:20:11.82,Default,,0000,0000,0000,,korona virüs şüphesiyle hastaneye gidiyor Dialogue: 0,0:20:11.84,0:20:13.31,Default,,0000,0000,0000,,ve hiç biri henüz ölmedi Dialogue: 0,0:20:13.33,0:20:15.68,Default,,0000,0000,0000,,bu durum ölüm oranının\Nsıfır olduğunu göstermez Dialogue: 0,0:20:15.70,0:20:18.57,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bu insanlara ne olacağını\Nbekleyip görmen gerekecek. Dialogue: 0,0:20:18.59,0:20:21.48,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden bu açıklanmayan insanları Dialogue: 0,0:20:21.48,0:20:24.76,Default,,0000,0000,0000,,ve gecikmeleri düzelttiğinde \Nen iyi tahminle vaka ölümü yaklaşık %1. Dialogue: 0,0:20:24.76,0:20:26.73,Default,,0000,0000,0000,,O zaman ortalama olarak semptomları olan Dialogue: 0,0:20:26.75,0:20:28.13,Default,,0000,0000,0000,,%1 kadar insan Dialogue: 0,0:20:28.16,0:20:29.40,Default,,0000,0000,0000,,sonunda ölüyor. Dialogue: 0,0:20:29.43,0:20:32.28,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca bu mevsimsel gribe göre \N10 kat daha kötü. Dialogue: 0,0:20:33.51,0:20:37.17,Default,,0000,0000,0000,,CA: Evet, mevsimsel gripten \Nölen insan sayısı göz önüne alındığında Dialogue: 0,0:20:37.20,0:20:40.35,Default,,0000,0000,0000,,gerçekten korkutucu. Dialogue: 0,0:20:40.38,0:20:44.16,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden Dünya Sağlık Örgütü Dialogue: 0,0:20:44.16,0:20:47.61,Default,,0000,0000,0000,,öncelerde yüzde 3.4 gibi\Nbiraz yüksek bir rakam verdiğinde Dialogue: 0,0:20:47.63,0:20:50.33,Default,,0000,0000,0000,,bayağı eleştirildi. Dialogue: 0,0:20:50.36,0:20:54.10,Default,,0000,0000,0000,,Bunun neden yanıltıcı olduğu, \Nbunu nasıl düşünmek gerektiğini Dialogue: 0,0:20:54.13,0:20:57.17,Default,,0000,0000,0000,,ve bunu nasıl belirlemek gerektiğini \Naçıklar mısın? Dialogue: 0,0:20:57.20,0:21:00.30,Default,,0000,0000,0000,,AK: İnsanların bu ham sayılara bakıp Dialogue: 0,0:21:00.32,0:21:02.98,Default,,0000,0000,0000,,"Bu zamana kadar kaç tane ölü, \Nkaç tane vaka var" Dialogue: 0,0:21:02.98,0:21:04.79,Default,,0000,0000,0000,,demeleri inanılmaz derecede yaygın, Dialogue: 0,0:21:04.79,0:21:08.14,Default,,0000,0000,0000,,orana da bakıyorlar ve birkaç hafta önce\Nbu sayı yüzde 2 değer kazandı. Dialogue: 0,0:21:08.16,0:21:10.79,Default,,0000,0000,0000,,Ancak bu gecikme etkisini \Ndüşünecek olursanız, Dialogue: 0,0:21:10.82,0:21:13.06,Default,,0000,0000,0000,,o zaman bütün vakaları durdursanız bile Dialogue: 0,0:21:13.08,0:21:15.92,Default,,0000,0000,0000,,yine de zamanla bu ölümcül sonuçlar \Nortaya cıkacak Dialogue: 0,0:21:15.94,0:21:18.11,Default,,0000,0000,0000,,ve bu yüzden bu sayı \Nda aynı düzeye gelecek. Dialogue: 0,0:21:18.11,0:21:21.62,Default,,0000,0000,0000,,Bu olay gripten ebolaya her \Nepidemide ortaya çıktı Dialogue: 0,0:21:21.64,0:21:23.23,Default,,0000,0000,0000,,ve bunu tekrar tekrar görüyoruz. Dialogue: 0,0:21:23.25,0:21:26.50,Default,,0000,0000,0000,,Hatta ben bir kaç kişiye \Nbu sayının yükselişe geçeceğini söyledim Dialogue: 0,0:21:26.50,0:21:28.54,Default,,0000,0000,0000,,çünkü Çin'deki vakalar yavaşladığı için Dialogue: 0,0:21:28.56,0:21:30.73,Default,,0000,0000,0000,,bu sayı yükseliyormuş \Ngibi görünecek ki bu da Dialogue: 0,0:21:30.73,0:21:32.72,Default,,0000,0000,0000,,istatistiksel olarak garip bir olay. Dialogue: 0,0:21:32.72,0:21:35.13,Default,,0000,0000,0000,,Bu değişimin arkasında \Ngerçekten de hiçbir şey yok Dialogue: 0,0:21:35.16,0:21:37.64,Default,,0000,0000,0000,,yani bir mutasyon veya \Nherhangi bir şey yok. Dialogue: 0,0:21:38.97,0:21:41.99,Default,,0000,0000,0000,,CA: Eğer yanılmıyorsam\Nortada iki tane etki var. Dialogue: 0,0:21:41.99,0:21:45.46,Default,,0000,0000,0000,,Birincisi halihazırda \Nolan ölü sayıları yükselecek Dialogue: 0,0:21:45.46,0:21:50.99,Default,,0000,0000,0000,,ve bu da 3.4'ü fazlasıyla geçebilir. Dialogue: 0,0:21:51.66,0:21:54.41,Default,,0000,0000,0000,,Fakat o zaman bunu, Dialogue: 0,0:21:54.41,0:21:57.06,Default,,0000,0000,0000,,oldukça fazla sayıda vakanın \Nkötü test yapımı sebebiyle Dialogue: 0,0:21:57.06,0:21:59.58,Default,,0000,0000,0000,,saptanamamış olduğu \Ngerçeğiyle dengelemelisiniz Dialogue: 0,0:21:59.60,0:22:02.02,Default,,0000,0000,0000,,çünkü büyük ihtimalle Dialogue: 0,0:22:02.05,0:22:04.59,Default,,0000,0000,0000,,çok fazla sayıda Dialogue: 0,0:22:04.61,0:22:07.34,Default,,0000,0000,0000,,erken vaka sayıları yansıttılar. Dialogue: 0,0:22:07.34,0:22:08.71,Default,,0000,0000,0000,,Olay bu mu? Dialogue: 0,0:22:08.71,0:22:09.82,Default,,0000,0000,0000,,AK: Kesinlikle. Dialogue: 0,0:22:09.82,0:22:11.82,Default,,0000,0000,0000,,Yani bir şey sayıyı yukarıya çıkarıyorken Dialogue: 0,0:22:11.82,0:22:13.02,Default,,0000,0000,0000,,diğeri aşağıya indiriyor. Dialogue: 0,0:22:13.02,0:22:14.78,Default,,0000,0000,0000,,Bu tarz erken değerler üzerinde, Dialogue: 0,0:22:14.78,0:22:17.62,Default,,0000,0000,0000,,eğer ki yalnızca gecikmeyi ayarlayıp Dialogue: 0,0:22:17.62,0:22:19.91,Default,,0000,0000,0000,,bildirilmemiş vakaları düşünmezseniz Dialogue: 0,0:22:19.91,0:22:22.87,Default,,0000,0000,0000,,gerçekten fazlasıyla korkunç sayılar \Nelde etmeye başlarsınız. Dialogue: 0,0:22:22.90,0:22:24.88,Default,,0000,0000,0000,,Potansiyel olarak yüzde 20, 30'a çıkarsın Dialogue: 0,0:22:24.91,0:22:26.53,Default,,0000,0000,0000,,ki bu da bizim bu virüs için Dialogue: 0,0:22:26.53,0:22:28.77,Default,,0000,0000,0000,,bildiklerimizle aynı hizada değil. Dialogue: 0,0:22:29.54,0:22:30.87,Default,,0000,0000,0000,,CA: Pekala. Dialogue: 0,0:22:31.62,0:22:33.23,Default,,0000,0000,0000,,Şu an elimizde daha çok veri var. Dialogue: 0,0:22:33.23,0:22:37.06,Default,,0000,0000,0000,,Senin bakış açından, \Nbaşlangıç safhalarında Dialogue: 0,0:22:37.06,0:22:43.72,Default,,0000,0000,0000,,ölüm oranı yaklaşık yüzde 2 \Ngibi bir sayı mı? Dialogue: 0,0:22:44.33,0:22:45.48,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bana kalırsa Dialogue: 0,0:22:45.50,0:22:48.81,Default,,0000,0000,0000,,yüzde 0.5 ve 2 gibi\Nbir sayı aralığı koyabiliriz Dialogue: 0,0:22:48.83,0:22:51.64,Default,,0000,0000,0000,,ve bu farklı veri setlerinin\Nsayısı üzerinedir. Dialogue: 0,0:22:51.67,0:22:53.67,Default,,0000,0000,0000,,Bu da semptomatik olan insanlar için. Dialogue: 0,0:22:53.69,0:22:56.50,Default,,0000,0000,0000,,Bence ortalama olarak yüzde 1 \Nçalışmak için ideal bir sayı. Dialogue: 0,0:22:56.76,0:22:58.30,Default,,0000,0000,0000,,CA: Tamam, yüzde 1, Dialogue: 0,0:22:58.32,0:23:01.37,Default,,0000,0000,0000,,grip genellikle yüzde 1 \Nolarak ifade ediliyor Dialogue: 0,0:23:01.39,0:23:06.51,Default,,0000,0000,0000,,öyleyse bu gripten yüzde\Nbeş veya on daha tehlikeli. Dialogue: 0,0:23:06.54,0:23:09.13,Default,,0000,0000,0000,,Hatta bu tehlikenin yaş grupları arasında Dialogue: 0,0:23:09.13,0:23:11.40,Default,,0000,0000,0000,,simetrik olmadığı da çok iyi biliniyor. Dialogue: 0,0:23:11.42,0:23:14.47,Default,,0000,0000,0000,,Öncelikle yaşlıları etkiliyor. Dialogue: 0,0:23:14.49,0:23:16.82,Default,,0000,0000,0000,,AK: Evet, ortalama yüzde\Nbir olduğunu gördük, Dialogue: 0,0:23:16.84,0:23:19.46,Default,,0000,0000,0000,,ancak 60'lı, 70'li yaşlara baktığın zaman Dialogue: 0,0:23:19.48,0:23:21.32,Default,,0000,0000,0000,,bu sayı hızla yükselmeye başlıyor. Dialogue: 0,0:23:21.35,0:23:24.11,Default,,0000,0000,0000,,Yani yaşlı insan gruplarını\Ntahmin etmeye çalışıyoruz ki Dialogue: 0,0:23:24.13,0:23:28.88,Default,,0000,0000,0000,,nereden baksan yüzde beş, \Nbelki yüzde on ölüm oranı demek. Dialogue: 0,0:23:29.24,0:23:31.01,Default,,0000,0000,0000,,Hatta bunun da üzerine Dialogue: 0,0:23:31.04,0:23:33.66,Default,,0000,0000,0000,,daha şiddetli ve hastanede\Nbakıma ihtiyacı olan Dialogue: 0,0:23:33.68,0:23:35.95,Default,,0000,0000,0000,,kişileri de eklemek lazım. Dialogue: 0,0:23:35.97,0:23:38.85,Default,,0000,0000,0000,,Kesinlikle bu riskler yaşlı gruplarda\Noldukça geniş oluyor. Dialogue: 0,0:23:41.19,0:23:43.30,Default,,0000,0000,0000,,CA: Adam, bizim için bu sayıları toplasan. Dialogue: 0,0:23:43.32,0:23:44.47,Default,,0000,0000,0000,,Senin modelinde, Dialogue: 0,0:23:44.49,0:23:49.41,Default,,0000,0000,0000,,eğer 2 veya 3 çoğalma sayısı Dialogue: 0,0:23:49.43,0:23:53.55,Default,,0000,0000,0000,,ve yüzde 0,5 ile 1 arası ölüm oranını Dialogue: 0,0:23:53.57,0:23:56.06,Default,,0000,0000,0000,,toplayıp simulasyonu başlatırsan Dialogue: 0,0:23:56.09,0:23:57.62,Default,,0000,0000,0000,,nasıl görünecek? Dialogue: 0,0:23:58.70,0:24:01.52,Default,,0000,0000,0000,,AK: Eğer kontrol edilemeyen \Nbulaşma ile birlikte Dialogue: 0,0:24:01.54,0:24:03.90,Default,,0000,0000,0000,,yüzde 2 veya 3 çoğalma sayısı varsa Dialogue: 0,0:24:03.90,0:24:05.78,Default,,0000,0000,0000,,ve bunun için hiçbir şey yapmıyorsan, Dialogue: 0,0:24:05.81,0:24:07.48,Default,,0000,0000,0000,,bu salgının bitmesinin tek yolu Dialogue: 0,0:24:07.50,0:24:11.29,Default,,0000,0000,0000,,yeteri kadar insanın buna bağışıklık\Noluşturmasıdır ki o zaman da Dialogue: 0,0:24:11.31,0:24:15.40,Default,,0000,0000,0000,,kendi kendine sona erecektir. Dialogue: 0,0:24:15.42,0:24:16.59,Default,,0000,0000,0000,,Bu gibi bir durumda da Dialogue: 0,0:24:16.61,0:24:19.86,Default,,0000,0000,0000,,nüfusun büyük bir çoğunluğuna\Nbulaşması beklenir. Dialogue: 0,0:24:19.88,0:24:21.45,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin diğer kapsama girmeyen Dialogue: 0,0:24:21.47,0:24:24.02,Default,,0000,0000,0000,,salgınlarda gördüğümüz şey temelde bütün Dialogue: 0,0:24:24.04,0:24:26.36,Default,,0000,0000,0000,,popülasyonu yakıp \Ngeçmesi ki çok fazla sayıda Dialogue: 0,0:24:26.38,0:24:27.86,Default,,0000,0000,0000,,bulaşan insan, ölüm oranı Dialogue: 0,0:24:27.88,0:24:30.87,Default,,0000,0000,0000,,ve hastanede tedavi \Noranına sebebiyet verir. Dialogue: 0,0:24:30.89,0:24:35.02,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bunlar olursa oldukça \Nciddi hasarlar meydana getirebilir. Dialogue: 0,0:24:35.05,0:24:37.25,Default,,0000,0000,0000,,Ülke bazında kesinlikle \Ngörüyoruz ki İtalya, Dialogue: 0,0:24:37.28,0:24:39.13,Default,,0000,0000,0000,,erken bulaşmanın saptanamaması, Dialogue: 0,0:24:39.16,0:24:41.09,Default,,0000,0000,0000,,hızlı büyüme Dialogue: 0,0:24:41.09,0:24:44.01,Default,,0000,0000,0000,,ve sağlık sisteminin \Nbir anda yenilmesi sebebiyle Dialogue: 0,0:24:44.01,0:24:47.26,Default,,0000,0000,0000,,şu an iyi bir örnek konumunda. Dialogue: 0,0:24:47.28,0:24:50.90,Default,,0000,0000,0000,,Bence bu virüsün en kötü yanı bulaşma Dialogue: 0,0:24:50.92,0:24:55.00,Default,,0000,0000,0000,,ve semptomlar arasında gecikme olması Dialogue: 0,0:24:55.03,0:24:57.28,Default,,0000,0000,0000,,ve insanları \Nsağlık sistemine yönlendirmesidir, Dialogue: 0,0:24:57.30,0:24:59.14,Default,,0000,0000,0000,,sağlık sisteminiz yenilse dahi Dialogue: 0,0:24:59.17,0:25:00.38,Default,,0000,0000,0000,,o günde bile, Dialogue: 0,0:25:00.41,0:25:02.43,Default,,0000,0000,0000,,tamamen bulaştırmayı durdursanız bile Dialogue: 0,0:25:02.45,0:25:05.33,Default,,0000,0000,0000,,çoktan maruz kalmış insanlar olacak, Dialogue: 0,0:25:05.35,0:25:07.72,Default,,0000,0000,0000,,vakalar ve daha şiddetli olanlar Dialogue: 0,0:25:07.72,0:25:10.18,Default,,0000,0000,0000,,bir kaç hafta boyunca\Ngörülmeye devam edecektir. Dialogue: 0,0:25:10.20,0:25:13.15,Default,,0000,0000,0000,,Bu tamamen nüfusumuzun \Nsisteminden gelen bulaşmanın yığılması Dialogue: 0,0:25:13.17,0:25:16.14,Default,,0000,0000,0000,,ve bir yük oluşturması durumudur. Dialogue: 0,0:25:17.50,0:25:19.56,Default,,0000,0000,0000,,CA: O zaman anahtar bir sayı var Dialogue: 0,0:25:19.58,0:25:24.10,Default,,0000,0000,0000,,ve bu toplam vaka sayısı, Dialogue: 0,0:25:24.12,0:25:27.79,Default,,0000,0000,0000,,bir ülkenin sağlık sisteminin\Nbu vaka sayısını Dialogue: 0,0:25:27.82,0:25:30.22,Default,,0000,0000,0000,,işleme kapasitesiyle karşılaştırılmasıdır. Dialogue: 0,0:25:30.85,0:25:33.01,Default,,0000,0000,0000,,Muhtemelen bu konu, Dialogue: 0,0:25:33.04,0:25:34.24,Default,,0000,0000,0000,,ölüm oranı, Dialogue: 0,0:25:34.26,0:25:36.82,Default,,0000,0000,0000,,hastalıklarla gelen insanlar ve bunlara Dialogue: 0,0:25:36.82,0:25:40.41,Default,,0000,0000,0000,,yanıt verebilen bir sağlık sistemi ile\Nyenilmiş arasında büyük bir farktır. Dialogue: 0,0:25:40.43,0:25:43.36,Default,,0000,0000,0000,,Bu noktada ölüm oranı çok farklı olur. Dialogue: 0,0:25:43.39,0:25:46.26,Default,,0000,0000,0000,,AK: Birisi yoğun bakım \Nünitesinde yatağa ihtiyaç duyuyorsa Dialogue: 0,0:25:46.26,0:25:48.30,Default,,0000,0000,0000,,bunu temin etmek için birkaç hafta gerekir Dialogue: 0,0:25:48.30,0:25:49.26,Default,,0000,0000,0000,,ve bununla birlikte Dialogue: 0,0:25:49.26,0:25:52.14,Default,,0000,0000,0000,,sistemden vakalar gelmeye\Ndevam ettiği için çabucak zorlaşır. Dialogue: 0,0:25:52.14,0:25:54.94,Default,,0000,0000,0000,,CA: Bu yüzden önleme ve azaltma arasındaki Dialogue: 0,0:25:54.97,0:25:56.53,Default,,0000,0000,0000,,farkı konuşuyoruz. Dialogue: 0,0:25:56.55,0:25:59.90,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar çokça duyduğumuz\Nbirbirinden farklı terimler. Dialogue: 0,0:25:59.92,0:26:06.11,Default,,0000,0000,0000,,Virüsün erken dönemlerinde\Ndevlet önlemeye odaklandı. Dialogue: 0,0:26:06.13,0:26:07.74,Default,,0000,0000,0000,,Bu ne demektir? Dialogue: 0,0:26:07.76,0:26:11.47,Default,,0000,0000,0000,,AK: Sınırlama, çabalarınızı vakalar \Nve onların temasları üzerinde Dialogue: 0,0:26:11.47,0:26:13.76,Default,,0000,0000,0000,,çok fazla kontrole \Nodaklayabileceğiniz fikridir. Dialogue: 0,0:26:13.76,0:26:16.47,Default,,0000,0000,0000,,Büyük bir nüfusta bozulmaya\Nsebep olmuyorsun, Dialogue: 0,0:26:16.49,0:26:19.17,Default,,0000,0000,0000,,sadece bir vaka var\Nve onları izole ediyorsun, Dialogue: 0,0:26:19.19,0:26:21.46,Default,,0000,0000,0000,,kimlerle iletişime geçtiklerini\Nbuluyorsun, Dialogue: 0,0:26:21.48,0:26:24.55,Default,,0000,0000,0000,,maruz kalmış olabilenleri bulmak için \Ninsanları araştırıyorsun, Dialogue: 0,0:26:24.57,0:26:26.54,Default,,0000,0000,0000,,belki karantina altına alıp Dialogue: 0,0:26:26.56,0:26:30.13,Default,,0000,0000,0000,,başka yayılma olmaması için \Nemin oluyorsun. Dialogue: 0,0:26:30.16,0:26:32.93,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden oldukça odaklanılmış\Nve hedeflenilmiş bir yöntem Dialogue: 0,0:26:32.93,0:26:35.30,Default,,0000,0000,0000,,ve SARS için son derece etkili oldu. Dialogue: 0,0:26:35.98,0:26:37.82,Default,,0000,0000,0000,,Ancak bence bu virüs için Dialogue: 0,0:26:37.85,0:26:41.40,Default,,0000,0000,0000,,bazı vakalar gözden\Nkaçacağı veya saptanamayacağı için Dialogue: 0,0:26:41.42,0:26:44.63,Default,,0000,0000,0000,,büyük çoğunluktaki risk altında\Nolan insanları bulmamız lazım. Dialogue: 0,0:26:44.65,0:26:46.15,Default,,0000,0000,0000,,Olur da bir kaçı elden kaçarsa Dialogue: 0,0:26:46.18,0:26:48.36,Default,,0000,0000,0000,,büyük ihtimalle bir\Nsalgınla karşılaşacaksın. Dialogue: 0,0:26:48.38,0:26:49.75,Default,,0000,0000,0000,,CA: Peki hiç bu stratejiyi Dialogue: 0,0:26:49.77,0:26:52.98,Default,,0000,0000,0000,,işleme almaya başlamış \Nve etkili olarak virüsü Dialogue: 0,0:26:52.98,0:26:55.19,Default,,0000,0000,0000,,kontrol altına alabilmiş ülkeler var mı? Dialogue: 0,0:26:55.21,0:27:00.33,Default,,0000,0000,0000,,AK: Singapur geçtiğimiz altı\Nhaftadır olağanüstü bir iş başarıyor. Dialogue: 0,0:27:00.74,0:27:02.73,Default,,0000,0000,0000,,Bazı geniş tedbirlerin yanı sıra Dialogue: 0,0:27:02.73,0:27:04.93,Default,,0000,0000,0000,,temas halinde olan insanları \Nizleme konusunda Dialogue: 0,0:27:04.93,0:27:07.48,Default,,0000,0000,0000,,inanılmaz derecede sıkı çalışıyorlar. Dialogue: 0,0:27:08.12,0:27:09.86,Default,,0000,0000,0000,,CCTV kameralardan bakma, Dialogue: 0,0:27:09.86,0:27:12.87,Default,,0000,0000,0000,,taksileri kontrol edip \Nkimin virüs kapmış olabileceğini bulma, Dialogue: 0,0:27:12.87,0:27:14.20,Default,,0000,0000,0000,,kimler risk altında vs. gibi Dialogue: 0,0:27:14.20,0:27:15.45,Default,,0000,0000,0000,,derin takipler yapıyorlar. Dialogue: 0,0:27:15.47,0:27:18.66,Default,,0000,0000,0000,,Yaklaşık altı haftadır\Nyayılmayı engelliyorlar. Dialogue: 0,0:27:19.36,0:27:20.53,Default,,0000,0000,0000,,CA: Gerçekten muhteşem. Dialogue: 0,0:27:20.55,0:27:22.97,Default,,0000,0000,0000,,Öyleyse birisi ülkeye geldi, Dialogue: 0,0:27:22.100,0:27:24.55,Default,,0000,0000,0000,,test sonucu pozitif çıktı -- Dialogue: 0,0:27:24.58,0:27:27.13,Default,,0000,0000,0000,,işe gidiyorlar, büyük bir takım \Nhalinde çalışıyorlar Dialogue: 0,0:27:27.16,0:27:29.27,Default,,0000,0000,0000,,ve deyim yerindeyse Dialogue: 0,0:27:29.29,0:27:30.73,Default,,0000,0000,0000,,her şeyin izini sürüyorlar. Dialogue: 0,0:27:30.73,0:27:33.17,Default,,0000,0000,0000,,"Ah, hangi taksiye bindiğinizi\Nhatırlamıyor musunuz? Dialogue: 0,0:27:33.17,0:27:34.66,Default,,0000,0000,0000,,Biz sizin için buluruz." Dialogue: 0,0:27:34.69,0:27:36.93,Default,,0000,0000,0000,,Muhtemelen, taksi şoförünü \Nbuldukları zaman Dialogue: 0,0:27:36.95,0:27:40.03,Default,,0000,0000,0000,,taksiye başka kimlerin bindiğini\Nde bulmak zorundalar. Dialogue: 0,0:27:40.03,0:27:43.97,Default,,0000,0000,0000,,AK: Öyleyse risk içinde olan yakın temas\Nhalindeki herkesi bulmaya odaklanıp Dialogue: 0,0:27:43.97,0:27:47.33,Default,,0000,0000,0000,,gözden kaçırdıkları kişi sayısını\Nen aza indirmeye çalışıyorlar. Dialogue: 0,0:27:47.92,0:27:51.68,Default,,0000,0000,0000,,CA: Ancak Singapur'da bile,\Neğer yanlış bilmiyorsam Dialogue: 0,0:27:51.70,0:27:53.82,Default,,0000,0000,0000,,sayılar sıfıra yaklaşmaya başladı, Dialogue: 0,0:27:53.82,0:27:56.43,Default,,0000,0000,0000,,ama son dönemlerde tekrardan\Nbiraz yükselmeye başladı. Dialogue: 0,0:27:56.43,0:27:58.44,Default,,0000,0000,0000,,Önlemeyi devam ettirip\Nettiremeyecekleri Dialogue: 0,0:27:58.46,0:28:01.62,Default,,0000,0000,0000,,henüz tam kesin değil. Dialogue: 0,0:28:01.64,0:28:02.80,Default,,0000,0000,0000,,AK: Kesinlikle. Dialogue: 0,0:28:02.82,0:28:05.03,Default,,0000,0000,0000,,Çoğalma sayısı hakkında konuşursak şayet Dialogue: 0,0:28:05.05,0:28:07.44,Default,,0000,0000,0000,,bir gibi önemli değere sahip olan sayının Dialogue: 0,0:28:07.47,0:28:09.40,Default,,0000,0000,0000,,0.8, 0.9 gibi sayılara düştüğünü gördük. Dialogue: 0,0:28:10.20,0:28:11.55,Default,,0000,0000,0000,,Bir veya iki hafta önce Dialogue: 0,0:28:11.55,0:28:14.88,Default,,0000,0000,0000,,biraz yükselişe geçtiği ve daha fazla\Nvakanın ortaya çıktığı görüldü. Dialogue: 0,0:28:14.88,0:28:17.63,Default,,0000,0000,0000,,Sanırım büyük bir çoğunluğu \Nkontrol altında tutulsa bile Dialogue: 0,0:28:17.63,0:28:19.78,Default,,0000,0000,0000,,Dünya şu anda bir salgınla baş ediyor Dialogue: 0,0:28:19.78,0:28:22.18,Default,,0000,0000,0000,,ve sürekli \Nbir bulaşma ortaya çıktığı için Dialogue: 0,0:28:22.18,0:28:25.11,Default,,0000,0000,0000,,aşırı seviyede durdurma\Nçabaları gitgide Dialogue: 0,0:28:25.11,0:28:26.52,Default,,0000,0000,0000,,daha da zorlaşıyor. Dialogue: 0,0:28:26.55,0:28:32.35,Default,,0000,0000,0000,,(Müzik) Dialogue: 0,0:28:47.71,0:28:49.58,Default,,0000,0000,0000,,CA: Bu virüs durumunda, Dialogue: 0,0:28:49.60,0:28:51.80,Default,,0000,0000,0000,,dünyanın birçok ülkesinde Dialogue: 0,0:28:51.80,0:28:54.17,Default,,0000,0000,0000,,bu şeyin gerçekleştiğine dair \Nbir uyarı vardı. Dialogue: 0,0:28:54.20,0:28:58.38,Default,,0000,0000,0000,,Çin'den gelen haberler çabucak kötüleşti Dialogue: 0,0:28:58.40,0:29:01.12,Default,,0000,0000,0000,,ve insanların hazırlanmak için\Nzamanları oldu. Dialogue: 0,0:29:01.14,0:29:04.96,Default,,0000,0000,0000,,Yani demek istediğim, \Nböyle bir şeyin geldiği Dialogue: 0,0:29:04.96,0:29:07.80,Default,,0000,0000,0000,,görüldüğünde ideal olan \Nhazırlanma nasıl olmalı Dialogue: 0,0:29:07.80,0:29:11.05,Default,,0000,0000,0000,,ve yayılmaya başlamadan önce \Nbaşarılı bir şekilde sınırlamak için Dialogue: 0,0:29:11.05,0:29:12.81,Default,,0000,0000,0000,,yapılması gereken şeyler vardır. Dialogue: 0,0:29:13.29,0:29:16.39,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence şu söyleyeceğim\Niki şey çok büyük bir fark yaratır. Dialogue: 0,0:29:16.39,0:29:20.77,Default,,0000,0000,0000,,Birincisi mümkün olduğunca\Nkapsamlı bir takip ve tespit yapmak. Dialogue: 0,0:29:20.79,0:29:23.14,Default,,0000,0000,0000,,Bazı erken önlemenin \Nne kadar etkili olduğunu Dialogue: 0,0:29:23.14,0:29:25.53,Default,,0000,0000,0000,,gördüğümüz analizleri \Nmodellemeyi bitirdik. Dialogue: 0,0:29:25.55,0:29:29.67,Default,,0000,0000,0000,,Muhtemelen yüzde 70 \Nveya 80 civarında insanın Dialogue: 0,0:29:29.70,0:29:32.80,Default,,0000,0000,0000,,temas halinde olabileceği durumunu gördük. Dialogue: 0,0:29:32.82,0:29:35.51,Default,,0000,0000,0000,,Ancak bu vakaların \Ngeldiğini saptayamıyorsan Dialogue: 0,0:29:35.51,0:29:38.37,Default,,0000,0000,0000,,bunların temas halinde\Nbulunduklarını belirleyemiyorsan -- Dialogue: 0,0:29:38.39,0:29:41.95,Default,,0000,0000,0000,,mesela erken odaklanmanın birçoğu\NÇin'e seyahat geçmişi üzerineydi Dialogue: 0,0:29:41.97,0:29:44.67,Default,,0000,0000,0000,,ve daha sonra durumun\Ndeğiştiği ortaya çıktı, Dialogue: 0,0:29:44.69,0:29:47.85,Default,,0000,0000,0000,,ancak vakayı tanımlamak adına buna Dialogue: 0,0:29:47.88,0:29:52.08,Default,,0000,0000,0000,,güvenildiği için tanımla eşleşen\Ndiğer pek çok diğer vaka test edilmedi Dialogue: 0,0:29:52.08,0:29:54.62,Default,,0000,0000,0000,,çünkü potansiyel olarak risk altında \Ngörünmüyorlardı. Dialogue: 0,0:29:54.64,0:29:59.23,Default,,0000,0000,0000,,CA: Yani demek istediğim, \Nerken teşhis anahtar, Dialogue: 0,0:29:59.25,0:30:01.13,Default,,0000,0000,0000,,sanıyorum ki önemli bir erken önlem, Dialogue: 0,0:30:01.16,0:30:06.27,Default,,0000,0000,0000,,yeterli testlerinizin olmasından\Nve ihtiyaç halinde kullanılmasından Dialogue: 0,0:30:06.29,0:30:07.99,Default,,0000,0000,0000,,emin olursunuz, Dialogue: 0,0:30:08.01,0:30:09.78,Default,,0000,0000,0000,,böylece müdahale edebilirsiniz, Dialogue: 0,0:30:09.81,0:30:13.72,Default,,0000,0000,0000,,bir vaka olur olmaz harekete\Ngeçmeye hazır olun, Dialogue: 0,0:30:13.74,0:30:19.03,Default,,0000,0000,0000,,temas halinde olduklarını\Nbulmak için hızlı olmalısınız, Dialogue: 0,0:30:19.05,0:30:21.91,Default,,0000,0000,0000,,bu şekilde test edip\Nkontrol altına alabilirsiniz. Dialogue: 0,0:30:21.93,0:30:23.22,Default,,0000,0000,0000,,AK: Kesinlikle. Dialogue: 0,0:30:23.24,0:30:26.41,Default,,0000,0000,0000,,Benim mesleğimde negatif bir\Ntestte değer olduğunu söylüyoruz Dialogue: 0,0:30:26.43,0:30:29.76,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bir şey arıyorsunuz ancak \Naradığınız şey orada değil. Dialogue: 0,0:30:29.78,0:30:33.28,Default,,0000,0000,0000,,Bence insanların test edilme\Nsayısının az olması Dialogue: 0,0:30:33.31,0:30:36.32,Default,,0000,0000,0000,,size enfeksiyonları gözden\Nkaçırmadığınız güvenini vermez, Dialogue: 0,0:30:36.34,0:30:39.31,Default,,0000,0000,0000,,oysa temaslarda gerçekten\Nkapsamlı bir takip yapıyorsanız, Dialogue: 0,0:30:39.33,0:30:41.32,Default,,0000,0000,0000,,Kore gibi çok sayıda insanı Dialogue: 0,0:30:41.34,0:30:42.90,Default,,0000,0000,0000,,test eden ülkeler görebiliriz. Dialogue: 0,0:30:42.90,0:30:44.39,Default,,0000,0000,0000,,Halen vakalar olmasına rağmen, Dialogue: 0,0:30:44.39,0:30:46.59,Default,,0000,0000,0000,,bu enfeksiyonların\Nnerede oldukları konusunda Dialogue: 0,0:30:46.59,0:30:49.24,Default,,0000,0000,0000,,bir fikirleri olmasında onlara\Ndaha fazla güven veriyor. Dialogue: 0,0:30:49.26,0:30:51.96,Default,,0000,0000,0000,,CA: Sen şu anda Birleşik Krallık’tasın Dialogue: 0,0:30:51.99,0:30:54.77,Default,,0000,0000,0000,,ben ABD’deyim. Dialogue: 0,0:30:54.79,0:30:58.95,Default,,0000,0000,0000,,Birleşik Krallık’ın ve ABD’nin\Nkontrol altına alma olasılıkları Dialogue: 0,0:30:58.95,0:31:02.19,Default,,0000,0000,0000,,sence ne kadardır? Dialogue: 0,0:31:03.16,0:31:06.62,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence her iki durumda da\Npek olası değil. Dialogue: 0,0:31:06.65,0:31:10.05,Default,,0000,0000,0000,,Bence Birleşik Krallık'ın\Nbazı ek önlemler alması gerekecek. Dialogue: 0,0:31:10.08,0:31:12.41,Default,,0000,0000,0000,,Sanırım bu gerçekleştiğinde Dialogue: 0,0:31:12.43,0:31:13.87,Default,,0000,0000,0000,,biraz mevcut duruma bağlı Dialogue: 0,0:31:13.87,0:31:16.12,Default,,0000,0000,0000,,ancak şu anda yaklaşık\N30.000 kişiyi test ettik. Dialogue: 0,0:31:17.40,0:31:21.16,Default,,0000,0000,0000,,Açıkçası, ne kadar kapsamlı\Nbulaşma olduğuna dair Dialogue: 0,0:31:21.16,0:31:25.15,Default,,0000,0000,0000,,kanıtlar göz önüne alındığında,\NABD bu noktanın ötesine geçiyor olabilir Dialogue: 0,0:31:25.15,0:31:27.81,Default,,0000,0000,0000,,ve ne kadar enfeksiyon olduğu Dialogue: 0,0:31:27.83,0:31:30.10,Default,,0000,0000,0000,,ve bu test seviyesinin \Nnet bilgileri olmadan, Dialogue: 0,0:31:30.13,0:31:33.52,Default,,0000,0000,0000,,ABD'de şu anda durumun\Nnasıl olduğunu görmek çok zor. Dialogue: 0,0:31:35.31,0:31:39.03,Default,,0000,0000,0000,,CA: Yani, kesinlikle bu konuda\Nçok politik olmak istemiyorum, Dialogue: 0,0:31:39.05,0:31:40.89,Default,,0000,0000,0000,,ama demek istediğim - Dialogue: 0,0:31:40.92,0:31:43.88,Default,,0000,0000,0000,,biraz önce İngiltere'nin\N30.000 kişiyi test ettiğini söyledin - Dialogue: 0,0:31:43.88,0:31:45.96,Default,,0000,0000,0000,,ABD beş veya altı kat daha büyük Dialogue: 0,0:31:45.99,0:31:48.87,Default,,0000,0000,0000,,ve bence buradaki toplam\Ntest sayısı beş ya da altı bin, Dialogue: 0,0:31:48.87,0:31:50.46,Default,,0000,0000,0000,,ya da birkaç gün önce öyleydi. Dialogue: 0,0:31:50.48,0:31:52.67,Default,,0000,0000,0000,,Bu sana tuhaf geliyor mu? Dialogue: 0,0:31:52.70,0:31:56.64,Default,,0000,0000,0000,,Açıkçası enfeksiyon hastalıkları hakkında\Nçok fazla bilgiye sahip Dialogue: 0,0:31:56.67,0:31:59.46,Default,,0000,0000,0000,,eğitimli bir ülkede bunun\Nnasıl olduğunu anlamıyorum. Dialogue: 0,0:32:00.17,0:32:01.34,Default,,0000,0000,0000,,AK: Öyle ve bence orada, Dialogue: 0,0:32:01.36,0:32:05.57,Default,,0000,0000,0000,,lojistik ve benzeri birçok faktör var Dialogue: 0,0:32:05.57,0:32:07.65,Default,,0000,0000,0000,,ama bunun bir tehdit olduğu Dialogue: 0,0:32:07.65,0:32:09.90,Default,,0000,0000,0000,,ve bunun geldiğine dair\Nbir uyarı dönemi vardı. Dialogue: 0,0:32:09.90,0:32:12.99,Default,,0000,0000,0000,,Bence ülkelerin, bu ilk aşamalarda\Ngerçekten mümkün olduğunca çok Dialogue: 0,0:32:12.99,0:32:16.70,Default,,0000,0000,0000,,tespit yapabilme kapasitesine sahip\Nolduklarından emin olmaları gerekiyor, Dialogue: 0,0:32:16.72,0:32:20.02,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bu virüsü yakalayacağınız\Nve kontrol altına almada Dialogue: 0,0:32:20.02,0:32:22.45,Default,,0000,0000,0000,,daha iyi bir şansınız olacağı dönemdir. Dialogue: 0,0:32:22.47,0:32:24.75,Default,,0000,0000,0000,,CA: Tamam, \Neğer kontrol altına alamazsanız, Dialogue: 0,0:32:24.78,0:32:28.09,Default,,0000,0000,0000,,bir tür azaltma stratejisine\Ngeçmek zorundasınız. Dialogue: 0,0:32:28.11,0:32:31.50,Default,,0000,0000,0000,,Peki o zaman neler oluyor? Dialogue: 0,0:32:31.52,0:32:34.57,Default,,0000,0000,0000,,Sanırım bunu iki SOYD faktörünüze, Dialogue: 0,0:32:34.60,0:32:38.42,Default,,0000,0000,0000,,fırsata ve yayılma olasılığına Dialogue: 0,0:32:38.44,0:32:40.97,Default,,0000,0000,0000,,geri getirmek istiyorum, Dialogue: 0,0:32:40.97,0:32:42.84,Default,,0000,0000,0000,,çünkü virüs neyse odur gibi görünüyor, Dialogue: 0,0:32:42.84,0:32:45.99,Default,,0000,0000,0000,,birinin potansiyel olarak ne zaman\Nenfeksiyonlu olduğu konusunda Dialogue: 0,0:32:45.99,0:32:47.89,Default,,0000,0000,0000,,pek bir şey yapamayız gibi görünüyor. Dialogue: 0,0:32:47.89,0:32:49.88,Default,,0000,0000,0000,,Duyarlılık tarafında, Dialogue: 0,0:32:49.90,0:32:52.50,Default,,0000,0000,0000,,aşı olana kadar pek bir şey yapamayız. Dialogue: 0,0:32:52.53,0:32:54.76,Default,,0000,0000,0000,,Biraz bundan bahsedebiliriz belki. Dialogue: 0,0:32:54.78,0:32:58.45,Default,,0000,0000,0000,,Ancak olanak ve yayılma\Nolasılığının ortasında Dialogue: 0,0:32:58.48,0:32:59.87,Default,,0000,0000,0000,,bir şeyler yapabiliriz. Dialogue: 0,0:32:59.90,0:33:03.42,Default,,0000,0000,0000,,Belki de bunlardan, neye benzediğinden Dialogue: 0,0:33:03.44,0:33:04.66,Default,,0000,0000,0000,,konuşmak ister misiniz, Dialogue: 0,0:33:04.69,0:33:09.27,Default,,0000,0000,0000,,bir azaltma stratejisini\Nnasıl oluşturursunuz? Dialogue: 0,0:33:09.30,0:33:11.62,Default,,0000,0000,0000,,Yani, her şeyden önce, fırsatı düşünerek, Dialogue: 0,0:33:11.65,0:33:13.78,Default,,0000,0000,0000,,yayılma fırsatlarının sayısını Dialogue: 0,0:33:13.80,0:33:15.07,Default,,0000,0000,0000,,nasıl azaltırsınız? Dialogue: 0,0:33:15.88,0:33:17.64,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence bu açıdan bakınca, Dialogue: 0,0:33:17.67,0:33:21.33,Default,,0000,0000,0000,,sosyal etkileşimlerimizdeki büyük\Ndeğişikliklerle ilgili olacak. Dialogue: 0,0:33:21.35,0:33:23.88,Default,,0000,0000,0000,,Eğer çoğalma sayısını yaklaşık Dialogue: 0,0:33:23.90,0:33:26.07,Default,,0000,0000,0000,,iki veya üç olarak düşünürseniz, Dialogue: 0,0:33:26.09,0:33:28.30,Default,,0000,0000,0000,,bu sayıyı bir değerin altına almak için Dialogue: 0,0:33:28.30,0:33:30.76,Default,,0000,0000,0000,,bu aktarımın bir yönünü bir veya altına, Dialogue: 0,0:33:30.79,0:33:33.65,Default,,0000,0000,0000,,üçte iki oranında azaltmanız gerekir. Dialogue: 0,0:33:34.02,0:33:35.75,Default,,0000,0000,0000,,Böylece, Dialogue: 0,0:33:35.77,0:33:38.13,Default,,0000,0000,0000,,virüsü yayabilecek fırsatlara\Nihtiyaç duyulur, Dialogue: 0,0:33:38.15,0:33:40.10,Default,,0000,0000,0000,,bu nedenle ortalama olarak Dialogue: 0,0:33:40.12,0:33:41.99,Default,,0000,0000,0000,,popülasyondaki herkesin, Dialogue: 0,0:33:41.99,0:33:44.86,Default,,0000,0000,0000,,bu etkileşimleri kontrol altına\Nalmak için potansiyel olarak Dialogue: 0,0:33:44.86,0:33:47.97,Default,,0000,0000,0000,,üçte iki oranında bu tür yakın\Ntemasları azaltması gerekecektir. Dialogue: 0,0:33:47.99,0:33:50.70,Default,,0000,0000,0000,,Bu, evden çalışarak,\Ndeğişen yaşam tarzından, Dialogue: 0,0:33:50.73,0:33:52.74,Default,,0000,0000,0000,,kalabalık yerlere Dialogue: 0,0:33:52.76,0:33:56.10,Default,,0000,0000,0000,,ve yemeklerde nereye gittiğinizden\Nkaynaklanıyor olabilir. Dialogue: 0,0:33:56.65,0:33:59.49,Default,,0000,0000,0000,,Elbette okulların kapanması\Ngibi şeyler sadece bir nüfusun Dialogue: 0,0:33:59.51,0:34:01.58,Default,,0000,0000,0000,,sosyal karışımını azaltmaya çalışan Dialogue: 0,0:34:01.60,0:34:03.39,Default,,0000,0000,0000,,diğer önlemlerdir. Dialogue: 0,0:34:03.71,0:34:06.51,Default,,0000,0000,0000,,CA: Okulların kapanması\Nhakkında daha fazla konuşalım, Dialogue: 0,0:34:06.54,0:34:08.93,Default,,0000,0000,0000,,çünkü doğru hatırlıyorsam, Dialogue: 0,0:34:08.96,0:34:15.31,Default,,0000,0000,0000,,geçmişteki pandemilere kesinlikle anahtar\Nbir önlem olarak atıfta bulunulursa, Dialogue: 0,0:34:15.33,0:34:18.60,Default,,0000,0000,0000,,okullar bu tür insanlarla\Nbir araya gelmeyi temsil eder, Dialogue: 0,0:34:18.62,0:34:21.45,Default,,0000,0000,0000,,genellikle çocuklar - Dialogue: 0,0:34:21.48,0:34:24.28,Default,,0000,0000,0000,,kesinlikle grip ve soğuk algınlığı\Nsöz konusu olduğunda - Dialogue: 0,0:34:24.28,0:34:25.42,Default,,0000,0000,0000,,taşıyıcılardır. Dialogue: 0,0:34:25.57,0:34:27.19,Default,,0000,0000,0000,,Ancak bu durumda, Dialogue: 0,0:34:27.21,0:34:31.09,Default,,0000,0000,0000,,çocuklar virüsten dolayı hastalanmıyor Dialogue: 0,0:34:31.12,0:34:33.96,Default,,0000,0000,0000,,veya en azından çok azı hastalanıyor. Dialogue: 0,0:34:34.37,0:34:39.30,Default,,0000,0000,0000,,Bulaştırıcı olup olamayacaklarını\Nbiliyor muyuz? Dialogue: 0,0:34:39.32,0:34:41.90,Default,,0000,0000,0000,,İstenmeyen taşıyıcılar olabilirler. Dialogue: 0,0:34:41.92,0:34:45.34,Default,,0000,0000,0000,,Ya da aslında, okulların kapanmasının\Ndiğerlerinde olduğu kadar Dialogue: 0,0:34:45.37,0:34:48.66,Default,,0000,0000,0000,,bu örnekte de önemli\Nolmayabileceğine dair kanıt var mı? Dialogue: 0,0:34:49.09,0:34:52.36,Default,,0000,0000,0000,,AK: İşte bu noktada \Nçocukların oynadığı rol çok önemli Dialogue: 0,0:34:52.36,0:34:54.68,Default,,0000,0000,0000,,ve o konuda hala iyi bir kanıt yok. Dialogue: 0,0:34:54.70,0:34:56.94,Default,,0000,0000,0000,,Vakaların temaslarını takiben, Dialogue: 0,0:34:56.97,0:34:59.62,Default,,0000,0000,0000,,şimdi çocukların enfekte\Nolduğuna dair kanıtlar var, Dialogue: 0,0:34:59.64,0:35:01.97,Default,,0000,0000,0000,,bu yüzden test ederken,\Nmaruz kalıyorlar, Dialogue: 0,0:35:01.100,0:35:05.63,Default,,0000,0000,0000,,bir şekilde sadece enfeksiyonu\Nalmıyor değiller, Dialogue: 0,0:35:05.65,0:35:09.12,Default,,0000,0000,0000,,ama dediğin gibi belirtileri\Naynı şekilde göstermiyorlar. Dialogue: 0,0:35:09.14,0:35:11.44,Default,,0000,0000,0000,,Özellikle grip için, Dialogue: 0,0:35:11.47,0:35:14.20,Default,,0000,0000,0000,,okulların kapanmasının\Netkilerine baktığımızda, Dialogue: 0,0:35:14.22,0:35:17.12,Default,,0000,0000,0000,,2009'da domuz gribi\Nsırasında bile İngiltere'de, Dialogue: 0,0:35:17.14,0:35:19.95,Default,,0000,0000,0000,,okullar tatil edildiğinde\Nsalgında bir düşüş oldu, Dialogue: 0,0:35:19.98,0:35:21.88,Default,,0000,0000,0000,,salgın eğrisini görebiliyordunuz, Dialogue: 0,0:35:21.91,0:35:25.32,Default,,0000,0000,0000,,yazın düşer ve sonbaharda yükselir. Dialogue: 0,0:35:25.34,0:35:28.40,Default,,0000,0000,0000,,Ancak elbette, 2009'da yaşlı gruplarda \Nbağışıklık oluşmuştu. Dialogue: 0,0:35:28.43,0:35:31.54,Default,,0000,0000,0000,,Bu tür yayılma gençlere\Ndaha fazla geçiş yaptı. Dialogue: 0,0:35:31.56,0:35:34.83,Default,,0000,0000,0000,,Bu gerçekten anlamaya\Nçalıştığımız bir şey. Dialogue: 0,0:35:34.86,0:35:37.70,Default,,0000,0000,0000,,Açıkçası, okulların kapanmasıyla\Netkileşimleri azaltacaktır, Dialogue: 0,0:35:37.70,0:35:39.75,Default,,0000,0000,0000,,ancak daha sonra ikincil\Nsosyal etkiler var, Dialogue: 0,0:35:39.77,0:35:42.28,Default,,0000,0000,0000,,kalabalıkta gelecek olan\Nikincil değişiklikler var, Dialogue: 0,0:35:42.28,0:35:45.37,Default,,0000,0000,0000,,belki de büyükler ve rolleri,\Nebeveynlerin çalışması gerekiyorsa Dialogue: 0,0:35:45.37,0:35:47.91,Default,,0000,0000,0000,,alternatif bakıcılar açısından \Ndeğişiklikler var. Dialogue: 0,0:35:47.91,0:35:50.72,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden bence dikkate alınması\Ngereken birçok şey var. Dialogue: 0,0:35:52.10,0:35:56.86,Default,,0000,0000,0000,,CA: Demek istediğim, gördüğünüz\Ntüm farklı kanıtlara dayanarak, Dialogue: 0,0:35:56.89,0:35:58.17,Default,,0000,0000,0000,,eğer size kalmışsa, Dialogue: 0,0:35:58.19,0:36:01.58,Default,,0000,0000,0000,,bu noktada çoğu ülkenin kapsamlı\Nbir önlem olarak okulların kapanmasına Dialogue: 0,0:36:01.60,0:36:05.88,Default,,0000,0000,0000,,ihtiyati tedbirler olarak\Nbakmasını tavsiye eder misiniz, Dialogue: 0,0:36:05.90,0:36:14.39,Default,,0000,0000,0000,,bunu iki, üç, dört, beş aylık yorucu\Nstrateji olarak yapmaya değer mi? Dialogue: 0,0:36:14.53,0:36:16.16,Default,,0000,0000,0000,,Ne önerirsiniz? Dialogue: 0,0:36:16.19,0:36:17.96,Default,,0000,0000,0000,,AK: Sanırım riskin yaş dağılımı Dialogue: 0,0:36:17.96,0:36:20.68,Default,,0000,0000,0000,,ve yaşlı grupların ciddiyeti\Ngöz önüne alındığında, Dialogue: 0,0:36:20.71,0:36:25.49,Default,,0000,0000,0000,,enfeksiyonu bu gruplara getiren\Netkileşimleri azaltmamız gerek. Dialogue: 0,0:36:25.51,0:36:28.98,Default,,0000,0000,0000,,Sonra herkes arasında etkileşimleri\Nmümkün olduğunca azaltın. Dialogue: 0,0:36:28.100,0:36:30.60,Default,,0000,0000,0000,,Bence asıl önemli olan, Dialogue: 0,0:36:30.63,0:36:34.47,Default,,0000,0000,0000,,60 yaş ve üstü grupta hastalık\Nyükünün çok fazla olması, Dialogue: 0,0:36:34.50,0:36:37.99,Default,,0000,0000,0000,,sadece etkileşimden kaçınmaya çalışan Dialogue: 0,0:36:38.01,0:36:39.18,Default,,0000,0000,0000,,herkesle ilgili değil, Dialogue: 0,0:36:39.20,0:36:40.51,Default,,0000,0000,0000,,aynı zamanda bu gruplara Dialogue: 0,0:36:40.51,0:36:43.15,Default,,0000,0000,0000,,enfeksiyonları sürükleyecek\Ntürden davranışlarla ilgili. Dialogue: 0,0:36:44.45,0:36:47.26,Default,,0000,0000,0000,,CA: Yani bu, yaşlı bir insanın evinde Dialogue: 0,0:36:47.29,0:36:50.46,Default,,0000,0000,0000,,veya bir konut tesisinde sevilen birini Dialogue: 0,0:36:50.49,0:36:55.45,Default,,0000,0000,0000,,ziyaret etmeden önce insanların\Niki kez düşünmesi anlamına mı geliyor? Dialogue: 0,0:36:55.48,0:36:58.66,Default,,0000,0000,0000,,Bunun gibi, sadece buna\Nçok dikkat etmeliyiz, Dialogue: 0,0:36:58.66,0:37:01.80,Default,,0000,0000,0000,,tüm bu tesisler kimleri kabul ettikleri,\Nsıcaklıklarına bakmaları Dialogue: 0,0:37:01.80,0:37:03.20,Default,,0000,0000,0000,,ve semptomları Dialogue: 0,0:37:03.20,0:37:06.91,Default,,0000,0000,0000,,ya da bunun gibi şeyleri kontrol ettikleri\Nkonusunda büyük özen göstermeli mi? Dialogue: 0,0:37:06.93,0:37:09.83,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence bunların kesinlikle\Ndikkate alınması gerekiyor. Dialogue: 0,0:37:09.86,0:37:11.95,Default,,0000,0000,0000,,Birleşik Krallık'ta, bu yaşlı gruplar için Dialogue: 0,0:37:11.95,0:37:13.86,Default,,0000,0000,0000,,enfeksiyon getirebilecek insanlarla Dialogue: 0,0:37:13.89,0:37:15.52,Default,,0000,0000,0000,,etkileşimleri deneyebildiğimiz Dialogue: 0,0:37:15.52,0:37:17.55,Default,,0000,0000,0000,,ve yapabildiğimiz kadar durdurmak için Dialogue: 0,0:37:17.55,0:37:18.58,Default,,0000,0000,0000,,bir potansiyel olarak Dialogue: 0,0:37:18.58,0:37:21.85,Default,,0000,0000,0000,,koza stratejisi olarak bilinen\Nstratejiye yönelik planlar yapıyoruz. Dialogue: 0,0:37:22.20,0:37:24.88,Default,,0000,0000,0000,,Nihayetinde, dediğin gibi, Dialogue: 0,0:37:24.90,0:37:27.37,Default,,0000,0000,0000,,yayılmanın diğer yönlerini\Nhedefleyemiyoruz, Dialogue: 0,0:37:27.40,0:37:30.33,Default,,0000,0000,0000,,bu sadece bu gruplarda\Nmaruz kalma riskini azaltıyor Dialogue: 0,0:37:30.36,0:37:32.42,Default,,0000,0000,0000,,ve bu yüzden insanların bireysel olarak Dialogue: 0,0:37:32.42,0:37:36.32,Default,,0000,0000,0000,,risklerini azaltmalarını sağlamak için\Nyapabileceğiniz her şeyi düşünüyorum, Dialogue: 0,0:37:36.34,0:37:39.38,Default,,0000,0000,0000,,yaşlı ya da diğer\Nrisk gruplarında olsalar da Dialogue: 0,0:37:39.41,0:37:40.56,Default,,0000,0000,0000,,bence çok önemli. Dialogue: 0,0:37:40.58,0:37:43.02,Default,,0000,0000,0000,,Genel düzeyde daha fazla Dialogue: 0,0:37:43.04,0:37:47.08,Default,,0000,0000,0000,,büyük ölçekli önlemler etkileşimleri\Nazaltmaya yardımcı olabilecek, Dialogue: 0,0:37:47.10,0:37:49.23,Default,,0000,0000,0000,,ancak bu azalmalar oluyorsa Dialogue: 0,0:37:49.23,0:37:51.39,Default,,0000,0000,0000,,ve ciddi hastalıklara yakalanmaları\Nkonusunda Dialogue: 0,0:37:51.39,0:37:53.24,Default,,0000,0000,0000,,giden insanlar için riski azaltmıyorsa, Dialogue: 0,0:37:53.27,0:37:56.91,Default,,0000,0000,0000,,yine de bu gerçekten ciddi\Npsikolojik yükle getirecek. Dialogue: 0,0:37:58.11,0:38:02.62,Default,,0000,0000,0000,,CA: Yani, insanlar bu şeyleri düşünürken Dialogue: 0,0:38:02.62,0:38:04.90,Default,,0000,0000,0000,,bu çift lensi uygulamak zorunda mı? Dialogue: 0,0:38:04.92,0:38:07.29,Default,,0000,0000,0000,,Hayatınızla ilgili baktığımızda, Dialogue: 0,0:38:07.32,0:38:09.35,Default,,0000,0000,0000,,bu hastalığı yakalama riskiniz var. Dialogue: 0,0:38:09.66,0:38:12.84,Default,,0000,0000,0000,,Ancak, istemeden çok daha\Nfazla acı çekecek Dialogue: 0,0:38:12.86,0:38:15.90,Default,,0000,0000,0000,,birine kasıtsız olarak taşıyıcı olma\Nriskiniz de vardır. Dialogue: 0,0:38:15.92,0:38:19.57,Default,,0000,0000,0000,,Bu iki şeyin de şu anda\Nakılda tutulması gerekiyor. Dialogue: 0,0:38:19.59,0:38:22.39,Default,,0000,0000,0000,,AK: Evet ve bu sadece\Nkimin elini sıktığınla alakalı değil, Dialogue: 0,0:38:22.39,0:38:24.43,Default,,0000,0000,0000,,onun kimin elini sıktığı ile ilgili. Dialogue: 0,0:38:24.46,0:38:26.86,Default,,0000,0000,0000,,Sanırım bu ikinci derece\Nadımları düşünmeliyiz, Dialogue: 0,0:38:26.86,0:38:28.75,Default,,0000,0000,0000,,düşük riskiniz olduğunu Dialogue: 0,0:38:28.75,0:38:31.33,Default,,0000,0000,0000,,ve daha genç bir grupta\Nolduğunuzu düşünebilirsiniz, Dialogue: 0,0:38:31.36,0:38:33.82,Default,,0000,0000,0000,,ancak çoğu zaman bu hastalığın Dialogue: 0,0:38:33.82,0:38:37.05,Default,,0000,0000,0000,,daha fazla etkileyeceği birinden\Nbir adım ötede olabilirsiniz. Dialogue: 0,0:38:37.10,0:38:39.74,Default,,0000,0000,0000,,Bence gerçekten sosyal yönden\Nduyarlı olmalıyız Dialogue: 0,0:38:39.77,0:38:43.08,Default,,0000,0000,0000,,ve bunun davranış değişikliği açısından\Noldukça etkileyici olabilir, Dialogue: 0,0:38:43.11,0:38:44.76,Default,,0000,0000,0000,,ancak potansiyel olarak Dialogue: 0,0:38:44.79,0:38:47.24,Default,,0000,0000,0000,,karşı karşıya olduğumuz\Netkiyi azaltması gerekiyor. Dialogue: 0,0:38:48.56,0:38:51.14,Default,,0000,0000,0000,,CA: Yani fırsat sayısını, Dialogue: 0,0:38:51.16,0:38:53.80,Default,,0000,0000,0000,,sadece diğer insanlarla olan\Nfiziksel temaslarımızı Dialogue: 0,0:38:53.83,0:38:55.53,Default,,0000,0000,0000,,azaltarak düşürüyoruz. Dialogue: 0,0:38:55.56,0:38:58.81,Default,,0000,0000,0000,,Peki yayılım olasılık\Nsayısını tahmin ediyorum, Dialogue: 0,0:38:58.83,0:39:01.33,Default,,0000,0000,0000,,bunu nasıl azaltabiliriz? Dialogue: 0,0:39:01.36,0:39:03.56,Default,,0000,0000,0000,,Bu, nasıl etkileşim içinde\Nolduğumuzu etkiler. Dialogue: 0,0:39:03.56,0:39:05.00,Default,,0000,0000,0000,,El sıkışmasından bahsettiniz, Dialogue: 0,0:39:05.00,0:39:07.01,Default,,0000,0000,0000,,sanırım el sıkışmasına hayır diyeceksiniz. Dialogue: 0,0:39:07.01,0:39:08.91,Default,,0000,0000,0000,,AK: Evet, bu tür değişiklikler. Dialogue: 0,0:39:08.93,0:39:10.34,Default,,0000,0000,0000,,Bence bir diğeri, el yıkama Dialogue: 0,0:39:10.36,0:39:12.03,Default,,0000,0000,0000,,daha önce yaptığımız aktiviteleri Dialogue: 0,0:39:12.05,0:39:16.36,Default,,0000,0000,0000,,önceden yapıyor olabileceğimiz\Nşekilde yönetiyor, Dialogue: 0,0:39:16.39,0:39:20.60,Default,,0000,0000,0000,,ancak el yıkama, bir etkileşimden diğerine\Nenfeksiyon yayma olasılığını azaltır, Dialogue: 0,0:39:20.62,0:39:22.17,Default,,0000,0000,0000,,enfeksiyonu yayıyor olabiliriz, Dialogue: 0,0:39:22.20,0:39:23.95,Default,,0000,0000,0000,,bu yüzden bütün bu önlemlere rağmen, Dialogue: 0,0:39:23.95,0:39:26.34,Default,,0000,0000,0000,,bu risklere maruz kalıyor olsak bile, Dialogue: 0,0:39:26.36,0:39:29.66,Default,,0000,0000,0000,,herhangi bir yayılımın gerçekleşmemesi\Niçin ek adımlar atıyoruz. Dialogue: 0,0:39:30.35,0:39:32.82,Default,,0000,0000,0000,,CA: Bence çoğu insan\Nbu şeyin yayıldığı yolu Dialogue: 0,0:39:32.85,0:39:34.89,Default,,0000,0000,0000,,tam olarak anlamıyor Dialogue: 0,0:39:34.91,0:39:38.89,Default,,0000,0000,0000,,veya net bir modeli yok. Dialogue: 0,0:39:38.91,0:39:40.88,Default,,0000,0000,0000,,Yani kesinlikle insanların öksüren Dialogue: 0,0:39:40.90,0:39:42.66,Default,,0000,0000,0000,,veya hapşırmış birinin Dialogue: 0,0:39:42.69,0:39:46.94,Default,,0000,0000,0000,,su damlacıklarını nefesle birlikte\Nalmadığınızı anladığını düşünüyorsunuz. Dialogue: 0,0:39:46.96,0:39:49.12,Default,,0000,0000,0000,,O zaman nasıl yayılıyor? Dialogue: 0,0:39:49.14,0:39:51.40,Default,,0000,0000,0000,,Yüzeylere bulaşır. Nasıl? Dialogue: 0,0:39:51.43,0:39:54.59,Default,,0000,0000,0000,,Sadece hasta insanların \Nnefes vermeleriyle, Dialogue: 0,0:39:54.59,0:39:56.82,Default,,0000,0000,0000,,ağızlarına veya bunun gibi\Nbir şeye dokunmaları Dialogue: 0,0:39:56.82,0:39:59.11,Default,,0000,0000,0000,,ve sonra bir yüzeye dokunmaları\Nsonucu mu oluyor? Dialogue: 0,0:39:59.13,0:40:01.02,Default,,0000,0000,0000,,Peki aslında yüzeylerde nasıl duruyor? Dialogue: 0,0:40:01.05,0:40:03.16,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence çoğunun eline öksürmesi Dialogue: 0,0:40:03.16,0:40:05.50,Default,,0000,0000,0000,,ve bir yüzeye dokunması ile oluyor. Dialogue: 0,0:40:05.87,0:40:09.56,Default,,0000,0000,0000,,Ama bence asıl zorluk, yayılımın\Nnasıl gerçekleştiği ile ilgili Dialogue: 0,0:40:09.59,0:40:10.95,Default,,0000,0000,0000,,bu soruların çözülmesidir. Dialogue: 0,0:40:10.97,0:40:12.79,Default,,0000,0000,0000,,Evinizde yayılım olabilir, Dialogue: 0,0:40:12.81,0:40:15.16,Default,,0000,0000,0000,,birisi öksürebilir \Nve virüs yüzeye geçebilir, Dialogue: 0,0:40:15.16,0:40:17.03,Default,,0000,0000,0000,,doğrudan temasla, el sıkışmasıyla Dialogue: 0,0:40:17.03,0:40:19.51,Default,,0000,0000,0000,,hatta grip gibi şeyler için\Nolan şeylerle olabilir, Dialogue: 0,0:40:19.51,0:40:22.01,Default,,0000,0000,0000,,bu, denemek ve çözmek için\Nçok çalıştığımız bir şey, Dialogue: 0,0:40:22.01,0:40:25.76,Default,,0000,0000,0000,,sosyal davranış enfeksiyon riskine nasıl\Nkarşılık veriyor çözmeye çalışıyoruz. Dialogue: 0,0:40:25.76,0:40:28.63,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü bunun önemli olduğu belli,\Nama belirtmek gerçekten zor. Dialogue: 0,0:40:29.23,0:40:31.98,Default,,0000,0000,0000,,CA: Neredeyse bu şeylerin Dialogue: 0,0:40:31.98,0:40:34.99,Default,,0000,0000,0000,,çoğunu bilmediğimiz ve hepimizin\Naynı ihtimaller denizinde Dialogue: 0,0:40:35.01,0:40:38.86,Default,,0000,0000,0000,,olduğumuz gerçeğini kucaklamak gibi. Dialogue: 0,0:40:39.16,0:40:42.12,Default,,0000,0000,0000,,Bana göre matematik burada çok önemli. Dialogue: 0,0:40:42.14,0:40:48.15,Default,,0000,0000,0000,,Bunu, birbirleri üzerinde birlikte çalışan Dialogue: 0,0:40:48.17,0:40:49.89,Default,,0000,0000,0000,,bu çoklu sayılar olarak düşünürsek, Dialogue: 0,0:40:49.91,0:40:51.54,Default,,0000,0000,0000,,hepsinin kendi rolleri vardır. Dialogue: 0,0:40:51.57,0:40:56.56,Default,,0000,0000,0000,,Yüzde olarak düşürebileceğiniz\Nherhangi biri, Dialogue: 0,0:40:56.59,0:40:58.06,Default,,0000,0000,0000,,sadece size değil, Dialogue: 0,0:40:58.09,0:41:00.81,Default,,0000,0000,0000,,herkese de katkıda bulunuyor olabilir. Dialogue: 0,0:41:00.83,0:41:04.31,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar sayıların nasıl bir araya\Ngeldiğini ayrıntılı olarak bilmiyorlar, Dialogue: 0,0:41:04.31,0:41:06.73,Default,,0000,0000,0000,,ama muhtemelen hepsinin\Nönemli olduğunu biliyorlar. Dialogue: 0,0:41:06.75,0:41:11.66,Default,,0000,0000,0000,,Neredeyse bir şekilde, insanların\Nbu belirsizliği kucaklamasına Dialogue: 0,0:41:11.69,0:41:16.80,Default,,0000,0000,0000,,ve sonra her bir parçasıyla çalışarak\Nmemnun etmeye çalışmaları gerekiyor. Dialogue: 0,0:41:16.82,0:41:19.87,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence bu, ortalama olarak \Nüç kişiyi enfekte ediyorsanız, Dialogue: 0,0:41:19.87,0:41:21.60,Default,,0000,0000,0000,,bunu neyin yönlendirdiğini Dialogue: 0,0:41:21.60,0:41:24.70,Default,,0000,0000,0000,,ve bu sayıyı nasıl aşağı çekebileceğimizi \Ndüşünüyoruz. Dialogue: 0,0:41:24.72,0:41:26.12,Default,,0000,0000,0000,,Ellerinizi yıkıyorsanız, Dialogue: 0,0:41:26.15,0:41:29.40,Default,,0000,0000,0000,,el sıkışmaları açısından bu kurtulma\Nne kadar gerçekleşir, Dialogue: 0,0:41:29.43,0:41:32.01,Default,,0000,0000,0000,,virüs almış olabilirsiniz ve artık yoktur Dialogue: 0,0:41:32.03,0:41:35.74,Default,,0000,0000,0000,,veya sosyal davranışınızı belirli\Nbir şekilde değiştirmeniz Dialogue: 0,0:41:35.77,0:41:37.90,Default,,0000,0000,0000,,birkaç etkileşimi mi uzaklaştırıyor, Dialogue: 0,0:41:37.93,0:41:39.48,Default,,0000,0000,0000,,bu yarısından mı kurtarıyor? Dialogue: 0,0:41:39.48,0:41:42.58,Default,,0000,0000,0000,,Bu sayıyı olabildiğince nasıl bölersiniz? Dialogue: 0,0:41:43.70,0:41:47.81,Default,,0000,0000,0000,,CA: Etkileşimlerimizde \Nbu iletim olasılığını Dialogue: 0,0:41:47.81,0:41:51.69,Default,,0000,0000,0000,,nasıl azaltabileceğimiz hakkında \Nsöyleyecek başka bir şey var mı? Dialogue: 0,0:41:51.72,0:41:54.52,Default,,0000,0000,0000,,Mesela, eğer yapabilirsek, Dialogue: 0,0:41:54.55,0:42:00.14,Default,,0000,0000,0000,,diğer insanlardan uzak durmanın\Nakıllıca olduğu fiziksel mesafe nedir? Dialogue: 0,0:42:00.66,0:42:02.68,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence tam olarak tespit etmek zor, Dialogue: 0,0:42:02.70,0:42:06.22,Default,,0000,0000,0000,,ama akılda tutulması gereken bir şey,\Nbunun bir tür aerosol olduğuna Dialogue: 0,0:42:06.24,0:42:08.87,Default,,0000,0000,0000,,ve mesafenin gerçekten çok fazla\Nolmadığını düşünüyorum- Dialogue: 0,0:42:08.90,0:42:10.43,Default,,0000,0000,0000,,oldukça kısa mesafeler. Dialogue: 0,0:42:10.45,0:42:12.93,Default,,0000,0000,0000,,Birinden birkaç metre \Nuzakta oturduğunuzda Dialogue: 0,0:42:12.93,0:42:14.85,Default,,0000,0000,0000,,virüsün bir şekilde Dialogue: 0,0:42:14.87,0:42:17.03,Default,,0000,0000,0000,,aktarılacağını sanmıyorum. Dialogue: 0,0:42:17.74,0:42:19.08,Default,,0000,0000,0000,,Yakın etkileşimlerde oluyor Dialogue: 0,0:42:19.11,0:42:22.10,Default,,0000,0000,0000,,ve bu yüzden yemeğe gitmek\Nve gerçekten sıkı gruplar gibi Dialogue: 0,0:42:22.12,0:42:25.91,Default,,0000,0000,0000,,şeylerde çok fazla iletim olayı\Nmeydana geldiğini görüyoruz. Dialogue: 0,0:42:25.93,0:42:28.06,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü bir virüsün yüzeylerden ellere Dialogue: 0,0:42:28.06,0:42:30.31,Default,,0000,0000,0000,,ve yüzlere bulaşabileceğini hayal edin, Dialogue: 0,0:42:30.33,0:42:31.88,Default,,0000,0000,0000,,bu gerçekten daha fazla Dialogue: 0,0:42:31.91,0:42:36.03,Default,,0000,0000,0000,,düşünmemiz gereken bir durum. Dialogue: 0,0:42:37.82,0:42:39.02,Default,,0000,0000,0000,,CA: Yani bir bakıma, Dialogue: 0,0:42:39.05,0:42:41.99,Default,,0000,0000,0000,,insanların sebep olduğu bazı\Nkorkular abartılmış olabilir, Dialogue: 0,0:42:42.02,0:42:44.72,Default,,0000,0000,0000,,örneğin, bir uçağın ortasındasınız Dialogue: 0,0:42:44.74,0:42:47.27,Default,,0000,0000,0000,,ve önünüzdeki biri hapşırıyor, Dialogue: 0,0:42:47.29,0:42:49.08,Default,,0000,0000,0000,,sinir bozucu bir durum Dialogue: 0,0:42:49.10,0:42:53.46,Default,,0000,0000,0000,,ama aslında aşırı korkmanız\Ngereken bir şey değil. Dialogue: 0,0:42:53.48,0:42:57.22,Default,,0000,0000,0000,,Sağlığınıza dikkat etmenin\Nçok daha akıllı yolları var. Dialogue: 0,0:42:57.24,0:43:00.45,Default,,0000,0000,0000,,AK: Evet, kızamık olsaydı\Nve uçak duyarlı insanlarla dolu olsaydı, Dialogue: 0,0:43:00.45,0:43:02.85,Default,,0000,0000,0000,,sonrasında çok daha fazla\Nenfeksiyon görürdünüz. Dialogue: 0,0:43:02.87,0:43:05.78,Default,,0000,0000,0000,,Bence, bunun, ortalama olarak,\Niki veya üç kişiyi enfekte eden Dialogue: 0,0:43:05.78,0:43:07.60,Default,,0000,0000,0000,,insanlar olduğunu düşünüyorum, Dialogue: 0,0:43:07.60,0:43:11.03,Default,,0000,0000,0000,,bu yüzden bir hafta boyunca belki de\N50 etkileşiminiz söz konusu değil, Dialogue: 0,0:43:11.05,0:43:12.98,Default,,0000,0000,0000,,bu insanların hepsi risk altında. Dialogue: 0,0:43:13.01,0:43:16.60,Default,,0000,0000,0000,,Ancak, iletimin gerçekleştiği \Nyerlerden bazıları, Dialogue: 0,0:43:16.65,0:43:19.33,Default,,0000,0000,0000,,özellikle de yakın temaslar olacak. Dialogue: 0,0:43:19.36,0:43:21.50,Default,,0000,0000,0000,,CA: Öyleyse bir tür Dialogue: 0,0:43:21.52,0:43:25.63,Default,,0000,0000,0000,,ulusal strateji açısından konuşalım. Dialogue: 0,0:43:25.66,0:43:29.86,Default,,0000,0000,0000,,"Eğriyi düzleştirme" ihtiyacı hakkında\Nçok fazla konuşma var. Dialogue: 0,0:43:29.89,0:43:31.21,Default,,0000,0000,0000,,Bu ne demek? Dialogue: 0,0:43:31.24,0:43:35.52,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence bu, sağlık\Nsistemleriniz için tüm vakaların Dialogue: 0,0:43:35.52,0:43:38.64,Default,,0000,0000,0000,,aynı anda görünmesini istemediğiniz\Nfikrine atıfta bulunuyor. Dialogue: 0,0:43:38.66,0:43:40.71,Default,,0000,0000,0000,,Eğer arkamıza yaslanıp \Nhiçbir şey yapmazsak Dialogue: 0,0:43:40.71,0:43:42.42,Default,,0000,0000,0000,,ve salgının büyümesine izin verirsek Dialogue: 0,0:43:42.42,0:43:44.62,Default,,0000,0000,0000,,ve şu anda bazı yerlerde belki de Dialogue: 0,0:43:44.65,0:43:46.38,Default,,0000,0000,0000,,üç ile dört gün gibi görünen Dialogue: 0,0:43:46.40,0:43:48.55,Default,,0000,0000,0000,,bu büyüme oranı iki katına çıkar. Dialogue: 0,0:43:48.57,0:43:51.22,Default,,0000,0000,0000,,Yani her üç veya dört günde bir\Nsalgın ikiye katlanıyor. Dialogue: 0,0:43:51.22,0:43:52.99,Default,,0000,0000,0000,,Birdenbire yükselecek ve aynı anda Dialogue: 0,0:43:52.99,0:43:55.98,Default,,0000,0000,0000,,hastane bakımı gerektiren Dialogue: 0,0:43:56.01,0:43:58.04,Default,,0000,0000,0000,,bir sürü ciddi hastalığa yakalanacaksınız Dialogue: 0,0:43:58.07,0:44:00.03,Default,,0000,0000,0000,,ve bunun için kapasiteniz olmayacak. Dialogue: 0,0:44:00.05,0:44:03.20,Default,,0000,0000,0000,,Yani eğriyi düzleştirme fikri\Nşanzımanı yavaşlatabilme, Dialogue: 0,0:44:03.23,0:44:05.28,Default,,0000,0000,0000,,o üreme numarasını azaltabilmedir, Dialogue: 0,0:44:05.30,0:44:07.16,Default,,0000,0000,0000,,yine de bir salgın olabilir, Dialogue: 0,0:44:07.19,0:44:08.54,Default,,0000,0000,0000,,ancak çok daha düz olacak, Dialogue: 0,0:44:08.57,0:44:09.74,Default,,0000,0000,0000,,daha uzun olacak Dialogue: 0,0:44:09.76,0:44:12.05,Default,,0000,0000,0000,,ve daha az ciddi vakalar olacak, Dialogue: 0,0:44:12.08,0:44:14.76,Default,,0000,0000,0000,,yani ihtiyaç duyulan sağlık hizmetleri\Nsağlanabilecek. Dialogue: 0,0:44:16.22,0:44:23.22,Default,,0000,0000,0000,,CA: Genel olarak daha az vaka\Nolacağı anlamına mı geliyor? Dialogue: 0,0:44:24.32,0:44:26.78,Default,,0000,0000,0000,,Eğrinin nasıl düzleştiğini\Ngösteren insanların Dialogue: 0,0:44:26.80,0:44:28.58,Default,,0000,0000,0000,,gerçek görüntülerine baktığınızda, Dialogue: 0,0:44:28.60,0:44:31.88,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse grafiğin altında aynı\Nalana sahipmişsiniz gibi görünüyor, Dialogue: 0,0:44:31.90,0:44:34.86,Default,,0000,0000,0000,,yani aynı sayıda insan\Neninde sonunda enfekte olur, Dialogue: 0,0:44:34.88,0:44:37.67,Default,,0000,0000,0000,,ancak daha uzun bir sürede olur. Dialogue: 0,0:44:37.70,0:44:40.26,Default,,0000,0000,0000,,Genelde böyle mi olur? Dialogue: 0,0:44:40.29,0:44:45.25,Default,,0000,0000,0000,,Tüm bu sosyal mesafe\Nve el yıkama vb. stratejilerini Dialogue: 0,0:44:45.27,0:44:49.01,Default,,0000,0000,0000,,benimsemiş olsanız bile, Dialogue: 0,0:44:49.03,0:44:51.83,Default,,0000,0000,0000,,umabileceğiniz en iyi şey,\Nişi yavaşlatmanız mıdır? Dialogue: 0,0:44:51.83,0:44:54.91,Default,,0000,0000,0000,,yoksa sonunda olabildiğince\Nçok sayıda insana mı bulaştırırsınız? Dialogue: 0,0:44:54.93,0:44:57.79,Default,,0000,0000,0000,,AK: Mutlaka değil - bu,\Nalınan önlemlere bağlıdır. Dialogue: 0,0:44:57.82,0:45:00.21,Default,,0000,0000,0000,,Seyahatin yasaklanması gibi\Ngenellikle yayılmayı Dialogue: 0,0:45:00.24,0:45:03.42,Default,,0000,0000,0000,,azaltmaktan ziyade geciktiren\Nbazı önlemler vardır. Dialogue: 0,0:45:03.44,0:45:05.72,Default,,0000,0000,0000,,Yani yine aynı salgınlar olacak, Dialogue: 0,0:45:05.74,0:45:07.84,Default,,0000,0000,0000,,ancak sürelerini uzatıyorsunuz. Dialogue: 0,0:45:08.34,0:45:09.78,Default,,0000,0000,0000,,Ama başka önlemler de var. Dialogue: 0,0:45:09.81,0:45:12.03,Default,,0000,0000,0000,,Etkileşimleri azaltma hakkında konuşursak, Dialogue: 0,0:45:12.03,0:45:13.57,Default,,0000,0000,0000,,üreme sayınız daha düşükse, Dialogue: 0,0:45:13.59,0:45:15.85,Default,,0000,0000,0000,,genel olarak daha az vaka\Nbekleyebilirsiniz. Dialogue: 0,0:45:16.38,0:45:18.18,Default,,0000,0000,0000,,Nihayetinde, popülasyonunuzda, Dialogue: 0,0:45:18.21,0:45:20.11,Default,,0000,0000,0000,,başka yerlerde olup bitenlerin yanı sıra Dialogue: 0,0:45:20.14,0:45:21.73,Default,,0000,0000,0000,,bileşenleri düşünürseniz, Dialogue: 0,0:45:21.73,0:45:24.24,Default,,0000,0000,0000,,duyarlılığı azaltırsanız\Nsize yardımcı olacak Dialogue: 0,0:45:24.27,0:45:26.55,Default,,0000,0000,0000,,bir bağışıklık artışı elde edersiniz. Dialogue: 0,0:45:26.58,0:45:29.16,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden bunların birlikte\Nçalışmasını umut ediyoruz. Dialogue: 0,0:45:29.85,0:45:33.73,Default,,0000,0000,0000,,CA: Pekala, son hamlenin ne olduğunu\Nanlamama yardım et. Dialogue: 0,0:45:34.90,0:45:37.12,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin Çin’i ele alalım. Dialogue: 0,0:45:38.97,0:45:42.57,Default,,0000,0000,0000,,Verilerin erken bastırılması vb. Dialogue: 0,0:45:42.57,0:45:43.92,Default,,0000,0000,0000,,nasıl yorumlarsanız artık, Dialogue: 0,0:45:43.92,0:45:47.71,Default,,0000,0000,0000,,bu durum orada oldukça\Nrahatsız edici görünüyor. Dialogue: 0,0:45:47.74,0:45:53.43,Default,,0000,0000,0000,,Cevabın yoğunluğu ocak ayı gibi geliyor Dialogue: 0,0:45:53.45,0:45:57.45,Default,,0000,0000,0000,,ve ülkenin bu devasa alanının\Nkapatılmasının Dialogue: 0,0:45:57.47,0:45:59.36,Default,,0000,0000,0000,,aslında etkili olmuş olduğu görünüyor. Dialogue: 0,0:45:59.38,0:46:04.88,Default,,0000,0000,0000,,Bazı durumlarda şok edici derecede\Nyüksek bir oranda düşen vaka sayısı var. Dialogue: 0,0:46:04.90,0:46:06.79,Default,,0000,0000,0000,,Neredeyse sıfıra düştü. Dialogue: 0,0:46:06.82,0:46:09.97,Default,,0000,0000,0000,,Bunu anlayamıyorum. Dialogue: 0,0:46:09.99,0:46:14.12,Default,,0000,0000,0000,,1,4 milyar insanın olduğu\Nbir ülkeden bahsediyorsunuz. Dialogue: 0,0:46:14.14,0:46:16.24,Default,,0000,0000,0000,,Orada çok sayıda vaka var Dialogue: 0,0:46:16.27,0:46:19.72,Default,,0000,0000,0000,,ama aslında nüfusun\Nküçük bir kısmı hastalandı. Dialogue: 0,0:46:19.74,0:46:23.58,Default,,0000,0000,0000,,Yine de sayıları aşağıya indirdiler. Dialogue: 0,0:46:24.64,0:46:29.46,Default,,0000,0000,0000,,Çin'deki herkesin bir şekilde bağışıklık\Ngeliştirmiş olması söz konusu değil. Dialogue: 0,0:46:29.48,0:46:33.40,Default,,0000,0000,0000,,Seyahatin durdurulması konusunda Dialogue: 0,0:46:33.42,0:46:37.51,Default,,0000,0000,0000,,kesinlikle disiplinliler mi\Nve bir şekilde gerçekten Dialogue: 0,0:46:37.53,0:46:43.34,Default,,0000,0000,0000,,tersine döndü mü, herhangi bir sorunun Dialogue: 0,0:46:43.36,0:46:46.36,Default,,0000,0000,0000,,herhangi bir belirtisinde\Nkitlesel olarak test edildi de Dialogue: 0,0:46:46.39,0:46:50.06,Default,,0000,0000,0000,,bu yüzden kelimenin tam anlamıyla,\NÇin'in çoğu bölgesinde Dialogue: 0,0:46:50.09,0:46:52.27,Default,,0000,0000,0000,,kontrol altına alma moduna\Ngeri mi döndüler? Dialogue: 0,0:46:52.30,0:46:54.60,Default,,0000,0000,0000,,Tam olarak anlayamıyorum,\Nlütfen yardımcı olun. Dialogue: 0,0:46:54.60,0:46:57.53,Default,,0000,0000,0000,,AK: Şöyle ki, ocak ayının\Nson iki haftasında Dialogue: 0,0:46:57.53,0:46:59.12,Default,,0000,0000,0000,,bu önlemler alındığı zaman, Dialogue: 0,0:46:59.12,0:47:02.01,Default,,0000,0000,0000,,üreme sayısının yaklaşık \N2.4'ten 1.1'e düştüğünü düşündük. Dialogue: 0,0:47:02.04,0:47:04.40,Default,,0000,0000,0000,,Yani bir ya da iki hafta içinde Dialogue: 0,0:47:04.43,0:47:06.42,Default,,0000,0000,0000,,yayılımda yaklaşık yüzde 60 düşüş var. Dialogue: 0,0:47:06.44,0:47:08.92,Default,,0000,0000,0000,,Bu dikkate değer, Dialogue: 0,0:47:08.94,0:47:13.49,Default,,0000,0000,0000,,gerçekten ve birçoğu sosyal\Ndavranışta köklü değişiklik, Dialogue: 0,0:47:13.51,0:47:14.80,Default,,0000,0000,0000,,geniş sosyal mesafe, Dialogue: 0,0:47:14.82,0:47:16.26,Default,,0000,0000,0000,,gerçekten yoğun takip, Dialogue: 0,0:47:16.29,0:47:19.06,Default,,0000,0000,0000,,yoğun testlerle yönlendirilecektir. Dialogue: 0,0:47:20.17,0:47:21.54,Default,,0000,0000,0000,,Düşüşe neden olmak için Dialogue: 0,0:47:21.56,0:47:25.08,Default,,0000,0000,0000,,üreme sayısının \Nyeterli olduğu noktaya geldi Dialogue: 0,0:47:25.08,0:47:28.17,Default,,0000,0000,0000,,ve şimdi, elbette, birçok alanda, Dialogue: 0,0:47:28.19,0:47:30.86,Default,,0000,0000,0000,,bu tür bir çevreden daha\Nfazlasına bir geçiş görüyoruz, Dialogue: 0,0:47:30.89,0:47:33.26,Default,,0000,0000,0000,,çünkü daha az vaka var,\Ndaha iyi yönetilebilir. Dialogue: 0,0:47:34.32,0:47:37.35,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca bir zorluk ile karşı\Nkarşıya olduklarını görüyoruz, Dialogue: 0,0:47:37.35,0:47:40.31,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bu şehirlerin çoğu \Naltı hafta boyunca kilitlendi Dialogue: 0,0:47:41.53,0:47:43.97,Default,,0000,0000,0000,,ve bunu yapmanın bir limiti vadır. Dialogue: 0,0:47:43.100,0:47:47.16,Default,,0000,0000,0000,,Böylece bu önlemlerin bazıları\Nyavaş yavaş kaldırılmaya başlıyor, Dialogue: 0,0:47:47.19,0:47:48.81,Default,,0000,0000,0000,,bu da elbette diğer ülkelerden Dialogue: 0,0:47:48.83,0:47:51.57,Default,,0000,0000,0000,,ortaya çıkan vakaların daha sonra gelip Dialogue: 0,0:47:51.59,0:47:54.71,Default,,0000,0000,0000,,bulaşmayı yeniden başlatabileceği\Nriskini yaratıyor. Dialogue: 0,0:47:57.61,0:48:00.85,Default,,0000,0000,0000,,CA: Ancak virüsün ne kadar bulaşıcı olduğu Dialogue: 0,0:48:00.87,0:48:05.37,Default,,0000,0000,0000,,ve Wuhan'daki insanlar arasında,\Nkapanmada, Dialogue: 0,0:48:05.40,0:48:09.05,Default,,0000,0000,0000,,ya da göreceli olarak kapanmada Dialogue: 0,0:48:09.08,0:48:10.37,Default,,0000,0000,0000,,veya bulaşmanın olduğu Dialogue: 0,0:48:10.40,0:48:13.17,Default,,0000,0000,0000,,bazı bölgeler ve ülkenin\Ngeri kalanının bulunduğu yerlerde Dialogue: 0,0:48:13.17,0:48:17.47,Default,,0000,0000,0000,,kaç tane teorik yol ve bağlantı noktası\Nolduğu göz önüne alındığında, Dialogue: 0,0:48:17.47,0:48:21.01,Default,,0000,0000,0000,,bu eğrinin neredeyse sıfıra\Ndüşmesi sizi şaşırtıyor mu? Dialogue: 0,0:48:21.86,0:48:23.02,Default,,0000,0000,0000,,AK: Evet. Dialogue: 0,0:48:23.04,0:48:28.54,Default,,0000,0000,0000,,İlk birkaç gün içinde vakaların\Ndurgunlaştığını gördüğümüzde, Dialogue: 0,0:48:28.57,0:48:31.40,Default,,0000,0000,0000,,test kapasitesinde sadece bir sınıra\Nulaşıp ulaşmadıklarını Dialogue: 0,0:48:31.40,0:48:33.67,Default,,0000,0000,0000,,ve sahip oldukları tüm kitler\Nbunlar olduğundan Dialogue: 0,0:48:33.67,0:48:36.11,Default,,0000,0000,0000,,günde 1000 rapor verip\Nvermediklerini merak ettik. Dialogue: 0,0:48:36.13,0:48:38.37,Default,,0000,0000,0000,,Ama neyse ki devam etti Dialogue: 0,0:48:38.40,0:48:41.49,Default,,0000,0000,0000,,ve salgını bu müdahale seviyesiyle\Ntersine çevirmenin Dialogue: 0,0:48:41.51,0:48:43.28,Default,,0000,0000,0000,,mümkün olduğunu gösteriyor. Dialogue: 0,0:48:43.30,0:48:46.57,Default,,0000,0000,0000,,Sanırım şimdi anahtar şey, diğer\Nortamlarda nasıl çalıştığını görmek. Dialogue: 0,0:48:46.57,0:48:51.22,Default,,0000,0000,0000,,İtalya şimdi gerçekten çarpıcı\Nmüdahalelerde bulunuyor. Dialogue: 0,0:48:51.24,0:48:53.29,Default,,0000,0000,0000,,Ancak, elbette, bu gecikme\Netkisi nedeniyle, Dialogue: 0,0:48:53.32,0:48:54.90,Default,,0000,0000,0000,,onları bugüne getirirseniz, Dialogue: 0,0:48:54.92,0:48:57.09,Default,,0000,0000,0000,,bir iki hafta daha vakalar üzerindeki Dialogue: 0,0:48:57.12,0:48:58.28,Default,,0000,0000,0000,,etkileri görmezsiniz. Dialogue: 0,0:48:58.30,0:49:00.42,Default,,0000,0000,0000,,Bunun nasıl bir etki yarattığını düşünmek, Dialogue: 0,0:49:00.44,0:49:02.52,Default,,0000,0000,0000,,diğer ülkelerin bunu atlatmalarına Dialogue: 0,0:49:02.52,0:49:04.14,Default,,0000,0000,0000,,yardımcı olmanın anahtarı olacak. Dialogue: 0,0:49:04.71,0:49:06.04,Default,,0000,0000,0000,,CA: Adam, bunun önümüzdeki Dialogue: 0,0:49:06.07,0:49:09.99,Default,,0000,0000,0000,,bir iki ay içinde nasıl oynanacağına dair\Nbir resim elde etmek için, Dialogue: 0,0:49:10.01,0:49:13.58,Default,,0000,0000,0000,,bize kafandaki birkaç senaryodan bahset. Dialogue: 0,0:49:14.56,0:49:17.32,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence iyimser senaryo, Dialogue: 0,0:49:17.34,0:49:20.46,Default,,0000,0000,0000,,İtalya gibi maalesef çok sert\Nbir şekilde vurulan yerlerden Dialogue: 0,0:49:20.49,0:49:22.53,Default,,0000,0000,0000,,çok şey öğreneceğimizdir. Dialogue: 0,0:49:22.56,0:49:25.18,Default,,0000,0000,0000,,Ülkeler bunu çok ciddiye alacaklar Dialogue: 0,0:49:25.20,0:49:27.69,Default,,0000,0000,0000,,ve bu devamlı büyüme bir gün bitecek Dialogue: 0,0:49:27.71,0:49:29.34,Default,,0000,0000,0000,,ve tamamen sona erecek, Dialogue: 0,0:49:29.36,0:49:33.14,Default,,0000,0000,0000,,bunu zamanla yavaşlatabileceğiz, Dialogue: 0,0:49:33.16,0:49:35.41,Default,,0000,0000,0000,,çok sayıda vakamız olacak, Dialogue: 0,0:49:35.43,0:49:38.21,Default,,0000,0000,0000,,muhtemelen çok fazla ciddi vaka olacak Dialogue: 0,0:49:38.23,0:49:40.04,Default,,0000,0000,0000,,ama bu daha yönetilebilir olacak, Dialogue: 0,0:49:40.06,0:49:41.95,Default,,0000,0000,0000,,bu bir tür iyimser senaryo. Dialogue: 0,0:49:41.98,0:49:45.66,Default,,0000,0000,0000,,Bence İran şu anda Dialogue: 0,0:49:45.70,0:49:49.17,Default,,0000,0000,0000,,geniş çaplı bulaşmanın olduğu en yakın yer Dialogue: 0,0:49:49.17,0:49:51.39,Default,,0000,0000,0000,,ve yanıt verildiği zaman, Dialogue: 0,0:49:51.41,0:49:55.41,Default,,0000,0000,0000,,bu enfeksiyonlar zaten sistemdedir, Dialogue: 0,0:49:55.41,0:49:58.50,Default,,0000,0000,0000,,bunlar da vaka Dialogue: 0,0:49:58.52,0:50:01.48,Default,,0000,0000,0000,,ve ciddi hastalık olarak Dialogue: 0,0:50:01.50,0:50:05.88,Default,,0000,0000,0000,,ortaya çıkacaktır. Dialogue: 0,0:50:06.34,0:50:08.20,Default,,0000,0000,0000,,Bu noktada olmadığımızı umuyorum, Dialogue: 0,0:50:08.23,0:50:10.21,Default,,0000,0000,0000,,ancak şu anda, Dialogue: 0,0:50:10.23,0:50:13.22,Default,,0000,0000,0000,,potansiyel olarak bu yörüngedeki Dialogue: 0,0:50:13.22,0:50:16.04,Default,,0000,0000,0000,,İtalya ile aynı görünüme sahip\Nyaklaşık 10 ülke var. Dialogue: 0,0:50:16.04,0:50:19.19,Default,,0000,0000,0000,,Önümüzdeki birkaç hafta içinde\Nolacaklar gerçekten çok önemli. Dialogue: 0,0:50:19.81,0:50:25.01,Default,,0000,0000,0000,,CA: Bu yıl, bazı ülkelerde bu virüsten\Nmevsimsel gripten olduğundan Dialogue: 0,0:50:25.01,0:50:27.90,Default,,0000,0000,0000,,çok daha fazla ölümün \Ngerçekleşmesi konusunda Dialogue: 0,0:50:27.90,0:50:30.77,Default,,0000,0000,0000,,gerçek bir ihtimal var mı? Dialogue: 0,0:50:31.94,0:50:34.61,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence bazı ülkeler için,\Nevet var. Dialogue: 0,0:50:34.63,0:50:36.82,Default,,0000,0000,0000,,Kontrol mümkün değilse olabilir Dialogue: 0,0:50:36.84,0:50:38.76,Default,,0000,0000,0000,,ve bunun Çin'de gerçekleştiğini gördük, Dialogue: 0,0:50:38.78,0:50:43.12,Default,,0000,0000,0000,,ama bu gerçekten daha önce benzeri\Ngörülmemiş bir müdahale seviyesiydi. Dialogue: 0,0:50:43.14,0:50:45.63,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten sadece sosyal\Ndokuyu değiştiriyordu. Dialogue: 0,0:50:45.66,0:50:51.77,Default,,0000,0000,0000,,Bence birçoğumuz, ilk bakışta,\Netkileşimlerinizi bu ölçüde azaltmanın Dialogue: 0,0:50:51.79,0:50:53.02,Default,,0000,0000,0000,,ne anlama geldiğini Dialogue: 0,0:50:53.05,0:50:55.78,Default,,0000,0000,0000,,gerçekten farkında değiliz. Dialogue: 0,0:50:55.80,0:50:58.97,Default,,0000,0000,0000,,Bence birçok ülke bunu\Nbaşaramayacak. Dialogue: 0,0:51:00.56,0:51:03.41,Default,,0000,0000,0000,,CA: Demokrasiler için neredeyse\Nbir meydan okuma, değil mi? Dialogue: 0,0:51:03.43,0:51:07.94,Default,,0000,0000,0000,,"Tamam, bu tür bir gaddar kontrol\Nolmadan neler yapabileceğinizi gösterin. Dialogue: 0,0:51:07.96,0:51:10.06,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bu düşünceden hoşlanmıyorsanız, Dialogue: 0,0:51:10.09,0:51:13.36,Default,,0000,0000,0000,,hadi vatandaşlar, adım atın, \Nbize neler yapabileceğinizi gösterin, Dialogue: 0,0:51:13.36,0:51:15.21,Default,,0000,0000,0000,,bu konuda ne kadar akıllı Dialogue: 0,0:51:15.21,0:51:17.45,Default,,0000,0000,0000,,ve öz disiplinli olduğunuzu gösterin Dialogue: 0,0:51:17.47,0:51:19.86,Default,,0000,0000,0000,,ve lanet virüsün önüne geçin." Dialogue: 0,0:51:19.89,0:51:21.29,Default,,0000,0000,0000,,AK: Evet. Dialogue: 0,0:51:21.32,0:51:25.12,Default,,0000,0000,0000,,CA: Yani, bu konuda kişisel olarak\Nsüper iyimser değilim Dialogue: 0,0:51:25.14,0:51:29.80,Default,,0000,0000,0000,,çünkü pek çok farklı yerde\Nçelişkili mesajlar çıkıyor Dialogue: 0,0:51:29.83,0:51:35.75,Default,,0000,0000,0000,,ve insanlar kısa süreli fedakârlık\Nyapmaktan hoşlanmıyorlar. Dialogue: 0,0:51:35.78,0:51:38.18,Default,,0000,0000,0000,,Demek istediğim, neredeyse bir vaka var - Dialogue: 0,0:51:38.67,0:51:40.58,Default,,0000,0000,0000,,yani, sizce medya burada Dialogue: 0,0:51:40.60,0:51:43.10,Default,,0000,0000,0000,,yararlı bir rol mü oynamış Dialogue: 0,0:51:43.10,0:51:44.76,Default,,0000,0000,0000,,yoksa yararsız bir rol mü? Dialogue: 0,0:51:44.79,0:51:46.58,Default,,0000,0000,0000,,Aslında, bazı yönlerden, aksine, Dialogue: 0,0:51:46.60,0:51:50.53,Default,,0000,0000,0000,,endişeyi, korkuyu abartmak\Nve insanları biraz Dialogue: 0,0:51:50.55,0:51:53.21,Default,,0000,0000,0000,,paniğe yöneltmek yardımcı olur mu? Dialogue: 0,0:51:53.24,0:51:55.62,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence yapması gerçekten\Nzor bir denge, Dialogue: 0,0:51:55.64,0:51:58.13,Default,,0000,0000,0000,,çünkü elbette, başlangıçta\Nvakalarınız yoksa, Dialogue: 0,0:51:58.16,0:52:01.46,Default,,0000,0000,0000,,potansiyel basınç kanıtı yoksa, Dialogue: 0,0:52:01.49,0:52:05.03,Default,,0000,0000,0000,,eğer çok abartıyorsanız bu mesajı almak\Nve insanları ciddiye almalarına Dialogue: 0,0:52:05.05,0:52:06.26,Default,,0000,0000,0000,,ikna etmek çok zor. Dialogue: 0,0:52:06.28,0:52:08.73,Default,,0000,0000,0000,,Ama aynı şekilde, eğer\Nçok uzun süre bekliyorsanız Dialogue: 0,0:52:08.75,0:52:11.78,Default,,0000,0000,0000,,ve henüz bir endişe olmadığını\Nsöylüyorsanız, Dialogue: 0,0:52:11.81,0:52:14.21,Default,,0000,0000,0000,,birçok insan bunun sadece\Ngrip olduğunu düşünür. Dialogue: 0,0:52:14.55,0:52:17.71,Default,,0000,0000,0000,,Söylediğim gibi, asıl olay sonrası, Dialogue: 0,0:52:17.74,0:52:20.86,Default,,0000,0000,0000,,haftalarca aşırı yüklenilmiş\Nbir sağlık sisteminiz olacak, Dialogue: 0,0:52:20.88,0:52:23.59,Default,,0000,0000,0000,,çünkü size müdahale edilse bile Dialogue: 0,0:52:23.59,0:52:26.56,Default,,0000,0000,0000,,meydana gelen enfeksiyonları\Nkontrol etmek için artık çok geç. Dialogue: 0,0:52:26.56,0:52:28.85,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden ince bir çizgi\Nolduğunu düşünüyorum Dialogue: 0,0:52:28.85,0:52:30.52,Default,,0000,0000,0000,,ve umarım iletide bir artış vardır, Dialogue: 0,0:52:30.54,0:52:33.02,Default,,0000,0000,0000,,şimdi insanların İtalya gibi\Nsomut örnekleri var, Dialogue: 0,0:52:33.04,0:52:36.22,Default,,0000,0000,0000,,ciddiye almazlarsa\Nne olacağını görebiliyorlar. Dialogue: 0,0:52:37.04,0:52:39.47,Default,,0000,0000,0000,,Ama kesinlikle,\Nmeslektaşlarımın birçoğu Dialogue: 0,0:52:39.47,0:52:41.98,Default,,0000,0000,0000,,benden yaşça daha büyüktürler Dialogue: 0,0:52:41.98,0:52:44.28,Default,,0000,0000,0000,,ve diğer hastalıkların anılarına sahiptir Dialogue: 0,0:52:44.30,0:52:47.04,Default,,0000,0000,0000,,fakat bu gördüğüm hastalıklar\Narasında en korkunç olanı Dialogue: 0,0:52:47.04,0:52:49.33,Default,,0000,0000,0000,,ve müdahale etmemiz\Ngerektiğini düşünüyorum. Dialogue: 0,0:52:49.68,0:52:52.31,Default,,0000,0000,0000,,CA: Gördüğün en korkunç hastalık. Dialogue: 0,0:52:53.04,0:52:54.19,Default,,0000,0000,0000,,Vay be. Dialogue: 0,0:52:54.22,0:52:57.75,Default,,0000,0000,0000,,Twitter'daki arkadaşlarımdan\Nsana bazı sorular var. Dialogue: 0,0:52:58.76,0:53:03.81,Default,,0000,0000,0000,,Herkes bu konuda çok çalışıyor. Dialogue: 0,0:53:04.100,0:53:06.54,Default,,0000,0000,0000,,Varsayımsal olarak, Dialogue: 0,0:53:06.56,0:53:09.05,Default,,0000,0000,0000,,eğer herkes üç hafta boyunca evde kalırsa, Dialogue: 0,0:53:09.08,0:53:11.79,Default,,0000,0000,0000,,virüs etkili bir şekilde\Nortadan kalkar mı? Dialogue: 0,0:53:11.82,0:53:14.83,Default,,0000,0000,0000,,Kendimizi sosyal olarak bundan\Nuzaklaştırmanın bir yolu var mı? Dialogue: 0,0:53:15.35,0:53:20.30,Default,,0000,0000,0000,,AK: Evet, bence oldukça küçük hane\Nhalkı büyüklüğü olan bazı ülkelerde, Dialogue: 0,0:53:20.32,0:53:23.62,Default,,0000,0000,0000,,sanırım Birleşik Krallık'ta ve ABD'de\Nortalama yaklaşık iki buçuk, Dialogue: 0,0:53:23.62,0:53:26.78,Default,,0000,0000,0000,,bu yüzden hane halkı içinde bir\Nenfeksiyon geçirmiş olsanız bile, Dialogue: 0,0:53:26.78,0:53:28.02,Default,,0000,0000,0000,,muhtemelen yok edecektir. Dialogue: 0,0:53:28.04,0:53:29.27,Default,,0000,0000,0000,,İkincil olarak, Dialogue: 0,0:53:29.29,0:53:31.68,Default,,0000,0000,0000,,diğer birkaç enfeksiyonu da\Nyok edebilirsiniz. Dialogue: 0,0:53:31.68,0:53:33.36,Default,,0000,0000,0000,,Kızamık sadece insanlarda gezer, Dialogue: 0,0:53:33.37,0:53:35.15,Default,,0000,0000,0000,,bu yüzden elbette mümkün olan Dialogue: 0,0:53:35.17,0:53:37.53,Default,,0000,0000,0000,,bazı ikincil etkilere sahip olabilirsiniz. Dialogue: 0,0:53:37.55,0:53:41.74,Default,,0000,0000,0000,,CA: Demek istediğim, bunun ekonomiye\Nçok büyük bir etkisi olacak Dialogue: 0,0:53:41.77,0:53:46.04,Default,,0000,0000,0000,,ve bir bakıma, buradaki\Ntemel zorluklardan biri Dialogue: 0,0:53:46.07,0:53:49.56,Default,,0000,0000,0000,,hem ekonomik sağlık hem de\Nbir virüsle mücadele için Dialogue: 0,0:53:49.58,0:53:54.95,Default,,0000,0000,0000,,kamu politikasını optimize edememeniz. Dialogue: 0,0:53:54.97,0:53:57.63,Default,,0000,0000,0000,,Mesela, bu iki şey bir dereceye\Nkadar uyuşmazlık içinde Dialogue: 0,0:53:57.65,0:54:01.56,Default,,0000,0000,0000,,ya da en azından kısa vadeli ekonomik\Nsağlıkta ve bir virüsle savaşıyor. Dialogue: 0,0:54:01.59,0:54:03.56,Default,,0000,0000,0000,,Bu iki şey uyuşmazlık içinde, değil mi? Dialogue: 0,0:54:03.59,0:54:06.50,Default,,0000,0000,0000,,Toplumların birini seçmesi gerekiyor. Dialogue: 0,0:54:06.99,0:54:10.49,Default,,0000,0000,0000,,AK: İnsanları bu dengeye ikna etmek zor, Dialogue: 0,0:54:10.49,0:54:12.91,Default,,0000,0000,0000,,her zaman salgın planlamasında\Nsöylediğimiz şey, Dialogue: 0,0:54:12.93,0:54:14.83,Default,,0000,0000,0000,,bu şeyleri şimdi yerine koymak kolaydır Dialogue: 0,0:54:14.83,0:54:17.22,Default,,0000,0000,0000,,aksi takdirde ceremesini \Ndaha sonra çekersiniz. Dialogue: 0,0:54:18.21,0:54:20.78,Default,,0000,0000,0000,,Ancak ne yazık ki, bununla\Nbirlikte gördüğümüz gibi Dialogue: 0,0:54:20.78,0:54:22.85,Default,,0000,0000,0000,,müdahale için hazırda çok para yoktu. Dialogue: 0,0:54:23.34,0:54:26.75,Default,,0000,0000,0000,,Görünüşe göre sadece pahalı olduğunda Dialogue: 0,0:54:26.77,0:54:30.72,Default,,0000,0000,0000,,ve insanlar bu miktarı vermekten\Nmutlu olduğunda etkili olacak. Dialogue: 0,0:54:31.61,0:54:33.65,Default,,0000,0000,0000,,CA: Tamam, Twitter'dan başka sorular var. Dialogue: 0,0:54:33.68,0:54:36.44,Default,,0000,0000,0000,,Önümüzdeki haftalarda\Nve aylarda yükselen sıcaklık Dialogue: 0,0:54:36.46,0:54:39.22,Default,,0000,0000,0000,,COVID-19 yayılımını yavaşlatacak mı? Dialogue: 0,0:54:39.78,0:54:42.11,Default,,0000,0000,0000,,AK: Sıcaklığa sahip\Ngüçlü bir düzen olduğuna dair Dialogue: 0,0:54:42.13,0:54:44.49,Default,,0000,0000,0000,,ikna edici bir kanıt görmedim Dialogue: 0,0:54:44.51,0:54:48.77,Default,,0000,0000,0000,,ve diğer enfeksiyonlar için\Nbu mevsimsel düzeni gördük Dialogue: 0,0:54:48.79,0:54:52.94,Default,,0000,0000,0000,,ancak bence yaygın salgınların\Nolması tanımlanmasını zorlaştırıyor Dialogue: 0,0:54:52.94,0:54:53.90,Default,,0000,0000,0000,,ve elbette, Dialogue: 0,0:54:53.92,0:54:55.36,Default,,0000,0000,0000,,olan başka şeyler de var. Dialogue: 0,0:54:55.38,0:54:58.93,Default,,0000,0000,0000,,Dolayısıyla, bir ülke diğerinde olduğu\Nkadar büyük bir salgın olmasa bile, Dialogue: 0,0:54:58.93,0:55:01.24,Default,,0000,0000,0000,,bu kontrol önlemlerinden,\Nsosyal davranışlardan, Dialogue: 0,0:55:01.24,0:55:04.10,Default,,0000,0000,0000,,fırsatlardan ve bunlardan da\Netkilenecektir. Dialogue: 0,0:55:04.12,0:55:07.04,Default,,0000,0000,0000,,Bu durumda bu gerçekten\Ngüven verici olurdu, Dialogue: 0,0:55:07.07,0:55:09.32,Default,,0000,0000,0000,,ama henüz bu konumda \Nolduğumuzu sanmıyorum. Dialogue: 0,0:55:10.04,0:55:11.76,Default,,0000,0000,0000,,CA: Twitter'dan devam ediyorum, Dialogue: 0,0:55:11.78,0:55:15.37,Default,,0000,0000,0000,,yani, tüm ülkeler için bunun\Nnasıl yapılacağı konusunda Dialogue: 0,0:55:15.39,0:55:18.28,Default,,0000,0000,0000,,standart bir küresel öneri var mı? Dialogue: 0,0:55:18.39,0:55:19.72,Default,,0000,0000,0000,,Eğer yoksa neden yok? Dialogue: 0,0:55:20.63,0:55:23.45,Default,,0000,0000,0000,,AK: Sanırım insanlar ilk önce\Nneyin işe yaradığı konusunda Dialogue: 0,0:55:23.48,0:55:25.04,Default,,0000,0000,0000,,hemfikir olmaya çalışıyorlar. Dialogue: 0,0:55:25.34,0:55:28.49,Default,,0000,0000,0000,,Sadece son birkaç haftada, Dialogue: 0,0:55:28.51,0:55:32.70,Default,,0000,0000,0000,,bu şeyin bu ölçüde müdahalelerle\Nkontrol edilebileceği hissine sahibiz, Dialogue: 0,0:55:32.70,0:55:35.86,Default,,0000,0000,0000,,ancak elbette, tüm ülkeler Çin'in\Nyaptıklarını yapamaz, Dialogue: 0,0:55:35.86,0:55:37.34,Default,,0000,0000,0000,,bu önlemlerin bazıları Dialogue: 0,0:55:37.34,0:55:42.49,Default,,0000,0000,0000,,nüfus üzerinde sosyal, ekonomik \Nve psikolojik bir yük oluşturmakta. Dialogue: 0,0:55:42.92,0:55:44.73,Default,,0000,0000,0000,,Elbette, zaman sınırı var. Dialogue: 0,0:55:44.74,0:55:46.73,Default,,0000,0000,0000,,Çin'de altı hafta boyunca yaptılar Dialogue: 0,0:55:46.74,0:55:48.08,Default,,0000,0000,0000,,ve bunu sürdürmek zor Dialogue: 0,0:55:48.12,0:55:49.94,Default,,0000,0000,0000,,bu yüzden insanlardan Dialogue: 0,0:55:49.97,0:55:52.80,Default,,0000,0000,0000,,yapmalarını isteyebileceğimiz \Ntüm takasları, Dialogue: 0,0:55:52.82,0:55:56.70,Default,,0000,0000,0000,,aslında yükü azaltmada en çok\Nneyin etkisi olacak, bunu düşünmeliyiz. Dialogue: 0,0:55:57.81,0:55:59.01,Default,,0000,0000,0000,,CA: Başka bir soru: Dialogue: 0,0:55:59.03,0:56:02.01,Default,,0000,0000,0000,,Bu nasıl oldu ve tekrar \Nolması muhtemel mi? Dialogue: 0,0:56:03.30,0:56:07.54,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bu muhtemelen yarasaların etrafında\Ndönen virüsle ortaya çıktı Dialogue: 0,0:56:07.57,0:56:11.81,Default,,0000,0000,0000,,ve muhtemelen bir şekilde\Nbaşka bir türden insanlara geçti, Dialogue: 0,0:56:12.07,0:56:14.93,Default,,0000,0000,0000,,bunun etrafında çok fazla kanıt var, Dialogue: 0,0:56:14.96,0:56:16.91,Default,,0000,0000,0000,,tek ve net bir hikâye yok, Dialogue: 0,0:56:16.93,0:56:18.92,Default,,0000,0000,0000,,ama hatta SARS için genomiklerin Dialogue: 0,0:56:18.95,0:56:22.25,Default,,0000,0000,0000,,tam olarak gerçekleştiği yolu bir araya\Ngetirmeleri birkaç yıl aldı. Dialogue: 0,0:56:22.28,0:56:25.33,Default,,0000,0000,0000,,Ama kesinlikle, tekrar olabileceğinin\Nolası olduğunu düşünüyorum. Dialogue: 0,0:56:25.36,0:56:27.88,Default,,0000,0000,0000,,Doğa bu virüsleri sürekli dışarı atıyor. Dialogue: 0,0:56:28.42,0:56:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Birçoğu insanlara iyi adapte değil, Dialogue: 0,0:56:31.03,0:56:32.60,Default,,0000,0000,0000,,size bulaşmaz, Dialogue: 0,0:56:32.60,0:56:35.55,Default,,0000,0000,0000,,birkaç yıl önce böyle\Nbir virüs olmuş olabilir, Dialogue: 0,0:56:35.55,0:56:38.12,Default,,0000,0000,0000,,sadece herhangi \Nbir teması olmayan birine bulaştı Dialogue: 0,0:56:38.12,0:56:40.05,Default,,0000,0000,0000,,ve daha ileri gitmedi. Dialogue: 0,0:56:40.08,0:56:42.05,Default,,0000,0000,0000,,Sanırım bu şeylerle yüzleşeceğiz Dialogue: 0,0:56:42.07,0:56:44.47,Default,,0000,0000,0000,,ve az sayıda vakadan bahsettiğimiz aşamada Dialogue: 0,0:56:44.50,0:56:46.80,Default,,0000,0000,0000,,nasıl erken davranacağımızı\Ndüşünmemiz gerekiyor Dialogue: 0,0:56:46.80,0:56:48.99,Default,,0000,0000,0000,,ve böyle bir şey bile sahip\Nolduğumuz durumdan Dialogue: 0,0:56:48.99,0:56:50.87,Default,,0000,0000,0000,,daha fazla kontrol edilebilir. Dialogue: 0,0:56:50.87,0:56:53.38,Default,,0000,0000,0000,,CA: Görünüşe göre, Dialogue: 0,0:56:53.40,0:56:56.71,Default,,0000,0000,0000,,bu virüs ilk bir yaban eti pazarında \Nortaya çıkmış gibi görünmüyor. Dialogue: 0,0:56:57.66,0:57:00.35,Default,,0000,0000,0000,,Filmlerde kesinlikle öyle oluyor.\N(Gülüşmeler) Dialogue: 0,0:57:00.37,0:57:03.03,Default,,0000,0000,0000,,Bence Çin bu kez bunu\Nsonlandırmaya çalışmak için Dialogue: 0,0:57:03.05,0:57:05.70,Default,,0000,0000,0000,,zaten bazı adımlar attı. Dialogue: 0,0:57:05.72,0:57:08.50,Default,,0000,0000,0000,,Sanırım bu düzgün bir şekilde\Nmuhafaza edilebilirse, Dialogue: 0,0:57:08.53,0:57:11.66,Default,,0000,0000,0000,,gelecek için potansiyel\Nolarak büyük bir sorun. Dialogue: 0,0:57:11.68,0:57:13.57,Default,,0000,0000,0000,,AK: Aynen ve örneğin, Dialogue: 0,0:57:13.59,0:57:15.63,Default,,0000,0000,0000,,H7N9 kuş gribini Dialogue: 0,0:57:15.66,0:57:19.76,Default,,0000,0000,0000,,2013'te son birkaç yıldır bunu büyük\Nbir endişe kaynağı olarak gördük Dialogue: 0,0:57:19.78,0:57:22.35,Default,,0000,0000,0000,,ve Çin, pazarlarını \Nnasıl işlettiklerini değiştirme Dialogue: 0,0:57:22.35,0:57:24.49,Default,,0000,0000,0000,,ve kuşların aşılanması konusunda Dialogue: 0,0:57:24.51,0:57:26.57,Default,,0000,0000,0000,,çok kapsamlı bir müdahalede bulundu Dialogue: 0,0:57:26.57,0:57:29.79,Default,,0000,0000,0000,,ve bu tehdidi ortadan\Nkaldırmış gibi görünüyor. Dialogue: 0,0:57:29.82,0:57:33.58,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden bu önlemler erken teşhis\Ndurumunda etkili olabilir. Dialogue: 0,0:57:34.32,0:57:35.85,Default,,0000,0000,0000,,CA: Aşılar hakkında konuşalım. Dialogue: 0,0:57:35.87,0:57:37.74,Default,,0000,0000,0000,,Bu, denkleminizdeki Dialogue: 0,0:57:37.77,0:57:41.17,Default,,0000,0000,0000,,duyarlılık faktörünü değiştirmek\Niçin anahtar önlemdir. Dialogue: 0,0:57:44.72,0:57:49.05,Default,,0000,0000,0000,,Açıkçası bu aşıları ortaya\Nkoymak için bir yarış var, Dialogue: 0,0:57:49.08,0:57:51.69,Default,,0000,0000,0000,,bazı aday aşılar var. Dialogue: 0,0:57:51.71,0:57:54.05,Default,,0000,0000,0000,,Sence bu nasıl olacak? Dialogue: 0,0:57:55.10,0:57:58.65,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence şu anda ümit verici\Nbir gelişme yaşanıyor Dialogue: 0,0:57:58.67,0:58:00.69,Default,,0000,0000,0000,,ama bunların zaman çizelgeleri, Dialogue: 0,0:58:00.71,0:58:03.80,Default,,0000,0000,0000,,yaygın halde kullanılabilir\Nhale gelmeden önce Dialogue: 0,0:58:03.82,0:58:05.61,Default,,0000,0000,0000,,belki bir yıl, 18 ay olacak. Dialogue: 0,0:58:05.61,0:58:08.67,Default,,0000,0000,0000,,Bildiğiniz üzere aşı için birkaç\Ndeneme süreci olması gerekiyor Dialogue: 0,0:58:08.69,0:58:11.12,Default,,0000,0000,0000,,ve bu da zaman alan bir şey,\Nyani yıl sonunda Dialogue: 0,0:58:11.15,0:58:13.49,Default,,0000,0000,0000,,uygun ve işe yarar bir şey üretsek bile Dialogue: 0,0:58:13.52,0:58:15.83,Default,,0000,0000,0000,,herkese ulaşması biraz zaman alacak. Dialogue: 0,0:58:16.22,0:58:18.78,Default,,0000,0000,0000,,CA: Aslında bu benim\Naklımı çok karıştırıyor Dialogue: 0,0:58:18.81,0:58:21.76,Default,,0000,0000,0000,,ve bir matematikçi olarak sana\Nbunu sormayı çok isterim. Dialogue: 0,0:58:21.78,0:58:27.76,Default,,0000,0000,0000,,Şu anda olası aşıya \Nsahip olduğunu belirten şirketler var. Dialogue: 0,0:58:28.06,0:58:31.84,Default,,0000,0000,0000,,Söylediğine göre test etmek\Nbir ömür sürüyor. Dialogue: 0,0:58:32.91,0:58:37.55,Default,,0000,0000,0000,,Testlerin tamamlanması Dialogue: 0,0:58:37.58,0:58:42.55,Default,,0000,0000,0000,,ve güvenlik hesaplamalarının \Nyapılması konusunda Dialogue: 0,0:58:42.58,0:58:45.28,Default,,0000,0000,0000,,bir yanlışlık yapıyor olma \Nihtimalimiz var mı? Dialogue: 0,0:58:45.30,0:58:48.61,Default,,0000,0000,0000,,Yeni bir ilaç \Nveya başka bir şey üretirken, Dialogue: 0,0:58:48.61,0:58:51.84,Default,,0000,0000,0000,,hiçbir yan etkisi olmadığından emin\Nolmak için test, Dialogue: 0,0:58:51.84,0:58:53.68,Default,,0000,0000,0000,,kontrol denemeleri Dialogue: 0,0:58:53.68,0:58:55.59,Default,,0000,0000,0000,,ve diğer bazı şeyleri yapana kadar Dialogue: 0,0:58:55.59,0:58:58.48,Default,,0000,0000,0000,,uzun bir süre geçebilir. Dialogue: 0,0:58:58.51,0:59:00.48,Default,,0000,0000,0000,,Eğer küresel bir acil durum olursa Dialogue: 0,0:59:00.51,0:59:02.99,Default,,0000,0000,0000,,hem matematiksel hem de etik açısından Dialogue: 0,0:59:03.02,0:59:04.90,Default,,0000,0000,0000,,şöyle bir durum olmaz mı, Dialogue: 0,0:59:04.93,0:59:07.28,Default,,0000,0000,0000,,farklı bir hesaplama olmalı Dialogue: 0,0:59:07.30,0:59:13.64,Default,,0000,0000,0000,,ve soru ‘’Bu aşının zarar verebilmesi gibi\Nmuhtemel bir durum var mı?’’ değil, Dialogue: 0,0:59:13.83,0:59:15.86,Default,,0000,0000,0000,,kesinlikle ‘’Net ihtimallerde, Dialogue: 0,0:59:15.86,0:59:19.10,Default,,0000,0000,0000,,bunu bir ölçekte piyasaya sürmek, Dialogue: 0,0:59:19.10,0:59:26.99,Default,,0000,0000,0000,,bunu virüsü durdurmak için\Nkullanma durumumuz var mı?’’ olmalı. Dialogue: 0,0:59:27.27,0:59:30.17,Default,,0000,0000,0000,,Böyle düşünürken neyi gözden kaçırıyorum? Dialogue: 0,0:59:30.65,0:59:32.88,Default,,0000,0000,0000,,AB: Bunu başka durumlarda görüyoruz, Dialogue: 0,0:59:32.91,0:59:36.75,Default,,0000,0000,0000,,örneğin 2015’te ebola aşısı\Nbirkaç ay içerisinde Dialogue: 0,0:59:36.78,0:59:39.72,Default,,0000,0000,0000,,insan denemelerinin ara sonuçlarında Dialogue: 0,0:59:39.74,0:59:43.91,Default,,0000,0000,0000,,ve umut verici kanıtlarında Dialogue: 0,0:59:43.91,0:59:47.00,Default,,0000,0000,0000,,insanlarda etkili olduğunu gösterdi. Dialogue: 0,0:59:47.00,0:59:50.43,Default,,0000,0000,0000,,Tamamen lisanslı olmamasına rağmen, Dialogue: 0,0:59:50.46,0:59:53.14,Default,,0000,0000,0000,,sonraki salgınlarda insani amaçlı olarak Dialogue: 0,0:59:53.16,0:59:54.68,Default,,0000,0000,0000,,bilinen şey için kullanıldı. Dialogue: 0,0:59:54.70,0:59:56.60,Default,,0000,0000,0000,,Dolayısıyla aşıların bu şekilde Dialogue: 0,0:59:56.63,0:59:59.47,Default,,0000,0000,0000,,hızlı takip edilebileceği bazı\Nmekanizmalar vardır. Dialogue: 0,0:59:59.93,1:00:03.22,Default,,0000,0000,0000,,Ama elbette, şu anda bunların\Nherhangi bir şey yapıp yapmayacağını Dialogue: 0,1:00:03.24,1:00:05.17,Default,,0000,0000,0000,,bilmediğimiz bir durumdayız. Dialogue: 0,1:00:05.20,1:00:07.53,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden bunun \Nbir etkisi olabileceğine dair Dialogue: 0,1:00:07.53,1:00:09.56,Default,,0000,0000,0000,,yeterli kanıt toplamamız gerekiyor, Dialogue: 0,1:00:09.56,1:00:12.57,Default,,0000,0000,0000,,ancak açıkçası, bunu olabildiğince\Nhızlı takip etmeliyiz. Dialogue: 0,1:00:13.78,1:00:16.95,Default,,0000,0000,0000,,CA: Ama içimdeki şüpheci hala\Nbunu tam olarak anlamıyor. Dialogue: 0,1:00:17.44,1:00:19.44,Default,,0000,0000,0000,,Neden bunun üzerine Dialogue: 0,1:00:19.46,1:00:24.79,Default,,0000,0000,0000,,daha cesur düşünmek için enerji\Nharcanmıyor anlamıyorum. Dialogue: 0,1:00:24.81,1:00:27.30,Default,,0000,0000,0000,,Herkes, genel riske rağmen, Dialogue: 0,1:00:27.30,1:00:31.21,Default,,0000,0000,0000,,cevabın nasıl oluşturulacağı konusunda\Naşırı derecede riskten uzak görünüyor. Dialogue: 0,1:00:31.76,1:00:33.59,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bununla ilgili birçok iyi soru var Dialogue: 0,1:00:33.59,1:00:35.62,Default,,0000,0000,0000,,ve bazıları çalışma\Nalanımın biraz dışında, Dialogue: 0,1:00:35.62,1:00:37.98,Default,,0000,0000,0000,,ancak zaman çizelgelerini\Ndenklemden çıkarmak için Dialogue: 0,1:00:38.00,1:00:40.82,Default,,0000,0000,0000,,daha fazlasını yapmamız\Ngerektiğine katılıyorum. Dialogue: 0,1:00:40.85,1:00:42.32,Default,,0000,0000,0000,,Her zaman alıntıladığım örnek, Dialogue: 0,1:00:42.32,1:00:45.77,Default,,0000,0000,0000,,mevsimsel bir grip tarzı seçmenin\Nve aşıları insanlara ulaştırmamızın Dialogue: 0,1:00:45.77,1:00:47.04,Default,,0000,0000,0000,,altı ay sürmesi. Dialogue: 0,1:00:47.06,1:00:51.08,Default,,0000,0000,0000,,Daima hangi türlerin yayılacağını\Nönceden tahmin etmeye çalışmalıyız. Dialogue: 0,1:00:51.11,1:00:54.13,Default,,0000,0000,0000,,Bu, nasıl yapılacağını bildiğimiz Dialogue: 0,1:00:54.13,1:00:55.100,Default,,0000,0000,0000,,ve uzun zamandır üretilen bir şey için. Dialogue: 0,1:00:56.21,1:00:58.65,Default,,0000,0000,0000,,Dolayısıyla, bu zaman\Nçizelgelerini kısaltmak için Dialogue: 0,1:00:58.65,1:01:00.51,Default,,0000,0000,0000,,yapılması gereken daha çok şey var. Dialogue: 0,1:01:00.54,1:01:02.62,Default,,0000,0000,0000,,Ama bence, özellikle de güvenli olduğundan Dialogue: 0,1:01:02.64,1:01:05.79,Default,,0000,0000,0000,,ve potansiyel olarak bir fayda\Nsağlayacağından emin olmak için Dialogue: 0,1:01:05.81,1:01:08.08,Default,,0000,0000,0000,,çok sayıda insanı bir şeye\Nmaruz bırakıyorsak Dialogue: 0,1:01:08.10,1:01:10.58,Default,,0000,0000,0000,,bunu dengelemek zorundayız. Dialogue: 0,1:01:12.55,1:01:14.90,Default,,0000,0000,0000,,CA: Son olarak, Adam, Dialogue: 0,1:01:14.93,1:01:18.02,Default,,0000,0000,0000,,konuyu biraz ilerletiyoruz- Dialogue: 0,1:01:18.94,1:01:22.77,Default,,0000,0000,0000,,aynı zamanda dünyanın\Nher yerinde meydana gelen Dialogue: 0,1:01:22.77,1:01:24.36,Default,,0000,0000,0000,,başka bir dizi bulaşıcı şey var, Dialogue: 0,1:01:24.39,1:01:28.12,Default,,0000,0000,0000,,bu da fikirler ve bu şeyin\Netrafındaki iletişim. Dialogue: 0,1:01:28.15,1:01:33.80,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten çok dinamik, etkileşimli\Niki bulaşıcılık sisteminde Dialogue: 0,1:01:33.82,1:01:36.100,Default,,0000,0000,0000,,çok zararlı bilgiler var. Dialogue: 0,1:01:37.02,1:01:41.83,Default,,0000,0000,0000,,Bunu, güvenilir bilgi\Nve hataya karşı önlemler Dialogue: 0,1:01:41.85,1:01:44.04,Default,,0000,0000,0000,,ve sadece kötü bilgi savaşı olarak Dialogue: 0,1:01:44.07,1:01:47.50,Default,,0000,0000,0000,,düşünmek adil mi - Dialogue: 0,1:01:47.50,1:01:50.15,Default,,0000,0000,0000,,Burada düşünmemiz gereken şeylerden biri, Dialogue: 0,1:01:50.17,1:01:55.02,Default,,0000,0000,0000,,bir şeyleri nasıl bastıracağınız\Nve diğerini nasıl artıracağınızdır, Dialogue: 0,1:01:55.05,1:01:56.70,Default,,0000,0000,0000,,aslında diğerini tetikler eder. Dialogue: 0,1:01:56.73,1:01:58.11,Default,,0000,0000,0000,,Bunu nasıl düşünmeliyiz? Dialogue: 0,1:01:58.13,1:02:01.18,Default,,0000,0000,0000,,AK: Sanırım bunu dikkatimiz için\Nbir rekabet olarak düşünebiliriz Dialogue: 0,1:02:01.18,1:02:02.79,Default,,0000,0000,0000,,ve benzer şekilde, hastalıklarda, Dialogue: 0,1:02:02.79,1:02:06.42,Default,,0000,0000,0000,,hassas konakçılara bulaşmak için rekabet\Neden virüsleriniz olduğunu görüyoruz Dialogue: 0,1:02:06.44,1:02:08.23,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi görüyoruz, Dialogue: 0,1:02:08.25,1:02:11.33,Default,,0000,0000,0000,,sanırım son birkaç yıldır\Nsahte haberler, yanlış bilgiler Dialogue: 0,1:02:11.36,1:02:12.90,Default,,0000,0000,0000,,ve farkındalığın ortaya çıkması, Dialogue: 0,1:02:12.93,1:02:14.10,Default,,0000,0000,0000,,daha farklı durumlardaki Dialogue: 0,1:02:14.12,1:02:16.73,Default,,0000,0000,0000,,insanlar olsaydı bu hassaslığı\Nnasıl azaltabileceğimizi Dialogue: 0,1:02:16.76,1:02:19.39,Default,,0000,0000,0000,,ve bilgi ile nasıl daha iyi deneyebilir Dialogue: 0,1:02:19.42,1:02:21.88,Default,,0000,0000,0000,,ve hazırlanırdık diye\Ndüşünmeye geçiş oldu. Dialogue: 0,1:02:21.90,1:02:24.29,Default,,0000,0000,0000,,Bence bir salgınla mücadele\Nşu anda çok yeni, Dialogue: 0,1:02:24.32,1:02:28.42,Default,,0000,0000,0000,,çok az iyi bilgiye sahibiz\Nve bu boşluğu doldurmak Dialogue: 0,1:02:28.42,1:02:30.84,Default,,0000,0000,0000,,ve güven için çok kolay. Dialogue: 0,1:02:30.87,1:02:32.97,Default,,0000,0000,0000,,Bence bu bile bir şey - Dialogue: 0,1:02:33.32,1:02:35.81,Default,,0000,0000,0000,,platformların insanları\Ndaha önce iyi bilgilere Dialogue: 0,1:02:35.81,1:02:38.11,Default,,0000,0000,0000,,maruz bırakabilmemiz için\Nçalıştığını biliyorum, Dialogue: 0,1:02:38.13,1:02:40.87,Default,,0000,0000,0000,,umarım onları başka şeylere\Nkarşı koruyabiliriz. Dialogue: 0,1:02:41.83,1:02:44.92,Default,,0000,0000,0000,,CA: Önümüzdeki yıl benim için\Nbüyük bilinmeyenlerden biri - Dialogue: 0,1:02:44.92,1:02:47.92,Default,,0000,0000,0000,,diyelim ki önümüzdeki yıl,\Nbirçok kişiyi Dialogue: 0,1:02:47.95,1:02:50.20,Default,,0000,0000,0000,,çok daha fazla bir şekilde Dialogue: 0,1:02:50.20,1:02:52.66,Default,,0000,0000,0000,,ev karantinası bekliyor. Dialogue: 0,1:02:52.68,1:02:57.73,Default,,0000,0000,0000,,Her yerde çalışabilecek olan\Nşanslılarımız için bir seçenek bu. Dialogue: 0,1:02:57.75,1:02:59.43,Default,,0000,0000,0000,,Yani, evde kalabilecek olanlar. Dialogue: 0,1:02:59.46,1:03:01.81,Default,,0000,0000,0000,,Bu arada, bu kadar çok insanın\Nbunu yapamayacağı Dialogue: 0,1:03:01.83,1:03:06.29,Default,,0000,0000,0000,,ve geçimine devam edemediği bu\Ndurumun adaletsizliği, eminim, Dialogue: 0,1:03:06.32,1:03:10.33,Default,,0000,0000,0000,,önümüzdeki yıl büyük bir olay olacak Dialogue: 0,1:03:10.36,1:03:16.12,Default,,0000,0000,0000,,ve ölüm oranları ikinci grupta,\Nönceki gruptan Dialogue: 0,1:03:16.15,1:03:17.50,Default,,0000,0000,0000,,ve özellikle de ABD gibi Dialogue: 0,1:03:17.53,1:03:19.49,Default,,0000,0000,0000,,ikinci grupta uygun sağlık sigortasına Dialogue: 0,1:03:19.52,1:03:22.58,Default,,0000,0000,0000,,sahip olmayan bir ülkede\Nortaya çıkan ölüm oranları Dialogue: 0,1:03:22.60,1:03:24.33,Default,,0000,0000,0000,,çok daha yüksek olacak. Dialogue: 0,1:03:25.34,1:03:30.61,Default,,0000,0000,0000,,Sanki oluyormuş gibi hissettiriyor, bu\Nsadece büyük bir tartışma olabilir, Dialogue: 0,1:03:30.63,1:03:33.75,Default,,0000,0000,0000,,umarım bir düzeyde büyük\Nbir değişim kaynağı olabilir. Dialogue: 0,1:03:33.78,1:03:36.08,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence bu inanılmaz\Nderecede önemli bir nokta, Dialogue: 0,1:03:36.11,1:03:37.73,Default,,0000,0000,0000,,çünkü çok kolay - Dialogue: 0,1:03:37.75,1:03:41.16,Default,,0000,0000,0000,,uzaktan çalışmanın oldukça\Nkolay olduğu bir işim var Dialogue: 0,1:03:41.19,1:03:44.99,Default,,0000,0000,0000,,ve sadece sosyal etkileşimleri\Ndurdurmamızı söylemek çok kolay, Dialogue: 0,1:03:45.01,1:03:48.28,Default,,0000,0000,0000,,ama elbette insanlar,\Nseçimler ve sahip olabilecekleri Dialogue: 0,1:03:48.30,1:03:51.10,Default,,0000,0000,0000,,rutin üzerindeki etkisi \Nçok büyük olabilir. Dialogue: 0,1:03:51.12,1:03:53.58,Default,,0000,0000,0000,,Bunların hem şimdi hem de\Netkinin birkaç ay boyunca Dialogue: 0,1:03:53.64,1:03:57.04,Default,,0000,0000,0000,,nasıl görüneceğinin hesaba \Nkatılması gerektiğini düşünüyorum. Dialogue: 0,1:03:57.28,1:03:59.26,Default,,0000,0000,0000,,CA: Sonuç olarak, Dialogue: 0,1:03:59.26,1:04:03.78,Default,,0000,0000,0000,,dünyanın geçmişte aslında çok ciddi\Nsorunlarla karşılaştığını söylemek Dialogue: 0,1:04:03.81,1:04:04.96,Default,,0000,0000,0000,,doğru olur mu, Dialogue: 0,1:04:04.98,1:04:08.07,Default,,0000,0000,0000,,herhangi bir senaryoda, Dialogue: 0,1:04:08.09,1:04:11.76,Default,,0000,0000,0000,,önümüzdeki 18 ayın bir noktasında,\Naşı geliştirildi diyelim Dialogue: 0,1:04:11.79,1:04:16.10,Default,,0000,0000,0000,,ve her yere dağıtılıyor, Dialogue: 0,1:04:16.12,1:04:22.10,Default,,0000,0000,0000,,bu sorunu yönetmek için birçok\Nyol öğrenmiş olur muyuz? Dialogue: 0,1:04:22.12,1:04:24.26,Default,,0000,0000,0000,,Ama bir noktada, muhtemelen gelecek yıl, Dialogue: 0,1:04:24.28,1:04:30.41,Default,,0000,0000,0000,,dünya bununla baş edemeyecek Dialogue: 0,1:04:30.44,1:04:31.84,Default,,0000,0000,0000,,ve hayatına devam edecek. Dialogue: 0,1:04:31.86,1:04:33.60,Default,,0000,0000,0000,,Bunun olması muhtemel mi Dialogue: 0,1:04:33.63,1:04:36.99,Default,,0000,0000,0000,,yoksa yok olma olasılığı daha yüksek mi,\Nbiliyorsunuz, Dialogue: 0,1:04:37.01,1:04:42.06,Default,,0000,0000,0000,,şimdi her yıl şu anda grip\Ntarafından ölenden Dialogue: 0,1:04:42.08,1:04:44.63,Default,,0000,0000,0000,,çok daha fazla insanı seçiyor. Dialogue: 0,1:04:44.66,1:04:47.48,Default,,0000,0000,0000,,Biraz daha uzun vadeli bir bakış açısıyla Dialogue: 0,1:04:47.50,1:04:49.55,Default,,0000,0000,0000,,ilerlemenin olası yolları nelerdir? Dialogue: 0,1:04:49.57,1:04:52.59,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence potansiyel olarak olacakların\Nhepsini görebilmenin Dialogue: 0,1:04:52.61,1:04:54.20,Default,,0000,0000,0000,,akla yatkın yolları var. Dialogue: 0,1:04:54.23,1:04:58.84,Default,,0000,0000,0000,,Bence en akla yatkın olanı muhtemelen\Nbu yıl çok hızlı bir büyüme Dialogue: 0,1:04:58.86,1:05:03.46,Default,,0000,0000,0000,,ve mutlaka tekrarlamayan\Nbirçok büyük salgın göreceğiz. Dialogue: 0,1:05:03.49,1:05:07.15,Default,,0000,0000,0000,,Ancak, farklı yerlerde bu tür çok\Nyıllı salgınlarla sonuçlanabilecek Dialogue: 0,1:05:07.15,1:05:09.23,Default,,0000,0000,0000,,ve yeniden ortaya çıkabilen Dialogue: 0,1:05:09.23,1:05:10.92,Default,,0000,0000,0000,,potansiyel bir olaylar dizisi var. Dialogue: 0,1:05:10.95,1:05:12.83,Default,,0000,0000,0000,,Ama çoğu yayılımın Dialogue: 0,1:05:12.85,1:05:15.70,Default,,0000,0000,0000,,önümüzdeki yıl yoğunlaşacağını\Ngörmemiz büyük bir ihtimal. Dialogue: 0,1:05:15.72,1:05:18.53,Default,,0000,0000,0000,,Sonrasında, tabii ki,\Neğer bir aşı bulunursa, Dialogue: 0,1:05:18.53,1:05:21.34,Default,,0000,0000,0000,,bunu atlatabilir ve umarım\Nbundan bir şeyler öğrenebiliriz. Dialogue: 0,1:05:21.36,1:05:24.55,Default,,0000,0000,0000,,Bence buna çok güçlü\Nmüdahale eden birçok ülke Dialogue: 0,1:05:24.58,1:05:26.01,Default,,0000,0000,0000,,SARS tarafından çok zorlandı. Dialogue: 0,1:05:26.03,1:05:29.16,Default,,0000,0000,0000,,Singapur, Hong Kong'da\Ngerçekten bir etki bıraktı Dialogue: 0,1:05:29.18,1:05:31.10,Default,,0000,0000,0000,,ve bence bu, onların müdahalesinde Dialogue: 0,1:05:31.10,1:05:33.28,Default,,0000,0000,0000,,çok yoğun bir şekilde \Nkullandıkları bir şey. Dialogue: 0,1:05:33.30,1:05:34.46,Default,,0000,0000,0000,,CA: Pekala. Dialogue: 0,1:05:34.48,1:05:37.16,Default,,0000,0000,0000,,O zaman belki de insanları \Niçlerindeki matematikçilerle Dialogue: 0,1:05:37.18,1:05:39.10,Default,,0000,0000,0000,,bağlantı kurmaya teşvik ederek Dialogue: 0,1:05:39.12,1:05:44.41,Default,,0000,0000,0000,,ve özellikle de değiştirmeye\Nyardımcı olabilecekleri fırsatları Dialogue: 0,1:05:44.44,1:05:48.36,Default,,0000,0000,0000,,ve yayılma olasılıklarını\Ndüşünerek tamamlayalım. Dialogue: 0,1:05:48.38,1:05:52.36,Default,,0000,0000,0000,,Bize insanların yaptıklarını görmek\Nisteyeceğiniz ilk üç, Dialogue: 0,1:05:52.36,1:05:54.72,Default,,0000,0000,0000,,dört, beş veya altı şeyi\Nhatırlatmanız yeterli. Dialogue: 0,1:05:54.74,1:05:56.86,Default,,0000,0000,0000,,AK: Bence bireysel düzeyde,\Netkileşimleriniz Dialogue: 0,1:05:56.86,1:05:58.69,Default,,0000,0000,0000,,ve enfeksiyon riskinizi Dialogue: 0,1:05:58.69,1:06:00.87,Default,,0000,0000,0000,,ve tabii ki, nerelere dokunduğunuza, Dialogue: 0,1:06:00.87,1:06:03.34,Default,,0000,0000,0000,,elinize bulaşan şeyin \Nyüzünüze de bulaşmasına Dialogue: 0,1:06:03.34,1:06:06.72,Default,,0000,0000,0000,,ve potansiyel anlamda diğerleri için \Noluşturduğunuz riske dikkat edin. Dialogue: 0,1:06:06.72,1:06:09.04,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca, karşılıklı etkileşim ve belki de Dialogue: 0,1:06:09.06,1:06:13.90,Default,,0000,0000,0000,,temas etmeniz gerekmeyen şeyler gibi\Netkileşimler açısından da düşünüyorum. Dialogue: 0,1:06:13.92,1:06:16.70,Default,,0000,0000,0000,,Bunları mümkün olduğunca\Nen aza nasıl indirebiliriz. Dialogue: 0,1:06:16.72,1:06:19.13,Default,,0000,0000,0000,,Eğer her biri iki ya da\Nüç kişiye aktarıyorsa, Dialogue: 0,1:06:19.16,1:06:22.37,Default,,0000,0000,0000,,bu sayıyı davranışlarımızla\Nnasıl bire indirebiliriz. Dialogue: 0,1:06:22.40,1:06:26.20,Default,,0000,0000,0000,,Sonrasında, toplantılar, konferanslar,\Nyayılma için çok fazla fırsatın olduğu Dialogue: 0,1:06:26.23,1:06:29.17,Default,,0000,0000,0000,,diğer yerler açısından Dialogue: 0,1:06:29.19,1:06:31.83,Default,,0000,0000,0000,,daha büyük ölçekli müdahalelere Dialogue: 0,1:06:31.85,1:06:33.22,Default,,0000,0000,0000,,ihtiyacımız olacak. Dialogue: 0,1:06:33.24,1:06:35.88,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten, bu bireysel\Nseviyenin birleşiminin, Dialogue: 0,1:06:35.88,1:06:39.23,Default,,0000,0000,0000,,eğer hastaysanız ya da\Npotansiyel olarak hastalanacaksanız, Dialogue: 0,1:06:39.25,1:06:40.52,Default,,0000,0000,0000,,bu riski azaltabilirsiniz, Dialogue: 0,1:06:40.52,1:06:41.37,Default,,0000,0000,0000,,ama aynı zamanda, Dialogue: 0,1:06:41.37,1:06:44.04,Default,,0000,0000,0000,,bu gruplara girmesini\Nönlemek için birlikte çalışıyoruz Dialogue: 0,1:06:44.04,1:06:45.90,Default,,0000,0000,0000,,ve eğer kontrolsüz olmaya devam ederse Dialogue: 0,1:06:45.90,1:06:48.39,Default,,0000,0000,0000,,bazı insanları gerçekten çok,\Nçok sert etkileyebilir. Dialogue: 0,1:06:49.43,1:06:52.78,Default,,0000,0000,0000,,CA: Evet, yavaş yavaş bırakmamız gereken Dialogue: 0,1:06:52.78,1:06:54.30,Default,,0000,0000,0000,,birçok şey var. Dialogue: 0,1:06:54.32,1:06:58.55,Default,,0000,0000,0000,,Belki de en iyi yönlerini yeniden\Nkeşfetmeye çalışabiliriz. Dialogue: 0,1:06:59.08,1:07:00.42,Default,,0000,0000,0000,,Çok teşekkür ederim. Dialogue: 0,1:07:00.44,1:07:03.24,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar seni takip etmek istiyorsa, Dialogue: 0,1:07:03.26,1:07:05.97,Default,,0000,0000,0000,,her şeyden önce\Nmesela Twitter'da takip edebilirler. Dialogue: 0,1:07:05.100,1:07:07.35,Default,,0000,0000,0000,,Twitter adresin nedir? Dialogue: 0,1:07:07.37,1:07:09.68,Default,,0000,0000,0000,,AK: @AdamJKucharski, hepsi bir kelime. Dialogue: 0,1:07:09.68,1:07:12.84,Default,,0000,0000,0000,,CA: Adam, zaman ayırdığın için\Nçok teşekkür ederim, sağlıklı kal. Dialogue: 0,1:07:12.84,1:07:13.93,Default,,0000,0000,0000,,AK: Teşekkürler. Dialogue: 0,1:07:13.95,1:07:20.95,Default,,0000,0000,0000,,(Müzik) Dialogue: 0,1:07:29.26,1:07:32.53,Default,,0000,0000,0000,,CA: Doçent ve TED Fellow Adam Kucharski. Dialogue: 0,1:07:33.15,1:07:35.82,Default,,0000,0000,0000,,Bu bonus bölüm hakkında ne\Ndüşündüğünüzü duymak isteriz. Dialogue: 0,1:07:35.82,1:07:39.02,Default,,0000,0000,0000,,Lütfen bize Apple Podcast'lerde\Nveya favori podcast uygulamanızda Dialogue: 0,1:07:39.02,1:07:40.85,Default,,0000,0000,0000,,derecelendirip puan vererek bildirin. Dialogue: 0,1:07:41.24,1:07:43.17,Default,,0000,0000,0000,,Bu incelemeler gerçekten etkili. Dialogue: 0,1:07:43.17,1:07:44.62,Default,,0000,0000,0000,,Her birini kesinlikle okuyoruz Dialogue: 0,1:07:44.64,1:07:46.79,Default,,0000,0000,0000,,ve geri bildirimleriniz için minnettarız. Dialogue: 0,1:07:46.82,1:07:48.77,Default,,0000,0000,0000,,(Müzik) Dialogue: 0,1:07:48.79,1:07:52.59,Default,,0000,0000,0000,,Bu haftanın bölümü Dan O'Donnell\Ntarafından Transmitter Media'da yapıldı. Dialogue: 0,1:07:52.62,1:07:54.65,Default,,0000,0000,0000,,Üretim müdürümüz Roxanne Hai Lash, Dialogue: 0,1:07:54.67,1:07:56.99,Default,,0000,0000,0000,,bilgileri doğrulayan kişi Nicole Bode. Dialogue: 0,1:07:57.01,1:07:59.29,Default,,0000,0000,0000,,Bu bölüm Sam Bair \Ntarafından birleştirildi. Dialogue: 0,1:07:59.31,1:08:01.36,Default,,0000,0000,0000,,Tema müziğimizi\NAllison Layton-Brown seçti. Dialogue: 0,1:08:01.38,1:08:03.93,Default,,0000,0000,0000,,Meslektaşım Michelle Quint'e\Nözel teşekkürler. Dialogue: 0,1:08:04.25,1:08:06.68,Default,,0000,0000,0000,,TED Interview'ı dinlediğiniz için\Nteşekkür ederiz. Dialogue: 0,1:08:06.68,1:08:07.100,Default,,0000,0000,0000,,Bu baharda, büyük akıllarla Dialogue: 0,1:08:08.02,1:08:11.37,Default,,0000,0000,0000,,derin dalışlara değer\Nyeni bir sezonla geri döneceğiz. Dialogue: 0,1:08:11.76,1:08:14.93,Default,,0000,0000,0000,,Umarım hayat normale\Ndönse de dönmese de beğenirsiniz. Dialogue: 0,1:08:15.63,1:08:16.85,Default,,0000,0000,0000,,Ben Chris Anderson, Dialogue: 0,1:08:16.87,1:08:19.17,Default,,0000,0000,0000,,dinlediğiniz için teşekkürler, \Nsağlıklı kalın.